İçeriğe atla

Weltpolitik

Weltpolitik (Almanca anlamı: Dünya Politikası), II. Wilhelm döneminde Alman İmparatorluğu'nun uyguladığı ve Almanya'yı küresel bir güç yapmayı hedefleyen dış politika.

Prusya'nın Fransa'yı yenmesi ve 1871'de Alman Birliği'nin kurulması ile birlikte Almanya'da Otto von Bismarck'ın izlediği iç ve dış siyasette uyum siyaseti etkili oldu.[1] Bismarck'ın uyguladığı siyaset - her ne kadar son zamanlarında sömürgecilik faaliyetlerine dahil olmuşsa da - Almanya'nın Avrupa kıtasının dışına çıkmamasıydı.

Ancak 1888'de 30 yaşında tahta çıkan genç İmparator II. Wilhelm ile 74 yaşındaki yaşlı Şansölye Bismarck özellikle dış politika konusunda anlaşmazlığa düştüler; II. Wilhelm, yüksek ülküleri, dirik ve ilerici nitelikte düşünceleri olan genç bir hükümdardı, Bismarck ise tutucu bir politikacıydı. Almanya, tıpkı 1800'lerin Britanyası gibi, büyük endüstri devleti olma yolundaydı. Wilhelm, bu yola uygun olduğunu düşündüğü yeni ve sömürgeci bir dış politika olan "dünya politikası" (weltpolitik) taraftarıydı ve bu siyaset Bismarck'ın Avrupa içine sıkışık politikası ile çatışmaktaydı. Bismarck'ın 1890'da şansölyelikten ayrılmasından sonra dizginleri eline alan II. Wilhelm politikalarını daha etkili biçimde uygulayabildi.

II. Wilhelm, Weltpolitik siyasetiyle "Batılı büyük devletler'le rekabete başladıklarını resmen ilan etmişti. Nitekim Almanya'nın ilan ettiği meydan okuma belli bir süre sonra etkisini göstermiş ve dönemin önemli emperyalist devletleriyle -özellikle Britanya İmparatorluğu- ciddi bir rekabet patlak vermişti. Başlayan rekabet Birinci Dünya Savaşı’nın koşullarını da hazırlamıştı.[2]

Ayrıca 1905 ve 1911 Fas bunalımları da Fransa lehine neticelenince, Almanya denizaşırı ülkelerde gücünü sabitleyeceği sömürgeler elde edemeyeceğini anlayarak, gözlerini, 19. yüzyıldan beri Batı dünyasının iktisadi çıkarlar aradığı Rusya, Osmanlı İmparatorluğu, İran ve Çin gibi henüz endüstriyeleşmeyen ve zengin kaynaklara sahip geleneksel imparatorluklara dikti.[1] Lâkin çeşitli nedenlerden ancak Çin ve Osmanlı İmparatorluğu'nda nüfüz veya toprak kazanılabilindi. Kuzeydoğu Çin'deki Jiaozhou Körfezi bölgesi için kiralama yapıldı.

Bismarck’ın uyguladığı Osmanlı politikası, yalnızca Osmanlı’ya silah ihracı yaparak Alman silah sanayisini desteklemek üzerine kuruluydu.[3] II. Wilhelm dönemindeyse hem bu silah ticaretinin hacmi arttırıldı hem de Osmanlı İmparatorluğu üzerinde bir çeşit nüfuz bölgesi oluşturulmaya çalışıldı. Bu nüfuz bölgesi ise en çok Bağdat Demiryolu Hattı ile somutlaşıyordu. Rusya İmparatorluğu, hem Osmanlı ordusunun modernizasyonu hem de boğazların Alman egemenliğine geçmesinden ürkerken, İstanbul’dan Bağdat’a, hatta oradan da Basra’ya kadar uzatılacağı söylenen Bağdat demiryolu hattı ise Britanya tarafından Hindistan ticaretinin güvenliğine ilişkin fazlasıyla kayda değer bir tehdit olarak algılandı.[4]

Ayrıca

Kaynakça

  1. ^ a b Orhan, Sibel (5 Aralık 2018). "Alman İmparatoru II. Wilhelm'in Weltpolitik Siyaseti Çerçevesinde Osmanlı Topraklarını İkinci Ziyareti (1898)". Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi. 7 (5). s. 652. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022. 
  2. ^ Birdişli, Fikret (Kasım 2019). "Alman Stratejik Kültürünün Dönüşümü ve Almanya'nın Uluslararası Politikaya Proaktif Katılımı". Güvenlik Bilimleri Dergisi. 8 (2). s. 366. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022. 
  3. ^ Çolak, Mustafa (2014). Alman İmparatorluğu’nun Doğu Politikası Çerçevesinde Kafkas Politikası (1914-1918). Türk Tarih Kurumu. s. 52. 
  4. ^ Ortaylı, İlber (2020). Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu. Kronik Kitap. s. 117. ISBN 9789752430372. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı</span> Avrupada başlayan küresel savaş (1914–1918)

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayıp 11 Kasım 1918 tarihinde sona eren Avrupa merkezli küresel bir savaştır. II. Dünya Savaşı'na (1939-1945) kadar Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır. Savaşın taraflarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu'nda "Genel Savaş" anlamında Harb-i Umumi, halk arasında ise Seferberlik olarak adlandırılmıştır. 1917'de Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa katılmasına kadar bu savaş ABD basınında Avrupa Savaşı olarak anılmıştır. Savaşan taraflar, çoğunlukla Avrupa, Kafkasya, Amerika, Orta Doğu ve Afrika ile Asya'nın bazı bölgelerinde çatıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Prusya</span> 1525-1947 yılları arasında Orta Avrupada varlığını sürdürmüş eski bir Alman devleti

Prusya, tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Otto von Bismarck</span> Alman İmparatorluğunun ilk şansölyesi

Otto von Bismarck, 19. yüzyılda, bağları kuvvetli olmayan bir konfederasyon olan Almanya'nın birleşmesinde önemli rol oynayan ve Birleşik Almanya'nın ilk Şansölyesi olan Alman devlet adamıdır. Bismarck-Schönhausen Kontu ve Lauenburg Dükü olarak da anılan Otto von Bismarck, Yeni Almanya'yı kan ve demir politikasına göre kuracağını söylediği için kendisine Demir Şansölye adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İttifak Devletleri</span> I. Dünya Savaşıda Almanyanın başını çektiği ittifak

İttifak Devletleri, Bağlaşma Devletleri ya da Merkezî Devletler, Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Devletinden oluşan devletler ittifakıdır. I. Dünya Savaşı'ndaki iki ana ittifaktan biridir. Diğer ana ittifak ise, İtilaf Devletleri olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat Demiryolu</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda inşa edilmiş demiryolu hattı

Bağdat Demiryolu, Osmanlı İmparatorluğu'nda Konya'dan Bağdat'a ulaşmak üzere 1903'te yapımına başlanan 1597 km. uzunluğundaki demiryolu hattıdır. Demiryolu hattının uzunluğu İstanbul - Konya arasındaki Osmanlı Anadolu Demiryolları ve diğer bağlı hatlarla beraber 3205 km.'ye ulaşmaktadır. Zamanının en büyük altyapı projelerinden biri olan demiryolu hattının inşası on yıllar sürmüştür. I. Dünya Savaşı'nın başında bile hattın tamamlanabilmesi için 960 km. gerekmekteydi. Demiryolu hattının Bağdat'a uzanan kesimi ancak 1930'ların sonunda tamamlanabilmiş ve İstanbul'dan Bağdat'a ilk tren 1940'ta yola çıkmıştır. 1940'tan Irak'ın işgali'nin başladığı 2003'e kadar Türkiye – Suriye – Irak arasında kesintisiz bir şekilde tren işletmeciliği yapılmıştır. Irak'ın işgaliyle birlikte özellikle Irak'ta tren işletmeciliği sekteye uğramıştır. 2000'li yılların sonlarında üç ülke arasında tren işletmeciliği yeniden başlamış ancak 2011'de Suriye İç Savaşı'nın patlak vermesiyle yeniden durmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Colmar von der Goltz</span> Osmanlı ve Alman ordularında mareşal rütbesiyle görev yapmış Alman subay

Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz, Osmanlı'daki namıyla "Goltz Paşa",, Osmanlı ve Alman ordularından mareşal rütbesi sahibi Alman subay.

<span class="mw-page-title-main">II. Wilhelm</span> Son Alman İmparatoru

II. Wilhelm, son Alman İmparatoru (Kaiser) ve Prusya Kralı'ydı. 15 Haziran 1888'den 9 Kasım 1918'deki feragatına kadar hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Alman İmparatorluğu</span> 1871den 1918e dek Almanya

Alman İmparatorluğu ya da İkinci Reich, 18 Ocak 1871'de Prusya ve diğer Küçük Alman Devletlerinin özellikle Otto von Bismarck'ın katkılarıyla, birleşmesiyle oluşan birleşik Alman devletidir. İlk imparatoru I. Wilhelm'in taç giymesiyle imparatorluk resmen kuruldu. Yeni İmparatorluğu Habsburg Hanedanı yerine Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı. Hızlı büyüyen ekonomisiyle, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri oldu, ordusu ve donanmasıyla Büyük Britanya'ya kafa tutar hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Bernhard von Bülow</span> Alman İmparatorluğu’nun dördüncü şansölyesi ve Prusya başbakanı

Prens Bernhard Heinrich Karl Martin von Bülow, Alman İmparatorluğu şansölyesi ve 1900-1909 arasında Prusya başbakanı. I. Dünya Savaşı öncesinde İmparator II. Wilhelm ile birlikte Almanya'yı genişletme politikası izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

Dış politika, bir siyaset biçimidir. Bir devletin sınırları ötesindeki devletlere uyguladığı siyasete verilen isimdir. Dış politika alanı, uluslararası ilişkilerin alt inceleme dallarından biri olarak gösterilmektedir. Dış politika devletlerin sosyoloji, ekonomi, eğitim, kamu yönetimi, tarih ve coğrafya gibi alanlarıyla doğrudan ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Üçlü İtilaf</span> Britanya, Rusya ve Fransa arasında kurulan ittifak

Üçlü İtilaf, Britanya-Rusya Antantı'nın (1907) imzalanmasıdan sonra Fransa, Britanya ve Rusya arasında kurulan ittifaktır.

<span class="mw-page-title-main">İkili İttifak</span>

İkili Antlaşma, Alman İmparatorluğu ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında var olmuş bir ittifaktır. 7 Ekim 1879'da imzalanan antlaşmayla yürürlüğe girmiştir. Otto von Bismarck'ın Avrupa'daki barışın devamı için yapılmış bir ittifaktır. Eğer imzacı iki ülkeden biri Rus İmparatorluğu tarafından saldırıya uğrarsa, diğer ülke ona yardım edecekti. Başka bir ülke tarafından saldırılma durumunda ise, diğer ülke hayırsever bir tarafsızlık politikası izleyecekti. Rus-Fransız İttifakı yürürlüğe girdikten sonra, bu düşmanın Fransa olduğu düşünülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Rus-Fransız İttifakı</span>

Rus-Fransız İttifakı, Fransa Cumhuriyeti ile Rus İmparatorluğu arasında oluşmuş bir askeri ittifaktır. 1892 ile 1917 yılları arasında geçerliliğini korumuştur. Bu ittifak, Fransa'nın diplomatik yalnızlığını sona erdirip, güçler dengesini Almanlar aleyhine bozmuştur.

Muhteşem İzolasyon, 19. yüzyıl sonlarında Britanya İmparatorluğu'nun Muhafazakâr Parti tarafından yönetildiği dönemde, özellikle de Benjamin Disraeli ve Salisbury Markisi'nin Başbakanlıkları sırasında Kıta Avrupası için benimsediği dış politika. Terim ilk olarak 1896 yılında, Kanada Maliye Bakanı George Eulas Foster tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Kongresi</span> 1878de büyük Avrupa güçlerinin temsilcilerinin toplantısı

Berlin Kongresi, dönemin Avrupa'daki altı büyük gücünün, Osmanlı İmparatorluğu ve dört Balkan devletinin temsilcilerinin bir araya geldiği bir toplantıdır. 93 Harbi sonrası Balkan Yarımadası'ndaki devletlerin topraklarını belirlemeyi amaçlayan ve Rusya ile Osmanlı İmparatorluğu arasında üç ay önce imzalanan Ayastefanos Antlaşması'nın yerini alan Berlin Antlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Alman-İngiliz deniz rekabeti</span> Alman - İngiliz Donanma Yarışı

Alman-İngiliz deniz rekabeti, Büyük Britanya ve Almanya arasında on dokuzuncu yüzyılın son on yıldan Birinci Dünya Savaşı'nın başladığı 1914 yılına kadar Silahlanma yarışının denizdeki versiyonudur. Silahlanma yarışı, onlarca yıldır kötüleşen ikili bir ilişkiye dayanmasına rağmen, 1897'de Alman Amiral Alfred von Tirpitz'in İngiltere'yi diplomatik tavizler vermeye zorlayacak Fleet in being oluşturma planıyla başladı; Tirpitz, Alman İmparatorluk Donanması'nın Kraliyet Donanması'nı yenmesini beklemiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Marschall von Bieberstein</span>

Adolf Hermann Freiherr Marschall von Bieberstein, Alman İmparatorluğu'nun 1890–1897 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı görevini yapan siyasetçi ve diplomattı. Bu görevinden sonra Almanya'nın Osmanlı İmparatorluğu ve Birleşik Krallık'taki büyükelçiliğini de yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'nın İstanbul Başkonsolosluğu</span> Almanyanın diplomatik temsilciliği

Almanya'nın İstanbul Başkonsolosluğu, Türkiye'nin İstanbul kentinde bulunan ve Almanya'ya ait olan bir başkonsolosluktur. Başkonsolosluk, Beyoğlu ilçesi Gümüşsuyu Mahallesi'nde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.