İçeriğe atla

Wernicke alanı

Wernicke alanı, Wernike'nin konuşma alanı olarak da adlandırılır, serebral korteksin konuşmaya bağlı olan iki bölümünden biridir, diğeri Broca'nın alanıdır. Dilin üretiminde yer alan Broca'nın aksine, yazılı ve sözlü dilin anlaşılmasında rol oynar. Geleneksel olarak, sağ elini kullananların yaklaşık% 95'inde ve sol elini kullananların %60'ında sol yarıküre olan baskın serebral yarımkürede üstün temporal girusta yer alan Brodmann bölgesi 22'de bulunduğu düşünülmektedir.

Wernicke bölgesinde meydana gelen hasarlar alıcı(reseptif), akıcı afazi ile (sağlıklı işitip okuyabilmeye ve akıcı konuşabilmeye rağmen anlamlandırmanın bozulduğu afazi türü) sonuçlanır. Bu, afazi olan kişilerin kelimeleri akıcı bir şekilde bağlayabileceği, ancak cümlelerin anlamsız kalacağı anlamına gelir. Bu, Kişilerin anlamlı ama akıcı olmayan, telegrafik bir biçimde sözcükler kullanabildiği akıcı olmayan afaziden farklıdır.[1]

Yapı

Geleneksel bakış açısına göre Wernicke alanının genelde sol yarıkürede bulunan üstün temporal girusun (ÜTG) arka kısmında yer aldığı düşünülüyor. Bu alan yan sulkusdaki (beyinin temporal lobu ile paryetal lobunun birleşitiği kısmı) işitsel korteksi çevreler.[2] Bu alan nöroanatomik olarak Brodmann alanı 22‘nin arka kısmı olarak tanımlanır.

Ancak, bulunduğu yer konusunda tutarlı bir tanım yoktur.[3][4] Bazıları bunu birincil işitsel korteksin (BA 22'nin ön kısmı) önündeki üstün temporal girusta yer alan unimodal işitsel ilişki ile tanımlar.[5] Bu, fonksiyonel beyin görüntüleme deneyleri tarafından işitsel kelime tanımada en tutarlı şekilde yer alan alandır.[6][7] Diğerleri ise bunu parietal lobdaki BA 39 ve BA40'ta yer alan heteromadal korteksin birleşik parçaları olarak tanımlar.[8] Özel olarak tanımlanmış bir ‘wernicke alanı’ baskın düşüncesine rağmen, şu anki en dikkatli araştırmalar şunu öne sürer: bu birleşik bir konsept değildir.

Daha önce Wernicke bölgesini ve Broca bölgesini bağladığı düşünülse de, yeni araştırmalar kavisli fasikülüsün bunun yerine Broca'nın bölgesine değil, motor / motor bölgelerine sahip olan arka alıcı alanlara bağlandığını gösteriyor.[9] Beyin görüntülemede tanımlanan kelime tanıma bölgesi ile uyumlu olarak, uncinate fasikül, ön üst temporal bölgeleri Broca bölgesine bağlar.[10]

Fonksiyon

Sağ homolog alan

Transkraniyal manyetik stimülasyon kullanılarak yapılan (beyinin çeşitli bölgelerinin elektromanyetik uyarımı)araştırmalar şunu öne sürüyor: Baskın olmayan serebral yarıkürede Wernicke alanına karşılık gelen alan birden fazla anlama gelen sözcüklerin alt anlamının çözümlenmesinde ve işlenmesinde rol alır. Örneğin, ‘river’ sözcüğü birden fazla anlama gelebilen başka bir sözcük olan ‘bank’ sözcüğü ile  kullanıldığında. Buna karşılık, baskın yarıküredeki Wernicke alanı baskın sözcük anlamlarını işler. Örneğin ‘teller’ sözcüğü ‘bank’ sözcüğüyle verildiğinde.[11]

Türkçeye çevirenin notu: İngilizcedeki ‘Bank’ sözcüğü banka anlamına gelmektedir aynı zamanda alt anlam olarak nehir kıyısı anlamına da gelmektedir

Baskın olmayan yarı kürede Wernicke alanına karşılık gelen alan, bank sözcüğünün alt anlamını  (nehir kıyısı anlamını) işler dolayısıyla ‘bank’ sözcüğünün nehir kıyısı anlamına geleceği zamanlarda, ‘river’ (nehir) sözcüğüyle birlikte kullanıldığı zamanlarda rol alır.

Baskın yarıküredeki Wernicke alanı bu sözcüğün baskın anlamını (banka) işler dolayısıyla ‘bank’ sözcüğünün banka anlamına geleceği zamanlarda, ‘teller’ (banka memuru) sözcüğüyle birlikte kullanıldığı zamanlarda rol alır.

Çağdaş Görüşler

Nörogörüntüleme,daha önceden Wernicke alanına atfedilen fonksiyonların temporal lobda daha detaylı şekilde gerçekleştiğini ve aslında aynı zamanda Broca alanında gerçekleştiğini öne sürüyor.

Öne sürülen bazı fikirlere göre orta ve alt temporal gyri ve bazal temporal korteks sözcük işlemeyi yansıtır… Burundan kuyruk kısımlara kadar üst temporal girus (ÜTG) ve üst temporal sulkusun, içinde konuşmayı tanımayı sağlayan kritik ölçümlerin çoğunun yapıldığı nöral (sinirsel) dokuyu oluşturduğu konusunda bir fikir birliği vardır… Broca alanı (Brodmann alanı 44 ve 45) için olan görüşler genelde konuşma işlemede yer alır… Konuşma işlemede yer alan alanların aralığı, konuşma için tipik olarak bahsedilen klasik dil alanlarının çok ötesine geçer; ders kitaplarının çoğu hala bu algılama ve dil işleme süreçlerinin Wernicke alanında olduğunu ifade ediyor (üst temporal girusun üçte birinin arka kısmı). [12]

Konuşma işleme alanlarının büyük bir bölümüne destek olan çalışmalar Rochester Üniversitesi'nde yürütülen güncel bir çalışma ile daha ileriye taşınmıştır. Bu çalışmada Amerikan İşaret Dili anadili olan katılımcılar, ya sözdizimi kurallarına göre (ilişki kelime dizilimi ile temsil edilir) bir ilişki gösteren cümleleri ya da vurgulamaya göre (ilişki ''elleri havada hareket ettirme ya da vücudun bir tarafında işaret yapma'' durumu ile gösterilir) bir ilişki gösteren cümleleri yorumlarken MRI ile incelenmiştir. Frontal korteks (bilgiyi sıralayabilme yeteneği ile ilişkilidir) sözdizimi koşulunda; temporal lob ise (bilgiyi bileşenlerine ayırabilme yeteneği ile ilişkilidir) vurgulama koşulunda daha aktif olmak üzere, beynin farklı alanlarının aktive olduğu gözlemlenmiştir. iBununla birlikte, bu alanlar birbirinden tamamen ayrı değildir ve büyük miktarda çakışma gösterir. Bu bulgular, konuşma işleme süreci çok karmaşık bir süreç olmasına rağmen, beynin oldukça basit, önceden var olan hesaplama yöntemlerini kullanıyor olabileceğini göstermektedir.[12]

Wernicke bölgesi kırmızıyla vurgulanmış insan beyni

Afazi

Wernicke alanı adını, 1874'te üst temporal girusun sol arka kısmı ile, konuşulan kelimelerin duyusal ve motor görüntülerini ilişkilendiren kelimelerin ve hecelerin refleksif taklidi arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren bir Alman nörolog ve psikiyatrist olan Carl Wernicke'nin adından almıştır.[13] Carl Wernicke bunu afaziye neden olan beyin yaralanmalarının yerlerini temel alarak yapmıştır. Bu tür yeteneklerin korunduğu alıcı afazi, Wernicke afazi olarak da bilinir. Bu durumda, dil doğal bir ritmi ve nispeten normal bir sözdizimini korurken, dili anlamada büyük bir bozulma vardır. Sonuç olarak dil büyük ölçüde anlamsızdır (bazen akıcı veya jargon afazi olarak adlandırılan bir durum).

Wernicke alanı işitsel korteksten bilgi alır ve kelimelere anlam atama işlevi görür.[14] Bu nedenle bu alana zarar vermek anlamsız konuşma ile sonuçlanır, çoğu zaman parafazik hatalar ve yeni yaratılan kelimeler veya ifadeler ile birlikte görülür. Parafazi, semantik parafazi olarak bilinen, bir kelimeyi diğeriyle ikame etmeyi veya fonemik parafazi olarak tanımlanan, bir sesi veya heceyi bir diğeriyle ikame etmeyi içerebilir.[15] Bu tür konuşmaya genellikle “kelime salatası” denir, çünkü konuşma akıcı gelir, ancak mantıklı bir anlamı yoktur. Normal cümle yapısı ve prozodi, normal tonlama, vurgulama, hız ve ritim ile korunur. Bu, Broca'nın akıcı olmama ile karakterize edilen afazisinden farklıdır. Hastaların tipik olarak konuşmalarını algılayışları değiştiğinden, konuşmalarının bu şekilde bozulduğunun farkında değildir. Yazılı dil, okuma ve tekrar da etkilenir.

Baskın yarımkürenin arka temporal lobuna verilen hasar Wernicke afazisinin nedenidir.[15] Bu hasarın etiyolojisi büyük ölçüde farklılık gösterebilir, en yaygın neden iskemik inme gibi serebrovasküler bir olaydır. İskemik inme, kan damarını tıkayan ve beynin belirli bir bölgesine kan akışını kısıtlayan bir trombüsün sonucudur. Wernicke afazisine yol açabilecek fokal hasarın diğer nedenleri arasında kafa travması, merkezi sinir sistemini etkileyen enfeksiyonlar, nörodejeneratif hastalık ve neoplazmalar bulunur. Serebrovasküler olay, akut başlangıçlı afazinin ortaya çıkmasında daha olasıdır, oysa dejeneratif bir hastalıkta zamanla kademeli ilerlemeli afazi şüphesi olmalıdır.[14] Görüntüleme genellikle bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntülemeden (MRI) oluşan en yaygın ilk görüntüleme yardımı ile bir lezyonun tanımlanmasında yararlıdır.[16] Elektroensefalografi (EEG), bulguların nöbetlere bağlı olabileceği geçici afazi olan hastalarda da yararlı olabilir, ancak bu daha az yaygın olan bir nedendir.

Afazi tanısı ve afazi tipinin karakterizasyonu, sağlayıcı tarafından dil testi ile yapılır. Test, konuşma akıcılığı, anlama, tekrarlama, nesneleri adlandırma becerisi ve yazma becerilerini değerlendirmelidir.[15] Akıcılık, hastanın spontane konuşmasını gözlemleyerek değerlendirilir. Akıcılıktaki anormallikler arasında kısaltılmış ifadeler, dakika başına düşen kelime sayısında azalma, konuşmada artan çaba ve söz dizimi açısından doğru cümleler kurarak konuşabilme yeteneğinin olmaması (agramatizm) yer alır.[14] Wernicke afazi hastaları akıcı konuşurlar, bu nedenle akıcılıktaki anormallikler farklı bir afazi tipini gösterebilir. Anlama, hastaya takip etmesi için başlangıçta basit komutlar, sonrasında daha karmaşık komutlar verilerek değerlendirilir. Tekrarlama, basitten başlayarak daha karmaşık cümleleri hastanın tekrarlamasıyla değerlendirilir. Wernicke afazisinde hem anlama hem de tekrarlama süreci anormal olur. İçerik, hastanın spontane veya önceden hazırlanmış konuşmasını dinleyerek de değerlendirilmelidir. İçerik anormallikleri, her ikisi de Wernicke afazi tanısını gösteren parafazik hataları ve neolojizmleri içerir. Neolojizm, mevcut kelimelere benzeyebilecek yeni kelimelerdir. Ağır Wernicke afazi hastaları, jargon olarak bilinen birkaç bağlantı kelimesi ile bu tür neolojizmlerin dizelerini de üretebilir. Wernicke afazi hastalarının fonem (sesbirim) seçimindeki hatalar arasında ekleme, ihmal etme veya pozisyon değişikliği bulunur. Wernicke afazinin bir başka belirtisi, semantik parafazi veya "boş konuşma"dır; bu, hastanın aklına gelmeyen belirli kelimeler için konuşmaya devam edebilmek adına "şeyler" gibi genel terimlerin kullanılmasıdır. Bazı Wernicke afazi hastaları, "dolaylama" yaparlar, zaten özlü bir kavramı açıklamak veya tanımlamak için birden fazla sözcük kullanırlar. Wernicke afazi hastaları, yetersiz kendi kendini izleme ile birlikte dolaylama nedeniyle konuştuklarında uzun uzadıya ve durmadan konuşmaya devam edebilirler. Kelimelerin veya konuşma presinin bu fazlalığı, logorrea olarak tanımlanabilir. Eğer bu semptomlar varsa, afazinin potansiyel olarak anormal konuşma ve kavrama ile zihinsel durumun değişmesine neden olabilecek diğer nörolojik tanılardan ayırt edilmesinde yardımcı olacak tam bir nörolojik muayene yapılmalıdır.

Örnek olarak, Wernicke afazi olan bir hastaya neden hastaneye geldiği soruldu. Cevabı, "Bu, daha önce yaptığımız gibi yaptığımız çalışmalardan biri mi? . . . Tamam . . . Ne zaman nemden [neden] buradayım. Benim sorunum, çünkü ben ... benimle o zamanki normal zamanım arasındaki zamanla ilgili bir şey alana kadar kendimdi ve o zamandaki zamanı aldılar ve işte o zaman buraya geldi ve beni orada gördü Benimle hiç vakit geçirmedi ve doktorun beni bu şekilde bulması için başka hiçbir şey yapmaya başlayamadım. . . "[17]

Çevirenin notu: Orijinal örnekte afazisi olan bireyin "why" kelimesi yerine "wine" kelimesini kullanması örneği, dilsel farklılıklardan dolayı "neden" ve "nemden" kelimeleriyle değiştirilmiştir.

Wernicke afazi tedavisi için öncelikle altta yatan nedenin ele alınması gerekir. Konuşma ve dil terapisi afazi tedavisi için ilk basamaktır ve dil eksikliklerini iyileştirmenin yanı sıra hastanın kalan dil becerilerini korumayı da amaçlar.[15] Bir sonraki kritik tedavi hedefi, hastalara alternatif şekillerde nasıl iletişim kuracağını öğretmektir, böylece günlük hayatta başarılı bir şekilde iletişim kurabilirler. Bu alternatif iletişim yollar; jestleri, resimleri veya elektronik cihazların kullanımını içerebilir.[16]

Nörogörüntüleme ve lezyon kanıtları genellikle Wernicke bölgesinin arızasının veya hasarının alıcı afazi olan kişilerde yaygın olduğu fikrini desteklese de, bu her zaman böyle değildir. Bazı insanlar dil için doğru yarımküreyi kullanabilir ve Wernicke alan korteksinin izole hasarı (koruyucu beyaz madde ve diğer alanlar) ağır alıcı afaziye neden olmayabilir.[3][18] Wernicke bölgesinde lezyonları olan hastalarda anlama eksiklikleri olsa bile, bunlar genellikle sadece dil işlemeyle sınırlı değildir. Örneğin, bir çalışma, posterior lezyonları olan hastaların da hayvan ve makine sesleri gibi sözsüz sesleri anlamada sorun yaşadığını ortaya koymuştur.[19] Aslında, Wernicke bölgesi için sözsüz seslerdeki bozukluklar sözel seslerden istatistiksel olarak daha güçlüdür.

Kaynakça

  1. ^ "Aphasia: Signs & Symptoms". American Speech-Language-Hearing Association. 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  2. ^ Kennison, Shelia (2013). Introduction to language development. Los Angeles: Sage. 
  3. ^ a b "Wernicke's region—Where is it?". Annals of the New York Academy of Sciences. 280 (1): 834-43. 1976. 
  4. ^ Nakai (2017). "Three- and four-dimensional mapping of speech and language in patients with epilepsy". Brain. 140 (5): 1351-1370. 
  5. ^ "The anatomy of phonological and semantic processing in normal subjects". Brain. 115 (Pt 6): 1753-68. Aralık 1992. 7 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  6. ^ "Phoneme and word recognition in the auditory ventral stream". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (8): E505-E514. 2012. 
  7. ^ "Wernicke's area revisited: parallel streams and word processing". Brain Lang. 127 (2): 181-91. 2013. 
  8. ^ Mesulam MM (Haziran 1998). "From sensation to cognition". Brain. 121 (Pt 6): 1013-52. 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  9. ^ "The role of the arcuate fasciculus in conduction aphasia". Brain. 132 (Pt 9): 2309-16. Eylül 2009. 
  10. ^ "Ventral and dorsal pathways for language". Proceedings of the National Academy of Sciences. 105 (46): 18035-18040. Kasım 2008. 
  11. ^ "Lexical ambiguity resolution in Wernicke's area and its right homologue". Cortex. 45 (9): 1097-103. Ekim 2009. 
  12. ^ "Dissociating neural subsystems for grammar by contrasting word order and inflection". Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (16): 7539-44. 2010. 
  13. ^ "The aphasia symptom-complex: A psychological study on an anatomical basis (1875)". Reader in the History of Aphasia: From sasi(Franz Gall to). 4. Amsterdam: John Benjamins Pub Co. 1995. ss. 69-89. ISBN 978-90-272-1893-3. 
  14. ^ a b c "Approach to the patient with aphasia". Up To Date. 2018. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ a b c d "Wernicke Aphasia". National Center for Biotechnology Information. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ a b "Aphasia". National Institute on Deafness and Other Communication Disorders. 6 Mart 2017. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ Akbari, R. (2001). Language and the Brain. Loraine K. Obler and Kris Gjerlow. New York: Cambridge University Press, 1999. p.43. Studies in Second Language Acquisition, 23(1), 128-129. doi:10.1017/S0272263101231052
  18. ^ "The neural architecture of language disorders". The New cognitive neurosciences. 2nd. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. 2000. ss. 949-58. ISBN 978-0-262-07195-6. 
  19. ^ "Neural resources for processing language and environmental sounds: evidence from aphasia". Brain. 126 (Pt 4): 928-45. 2003. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Akıcılık, sözcük ve cümlelerin dile takılmadan kolayca okunabilmesi için, anlatılmak istenen düşüncenin rahatlıkla anlaşılır şekilde ifade edilmesidir. Akıcılık, içerikten çok bir üslûp özelliğidir. Âheng-i selâset.

Agnozi, duyusal bilgiyi işleme yetersizliğidir. Genellikle özel bir duyu ya da hafıza kaybının olmadığı durumlarda nesneleri, kişileri, sesleri, şekilleri, kokuları tanıma yeteneğinin kaybıdır.

<span class="mw-page-title-main">Temporal lob</span> İnsanların beyninde bulunan dört lobdan biri

Temporal lob, memelilerin beynindeki serebral korteksin dört ana lobundan biridir. Temporal lob, memeli beyninin her iki serebral hemisferindeki lateral fissürün altındadır.

Broca alanı veya Broca bölgesi insansı beynin ses üretimiyle bağlantılı işlevleri yürüten bir bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Serebral korteks</span> kafada bir bölüm

Serebral korteks veya beyin korteksi, insan ve diğer memeli beyinlerindeki serebrumun sinir dokusundan oluşan dış tabakasıdır. Beynin diğer kısımlarının çoğunun beyaz renkte olmasını sağlayan yalıtımın kortekste bulunmamasından dolayı rengi gridir. Korteks serebrum ve serebellumun dış kısımlarını örter ve kalınlığı 1,5-5,0 mm arasında değişir. Korteksin serebrumu örten kısımı serebral korteks olarak adlandırılmaktadır.

Afazi (Türkçe: söz yitimi), beynin bazı bölgelerinde meydana gelen işlev bozukluğu sonucu ortaya çıkan konuşma, konuşulanı anlama, tekrarlama, okuma-yazma gibi becerilerin gerçekleştirilememesi sorunu.

<span class="mw-page-title-main">Sinirdilbilim</span>

Sinirdilbilim, sinir dil bilimi, beyin dil bilimi ya da nörolinguistik; insan beyninde dil kavraması, üretimi ve edinilmesini denetleyen sinirsel mekanizmalara ilişkin çalışmaları kapsayan akademik alandır. Disiplinlerarası bir alan olarak sinir dil bilimi; sinir bilimi, dil bilimi, bilişsel bilim, iletişim bozuklukları ve nöropsikoloji gibi dallardan yöntemler ve teorilerden faydalanır. Birçok farklı geçmişi olan sinir dil bilimi araştırmacıları, bu alana çeşitli deneysel tekniklerin yanı sıra büyük oranda farklılık gösteren teorik bakış açıları getirmiştir. Sinir dil bilimi dalında yapılmış çalışmalar ağırlıklı olarak ruh dil bilimi (psikolinguistik) ve kuramsal dil biliminden kaynaklanan modellerin kullanımıyla şekillendirilmiş ve beynin ruh ile kuramsal dil bilimi dallarında dilin üretimi ve kavrayışı için şart olduğu önerilen işlemleri nasıl uyguladığını araştırmaya odaklanır. Sinir dil bilimcileri, beynin dil ile ilgili bilgileri işleme almak için kullandığı işlevbilimsel mekanizmaları araştırır ve afaziyoloji, beyin görüntüleme, elektrofizyoloji ve bilgisayar modellemesini kullanarak dilbilimsel ve ruhdilbilimsel teorileri değerlendirirler.

<span class="mw-page-title-main">Brodmann alanı</span> serebral korteksinin bölümleri

Brodmann alanları, insan ve diğer primat beynlerindeki histolojik yapısı ve hücrelerin organizasyonu ile tanımlanan serebral korteksinin bölümleridir.

Bilişsel nöropsikoloji, beynin yapısı ve işlevinin belirli psikolojik süreçlerle nasıl ilişkili olduğunu anlamayı amaçlayan bilişsel psikolojinin bir dalıdır. Bilişsel psikoloji, zihinsel süreçlerin yeni anılar saklama ve üretme, dil üretme, insanları ve nesneleri tanıma, akıl ve problem çözme yeteneğimizin bilişsel yeteneklerimizden nasıl sorumlu olduğunu inceleyen bilimdir. Bilişsel nöropsikoloji, normal bilişsel işlevsellik modellerinin çıkarımını sağlamak amacıyla beyin hasarı veya nörolojik hastalığın bilişsel etkilerini incelemeye özel bir vurgu yapar. Kanıtlar, beyin bölgelerinde eksiklik gösteren ve çift ayrışma sergileyen hastaların beyin hasarlı bireysel vaka çalışmalarına dayanmaktadır. Çifte ayrışma iki hasta ve iki görevi içerir. Bir hasta bir görevde bozulmuş, diğerinde normal iken diğer hasta ilk görevde normal, diğerinde ise bozulmuştur. Örneğin, A hastası basılı sözcükleri okumada başarısız olmasına rağmen konuşulan sözcükleri normal şekilde anlıyor olabilir. Öte yandan B hastası yazılı sözcükler anlamada normal ve konuşulan sözcükleri anlamada başarısız olacaktır. Bilim insanları bu bilgiyi, sözcük anlama için nasıl tek bir bilişsel modülün olduğunu açıklamak için yorumlayabilirler. Bunun gibi çalışmalardan araştırmacılar, beynin farklı alanlarının son derece uzmanlaşmış olduğunu ortaya koyuyor. Bilişsel nöropsikoloji, beyin hasarlı hastalarla da ilgilenen bilişsel sinirbilimden ayırt edilebilir, ancak bilişsel süreçlerin altında yatan sinirsel mekanizmaları ortaya çıkarmaya odaklanmıştır.

Bilişsel nöropsikoloji, beynin yapısı ve işlevinin belirli psikolojik süreçlerle nasıl ilişkili olduğunu anlamayı amaçlayan bilişsel psikolojinin bir dalıdır. Bilişsel psikoloji, zihinsel süreçlerin yeni anılar saklama ve üretme, dil üretme, insanları ve nesneleri tanıma, akıl ve problem çözme yeteneğimizin bilişsel yeteneklerimizden nasıl sorumlu olduğunu inceleyen bilimdir. Bilişsel nöropsikoloji, normal bilişsel işlevsellik modellerinin çıkarımını sağlamak amacıyla beyin hasarı veya nörolojik hastalığın bilişsel etkilerini incelemeye özel bir vurgu yapar. Kanıtlar, beyin bölgelerinde eksiklik gösteren ve çift ayrışma sergileyen hastaların beyin hasarlı bireysel vaka çalışmalarına dayanmaktadır. Çifte ayrışma iki hasta ve iki görevi içerir. Bir hasta bir görevde bozulmuş, diğerinde normal iken diğer hasta ilk görevde normal, diğerinde ise bozulmuştur. Örneğin, A hastası basılı sözcükleri okumada başarısız olmasına rağmen konuşulan sözcükleri normal şekilde anlıyor olabilir. Öte yandan B hastası yazılı sözcükler anlamada normal ve konuşulan sözcükleri anlamada başarısız olacaktır. Bilim insanları bu bilgiyi, sözcük anlama için nasıl tek bir bilişsel modülün olduğunu açıklamak için yorumlayabilirler. Bunun gibi çalışmalardan araştırmacılar, beynin farklı alanlarının son derece uzmanlaşmış olduğunu ortaya koyuyor. Bilişsel nöropsikoloji, beyin hasarlı hastalarla da ilgilenen bilişsel sinirbilimden ayırt edilebilir, ancak bilişsel süreçlerin altında yatan sinirsel mekanizmaları ortaya çıkarmaya odaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orta serebral arter</span>

Orta beyin atardamarı ya da diğer adıyla orta serebral arter (MCA) beynin dış yüzeyinde sylvian yarık içerinde seyrederek beynin dış yüzeyinin büyük kısmını besler. Bu arter internal karotid arterden çıkar. Direkt olarak Willis poligonunun yapısına katılmaz. Önce anterior serebral arter ve arkada posterior komünikan arter ile posterior serebral arter ile dolaylı bağlantı içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Broca afazisi</span>

Broca afazisi olarak da bilinen ekspresif afazi, anlama genel olarak bozulmadan kalmasına rağmen, dil üretme yeteneğinin kısmen kaybolması ile karakterize edilen bir afazi türüdür. Ekspresif afazisi olan bir kişi normalden daha çok efor sarf ederek konuşma sergileyecektir. Konuşması genellikle önem arz eden kelimeleri içerir, ancak edatlar ve bağlaçlar gibi gerçek bir anlama sahip olmayıp, sadece dilbilgisel işleve sahip kelimeleri içermez. Bu "telgraf konuşması" olarak bilinir. Kişinin amaçladığı mesaj hala anlaşılabilir, ancak cümleleri dilbilgisel olarak doğru olmayacaktır. Çok şiddetli ekspresif afazi formlarında, bir kişi sadece tek kelimeli ifadeleri kullanarak konuşabilir. Ekspresif afazide tipik olarak anlama yetisi, karmaşık dilbilgisini anlamada zorluk nedeniyle hafif ila orta derecede bozulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Beyin asimetrisi</span> Beynin asimetrik olması

İnsan nöroanatomisinde, beyin asimetrisi en az iki farklı şekilde görülebilir:

<span class="mw-page-title-main">İfade afazisi</span>

Broca afazisi olarak da bilinen ifade afazisi, anlama genel olarak bozulmadan kalmasına rağmen, dil üretme yeteneğinin kısmen kaybolması ile bilinen bir afazi türüdür. İfade afazisi olan bir kişinin konuşması normalden çok daha zahmetlidir. Konuşması genellikle önem arz eden kelimeleri içerir ancak edatlar ve bağlaçlar gibi gerçek bir anlama sahip olmayıp sadece dilbilgisel işleve sahip kelimeleri içermez. Bu "telgraf konuşması" olarak bilinir. Kişinin amaçladığı mesaj hala anlaşılabilir ancak cümleleri dilbilgisel olarak doğru olmayacaktır. Çok şiddetli ifade afazisi çeiştlerinde, bir kişi sadece tek kelimeli ifadeleri kullanarak konuşabilir. İfade afazisinde tipik olarak anlama yetisi, karmaşık dilbilgisini anlamada zorluk nedeniyle hafif ila orta derecede bozulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Reseptif afazi</span>

Reseptif afazi, duyusal afazi veya arka afazi olarak da bilinen Wernicke afazisi, bireylerin yazılı ve sözlü dili anlamakta zorlandıkları bir afazi türüdür. Wernicke afazisi olan hastalar, tipik konuşma hızında, düzgün bir söz dizilimi olan ve zahmetsiz bir akıcı konuşma gösterirler. Yazma da tıpkı konuşma gibi içerik veya anlamdan yoksun olma eğilimindedir. Çoğu durumda, Wernicke afazisi olan bireylerde motor kusurlar (hemiparezi) oluşmaz. Bu nedenle, çok fazla anlamı olmayan büyük miktarda konuşma üretebilirler. Wernicke afazisi olan kişiler genel olarak konuşmalarındaki hatalarını ve anlamsızlığın farkında değildirler. Genellikle en belirgin dil eksikliklerinin bile farkına varmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Kafa travması</span>

Kafa travması, kafatası veya beyinde travma sonrası gerçekleşen herhangi bir yaralanmadır. Travmatik beyin hasarı ve kafa travması terimleri tıp literatüründe sıklıkla birbirinin yerine kullanılmaktadır. Kafa yaralanmaları çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Kafa yaralanmaları kaza, düşme, fiziksel saldırı veya trafik kazaları gibi birçok nedenle olabilir.

Parafazi, yaygın olarak afazi ile ilişkilendirilen ve konuşma çabası sırasında istenmeyen hecelerin, kelimelerin veya ifadelerin üretilmesi ile karakterize edilen bir tür dil hatasıdır. Parafazik hatalar, akıcı afazi çeşitleri olan hastalarda en yaygın olanıdır. Parafaziler metrik bilgiyi, segmental bilgiyi, hece sayısını veya her ikisini de etkileyebilir.

Üst temporal sulkus (STS), beynin temporal lobundaki superior temporal girusu orta temporal girustan ayıran sulkustur. Bir sulkus, beynin en büyük kısmına, serebruma doğru kıvrılan derin bir oluktur ve bir girus, beynin dışına doğru kıvrılan bir sırttır.

Primer progresif afazi (PPA), dil yeteneklerinin yavaş ve aşamalı olarak bozulduğu bir tür nörolojik sendromdur. Diğer afazi türlerinde olduğu gibi, PPA'ya eşlik eden semptomlar sol yarıkürenin hangi kısımlarının önemli ölçüde hasar gördüğüne bağlıdır. Bununla birlikte, diğer afazilerin çoğundan farklı olarak PPA, beyin dokusundaki sürekli bozulmadan kaynaklanır ve bu da erken semptomların daha sonraki semptomlara göre çok daha az zararlı olmasına yol açar. PPA'lı kişiler yavaş yavaş konuşma, yazma, okuma ve genel olarak dili anlama becerilerini kaybederler. Sonunda neredeyse her hasta dilsizleşir ve hem yazılı hem de sözlü dili anlama yeteneğini tamamen kaybeder. Her ne kadar ilk başta diğer zihinsel işlevler sağlam kalırken yalnızca dil yeteneklerinde bozulma olarak tanımlansa da, artık PPA'lı kişilerin çoğu olmasa da çoğunun hafıza bozukluğu, kısa süreli hafıza oluşumu ve yürütücü işlevler kaybı yaşadığı kabul edilmektedir. İlk kez 1982 yılında M. Marsel Mesulam tarafından ayrı bir sendrom olarak tanımlanmıştır. Primer ilerleyici afazilerin, frontotemporal lober dejenerasyon (FTLD) bozuklukları ve Alzheimer hastalığı spektrumu ile klinik ve patolojik bir örtüşmesi vardır. Bununla birlikte, PPA, Alzheimer hastalığından etkilenenlerin aksine, PPA'lı kişilerin genellikle kendilerine bakma, işlerini sürdürme ve ilgi alanlarını ve hobilerini takip etme becerilerini sürdürebilmeleri nedeniyle Alzheimer hastalığıyla eşanlamlı olarak kabul edilmez.

Psikolojide logore veya logorrhoea aşırı söz ve tekrarlamaya neden olan ve tutarsızlığa neden olabilen bir iletişim bozukluğudur. Logore bazen akıl hastalığı olarak sınıflandırılır, ancak daha yaygın olarak akıl hastalığının veya beyin hasarının bir belirtisi olarak sınıflandırılır. Bu rahatsızlık sıklıkla Wernicke afazisinin bir belirtisi olarak rapor edilir; beynin dil işleme merkezindeki hasar ben-merkezli konuşmada zorluk yaratır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.