İçeriğe atla

Wikilala

WikiLala
URLhttp://www.wikilala.com
Kuruluş tarihi2019
Kullanılabilir dil(ler)Türkçe, İngilizce
Hizmet bölgesiGlobal
Geçerli durumAktif

Wikilala (WikiLala olarak yazılır), Türkiye'de 1928'den önce basılmış matbu metinleri içeren ve içinde Latin harfleriyle arama imkanı sağlayan bir veritabanı.

Osmanlı Devleti'nde matbaacılık faaliyetinin başladığı 1729 yılından Türkiye'de Harf Devriminin yapıldığı 1928 yılına kadar olan süreçte üretilmiş basılı dokümanları Optik Karakter Tanımlama (OCR) yöntemiyle dijitalleştirilmiş olarak bir araya getirmeyi ve kolay arama yapabilmeyi amaçlayan bir çalışmadır.[1] 2019-2021 arasında gerçekleştirilen çalışma sonucu,[2] 31 Aralık 2021'de erişime açılmıştır.[3] wikilala.com adresindeki internet sitesi üzerinden yayınlanır. Abonelik lisans modeli ile ücretli olarak hizmet vermektedir. "Osmanlı'nın Google'ı" ya da "Osmanlıca Google" olarak da anılır.[4][5]

Veritabanında ulusal ve yerel Osmanlı gazeteleri; edebiyat, ekonomi, sosyoloji, spor gibi kategorilerde yer alan dergi sayfaları; hikaye, roman, salname, şiir gibi türlerde kitapları, Şinasi’nin Mukaddime adlı makalesiden itibaren 1930’lara kadar yazılmış gazete ve dergi makaleleri; ferman, berat gibi resmî evrak ve belgeler; kitabe, mezar taşı, kartpostal, hat levhası gibi materyaller yer alır.[3] Osmanlıca bilmeyen bir araştırmacı için geçmiş kaynakları taramayı kolaylaştırmak üzere Latin harfleriyle arama yapma olanağının sağlanması, projeyi benzerlerinden ayırır.[1]

Geçmişi

2016 yılında ortaya atılan proje fikri, İstanbul merkezli Hiperlink firmasınını bir girişimi olarak proje yöneticisi Sadi Özgür ve proje danışmanı Harun Tuncer tarafından hayata geçirildi. Proje başladıktan sonra Hawai dilinde "hızlı" anlamına gelen "wiki" ve "şehzade hocası" anlamında gelen "lala" kelimelerini birleşmesi ile "Hızlı Rehber" anlamını vermek üzere WikiLala olarak isimlendirildi.[6][7]

Kütüphanedeki metinler erişime açık ücretsiz kaynaklardan, Osmanlıca materyalleri toplayan ve bunları dijitalleştirip araştırmacılara sunan kitaplıklardan; şahıs kitaplıkları, koleksiyonlar ve birebir irtibat kurulan toplayıcılardan sağlandı. Proje kapsamında fiziki olarak temin edilmiş materyaller sayısallaştırıldı; sayısallaştırılan materyaller, metin-içi aramaya imkan tanımak üzere OCR tekniği ile dijitalleştirildi; dijitalleştirilen materyaller kataloglanıp sisteme yüklendi. Ayrıca üçüncü kişilerin yüklediği materyaller de kendileri tarafından sisteme eklendi.[4]

Proje, 2021'de, Cumhurbaşkanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "Yılın Yenilikçi Girişimi Ödülü"ne layık görüldü.[8] Veritabanı, 31 Aralık 2021'de wikilala.com adresinde deneme erişimine açıldı.

Erişime açıldıktan bir süre sonra, 1950'ye kadar yayımlanmış, telif süresi dolmuş Latin harfli süre yayınlarla ve el yazması materyallerle genişletilmeye başladı.[9]

Ödülleri

  • 2021 - Cumhurbaşkanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı "Yılın Yenilikçi Girişimi Ödülü"

Kaynakça

  1. ^ a b Yalçınkaya, Cengiz; Özacar, İlyas Umut (17 Mart 2021). "Tarihe ışık tutan proje: Wikilala". Trthaber.com. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  2. ^ AA (19 Şubat 2021). "WikiLala Projesi nedir?". Hürriyet. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  3. ^ a b "Wikilala (Osmanlı Dijital Kütüphanesi) Deneme Erişimine Açıldı". kutuphane.dpu.edu.tr. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  4. ^ a b "Google'da yoksa aradığın burada". Yeni Şafak gazetesi. 28 Şubat 2021. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  5. ^ "Ne oluyor Wikilala". Gzt.com sitesi. 6 Mart 2022. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  6. ^ Okunma (28 Eylül 2021). "Sadi Özgür: "Wikilala Osmanlı Türkçesi veri tabanıdır."". Edebifikir.com sitesi. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  7. ^ "Wikilala Dijital Osmanlıca Metin Arama Kütüphanesi". Akademikkültür YouTube kanalı. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  8. ^ "Yılın Yenilikçi Girişimi Ödülü'ne "Wikilala" projesi layık görüldü". Mahalli Gündem. 2 Nisan 2021. 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  9. ^ "Bize Bahset: Konuk: Dr. Harun Tuncer". Times of Türkiye Youtube kanalı. 4 Nisan 2022. 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Modern</span> modern sanat galerisi

İstanbul Modern Sanat Müzesi veya kısaca İstanbul Modern, İstanbul'un Karaköy semtinde 2004 yılında kurulmuş modern sanat müzesi.

<span class="mw-page-title-main">Tekeli Lala Mehmed Paşa</span> 44. Osmanlı sadrazamı

Tekeli Lala Mehmed Paşa, III. Murad saltanatı döneminde 1595 yılında 18 - 29 Kasım tarihleri arasında on gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. "Nişancı" lakabı ile veya "Eski Lala Mehmed Paşa" şeklinde de anılır.

<span class="mw-page-title-main">Ahılkelek Sancağı</span>

Ahılkelek Sancağı, Ahalkalak livası ya da Ahalkalak sancağı olarak da bilinir, Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklarda kurduğu Gürcistan Vilayeti veya Çıldır Eyaleti’nin livalarından biridir. 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre sekiz livadan (sancak) oluşan Gürcistan Vilayeti’nin diğer livaları Hertvis, Ahasihe, Çıldır, Poshov, Bedre, Ardahan-i Büzürg ve Penek’ti.

<span class="mw-page-title-main">MediaWiki</span> viki yazılımı

MediaWiki, GNU lisansıyla korunan, kullanımı açık bir viki yazılımıdır. PHP ile yazılmıştır ve MySQL veya PostgreSQL ilişkisel veritabanı yönetim sistemi kullanır. MediaWiki; 1.7 sürümünden itibaren PHP 5 desteğini zorunlu tutmaktadır. Eğer PHP'nin eski bir sürümünü kullanıyorsanız MediaWiki'nin 1.6.10 sürümünü kullanmak zorundasınız.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kalesi</span> Macaristanda tarihi bir kale

Estergon Kalesi Macaristan'ın başkenti Budapeşte'nin 60 km kuzey batısında Tuna nehri kıyısında yer alan kaledir.

Sokolluzade Lala Mehmed Paşa I. Ahmed saltanatı döneminde 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 tarihleri arasında bir yıl on ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış ve devletin çeşitli kademelerinde hizmet vermiş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1595 yılında dokuz gün sadrazamlık yapmış Tekeli Lala Mehmed Paşa ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kılıçkaya, Yusufeli</span>

Kılıçkaya, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Lala Mustafa Paşa</span> 38. Osmanlı sadrazamı

Lala Mustafa Paşa, III. Murad saltanatında 28 Nisan 1580 ile 7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Balçeşme, Göle</span>

Balçeşme, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ahılkelek</span>

Ahılkelek, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan küçük bir kenttir. Ahılkelek Belediyesi'nin idari merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahıska</span> Gürcistan şehri

Ahıska, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinin ve Ahıska Belediyesi’in idari merkezi bir kenttir. Tarihsel bir bölge olan Samtshe’nin de merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlıca</span> Osmanlı İmparatorluğunda kullanılan dil

Osmanlıca veya Osmanlı Türkçesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk anayasası olan 1876 tarihli Kânûn-ı Esâsî'de geçtiği hâliyle Türkçe, 13 ile 20. yüzyıllar arasında Anadolu'da ve Osmanlı Devleti'nin yayıldığı bütün ülkelerde kullanılmış olan, Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan Türk dili. Alfabe olarak çoğunlukla Arap alfabesinin Farsça ve Türkçe için uyarlanmış bir biçimi kullanılmıştır. Halk arasında bazen bu dil dönemi için "Eski Türkçe" de kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Havalimanı</span> İstanbulda bulunan uluslararası bir havalimanı

İstanbul Havalimanı, Türkiye'nin İstanbul şehrinde hizmet veren 2022 ve 2023 yıllarında Avrupa'nın en çok uçuş yapılan uluslararası havalimanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı</span>

İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, İstanbul Üniversitesi'ne bağlı sanat ve müzik okuludur.

<span class="mw-page-title-main">EBA</span> eğitim bilişim ağı

Eğitim Bilişim Ağı ya da kısaca EBA, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından kurulan sosyal nitelikli eğitsel elektronik içerik ağı. Bakanlığa bağlı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından tasarlanmıştır ve işletilmektedir. Öğretmen ve öğrencilerin FATİH Projesi kapsamında ihtiyaç duydukları ders materyallerini çevrimiçi olarak sunmaktadır. Eğitime yardımcı olacak içerikler genel ağ üzerinden hizmet veren eba.gov.tr sitesinde kategorik şekilde yüklenmektedir. Türkiye'deki tüm öğrenci ve öğretmenlerin çevrimiçi ortamda ders içeriklerine ulaşmasını sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanbey (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul metrosu istasyonu

Osmanbey Metro İstasyonu, İstanbul Metrosunun M2 hattında yer alan metro istasyonudur. İstasyon Şişli'nin Osmanbey semtinde Halâskârgazi Caddesi üzerinde yer almaktadır. İstasyon 16 Eylül 2000 tarihinde açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Teknoloji Takımı</span> Türkiyede bir vakıf

Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı, T3 ya da T Küp; Türkiye'deki bireylerin teknoloji ürünlerinin geliştirilme süreçlerine katılmalarını sağlamak, ülke içinde yapılacak araştırma-geliştirme ve girişim faaliyetlerini desteklemek amacıyla 2016 yılında kurulan vakıf.

Kırbıs Cumhuriyeti'ne İslam, 1571'de ada Osmanlı'nın eline geçtiğinde Kıbrıs'a İslam getirilmiştir. Bundan önce, adadaki Müslüman varlığı geçicidir. İslam'a geçmek zorunlu değildi, ancak adadaki Katolik Latin nüfusunun çoğunluğu ve Rum Ortodoks nüfusunun daha küçük bir kesimi, vergi statüsü için İslam'a geçmişti. Bu vergi sistemi daha küçük bir ödeme gerektirir ve karşılığında vatandaşlar devletten ve diğer yardımlardan pay alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kuşatması (1605)</span>

Estergon Kuşatması, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Biografisch Portaal</span>

Biografisch Portaal, Hollanda'nın biyografik metinlerini daha erişilebilir kılmak amacıyla Amsterdam'daki Huygens Hollanda Tarihi Enstitüsü merkezli bir girişimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.