İçeriğe atla

Web sayfası

ABD Antarktika Programı'nın anasayfası

Web sayfası, World Wide Web için hazırlanan ve web tarayıcısı kullanılarak görüntülenebilen dokümanlardır. Web sayfaları çoğunlukla HTML formatında kodlanır, CSS, betik, görsel ve diğer yardımcı kaynaklardan yararlanılarak son görünümüne sahip olur ve işlevsellik kazanır.[1] Birden fazla web sayfasının bir araya gelmesi ile ortaya çıkan web sitesi ile karıştırılmamalıdır. Günlük konuşma dilinde internet sayfası terimi de çoğunlukla web sitesi anlamında kullanılmaktadır.

Tipik bir web sayfası, diğer web sayfalarına hiper-bağlantıların bulunduğu bir hiper-metindir ancak farklı teknolojilerle de hazırlanmasında bir engel bulunmamaktadır. Örneğin günümüzde kullanımı azalmış olmakla beraber sadece Flash uygulamasından ibaret olan web sayfaları bulunmaktadır.[2]

Web sayfaları bir ağ üzerinde web sunucuları tarafından yayınlanır. Web sunucusu erişimi sadece özel bir ağa kısıtlayabilir (ör. şirket intraneti) veya Genel Ağ'da yayınlıyabilir.

Teknik işleyiş olarak ele alındığında web tarayıcıları web sunucularına bağlantı kurarak bir istemde bulunur (web sayfasını sunucudan ister) ve sunucu ilgili dosyanın kaynak kodunu tarayıcıya iletir. Bu iletişim Hipermetin Aktarım Protokol'ü (HTTP) üzerinden yapılır. Gelen kaynak kodunu işlemek ve son kullanıcının göreceği son hale getirmek web istemcisinin görevidir.

Web sayfaları web sunucusunun dosya sisteminde düz metin olarak saklanabilir (statik web sayfaları) veya web sunucusu her bir sayfa için istemi gerçekleştiren tarayıcıya özel bir sayfa oluşturabilir (dinamik web sayfaları). İstemci tarafı betikler (ör. JavaScript) ile web sayfasını kullanan kullanıcının etkileşimine anlık cevap verecek programlar yazılarak kullanılabilirlik (usability) arttırılabilir.[3]

Web sayfaları birer internet dokümanıdır.

Dosya uzantıları

Statik web sayfaları genellikle .htm veya .html, sunucu taraflı dinamik web sayfaları ise daha çok sunucu tarafında çalıştırılan kodlama dilini yansıtan .php veya .asp gibi uzantılara sahiptir. Günümüzde gelişen teknolojiler ve web uygulama iskeletleri sayesinde dinamik web sitelerinin birçoğunda uzantılar tercih edilmemektedir.[4] Bunun popüler nedeni daha okunaklı bir URL elde etmek ve SEO avantajları kazanmaktır.

Renk, yazı tipleri, görseller ve etkileşim

Web sayfalarının son hallerinin oluşturulması için gerekli olan metin ve arka plan renklerine ait yönergeler, sayfada yer alacak olan görüntü, video ve diğer her tür medya ile ek bilgiler web sayfası kodları içerisinde yer alır. Sayfanın genel yapısı (İngilizce layout), kullanılan yazı türleri ve renkler CSS yönergeleri ile tanımlanır. CSS yönergeleri HTML kodları içerisinde verilebileceği gibi farklı dosyalarda da yer alabilir, bu durumda HTML kodları içerisinde ilgili dosyanın bağlantı adresine referans verilir.

JavaScript gibi istemci tarafı kodlar, CSS yönergelerine benzer bir şekilde HTML içine gömülü ya da farklı bir dosyada barındırılabilir. İstemci tarafı betikler kullanıcının tarayıcısı üzerinde çalışır ve kullanıcının web sayfası ile etkileşimini sağlar. İstemci tarafı betiklerin kullanıcının bilgisayarına erişimi vardır ancak bu erişim oldukça kısıtlı olup kişinin kişisel bilgilerine erişim imkânı bulunmamaktadır.[5]

Resimler çoğunlukla sunucuda ayrı birer dosya olarak bulunurlar ve web sayfası içerisinden bu ayrı dosyaların bağlantı adreslerine referans verilir. Günümüz tarayıcıları genellikle sayfanın genel yapısı ve yerleştirmelerini yaparken resimlerin yerine boş bir alan koyar ve metinleri gösterdikten sonra yüklemesi uzun süren resimleri yerlerinde yüklemeye başlarlar.

Elementler

Bir web sayfası yapılandırılmış bir belgedir. Çekirdek öğe, HyperText Markup Language (HTML) ile yazılmış bir metin dosyasıdır. Bu, resimler ve video da dahil olmak üzere sayfanın içeriğini belirtir.

Basamaklı Stil Sayfaları (CSS), sayfanın sunumunu belirtir. CSS kuralları ayrı metin dosyalarında olabilir veya HTML dosyasına gömülü olabilir.[6]

Sayfaların büyük çoğunluğunda çok çeşitli davranışlara olanak tanıyan JavaScript programları bulunur. Daha yeni olan WebAssembly dili de ek olarak kullanılabilir.

Web uygulamaları olarak bilinen en gelişmiş web sayfaları, bu unsurları karmaşık bir şekilde birleştirir.

Önbellekleme

HTTP protokolünde tanımlandığı üzere, tarayıcı bağlandığı web sayfası ile web sayfasından referans verilen dış dosyaları (CSS, javascript ve resimler gibi) sadece bir kez indirir ve önbelleğe kaydeder, aynı sayfaya tekrar ulaşıldığında bu dosyayı tekrar indirmek yerine önbellekten kullanılır.[7] Bu şekilde hem sayfaların görüntülenme hızı artar, hem de internet hat kullanımı azaltılmış olur. Hangi dosyaların önbelleğe alınıp alınmayacağı bilgisini veren web sunucusudur.

Tarayıcılar

Ana madde: Web tarayıcı

Web navigasyon, hiper metin veya hiperortam olarak düzenlenen World Wide Web'deki bilgi kaynakları ağında gezinme sürecini ifade eder. Bunu yapmak için kullanılan kullanıcı arayüzüne web tarayıcısı denir. Tarayıcılar Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome veya Opera gibi grafiksel kullanıcı arabirimi olabiliceği gibi Lynx gibi metin tabanlı olabilir. Metin tabanlı tarayıcılar resim, video vb. grafiksel öğeleri göstermeyip sadece metinleri gösterirler.

Kaynakça

  1. ^ "What is the difference between webpage, website, web server, and search engine? - Learn web development | MDN". developer.mozilla.org. 3 Tem 2023. 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  2. ^ Little, Chantelle (20 Ara 2019). "An Introduction to Web Development Technologies | Tiller Digital". Tiller. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  3. ^ "14 Web Technologies List for Web Developers in 2024". 9 Şub 2024. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  4. ^ "Understanding Web Files and File Extension Types". ThoughtCo. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  5. ^ "The 23 Best Web-Safe HTML & CSS Fonts for 2024". blog.hubspot.com. 4 Mart 2024. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  6. ^ "The Anatomy of a Web Page: 14 Basic Elements". 6 Tem 2021. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  7. ^ LLC, NitroPack. "What is Web Caching? (Examples, Tips and Strategies)". nitropack.io. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Web tarayıcısı</span> World Wide Webdeki bilgi kaynaklarını almak, sunmak ve dolaşmak için yazılım uygulaması

Web tarayıcısı veya ağ tarayıcısı, kullanıcıların World Wide Web (WWW) üzerinde bulunan bilgi kaynaklarını edinmeye ve görüntülemeye yarayan yazılımların genel adıdır. WWW üzerindeki bilgi kaynakları web sayfası, resim, video veya başka içerik türü olabilir. Bu kaynaklarda yer alan hiperlinkler aracılığıyla kullanıcılar, web tarayıcılarını kullanarak ilgili kaynaklar arasında dolaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">HTTP</span> iletişim protokolü

HTTP bir kaynaktan dağıtılan ve ortak kullanıma açık olan hiperortam bilgi sistemleri için uygulama seviyesinde bir iletişim protokolüdür. HTTP, World Wide Web için veri iletişiminin temelidir; burada köprü metni belgeleri, örneğin bir fare tıklamasıyla veya bir web tarayıcısında ekrana dokunarak kullanıcının kolayca erişebileceği diğer kaynaklara köprüler içerir.

<span class="mw-page-title-main">JavaScript</span> programlama dili

JavaScript, HTML ve CSS ile birlikte World Wide Web'in temel teknolojilerinden biri olan programlama dilidir. Web sitelerinin %97'sinden fazlası, web sayfası hareketleri için istemci tarafında JavaScript kullanırlar ve kullanılan kodlar genellikle üçüncü taraf kitaplıkları içerir. Tüm büyük web tarayıcılarında, kaynak kodunu kullanıcıların cihazlarında yürütebilmek için özel bir JavaScript motoru bulunur.

<span class="mw-page-title-main">CSS</span> web tabanlı stil programlama dili

Cascading Style Sheets, HTML'e ek olarak metin ve format biçimlendirme alanında fazladan olanaklar sunan bir işaretleme dilidir.

<span class="mw-page-title-main">İnternet sitesi</span> tek bir web alanından sunulan ilgili web sayfaları kümesi

Web sitesi, Ortak bir alan adı ile tanımlanan ve en az bir web sunucusunda yayınlanan web sayfaları ve ilgili içeriklerden oluşan bir koleksiyondur. Web üzerindeki sayfalar; metin, görsel ve animasyon şeklinde ziyaretçisine bilgi aktaran veya hizmet sunan sayfaların tümünü kapsayan bir doküman topluluğudur. Ziyaretçiler bir web sitesine, HTTP veya HTTPS protokollerinde aşağıdaki bileşenlerden oluşan benzersiz bir adresi kullanarak erişirler:

KHTML, KDE projesi dahilinde oluşturulmuş olan, birçok ağ tarayıcısı yazılımın merkezinde bulunan ve sayfaları yorumlayıp ekrana yansıtan ana bileşendir. Bu tarayıcılar arasında Konqueror, ABrowse ve hatta Apple Safari ile Nokia Series 60 browser sayılabilir.

Web grafik tasarımı, grafik tasarım alanı ile yakın ilişkili bir konu olmakla birlikte kendi içinde ayrı bir dal olarak da geniş bir alanı kapsayan bir kavramdır.

AJAX, İnternet sayfalarında JavaScript ve XMLHttpRequest kullanımı ile etkileşimli uygulamalar yaratan tekniğin adıdır.

AdSense, her aşamadaki İnternet sitesi yayıncılarının, site içeriğiyle ilgili reklamları sitelerinde göstererek para kazanmalarını sağlayan bir Google ürünüdür. Reklamlar, ziyaretçilerin sitede aradıkları konulara ve ilgi alanlarına uygun olduğu için hem sayfaları zenginleştirir hem de siteden para kazanma olanağı sağlar.

<span class="mw-page-title-main">World Wide Web</span> internet kullanarak ulaşılan, birbirine bağlı belgelerden oluşan küresel sistem

World Wide Web, Dünya Çapında Ağ (kısaca WWW veya Web), İnternet üzerinde yayınlanan birbirleriyle bağlantılı hiper-metin dokümanlarından oluşan bir bilgi sistemidir. Bu dokümanların her birine Web sayfası adı verilir ve Web sayfalarına İnternet kullanıcısının bilgisayarında çalışan Web tarayıcısı adı verilen bilgisayar programları aracılığıyla erişilir. Web sayfalarında metin, imaj, video ve diğer multimedya ögeleri bulunabilir ve diğer bağlantı ya da link adı verilen hiper-bağlantılar ile başka Web sayfalarına geçiş yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">HTML</span> işaretleme ve web programlama dili

Hiper Metin İşaretleme Dili web sayfalarını oluşturmak için kullanılan standart metin işaretleme dilidir. Dilin son sürümü HTML5'tir.

Betik dili, betik yorumlamak için yazılmış özel çalışma-zamanı sistemlerinin yorumlayabileceği programlama dilleridir. Diğer programlama dilleri ile yazılan kodlar makine koduna çevrilip çıkan program doğrudan çalıştırılırken betik kodları interpreter tarafından doğrudan okunur ve yorumlanarak işlemler yorumlayıcının kendisi tarafından yapılır.

İstemci tarafı betikler, web sayfaları üzerinde istemci tarafında web tarayıcısı tarafından çalıştırılan bilgisayar programlarıdır. Kullanıcının hareketlerine, girdilerine ve çevresel durumlarına göre web sayfasının farklı davranışlar gösterebildiği dinamik web sayfaları konseptinin önemli bir bölümü bu betikler ile gerçekleştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Google Sites</span> Web sayfası oluşturma aracı

Google Siteler, Google tarafından sunulan Google Apps üretkenlik paketinin bir parçası olarak, yapılandırılmış bir viki ve Web sayfası oluşturma aracıdır. Google Sitelerin amacı herkesin bir ekip odaklı bir site oluşturmak mümkün olabilmesi ve birden fazla kişinin iş birliği ve dosyalarınızı paylaşabilmesidir.

Siteler arası betik çalıştırma, genellikle web uygulamalarında görülen, genellikle HTML enjeksiyonu zafiyetiyle birlikte ortaya çıkan veya Java Script kullanan bazı aplikasyonlarda bulunan bir güvenlik açıklığıdır. XSS, diğer kullanıcılar tarafından görüntülenen web sayfalarına istemci taraflı Java Script kodunun enjekte edilmesine imkân verir. Siteler arası betik çalıştırma açıklığı, saldırganlar tarafından aynı kök politikası gibi bazı erişim kontrollerini atlatmak ve hedef adresin oturum katmanını ele geçirmek için kullanılabilmektedir. Web sayfaları üzerinde gerçekleştirilen siteler arası betik çalıştırma saldırıları, 2007 itibarıyla Symantec'in raporladığı tüm güvenlik açıklıklarının yaklaşık olarak %84'ünü oluşturmaktadır. Zafiyet içeren sitenin işlediği verinin hassasiyetine ve site sahibi tarafından uygulanan güvenlik tedbirlerine bağlı olarak, etkisi ufak bir aksamadan önemli bir güvenlik riskine kadar değişebilmektedir.

Aynı kök politikası web uygulamaları güvenlik modelinde önemli bir unsurdur. Bu politikaya göre, bir web tarayıcısı, bir web sayfasında yer alan betiklerin ikinci bir web sayfası üzerindeki veriye erişimine sadece bu iki sayfa aynı köke sahipse izin vermektedir. Bir kök, URI şeması, hostname ve port numarasının bir kombinasyonu olarak tanımlanmaktadır. Bu politika, bir sayfada bulunan kötücül betiğin başka bir sayfada bulunan hassas verilere erişimini, o sayfanın Belge Nesnesi Modeli aracılığıyla engellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nokia Browser</span>

Nokia Browser Nokia tarafından geliştirilen ve Symbian S60 cep telefonu platformu için varsayılan web tarayıcısıdır. Tarayıcı, Apple'in açık kaynaklı WebCore ve JavaScriptCore çerçevelerinin bir bağlantı noktasına dayalıdır. Bu, Apple'ın Safari Web tarayıcısında kullandığı WebKit oluşturma motorunu oluşturur. Seri 40 sisteminde kullanılan Nokia Xpress tarayıcısının yerini aldı.

Bir web geliştiricisi, istemci-sunucu modeli kullanarak World Wide Web uygulamalarının geliştirilmesinde uzmanlaşmış veya özel olarak ilgilenen bir programcıdır. Uygulamalar genellikle istemcide, PHP, ASP'de HTML, CSS ve JavaScript kullanır. NET (C#), Python, Node.js, sunucuda Go veya Java ve istemci ile sunucu arasındaki iletişim için http bağlantılarını kullanmaktadır. Bir web içerik yönetim sistemi genellikle web uygulamalarını geliştirmek ve sürdürmek için kullanılır.

HTTP/2 Server Push, HTTP/2 uyumlu bir sunucunun kaynakları, istemci talep etmeden önce HTTP/2 uyumlu bir istemciye göndermesine izin verir. Çoğunlukla, kaynakları önceden yüklemede yardımcı olabilecek bir performans tekniğidir.

<span class="mw-page-title-main">Web şablon sistemi</span>

Web yayıncılığı'ndaki web şablon sistemi, web tasarımcılarının ve geliştiricilerin, bir aramanın sonuçları gibi özel web sayfa'larını otomatik oluşturmak için web şablonları ile çalışmasına olanak tanır. Bu, dinamik öğeleri web isteği parametrelerine dayalı olarak tanımlarken statik web sayfası öğelerini yeniden kullanır. Web şablonları statik içeriği destekleyerek temel yapı ve görünüm sağlar. Geliştiriciler içerik yönetim sistemlerinden, Web uygulama iskeletlerinden ve HTML düzenleyicilerinden şablonları kullanabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.