İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
Sunucu, bilişim alanında "istemci" denilen diğer program ve cihazlara çeşitli işlevler sunan bilgisayar donanımları veya yazılımlarıdır. Bu mimariye istemci-sunucu modeli denir. Sunucular, istemciler arasında veri veya kaynak paylaşımı, bir istemci için hesaplama yapma gibi çeşitli işlevleri yerine getirebilirler. Bu işlevlere genellikle "servis" veya "hizmet" denir. Tek bir sunucu çok sayıda istemciye hizmet verebilir, tek bir istemci de çok sayıda sunucudan hizmet alabilir. İstemci ve sunucu aynı cihaz üzerinde çalışabileceği gibi, istemci ağ üzerinden farklı bir cihazdaki sunucuya da bağlanabilir. Tipik sunucular arasında veritabanı sunucuları, dosya sunucuları, e-posta sunucuları, yazdırma sunucuları, web sunucuları, oyun sunucuları ve uygulama sunucuları sayılabilir.
Basit Ağ Yönetim Protokolü, bilgisayar ağları büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır. Cihaz üzerindeki sıcaklıktan, cihaza bağlı kullanıcılara, internet bağlantı hızından sistem çalışma süresine kadar çeşitli bilgiler SNMP'de tanımlanmış ağaç yapısı içinde tutulurlar.
Windows NT, Microsoft tarafından geliştirilen ve ilk sürümü 27 Temmuz 1993'te yayımlanan bir işletim sistemi ailesidir. İşlemciden bağımsız, çoklu işlem ve çoklu kullanıcı desteği sunan bir işletim sistemidir.
Telnet, Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel isimdir. Telnet iki bileşenden oluşur: (1) iki tarafın nasıl iletişim kuracağını belirleyen protokolün kendisi ve (2) hizmeti sağlayan yazılım uygulaması.Kullanıcı verileri, İletim Kontrol Protokolü (TCP) üzerinden 8 bitlik bayt yönlendirmeli bir veri bağlantısında Telnet kontrol bilgisi ile bant içi serpiştirilir. Telnet, 1969'da RFC 15 ile başlayarak geliştirildi, RFC 855'te genişletildi ve ilk İnternet standartlarından biri olan İnternet Mühendisliği Görev Gücü (IETF) İnternet Standardı STD 8 olarak standartlaştırıldı. encryption sağlayan bazı Telnet eklentileri geliştirilmiştir. Bağlanılan makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (İng:username) ve bağlantının gerçekleşebilmesi için bir telnet erişim programınızın olması gereklidir. Fakat bazı kütüphane ve herkese açık telnet bazlı web servisleri, bağlantı sırasında kullanıcı ismi (numarası) istemeyebilirler; ya da, kullanıcı isim ve parola olarak ne yazmanız gerektiği bağlandığınızda otomatik olarak karşınıza çıkar. Telnet, BBS sistemlere İnternet üzerinden erişimde günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Telnet erişim programları, günümüzdeki işletim sistemlerinin çoğunda işletim sistemi ile birlikte gelmektedir. Çok kullanıcılı işletim sistemleri genellikle kullanıcılara metin tabanlı bir arayüz sunar ve bu sistemlerde tüm işlemler klavye vasıtası ile komut isteminden gerçekleştirilir.
DHCP, ağda bulunan her bir bilgisayarın IP adresi, alt ağ maskesi, varsayılan ağ geçidi ve DNS sunucuları gibi ağ bağlantısı ayarlarının otomatik olarak atamasını sağlar. Bu sayede ağ yöneticileri, ağdaki her bir bilgisayarın IP adresi ve diğer ağ bağlantısı ayarlarını elle girerek zaman kaybetmek yerine, DHCP sunucusu üzerinden bu bilgileri otomatik olarak atayarak daha verimli ve güvenilir bir ağ yönetimi yapabilirler. Bu sayede sistem yönetim işlemi de kolaylaşmış olur. Ayrıca UDP, TCP'ye dayalı herhangi bir iletişim protokolünün ve DNS, NTP gibi ağ hizmetlerinin kullanımına olanak sağlar.
Vekil sunucu veya yetkili sunucu, İnternet'e erişim sırasında kullanılan bir ara sunucudur. Bu durumda, örneğin bir ağ sayfasına erişim sırasında doğrudan bağlantı yerine:
- Tarayıcı vekil sunucuya bağlanır ve hangi sayfayı istediğini söyler
- Vekil sunucu gerekiyorsa o sayfaya bağlanır ve içeriği alır
- Vekil sunucu tarayıcıya içeriği gönderir
ABAP,İngilizce Advanced Business Application Programming kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır ve Alman yazılım şirketi SAP tarafından geliştirilen üst seviye bir nesne tabanlı programlama dilidir. SAP'nin iş uygulamaları geliştirmek için kullanılan NetWeaver platformunun parçası olan Web Uygulama Sunucusu'nu programlamak amacıyla kullanılır. Sözdizimi COBOL'a benzemektedir.
Komut satırı, bir bilgisayar kullanıcısının, belirli metinleri (komutları) girerek, bilgisayarla iletişime geçmesini sağlar. Komut satırı arayüzleri; konsol, kabuk, terminal veya uçbirim diye de adlandırılır.
Windows Mail, Microsoft tarafından geliştirilen ve Windows Vista, Windows 7, Windows 8, Windows 8.1, Windows 10 işletim sistemlerine dahil olan bir e-posta ve haber grubu istemcisidir. Windows XP'deki Outlook Express yazılımının yerini almıştır. Windows Mail, Microsoft tarafından, 10 Ekim 2005 tarihinde Outlook Express'e halef olarak, topluluk web sitesi aracılığıyla Channel 9 (Microsoft) tarafından ilan edildi. Fakat Windows Mail, Hotmail gibi HTTP üzerinden çalışan e-posta istemcilerini desteklememektedir. Bu yüzden Windows Mail, diğer e-posta istemcileri için kullanılabilir. Mail'in ana özelliği e-posta gönderip almasıdır. Ayrıca Windows Mail, Microsoft tarafından her ayın ikinci Salı günü, önemsiz e-posta filtresi güncelleştirmesi ile güncellenmektedir. Bu güncelleştirme, gelen ve giden önemsiz e-postaları denetler. Programın özelliklerinden biri de topluluk ve gruplarla iletişim kurabilmektir. Yani bu topluluklar ve gruplar, eğer HTTP tabanlı değilse Windows Mail kullanılarak iletişim sağlanabilir. Windows Mail, Windows Buluşma Alanı ve Windows Contacts programlarıyla da uyumludur.
Bilgisayar ağları konusunda geçen Önyükleme Protokolü veya BOOTP, bir yapılandırma sunucusundan bir IP adresi almak için bir ağ istemcisi tarafından kullanılan bir ağ protokolüdür. BOOTP protokolü ilk olarak RFC 951 içerisinde tanımlanmıştı.
Bir hiper yönetici veya sanal makine monitörü (VMM), sanal makineleri oluşturan ve çalıştıran bilgisayar yazılımı, bellenim veya donanımdır. Bir hipervizörün bir veya daha fazla sanal makineyi çalıştırdığı bir bilgisayara ana makine adı verilir ve her sanal makineye konuk makinesi adı verilir. Hiper yönetici, konuk işletim sistemlerini sanal işletim platformuyla sunar ve konuk işletim sistemlerinin yürütülmesini yönetir. Çeşitli işletim sistemlerinin birden fazla örneği sanallaştırılmış donanım kaynaklarını paylaşabilir: örneğin, Linux, Windows ve macOS örneklerinin tümü tek bir fiziksel x86 makinede çalışabilir. Konuk işletim sistemleri aynı çekirdeğe sahip farklı Linux dağıtımları gibi kullanıcı alanında farklılık gösterebilse de, bu, tüm örneklerin tek bir çekirdeği paylaşması gereken işletim sistemi düzeyinde sanallaştırma ile çelişir.
Hyper-V, Microsoft Hyper-V, Viridian kod adındaki ve önceleri Windows Sunucu Sanallaştırma olarak bilinen, x64 bilgisayarlar için hypervisor tabanlı bir sanallaştırma sistemidir. Birden fazla sunucu rolünü tek bir fiziksel ana makinede çalışan ayrı sanal makineler olarak birleştirerek sunucu donanımı yatırımlarını iyileştirmek için bir araç sağlar. Hyper-V ayrıca, Windows haricinde Linux gibi işletim sistemleri de dahil olmak üzere birden fazla işletim sistemini verimli bir şekilde tek bir sunucuda çalıştırmak ve 64-bit bilgi işlemin gücünden faydalanmak için de kullanılabilir.Windows Server 2008'in belirli x64 sürümleriyle birlikte Hyper-V'nin bir betası sevk edilmiş ve kesinleşmiş sürüm 26 Haziran 2008'de piyasaya çıkmıştır. Yeni çıkacak olan Windows Server 2012® Hyper-V® ile de birden fazla işletim sisteminin paralel olarak aynı sunucu üzerinde çalıştırılmasını sağlamaktadır.
Uzak yordam çağrısı (ya da uzak prosedür çağrısı; İngilizce: Remote Procedure Call , bir diğer adres uzayı üzerinde programcı açıkça bu uzaktan etkileşim detayları kodlama olmadan çalıştırmak için bir alt yordam veya prosedürü sağlayan bilgisayar programına izin veren süreçler arası iletişim teknolojisidir. Sunucu üzerindeki servisleri kontrol ettiğimizde karşımıza çıkan RPC, arka plânda birçok şeyi gerçekleştiren bir servistir. RPC, temelde istemci ve sunucu arasında yapılan işlemlerin iletişimi için tasarlandı. Bir işlemin gerçekleşmesi için bir gönderici ve bir de istemci vardır.. Yani programcı, alt prosedür ister çalışan programın yerelinde ister uzağında olsun, temelde aynı kodu yazar. Bu bir tür istemci-sunucu etkileşimidir ve tipik olarak bir istek-yanıt mesaj geçirme sistemi aracılığıyla uygulanır. Nesne yönelimli programlama modelinde, RPC'ler uzaktan yöntem çağırma ile temsil edilir. RPC modeli bir konum şeffaflığı seviyesini ifade eder, yani çağrı prosedürleri yerel ya da uzak olsun büyük ölçüde aynıdır, ancak genellikle aynı değildirler, bu nedenle yerel çağrılar uzak çağrılardan ayırt edilebilir. Uzak çağrılar genellikle yerel çağrılardan çok daha yavaş ve daha az güvenilirdir, bu nedenle bunları ayırt etmek önemlidir.
Ansible bilgisayarları yapılandırmak ve yönetmek için kullanılan bir özgür yazılım platformu. Çok uçlu yazılım dağıtımını, özel amaçlı görev yürütmeyi ve yapılandırma yönetimini birleştirir. Uçları SSH veya PowerShell üzerinden yönetir ve üzerlerinde Python kurulmuş olmasına ihtiyaç duyar. Modüller JSON ve standart çıktı üzerinde çalışır ve herhangi bir programlama dilinde yazılabilir. Sistemlerin yeniden kullanılabilir kaynaklarını ifade etmek için YAML kullanılır.
Mac OS X Tiger, Mac OS X'in, Mac bilgisayarlar için Apple'ın masaüstü ve sunucu işletim sisteminin beşinci büyük sürümüdür. Takma isim olarak yeni sürüme Kaplan ismi verilmiştir. Sürüm Apple Software Update yöntemi ile güncellenmekte. Tiger Mac OS X Pantherin halefi olarak 129.95 dolara 29 Nisan 2005 tarihinde kamuoyuna sunuldu. Yeni özelliklerden bazılarına 64-bit PowerMac G5 için geliştirilmiş destek, Spotlight adlı bir hızlı arama sistemi, Safari web tarayıcısının yeni bir sürümü dahildir.
macOS Server, Apple tarafından üretilen ve ayrı piyasaya çıkarılan add-on bir işletim ve sunucu sistemidir, macOS işletim sistemi için ek sunucu programları, idaresi ve yönetimi araçları sağlar. Mac OS X Server İngilizce, Japonca, Fransızca, Almanca, Basitleştirilmiş Çince, Hollandaca, İtalyanca, Almanca, İspanyolca ve Geleneksel Çince mevcuttur.
Güvenli kabuk,, ağ hizmetlerinin güvenli olmayan bir ağ üzerinde güvenli şekilde çalıştırılması için kullanılan bir kriptografik ağ protokolüdür. En iyi bilinen örnek uygulaması bilgisayar sistemlerine uzaktan oturum açmak için olandır.
Windows Server ile karıştırılmamalıdır.
CommuniGate Pro (CGatePro), ölçeklenebilir bir taşıyıcı sınıfı birleşik iletişim sunucusudur ve ayrıca bir geliştirme platformudur. Sistemi temel olarak Internet Protokolü tabanlıdır ve tek işlemli sunucu, çok parçacıklı bir C++ uygulamasıdır. API'ler aracılığıyla kimlik doğrulama, yardımcı uygulamalar ve dizin hizmetleri sunulmaktadır.
