İçeriğe atla

Wen (Jin)

Wen
Jin Hükümdarı
Hüküm süresiMÖ 636-628
Önce gelenHuai
Sonra gelenXiang
DoğumMS 697
ÖlümMÖ 628
HanedanJi Hanedanı

Wen (Çince: 晉文公; pinyin: Jìn Wéngōng; MÖ 697-MÖ 628), Çin'de Jin devletinin hükümdarıdır. Saltanatı MÖ 636'dan MÖ 628 yılında ölümüne kadar sürmüştür.[1]

Wen, Jin'in kraliyet hanedanının bir çocuğuydu. Sonunda iktidara geri getirilmeden (MÖ 636–628) ve Jin'i zamanının diğer Çin devletleri üzerinde hegemonyaya hızla götürmeden önce ülkesinden uzun bir sürgün dönemine dayanmasıyla ünlüdür. Ölümünün Çin'in Soğuk Yemek ve Qingming[2] festivallerine ilham verdiği söylenen sadık saray mensubu Jie Zhitui hakkında olanlar da dahil olmak üzere sayısız Çin efsanesinde bir figürdür.

Kaynakça

  1. ^ Cambridge History of Ancient China. 
  2. ^ Huang & al. (2016), s. 82–3
Wen (Jin)
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Huai
Jin hükümdarı
MÖ 636 – MÖ 628
Sonra gelen:
Xiang

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tabgaçlar</span> Çinde yaşamış kökeni tartışmalı toplum

Tabgaçlar, Siyenpilerin bir boyu.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüs</span> Çinli filozof, eğitimci ve yazar (MÖ 551–479)

Konfüçyüs ya da Kongzi, , Çinli filozof, eğitimci ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Savaşan Devletler Çağı</span>

Muharip Devletler Dönemi veya Savaşan Devletler Dönemi İlk çağ Çin târihinde MÖ 5. yüzyıla Çin İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar geçen zamâna verilen addır. Sözde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi sonrasında başlayan ve MÖ 256'da ortadan kalkan Doğu Zhou Hânedanlığı döneminin ikinci bölümü oluşturan dönem olarak görülür. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde olduğu gibi bu dönemde de kral, göstermelik yönetici olmaktan ileri gidememiş, gücü kalmamıştı.

Lao-Şang, M.Ö. 174 - M.Ö. 160 arasında hüküm sürmüş Büyük Asya Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Babası Mete'den sonra tahta geçmiştir. Bazı tarihi kaynaklarda ismi Kiyük ve Kiyok olarak da geçmektedir. Lao-Şang döneminde Mete'nin kurduğu imparatorluk istikrarlı bir şekilde devam ettirilmiştir. Lao-Şang, Mete'nin tarih sahnesinden silmek için uğraştığı ve yok olma noktasına getirdiği Yüeçiler'i kesin olarak mağlup etmiş ve tarih sahnesinden silmiştir. M:Ö. 166-164 yılları arasında Çin vesikalıklarına göre 140.000 atlı ile Çin'in kuzeyine akınlar yapmıştır.

Tulan Kağan ya da Tou-lan Kağan 588-600 yılları arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı hükümdarıdır.

Yirmi Dört Tarih, MÖ 3000'den 17. yüzyılda Ming Hanedanı'na kadar uzanan bir dönemi kapsayan Çin resmi tarih kitaplarıdır. İlk olarak Han Hanedanı yetkilisi Sima Qian tarafından oluşturulmuş olup daha sonra Tang Hanedanı'ndan başlayarak her hanedan resmi kayıtları kullanarak selefinin tarihini yazmak için resmi bir büro kurmuştur. Tüm seri Qing Hanedanı döneminde sabitlenmiş ve düzenlenmiş olarak 3213 cilt ve yaklaşık 40 milyon kelime içerir ve Çin tarihinin ve kültürünün en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gojoseon</span>

Gojoseon, antik bir Kore devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Wu (Zhou)</span>

Wu, Çin'in Zhou Hanedanı'nın ilk hükümdarıdır. Saltanatının kronolojisi tartışmalıdır ancak genel olarak MÖ 1046 civarında başladığı ve üç yıl sonra ölümüyle sona erdiği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Wen (Sui)</span>

İmparator Wen veya asıl adıyla Yang Jian (楊堅), Çin'in Sui Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 581'den 604 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Wen (Zhou)</span>

Wen, Çin'in Zhou Hanedanı'nın kurucusudur. Saltanatı MÖ 1100'dan MÖ 1050 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Çun-Çen, Kün-Çin, Kung-Sin, Çün-Çin, MÖ 161 - MÖ 126 arasında hüküm sürmüş olan Hun şanyusudur. Onun dönemi Hun İmparatorluğu'nun en güçlü dönemi olarak kabul edilir. En uzun ömürlü Hun imparatoru olan Çun-Çen Lao Şang'dan sonra görev yapmıştır.

Wen Ding, Çin'in Shang Hanedanı'nın 27. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1116'den MÖ 1106 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Wen (Han)</span>

Wen, Çin'in Han Hanedanı'nın beşinci imparatorudur. Saltanatı MÖ 180'den MÖ 157 yılında ölümüne kadar sürmüştür. Saltanatı sırasında İmparatoriçe Lü'nün istikrarsız ve şiddetli naipliğinden sonra çok ihtiyaç duyulan istikrarı sağladı. Wen ve oğlu İmparator Jing'in müreffeh saltanatları, tarihçiler tarafından Wen ve Jing'in Hükümdarlığı olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Xuan (Han)</span>

Xuan, Çin'in Han Hanedanı'nın 10. imparatorudur. Saltanatı MÖ 74'ten MÖ 48 yılında ölümüne kadar sürmüştür. Bir tapınak adı alan sadece dört Batı Han imparatorundan biriydi. Saltanatı sırasında, Han Hanedanı ekonomik ve askeri olarak başarılı oldu ve bölgesel bir süper güç haline geldi ve birçokları tarafından tüm Han tarihinin zirve dönemi olarak kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Cheng Han</span>

Cheng Han, 304-347 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti. Di halkı tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in Siçuan eyaletine dayanıyordu.