İçeriğe atla

Whanganui Nehri

Whanganui Nehri
Konum
Ülke(ler)Yeni Zelanda
Genel bilgiler
KaynakYeni Zelanda
AğızTasman Denizi
Uzunluk290 km
Havza alanı7.380 km²
Whanganui Nehrinden görünüm

Whanganui Nehri Yeni Zelanda'nın Kuzey Adasında bulunan nehir. Ülkenin üçüncü büyük nehri olup, bölgenin yerel halkı olan Maoriler tarafından kutsaldır. Mart 2017'de Yeni Zelanda hükûmeti nehre kimlik kartı vererek dünya'da cansız bir objeye yaşayan kişi statüsü veren ilk ülke oldu.[1] Wanganui Antlaşması ile Yeni Zelanda tarihindeki en uzun anlaşmazlıkta sona erdi.[2]

Kolları

Kol adı Uzunluk (km) Km ağızdan Kesişme noktası koordinatları Rakım
Tongariro Dağı Nehrin kaynağı 290 km 39°07.91′G 175°37.95′D / 39.13183°G 175.63250°D / -39.13183; 175.63250
Whakapapa Nehri 38°55.92′G 175°24.50′D / 38.93200°G 175.40833°D / -38.93200; 175.40833
Kakahi Nehri 38°55.94′G 175°22.00′D / 38.93233°G 175.36667°D / -38.93233; 175.36667
Ongarue Nehri 38°53.54′G 175°15.27′D / 38.89233°G 175.25450°D / -38.89233; 175.25450
39°02.34′G 175°03.89′D / 39.03900°G 175.06483°D / -39.03900; 175.06483
Retaruke Nehri 39°06.65′G 175°03.98′D / 39.11083°G 175.06633°D / -39.11083; 175.06633
Ohura Nehri
Mangapurua Nehri
Manganui o te Ao Nehri 39°24.30′G 175°2.69′D / 39.40500°G 175.04483°D / -39.40500; 175.04483
Tangarakau Nehri
Tasman DeniziNehir ağzı 0 km 39°56.89′G 174°59.22′D / 39.94817°G 174.98700°D / -39.94817; 174.987000 m

Flora ve fauna

Whanganui Nehri'nde çok çeşitli flora ve faunalar bulunmaktadır.

Kuşlar

Whio (Mavi ördek) Staglands, Akatarawa, Yeni Zelanda

Mavi ördek/Whio populasyonu Whanganui Nehri, Mangatepopo ve Okupata Nehirlerinin birleşme noktalarında yaşama alanı bulurlar.[3]Nankeen gece balıkçılı 1990'lı yıllarda Yeni Zelanda'da sadece Whanganui Nehri boyunca yaşamışlardır.[4]

Balık

Whanganui Nehri 18 tür balığa ev sahipliği yapmakta, bunlardan Taşemengiller ve Rhombosolea retiaria yerel balık cinsleri olarak bilinmektedir.[5] Cran's bully, Upland bully, Kōaro, Pouched lamprey, Short-jawed kōkopu, Torrentfish ve Yeni Zelanda gümüş balığı bu nehrin yerel balık türleridir.[6]

Nehirde yüksek sayıda bulunmasa da Kahverengi alabalık ve Gökkuşağı alabalığı bulunmakta ayrıca yayın balığının mevcut olduğu yönünde raporlar da bulunmaktadır.[7]

Diğer su canlıları

Longfin, Kısa kanatlı yılan balığı ve koura (Yeni Zelanda tatlı su midyesi).[5] New Zealand tatlı su midyeside nehirde yaşamaktadır.[8]

Omurgasızlar

Mayıs böcekleri, taşbacakları ve caddis sinekleri Whanganui nehrinde yaşamaktadır.[7]

Bitki örtüsü

Bitki örtüsü olarak Whanganui nehri havzasında tipik geniş yapraklı ve Podocarpaceae ormanlar ile;[9] asalak türler olarak taç kurtçuğu ( Blechnum discolor ) ve çeşitli diğer eğrelti otları ve çalılar bulunmaktadır.[10]

Doğa sporları

Kayaking ve kano bölgenin önemli aktiviteleri arasındadır.

  • Annual Raft Yarışı, Piriaka'dan Taumarunui - En son 1970'ler de koşuldu.
  • Annual Jet Boat Yarışı, Taumarunui'dan Wangaunui - En son 1980'ler de koşuldu.
Kayaking

Köprüler

Yeni Zelanda'nın en uzun nehri olmasına rağmen, Whanganui'de az sayıda köprü bulunmaktadır.

  • Taumarunui (x4) (Victory Köprüsü dahil)
  • SH 47 Köprüsü, Tongariro Ulusal Parkı yakınlarında
  • Yeni Te Maire Köprüsü (1954)
  • Jerusalem, terk edilmiş salıncak köprü
  • Whanganui (x3 - Dublin Sokak Köprüsü, Whanganui Şehir Köprüsü ve Cobham Köprüsü)

Nehir ile alakalı önemli kişiler

  • Te Mamaku, Māori şefi
  • Alexander Hatrick, turizm lideri
  • John Tiffin Stewart, mühendis
  • Mary Joseph Aubert, Katolik elçi
  • James K. Baxter, şair
  • Henry Augustus Field, araştırmacı
  • Elsie Smith, 33 yıl hemşire ve misyoner
  • Billy Webb, kürekçi
  • Andy Anderson, nehir botu kaptörü, Pipiriki doğumlu

Ayrıca bakınız

  • Hiking
    • Te Araroa Yolu[11]
    • East Cape to Cape Egmont Traverse[12]
    • Matemateaonga Tramping Yolu

Kaynakça

  1. ^ http://karnaval.com/yasam/nehre-kimlik-cikartilacak-19-490691-haber []
  2. ^ Davison, Isaac. "Whanganui River given legal status of a person under unique Treaty of Waitangi settlement". NZ Herald online. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017. 
  3. ^ Whanganui Catchment strategy (PDF). Palmerston North [N.Z.]: Horizons.mw. 2003. s. 5. ISBN 1-877310-29-8. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2015. 
  4. ^ Frost, P.G.H. "Nankeen night heron". New Zealand Birds Online. New Zealand Birds Online. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015. 
  5. ^ a b Jones, S. "Flora and fauna of Whanganui National Park" (PDF). Department of Conservation. Government of New Zealand. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015. 
  6. ^ "Whanganui National Park Management Plan - Freshwater Ecosystems". Department of Conservation. Government of New Zealand. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015. 
  7. ^ a b "Whanganui Freshwater Ecosystems DOC"
  8. ^ Rainforth, Hannah Jane (2008). Tiakina Kia Ora – Protecting Our Freshwater Mussels (PDF) (Masters in Ecological Restoration). Victoria University of Wellington. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2015. 
  9. ^ DuFresne, Jim (2006). Tramping in New Zealand. Sixth ed. Lonely Planet. 392 pages. ISBN 1-74059-788-5, ISBN 978-1-74059-788-3
  10. ^ Hogan, C. Michael (2009). "Crown fern; Blechnum discolor" 13 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., GlobalTwitcher.com
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2017. 
  12. ^ Salisbury, Raymond (1997). East Cape to Cape Egmont - 80 day traverse of the North Island. Word for Word Publishing.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda</span> Pasifik Okyanusunun güneybatısındaki ada ülkesi

Yeni Zelanda, Güney Büyük Okyanus'ta bir ada ülkesidir. Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 2.000 km güneydoğusunda yer almaktadır. Başlıca iki büyük ve 700'den fazla küçük adadan oluşur. Toplamda 268.021 kilometrekarelik bir yüz ölçümüne sahiptir. Bölgedeki tektonik hareketler ve volkanik olaylar nedeniyle Yeni Zelanda birçok yüksek dağa sahiptir. Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington ve en büyük şehri Auckland'dır.

<span class="mw-page-title-main">Maoriler</span> Yeni Zelandanın yerli Polinezya halkı

Maoriler, Yeni Zelanda anakarasının yerli Polinezya halkıdır. Maorilerin kökeni, Yeni Zelanda'ya kabaca 1320 ile 1350 yılları arasında çeşitli waka (kano) seferleri dalgasıyla gelen doğu Polinezya'dan gelen yerleşimcilere dayanır. Fiji ve Polinezya kökenlilerdir. Özgürlük düşkünlükleri ve savaşçılıkları ile ünlülerdir. Savaşa giderken tenlerini beyaza boyamaları ve de çok aç kaldıklarında insan eti yemeleri onları barbar bir kavim olarak gösterse de şartlar zorlamadıkça vahşi değildirler. Soyu tükenmekte olan kavimlerdendir. Yeni Zelanda nüfusunun %10-11'ini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Wellington</span> Yeni Zelandada yerleşim birimi

Wellington, Yeni Zelanda'nın başkenti, ülkenin en büyük ikinci yerleşim birimi ve Okyanusya'daki en kalabalık başkenttir. Yeni Zelanda'yı oluşturan adalardan Kuzey Adası'nın güney ucunda, ülkenin coğrafi merkezine yakın bir noktada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda pasaportu</span>

Yeni Zelanda pasaportu Uluslararası seyahat amacıyla Yeni Zelanda vatandaşlarına verilir. Yeni Zelanda İçişleri Bakanlığı pasaportları çıkarmaktan sorumludur. İçişleri Bakanlığı 1948'de ilk kez Yeni Zelanda pasaportlarını çıkarmaya başlamıştır. Yeni Zelanda Pasaportuna Māori dili, 2000 yılında Fransızcanın yerine kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu</span> Yeni Zelandada bir tepe

Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu veya kısaca Taumata, Yeni Zelanda'nın Hawke's Bay bölgesinde, 305 metre yüksekliğinde bir dağdır.

Frances Ann Stewart Avustralya doğumlu Yeni Zelanda'da yaşamış kadın ve çocuk haklarını savunmuş bir aktivisttir. Yeni Zelanda'da hastane kuruluna girmiş ilk kadındır.

<span class="mw-page-title-main">Waka kanosu</span> Maori denizaracı

Waka kanosu Yeni Zelanda'da Maori yerlilerince geliştirilen kano tarzında deniz ve nehir taşıtı. Genellikle deniz taşımacılığı, balıkçılık ve nehir gezileri için kullanılan küçük, süslenmemiş kanolar ile 40 metre uzunluğa kadar büyük süslü savaş kanolarına kadar değişen boyutlarda üretilmektedir. Yeni Zelanda'da waka tipi kanolara ait en eski arkeolojik buluntu 2014 yılında tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pachyornis</span>

Pachyornis, üç türden oluşan nesli tükenmiş bir Moa cinsidir. Nesillerinin tükenmesinden önce Yeni Zelanda adalarında yaşamaktaydılar. Koşucu kuşlar alt sınıfının Moa takımın Emeidae familyasındandır ve uçamazlardı. Yeni Zelanda'nın hem Kuzey Adasında hem de Güney Adasında yaşamış türleri vardır. Genel olarak oldukça ağır ve uzun olan bu kuşlar familyanın diğer üyelerine göre daha sivri bir gagaya sahiptir. En bilinen türü Ağır ayaklı moa olarak adlandırılan P. elephantopu türüdür ve boyları 1.8 metreye, ağırlıkları ise 145 kilograma kadar ulaşabilmekteydi. Tepeli moa olarak adlandırılan P. australis türünün ise kafasında tüyden oluşan bir tepe olduğu bilinmektedir. Soylarının Yeni Zelanda'ya Maori halkının gelmesiyle beraber av baskısı sebebiyle tükendiği düşünülmektedir. Son bireylerinin milattan sonra 1400'lü yıllarda öldüğü düşünülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Whangamomona</span> Yeni Zelandada yerleşim birimi

Whangamōmona, Yeni Zelanda'nın Stratford Bölgesi ve Manawatū-Whanganui Bölgesi'nde küçük bir ilçedir. Devlet Karayolu 43, "Unutulmuş Dünya Karayolu" üzerinde, Stratford'un 65 kilometre kuzey-doğusunda ve Ohura'nın 55 kilometre güneybatısındadır. Trenle Stratford-Okahukura demiryolu hattı üzerindeki Stratford'dan 61 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Maanu Paul</span>

Cletus Maanu Paul "ONZM", "JP", Yeni Zelandalı Māori kökenli siyasetçi, eğitimci, aktivist ve botanikçi.

<span class="mw-page-title-main">Clutha Nehri</span>

Clutha Nehri, Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nda bulunan bir nehirdir. Nehir, Güney Alpleri'nden Brewster Dağı'ndan başlayarak Büyük Okyanus'a dökülmektedir. 338 km uzunluğu ile Yeni Zelanda'nın ikinci en uzun nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Waikato Nehri</span>

Waikato Nehri, Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası'nda bulunan bir nehirdir. Nehir, Taupō Gölü'nden başlayarak Waikato'da Tasman Denizi'ne dökülmektedir. 425 km uzunluğu ile Yeni Zelanda'nın en uzun nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Nelson Lakes Millî Parkı</span>

Nelson Lakes Millî Parkı, Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nın kuzeyinde bulunan bir millî parktır. 1956 yılında kurulmuş olup 1.018,8 km²'lik alana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda'daki millî parklar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yeni Zelanda'daki millî parklar listesi, Yeni Zelanda'da bulunan millî parkları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda Te Papa Tongarewa Müzesi</span>

Yeni Zelanda Te Papa Tongarewa Müzesi, Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington'da bulunan bir etnografya ve sanat müzesidir. Müze, 1992 yılında Yeni Zelanda Ulusal Müzesi ve Ulusal Sanat Galerisi'nin birleşmesi kurulmuş olup günümüz binasına 1998 yılında taşındı.

Yeni Zelanda tarihi, farklı bir Maori kültürü geliştiren Polinezyalılar tarafından keşfedilip yerleştikten sonra, ana yerleşim döneminin başladığı 1320 ile 1350 arasına kadar uzanmaktadır. Diğer Pasifik kültürleri gibi, Maori toplumu da akrabalık bağlarına ve toprakla bağlantıya odaklanmıştı, ancak onlardan farklı olarak, sıcak, tropikal bir ortam yerine serin, ılıman bir ortama uyarlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Tauranga</span> Yeni Zelandada yerleşim birimi

Tauranga, Yeni Zelanda'nın Bay of Plenty bölgesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Kuzey Adası'nın kuzeyinde Plenty Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 141,91 km² olan kentin nüfusu Haziran 2022 tarihi itibarı ile 158.300'dür.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda arması</span> Ulusal arma

Yeni Zelanda arması, Yeni Zelanda'nın ulusal resmî armasıdır.

Waitangi, Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası'nda, Whangarei'nin 60 kilometre kuzeyinde, Adalar Körfezi'ndeki Waitangi Nehri'nin kuzey tarafında bir yerleşim yeridir. Waitangi bir köprü ile bağlandığı Paihia kasabasına yakındır.

Milford Sound, Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nın güney batısında, Fiordland Ulusal Parkı, Piopiotahi Deniz Rezervi ve Te Wahipounamu Dünya Mirası alanı içerisinde yer alan bir fiyorttur. Uluslararası bir ankette dünyanın en iyi seyahat destinasyonu olarak değerlendirilmiş ve Yeni Zelanda'nın en ünlü turistik destinasyonu olarak kabul edilmiştir. Rudyard Kipling bunu Dünyanın sekizinci Harikası olarak adlandırdı. Fiyorda en çok tur otobüsüyle karayolu üzerinden ulaşılır ve yol Milford Sound olarak da adlandırılan küçük bir köyde sona erer.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.