İçeriğe atla

Wilhelm Marx

Wilhelm Marx
Almanya Şansölyesi
Görev süresi
30 Kasım 1923 - 15 Ocak 1925
Yerine geldiğiGustav Stresemann
Yerine gelenHans Luther
Görev süresi
17 Mayıs 1926 - 12 Haziran 1928
Yerine geldiğiHans Luther
Yerine gelenHermann Müller
Kişisel bilgiler
Doğum 15 Ocak 1863(1863-01-15)
Köln, Prusya
Ölüm 5 Ağustos 1946 (83 yaşında)
Bonn, Batı Almanya

Wilhelm Marx (15 Ocak 1863, Köln, Prusya-5 Ağustos 1946, Bonn, Batı Almanya), Weimar Cumhuriyeti'nde iki kez şansölyelik yapmış Alman avukat, devlet adamı ve Merkez Partisi'nin (Zentrumspartei) lideri.

Bonn Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi gördü. Köln ve Waldbröl'da mahkeme üyeliklerinde bulundu, 1894'te yargıç oldu. 1891'de Johanna Verkoyen işle evlendi, dört çocukları oldu. Marx yargıçlıktan, 1922'de Berlin'deki İstinaf Mahkemesi genel kurulunun başkanlığına yükseldi. Katolik Okullar Örgütü'nün (Düsseldorf, 1911) kurucusu ve ilk başkanıydı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Katolik Almanya İçin Halk Birliği'nin başkanı oldu.

Merkez Partisi'ne katıldıktan sonra, Prusya Landtag'ında (Halk Meclisi; 1899-1918) ve Reichstag'da (1910-32) milletvekilliği yaptı. İlk kez Kasım 1923'ten Aralık 1924'e değin şansölye oldu, ilk şansölyeliği 13 ay sürdü. Bu dönemde kurduğu hükûmet, Almanya'nın savaş tazminatı ödemelerini düzenleyen Dawes Planı'nın kabulünü sağladı. Kısa bir süre Prusya başbakanlığında (Şubat-Nisan 1925) bulunan Marx, 1925'te Paul von Hindenburg karşısında cumhurbaşkanlığı seçimini kaybetti. Mayıs 1926'da yeniden şansölye oldu. Bu dönemde Almanya Milletler Cemiyeti'ne katıldı. Ama 1928'de, Sosyal Demokratların seçim zaferi üzerine görevden ayrıldı. Aralık 1928'de Merkez Partisi'nin başkanlığından ve politikadan çekildi. 1932'ye kadar Reichstag üyeliğinde bulundu.

1933 yılında Nazi döneminde, sözde Volksvereinsprozeß ile suçlandı, ancak kendisine karşı 1935 yılında dava düştü. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, 5 Ağustos 1946 tarihinde vefat edene kadar Bonn'da yaşamaya devam etti. Köln'de, Melaten-Friedhof'a gömüldü.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen:
Gustav Stresemann
Almanya Şansölyesi
1923-1925
Sonra gelen:
Hans Luther
Önce gelen:
Hans Luther
Almanya Şansölyesi
1926-1928
Sonra gelen:
Hermann Müller

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konrad Adenauer</span> Almanya Federal Cumhuriyetinin ilk şansölyesi (1949–1963)

Konrad Hermann Josef Adenauer, Alman devlet adamı, şansölye.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya'nın ilhakı</span> Führer Adolf Hitlerin 3. Reichı genişletmesinin ilk adımı

Avusturya'nın ilhakı, 12 Mart 1938'de Hitler'in Almanya'yı genişletme çabalarının ilk adımı olmuştur. Avusturya'nın ilhakını, Versay Antlaşması gereği 15 yıldır Milletler Cemiyetinin kontrolünde olan Saar bölgesinin Almanya'ya verilmesi, Çekoslovakya'nın Südetlerinin Almanya'ya hediye edilmesi, Almanya'nın Çekoslovakya'yı işgali ve en sonunda Polonya'nın işgali takip etti.

<span class="mw-page-title-main">Otto von Bismarck</span> Alman İmparatorluğunun ilk şansölyesi

Otto von Bismarck, 19. yüzyılda, bağları kuvvetli olmayan bir konfederasyon olan Almanya'nın birleşmesinde önemli rol oynayan ve Birleşik Almanya'nın ilk Şansölyesi olan Alman devlet adamıdır. Bismarck-Schönhausen Kontu ve Lauenburg Dükü olarak da anılan Otto von Bismarck, Yeni Almanya'yı kan ve demir politikasına göre kuracağını söylediği için kendisine Demir Şansölye adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Helmut Kohl</span> 6. Almanya şansölyesi (1982–1998)

Helmut Josef Michael Kohl, Alman siyasetçi ve devlet adamı. 1982 ile 1998 arasında, Almanya şansölyesi, 1973 ile 1998 arasında Hristiyan Demokrat Birliği'nin (CDU) lideri.

<span class="mw-page-title-main">August Bebel</span>

August Ferdinand Bebel, Alman sosyalist politikacı ve gazeteci-yazar.

<span class="mw-page-title-main">Weimar Cumhuriyeti</span> 1918/1919–1933 yıllarında Almanya

Weimar Cumhuriyeti, Almanya'da, Philipp Scheidemann'ın 9 Kasım 1918 tarihinde cumhuriyetin kurulduğunu ilan etmesi ile başlayıp 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler'in şansölye olmasına kadar süregelmiş döneme verilen isimdir. “Weimar Cumhuriyeti” adı tarih yazımı için kullanılan bir terimdir. Bu adın kaynağı, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkılması sonucu lağvedilen Alman monarşisi yerine millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Parlamenter demokrasiye dayanan bir rejimin kurulmuş olduğu bu dönemde “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu adı muhafaza edildi. Almanya'da liberal demokrasi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların ve ekonomik sorunların olduğu bir dönem getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Reichstag Yangını</span> Berlindeki Reichstag binasına 27 Şubat 1933 tarihinde düzenlenen kundaklama saldırısı

Reichstag Yangını, Hitler'in sebep gösterip ülkede düzeni sağlamak adına 24 Mart 1933'te Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg'un imzasıyla elde ettiği diktatöryal güce kavuşmasından önce Alman parlamentosunun toplandığı Reichstag binasında 27 Şubat 1933 akşamı çıkmış olan yangındır. Yangınla ilgili ilk rapor, saat 21:00'den kısa bir süre sonra, bir Berlin itfaiye istasyonuna bir alarm çağrısı geldiğinde geldi. Polis ve itfaiye ekipleri geldiğinde, Temsilciler Meclisi alevler içinde kaldı. Polis binanın içinde kapsamlı bir arama yaptı ve orada tutuklanan Van der Lubbe'yi buldu.

<span class="mw-page-title-main">Alman İmparatorluğu</span> 1871den 1918e dek Almanya

Alman İmparatorluğu ya da İkinci Reich, 18 Ocak 1871'de Prusya ve diğer Küçük Alman Devletlerinin özellikle Otto von Bismarck'ın katkılarıyla, birleşmesiyle oluşan birleşik Alman devletidir. İlk imparatoru I. Wilhelm'in taç giymesiyle imparatorluk resmen kuruldu. Yeni İmparatorluğu Habsburg Hanedanı yerine Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı. Hızlı büyüyen ekonomisiyle, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri oldu, ordusu ve donanmasıyla Büyük Britanya'ya kafa tutar hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Hristiyan Demokrat Birliği</span> Almanyada bir siyasi parti

Almanya Hristiyan Demokrat Birliği, Hristiyan demokrat ve liberal muhafazakâr görüşte, merkez sağ pozisyonda bir Alman siyasi partisidir. Genel başkanı Friedrich Merz'tir.

<span class="mw-page-title-main">Paul von Hindenburg</span> Alman mareşal ve devlet adamı (1847–1934)

Paul von Hindenburg, Prusyalı-Alman mareşal ve devlet adamıdır. 1925-1934 yılları arasında Almanya'nın ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst</span> Alman İmparatorluğu’nun üçüncü şansölyesi

Chlodwig Carl Viktor Fürst zu Hohenlohe-Schillingsfürst, Alman imparatorluk şansölyesi, Ekim 1894'ten Ekim 1900'e değin Prusya başbakanı ve İmparator II. Wilhelm'in Chlodwig Amcası. İmparatorun üzerindeki etkisine karşın, aşırılıklarını önleyememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bernhard von Bülow</span> Alman İmparatorluğu’nun dördüncü şansölyesi ve Prusya başbakanı

Prens Bernhard Heinrich Karl Martin von Bülow, Alman İmparatorluğu şansölyesi ve 1900-1909 arasında Prusya başbakanı. I. Dünya Savaşı öncesinde İmparator II. Wilhelm ile birlikte Almanya'yı genişletme politikası izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Theobald von Bethmann Hollweg</span> Alman İmparatorluğu’nun beşinci şansölyesi

Theobald von Bethmann Hollweg, I. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında Alman Şansölyesi. Alman bürokrasisinin idari kademelerinden şansölyeliğe atanan ilk kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Pieck</span> Alman politikacı

Friedrich Wilhelm Reinhold Pieck, Alman siyaset adamı, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Erich Ludendorff</span>

Erich Friedrich Wilhelm Ludendorff, Alman general ve siyasetçi. Liège Muharebesi'nın galibi ve Paul von Hindenburg'la birlikte Tannenberg Muharebesi zaferinin mimarlarından biridir. Alman savaş ve siyaset üzerindeki belirleyici etkisi vardı. 22 Ağustos 1914 tarihinde Kaiser II. Wilhelm tarafından Almanya'nın en yüksek askeri madalyası Pour le Mérite ile taltif edildi.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Brüning</span> Alman politikacı

Heinrich Brüning, Adolf Hitler'in iktidara gelişinden kısa süre önce, Mart 1930 - Mayıs 1932 arasında Şansölye ve Dışişleri Bakanı olan Alman politikacı. Ülkenin ekonomik sorunlarını çözmeyi başaramamış, Reichstag'ı (Parlamento) görmezlikten gelerek ve ülkeyi başkanlık kararnameleri ile yöneterek nasyonal sosyalist yönetime doğru gidişi hızlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Ley</span> Alman politikacı

Dr. Robert Ley, Nazi Almanyası'nda politikacı ve 1933-1945 yılları arası Deutsche Arbeitsfront başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Hitler'in iktidara yükselişi</span> Adolf Hitlerin iktidara yükselişini anlatan olaylar dizisi

Adolf Hitler'in iktidara yükselişi, Almanya'da Eylül 1919'da Hitler'in daha sonra Deutsche Arbeiterpartei - DAP olarak bilinen siyasi partiye katılmasıyla başladı. İsim 1920'de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei - NSDAP olarak değiştirildi. Anti-Marksistti ve Weimar Cumhuriyeti'nin savaş sonrası demokratik hükûmetine ve Versay Antlaşması'na karşıydı, aşırı milliyetçiliği (Pancermenizmi) ve aynı zamanda antisemitizmi savunuyordu. Hitler, Reichstag'ın o ay 1933 Yetki Kanununu kabul etmesinden sonra Mart 1933'te iktidara geldi ve genişletilmiş yetkiler aldı. Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg, bir dizi parlamento seçimleri ve ilgili arka oda entrikalarından sonra 30 Ocak 1933'te Hitler'i Şansölye olarak atadı. Yetki Kanunu - acımasızca ve otoriterce kullanıldığında - Hitler'in bundan sonra anayasal olarak yasal itiraz olmaksızın diktatörlük yetkisini kullanabileceği imkanına kavuştu.

<span class="mw-page-title-main">1932 Almanya cumhurbaşkanlığı seçimleri</span>

1932 Almanya cumhurbaşkanlığı seçimleri 13 Mart'ta yapıldı ve 10 Nisan'da ikinci tura kaldı. Görevdeki bağımsız politikacı Paul von Hindenburg, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) lideri Adolf Hitler'e karşı ikinci bir yedi yıllık dönem kazandı. Komünist Parti (KPD) lideri Ernst Thälmann da aday oldu ve ikinci turda oyların yüzde onundan fazlasını aldı. I. Dünya Savaşı gazileri örgütü Der Stahlhelm lider yardımcısı Theodor Duesterberg de ilk turda aday oldu ancak ikinci tura katılmadı. Bu, Weimar Cumhuriyeti döneminde Almanya'nın devlet başkanı olan Reich Başkanı (Reichspräsident) makamı için yapılan ikinci ve son doğrudan seçimdi.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm von Gayl</span> Alman politikacı (1879-1945)

Wilhelm Moritz Egon Freiherr von Gayl Alman hukukçu ve Alman Ulusal Halk Partisi (DNVP) politikacısıydı.