İçeriğe atla

Wei Hanedanı

Wei Hanedanı
220-266
M.S. 262 itibarıyla Çin'in Üç Krallık dönemi haritası.
M.S. 262 itibarıyla Çin'in Üç Krallık dönemi haritası.
BaşkentXuchang
(220-226)
Luoyang
(226-266)
Yaygın dil(ler)Eski Çince
HükûmetMonarşi
İmparator 
• Aralık 220-Haziran 226
Cao Pi
• Haziran 226-Ocak 239
Cao Rui
• Ocak 239-Ekim 254
Cao Fang
• Haziran 260-Şubat 266
Cao Huan
Tarihî dönemÜç İmparatorluk
• Kuruluşu
11 Aralık 220
• Dağılışı
4 Şubat 266
Nüfus
• 260
4.432.881
Öncüller
Ardıllar
Han Hanedanı
Jin Hanedanı (265-420)
Günümüzdeki durumuÇin
Kuzey Kore
Vietnam

Wei Hanedanı (Çince: ), Üç İmparatorluk döneminde Çin üzerinde hakimiyet mücadelesi veren devletlerden biriydi.

Han Hanedanı'nın dağılması sırasında Çin'in kuzeyi Cao Cao'nun yönetimindeydi. Han Hanedanı dağıldıktan sonra Cao Cao'nun oğlu Cao Pi yönetimi ele geçirerek Wei Hanedanı'nı kurdu. MS 265 yılında Sima Yan Wei Hanedanı'nı yıkarak yerine Jin Hanedanı'nı kurdu.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

239 (CCXXXIX) salı günü başlayan bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Üç İmparatorluk</span>

Üç İmparatorluk dönemi, 220'de derbeylerden Cao Cao, Cao Pi'nin Batı Han Hanedanı'nın son imparatoru Xian di'den tahtını teslim alarak Kuzey Çin'de Vey hanedanını kurmasıyla başlayarak derbeylerden Liu Bei’nin bugünkü Sichuan’da kurduğu Şu ile yine derbeylerden Sun Jian’nun oğlu ve Sun Ce'nin küçük kardeşi olan Sun Quan Güney Çin'de kurduğu Vu olmak üzere üç ülkenin güç mücadelesi yaşadındığı dönem.

Yirmi Dört Tarih, MÖ 3000'den 17. yüzyılda Ming Hanedanı'na kadar uzanan bir dönemi kapsayan Çin resmi tarih kitaplarıdır. İlk olarak Han Hanedanı yetkilisi Sima Qian tarafından oluşturulmuş olup daha sonra Tang Hanedanı'ndan başlayarak her hanedan resmi kayıtları kullanarak selefinin tarihini yazmak için resmi bir büro kurmuştur. Tüm seri Qing Hanedanı döneminde sabitlenmiş ve düzenlenmiş olarak 3213 cilt ve yaklaşık 40 milyon kelime içerir ve Çin tarihinin ve kültürünün en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sima Yan</span> Jin hanedanın İmparatoru

İmparator Wu veya asıl adıyla Sima Yan, Jin Hanedanı'nın ilk imparatorudur. Sima Yi'nin torunu olup Wei Hanedanı hükümdarı Cao Huan'ı tahtından indirerek imparator oldu. Hükümdarlığı döneminde tüm Çin'i birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cao Cao</span>

Cao Cao Soğd kökenli(Çince: 曹操; MS 155-15 Mart 220), Doğu Han Hanedanı'nın son yıllarında büyük güç kazanan bir Çinli savaş ağası ve Hanedanın sondan bir önceki lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Guandu Muharebesi</span>

Guandu Muharebesi, MS 200'de Doğu Han Hanedanı döneminin sonlarında iki savaş ağası olan Cao Cao ve Yuan Shao arasında meydana gelen bir muharebedir. Cao Cao için kararlı bir zaferle sonuçlanan muhaerebe, iki savaş ağası arasındaki savaşta bir dönüm noktasıydı. Bu, Cao Cao'nun Kuzey Çin'in yeniden birleşmesinin başlangıcını işaret etti ve bu da Üç İmparatorluk döneminde Wei Hanedanı'nın kurulmasını mümkün kıldı.

<span class="mw-page-title-main">Lü Bu</span>

Lü Bu, Çin'de Geç Han Hanedanı döneminde yaşamış bir komutan ve savaş ağasıydı. Başlangıçta küçük bir savaş ağası olan Ding Yuan'a bağlı ikine Ding'e ihanet ederek öldürdü ve MS 192 başlarında Han merkezi yönetimini kontrol eden savaş ağası Dong Zhuo'ya kaçtı. MS 192 yılında da Dong Zhuo'ya ihanet etti ve Wang Yun ile Shisun Rui tarafından kışkırtıldıktan sonra onu da öldürdü, ancak daha sonra yenildi ve Dong Zhuo'nun takipçileri tarafından uzaklaştırıldı. MS 190'dan 195'e kadar Lü Bu, Orta ve Kuzey Çin'de gezindi ve art arda Yuan Shu, Yuan Shao ve Zhang Yang gibi savaş ağalarına sığındı. MS 194 yılında Yan eyaletini kontrol eden Cao Cao'yu Cao'yu terk edenlerin yardımıyla ele geçirmeyi başardı ancak Cao iki yıl içinde toprakları geri aldı. MS 196 yılında Lü Bu, Xu eyaletine sığınmak istediği Liu Bei'ye karşı döndü ve eyaletin kontrolünü ele geçirdi. Daha önce Yuan Shu ile ittifak yapmayı kabul etmiş olmasına rağmen, Yuan kendisini imparator ilan ettikten sonra onunla olan bağlarını kopardı ve Cao Cao ve diğerleri ile birlikte Yuan'a karşı ittifak kurdu. Bununla birlikte, MS 198 yılında Yuan Shu'ya tekrar sığındı ve Cao Cao ve Liu Bei'nin birleşik kuvvetleri tarafından saldırıya uğradı ve MS 199 yılında Xiapi Savaşı'nda yenildi. Lü Bu, Cao Cao'nun emri üzerine tutuklandı ve idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Liu Bei</span>

Liu Bei, Çin'in Üç İmparatorluk döneminde Shu Han'ın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 221'dan MS 223 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Cao Fang 232-274, nezaket adı Lanqing, Üç Krallık Döneminde Cao Wei Hanedanı'nın üçüncü imparatoruydu. Wei'nin ikinci hükümdarı Cao Rui’nin evlatlık oğluydu. Cao Fang, naip Sima Shi tarafından tahttan indirilmeden önce 239'dan 254'e kadar nominal bir imparator olarak hüküm sürdü ve ardından "Qi Prensi" olarak tanındı. 265 yılında Wei'nin düşüşünden sonra, Cao Fang'a Jin hanedanının İmparatoru Wu "Shaoling Dükü" unvanı verildi. 274'te öldüğünde, ölümünden sonra kendisine "Li" adı verildi, bu yüzden ölümünden sonra tam unvanı "Shaoling Dükü Li" oldu.

<span class="mw-page-title-main">Xian (Han)</span>

Xian, Çin'in Doğu Han Hanedanı'nın 13. ve son imparatorudur. Saltanatı MS 189'dan MS 220 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Cao Pi</span>

Cao Pi, Çin'de Wei Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 220'den MS 226 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Shao</span>

Yuan Shao, Çin'de Doğu Han Hanedanı döneminde yaşamış siyasetçi ve savaş ağasıydı. Han Hanedanı'nın sonlarına doğru meydana gelen iç savaşlar sırasında Çin'in kuzey bölgelerini işgal etti. Aynı zamanda Huai Nehri bölgesini kontrol eden bir savaş ağası olan Yuan Shu'nun üvey ağabeyiydi, ancak ikisi birbirleriyle iyi ilişkiler içinde değildi.

<span class="mw-page-title-main">Sima Zhao</span>

Sima Zhao, Çin'in Üç İmparatorluk döneminde yaşamış siyasetçi, general ve Wei Hanedanı naibi.

<span class="mw-page-title-main">Sima Yi</span>

Sima Yi, Çin'de Üç İmparatorluk döneminde yaşamış siyasetçi ve general ve Wei Hanedanı naibiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sima Shi</span>

Sima Shi, Çin'de Üç İmparatorluk döneminde yaşamış siyasetçi ve general ve Wei Hanedanı naibiydi.

Cao Mao, Çin'de Wei Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS 254'ten MS 260 yılında ölümüne kadar kadar sürmüştür.

Cao Huan, Çin'de Wei Hanedanı'nın beşinci ve son imparatorudur. Saltanatı MS 260'tan MS 266 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Jiang Wei</span>

Jiang Wei, Çin'in Üç İmparatorluk döneminde yaşamış Shu Han generaliydi. Wei Hanedanı topraklarında doğmuş olup Ma Zun'a güvensizliğinden dolayı taraf değiştirerek Shu Han'a geçti ve Zhuge Liang tarafından general olarak atandı. Zhuge Liang'ın ölümünden sonra da Wei Hanedanı'na yönelik çeşitli seferler düzenledi. Bununla birlikte, Jiang Wei'nin seferleri, Shu'nun sınırlı kaynakları ve yetersiz gıda kaynakları ile iç siyasi fay hatları nedeniyle hem ölçek hem de süre açısından nispeten kısıtlıydı.