Wen (Han) - Turkipedia

Wen

Han Hanedanı İmparatoru
Hüküm süresi	14 Kasım MÖ 184-6 Temmuz MÖ 157
Önce gelen	Qianshao
Sonra gelen	Jing

Doğum	MÖ 203 Chang'an, Han Hanedanı
Ölüm	6 Temmuz MÖ 157 Chang'an, Han Hanedanı
Hanedan	Han Hanedanı

Wen (Çince: 漢文帝; pinyin: Hàn Hòu Shǎodì; MÖ 203-6 Temmuz MÖ 157), Çin'in Han Hanedanı'nın beşinci imparatorudur. Saltanatı MÖ 180'den MÖ 157 yılında ölümüne kadar sürmüştür. Saltanatı sırasında İmparatoriçe Lü'nün istikrarsız ve şiddetli naipliğinden sonra çok ihtiyaç duyulan istikrarı sağladı. Wen ve oğlu İmparator Jing'in müreffeh saltanatları, tarihçiler tarafından Wen ve Jing'in Hükümdarlığı olarak anılır.^[1]

İmparator Gaozu, Dai'nin isyanını bastırdığında, Liu Heng'i Dai Prensi yaptı. İmparator Gaozu'nun ölümünden bu yana güç, imparatoriçe dul eşi İmparatoriçe Lü'nün elindeydi. İmparatoriçe Lü'nün ölümünden sonra, yetkililer güçlü Lü klanını ortadan kaldırdı ve annesi Bo'nun güçlü akrabaları olmadığı ve ailesi alçakgönüllü ve düşünceli olduğu için Dai Prensi'ni kasıtlı olarak imparator olarak seçtiler. Saltanatı, torunu İmparator Wu'nun altında refah için zemin hazırlayan çok ihtiyaç duyulan bir siyasi istikrar getirdi. Tarihçilere göre, İmparator Wen devlet işlerinde bakanlara güvendi ve onlara danıştı, Taocu karısı İmparatoriçe Dou'nun etkisi altında kalan imparator, aynı zamanda savurgan harcamalardan kaçınmaya çalıştı.

Liu Xiang, İmparator Wen'in yasal davalara çok zaman ayırdığını ve astlarını kontrol etmek için bir tür personel muayenesi olan Xing-Ming'i kullanarak Shen Buhai'yi okumaya düşkün olduğunu söyledi. MÖ 165'te kalıcı önem taşıyan bir hareketle Wen, sınav yoluyla memur alımını başlattı. Daha önce, potansiyel yetkililer hiçbir zaman herhangi bir akademik sınava girmediler. İsimleri, yerel yetkililer tarafından, bazen öznel olarak değerlendirilen itibar ve yeteneklere dayalı olarak merkezi hükûmete gönderildi.^[2]

Kaynakça

^ Paludan, Ann (1998). Chronicle of the Chinese Emperors: The Reign-by-Reign Record of the Rulers of Imperial China. Londra: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-05090-3.
^ Creel 1970, What Is Taoism?, 87

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Wen (Han) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Emperor Wen of Han 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Chinaknowledge

Resmî unvanlar
Wen (Han) Han Hanedanı
Önce gelen: Houshao	Çin imparatoru MÖ 180 – MÖ 157	Sonra gelen: Jing

İlgili Araştırma Makaleleri

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

Mete, Mao-tun (Çince: 冒頓單于 pinyin: Mòdú Chānyú;, MÖ 209 - MÖ 174 arasında hüküm sürmüş Asya Hun İmparatorluğu hükümdarı olan Türk-Hun hükümdardır. Oğuz Kağan Destanı'ndaki Oğuz Kağan ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir. Babası Teoman'dır. Kendisi Baideng Muharebesi sırasında Han Hanedanlığı'nı yenmiş ve vergiye bağlamıştır. Yüeçi ve Tunguz milletlerini de yenerek devletini Hazar Denizi'nden Mançurya'ya kadar uzatmıştır.

Principatus (Principate), Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Augustus'un rakiplerini yenerek imparatorluğunu ilan ettiği MÖ 27 yılıyla, İmparator Numerian'ın 284 yılındaki ölümü arasında geçen ve güçlü bir politik liderin hakimiyeti altındaki politik rejimi tanımlamak için kullanılan terim.

İmparator Mommu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 42. imparatorudur. Saltanatı MS 697'den 707 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gaozu (Han)</span>

İmparator Gaozu veya asıl adıyla Liu Bang (劉邦), Çin'in Han Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MÖ 202'den MÖ 195 yılında ölümüne kadar sürmüştür. Gaozu, Çin tarihinde mütevazı köylü sınıfı kökenli az sayıdaki hanedan kurucularından biridir.

İmparator Jing veya asıl adıyla Liu Qi (劉啟), Çin'in Han Hanedanı'nın altıncı imparatorudur. Saltanatı MÖ 156'dan MÖ 141 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Nanyue</span>

Nanyue, Nam Viet olarak da bilinir, kuzey Vietnam'ın ve Çin'de günümüz Guangdong, Guangşi ve Yünnan eyaletlerinin bazı toprakları üzerinde egemenliğini sürdürmüş antik bir krallıktır. MÖ 204 yılında Nanyue, Çin Hanedanı'nın çöküşü sonrasında, o dönemde Nanhai Komutanı görevinde çalışan Zhao Tuo tarafından kuruldu. İlk başta Nanhai, Guilin ve Xiang jun lerinden oluştu.

Evlilik ittifakı olarak da bilinen heqin, Çin imparatorlarının, genellikle yönetici ailenin küçük dallarının üyeleri olan prensesleri komşu devletlerin yöneticileriyle evlendirmesinin tarihsel uygulamasına atıfta bulunur. Savaş alanında yenilgiye uğratılamayacak kadar güçlü bir düşman devlete karşı genellikle bir yatıştırma stratejisi olarak benimsendi. Politika her zaman etkili değildi. İmparator ve diğer devletin hükümdarı arasında eşit bir diplomatik statü anlamına geliyordu. Sonuç olarak, tartışmalıydı ve birçok eleştiriye maruz kalıyordu.

Lü Zhi veya İmparatoriçe Gao, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoriçesi. Saltanatı MÖ 195'ten MÖ 180 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Qianshao, Çin'in Han Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur. Saltanatı MÖ 188'den MÖ 184 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Houshao, Çin'in Han Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MÖ 196'dan MÖ 180 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Xuan (Han)</span>

Xuan, Çin'in Han Hanedanı'nın 10. imparatorudur. Saltanatı MÖ 74'ten MÖ 48 yılında ölümüne kadar sürmüştür. Bir tapınak adı alan sadece dört Batı Han imparatorundan biriydi. Saltanatı sırasında, Han Hanedanı ekonomik ve askeri olarak başarılı oldu ve bölgesel bir süper güç haline geldi ve birçokları tarafından tüm Han tarihinin zirve dönemi olarak kabul edildi.

Ai, Çin'in Han Hanedanı'nın 12. imparatorudur. Saltanatı MÖ 7'den MÖ 1 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Ping, Çin'in Han Hanedanı'nın 13. imparatorudur. Saltanatı MÖ 1'den MS 6 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Liu Yuan, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 299'dan MS 325 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Shi Le, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Sonraki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 330'dan MS 333 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Jing Fang, doğum adı Li Fang, mahalli isim Junming, Han Hanedanlığı döneminde bugünkü 東郡頓丘 'da doğdu. Çinli bir müzik teorisyeni, matematikçi ve astrologdu. Daha çok müzik ölçümleri alanındaki çalışmalarıyla tanınmasına rağmen, ay ve güneş tutulmalarının temel mekaniğini de doğru bir şekilde tanımlamıştır.

Jin Hanedanlığı'nın altıncı imparatoru olan Jin İmparatoru Zhangzong, kişisel adıyla Madage ve Çinceleştirilmiş adıyla Wanyan Jing, Çin'deki Curçen yönetiminde hüküm sürmüştür. Zhangzong, 20 Ocak 1189'dan 29 Aralık 1208'e kadar saltanat sürmüştür.

Cui Shi, özel adı Chenglan (澄瀾), Çinli bir yazar ve siyasetçiydi. Çin Tang Hanedanlığı ve Wu Zetian'ın Zhou Hanedanlığı'nda memur olarak görev yapmış, Wu Zetian'ın oğulları İmparator Zhongzong ve İmparator Ruizong ile torunları İmparator Shang ve İmparator Xuanzong'un hükümdarlıkları sırasında şansölye olarak hizmet etmiştir. 713 yılında İmparator Xuanzong halası Prenses Taiping ile rekabete girince Cui Prenses Taiping'in tarafını seçti ve İmparator Xuanzong Prenses Taiping'in partisini bastırdıktan sonra Cui sürgüne gönderildi ve sürgünde intihar etmesi emredildi.

Cui Xuanwei, Cui Ye (崔曄), resmi adıyla Boling Prensi Wenxian (博陵文獻王), Çin Tang Hanedanlığı ve Wu Zetian'ın Zhou Hanedanlığı'nda Wu Zetian ve oğlu İmparator Zhongzong dönemlerinde şansölye olarak görev yapan bir yetkiliydi. Wu Zetian'ı deviren ve 705 yılında İmparator Zhongzong'u yeniden tahta çıkaran darbenin kilit isimlerinden biriydi. Daha sonra Wu Zetian'ın yeğeni Wu Sansi tarafından kışkırtılan sahte suçlamalar nedeniyle sürgüne gönderildi ve sürgünde öldü.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.