İçeriğe atla

WebGL

WebGL
İlk çıkışı3 Mart 2011 (13 yıl önce) (2011-03-03)
GeliştiriciKhronos Group
Kararlı sürüm1.0.3 (27 Ekim 2014 (9 yıl önce) (2014-10-27))
PlatformuPlatform bağımsız
Web sitesihttp://www.khronos.org/webgl/

WebGL, kâr amacı gütmeyen teknoloji şirketler birliği Khronos Group tarafından yönetilen, web ortamında 3 boyutlu grafik çizimi sağlanmasını amaçlayan bir web standardıdır. OpenGL ES 2.0 üzerine temellendirilmiştir, otomatik hafıza yönetimli JavaScript gibi dillere uyum sağlaması için küçük değişikliklere uğramış olsa da WebGL OpenGL ES'ten çok da farklı değildir. Uyumlu web tarayıcısında herhangi bir eklenti kurulmasını gerektirmeden, HTML5'in Canvas elementi üzerinde 3 boyutlu grafik çizimi yapılmasını mümkün kılmaktadır.

Microsoft (Internet Explorer), Mozilla (Firefox), Apple (Safari), Google (Chrome) ve Opera (Opera) şirketleri Khronos WebGL çalışma grubunun üyeleridirler.

Özellikleri

WebGL bir DOM API'sidir. Bu anlamda destekli web tarayıcılarında DOM uyumlu herhangi bir programlama dili ile (JavaScript, Java, Objective C) kullanılabilmektedir. WebGL düşük seviyeli bir API'dir ve kullanımı pek çok durumda pek de kolay değildir. WebGL aynı zamanda OpenGL'de de kullanılan GLSL isimli shading dilini kullanmaktadır ve sadece GLSL bile başlı başına büyük bir programlama ortamıdır.

WebGL pek çok artıya sahiptir, bunlardan bazıları:

  • Dünyaca kabul edilmiş bir endüstri standardı olan OpenGL üzerine kurulduğu için kullanım aşinalığı.
  • Web tarayıcı üzerinde çalışan donanım tarafından hızlandırılmış 3 boyutlu grafik olanağı sağlaması
  • Çoklu tarayıcı ve işletim sistemi desteği.
  • HTML ile uyumluluk, diğer HTML elementleriyle etkileşim, standart HTML olay takip mekanizmalarının kullanılabilmesi.
  • Betik tabanlı olduğu için derleme ve bağlantılanma gerekmemesi, çalıştırma ve hata ayıklama kolaylıkları

WebGL ile çalışmak isteyen birinin temel olarak bu konularda bilgi sahibi olması gerekmektedir:

  • GLSL shading dili
  • Dönüşüm hesapları için kullanılacak matris matematiği
  • Vertex Bufferları

Destekleyen ürünler

Internet Explorer 11, Mozilla Firefox 4, Google Chrome 9, Apple Safari 5.1 ve Opera 11 sürümlerinden itibaren destekli grafik işlemcisine sahip tüm bilgisayarlarda WebGL desteğini varsayılan olarak sunmaktadır.

Bazı WebGL örnekleri

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Web tarayıcısı</span> World Wide Webdeki bilgi kaynaklarını almak, sunmak ve dolaşmak için yazılım uygulaması

Web tarayıcısı veya ağ tarayıcısı, kullanıcıların World Wide Web (WWW) üzerinde bulunan bilgi kaynaklarını edinmeye ve görüntülemeye yarayan yazılımların genel adıdır. WWW üzerindeki bilgi kaynakları web sayfası, resim, video veya başka içerik türü olabilir. Bu kaynaklarda yer alan hiperlinkler aracılığıyla kullanıcılar, web tarayıcılarını kullanarak ilgili kaynaklar arasında dolaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mozilla Firefox</span> yazılım

Mozilla Firefox, Mozilla Vakfı ve onun alt kuruluşu Mozilla Corporation tarafından geliştirilen, özgür ve açık kaynak kodlu bir web tarayıcısıdır. Firefox; Windows, macOS, Linux, Android ve iOS işletim sistemlerinde kullanabilir. Yazılımın Windows, macOS, Linux, Android sürümlerinde web sayfalarının oluşturulması için Gecko motoru kullanılır. Mozilla tarafından geliştirilen Gecko, mevcut ve planlanmış web standartlarıyla uyumludur. 2015'te çıkan iOS için Firefox uygulamasında ise Apple'ın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle iOS'in bütünleşik WebKit motoru kullanılır.

Dünya Çapında Ağ Konsorsiyumu, Ekim 1994'te Ağ'ın mucidi Tim Berners-Lee tarafından MIT ve CERN bünyesinde kurulmuş olan uluslararası Dünya Çapında Ağ (WWW) standartlarını belirleyen örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Tarayıcı savaşları</span>

Tarayıcı Savaşları, elektronik cihazların İnternete bağlanırken kullandıkları yazılımlar olan ağ tarayıcısı üreticisi şirketler arasında yaşanan ve pazar payını elinde tutmak ya da artırmak için girişilen yarış dönemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">JavaScript</span> programlama dili

JavaScript, HTML ve CSS ile birlikte World Wide Web'in temel teknolojilerinden biri olan programlama dilidir. Web sitelerinin %97'sinden fazlası, web sayfası hareketleri için istemci tarafında JavaScript kullanırlar ve kullanılan kodlar genellikle üçüncü taraf kitaplıkları içerir. Tüm büyük web tarayıcılarında, kaynak kodunu kullanıcıların cihazlarında yürütebilmek için özel bir JavaScript motoru bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Web sayfası</span> World Wide Web ve web tarayıcıları aracılığıyla doğrudan görüntülenebilen tek belge

Web sayfası, World Wide Web için hazırlanan ve web tarayıcısı kullanılarak görüntülenebilen dokümanlardır. Web sayfaları çoğunlukla HTML formatında kodlanır, CSS, betik, görsel ve diğer yardımcı kaynaklardan yararlanılarak son görünümüne sahip olur ve işlevsellik kazanır. Birden fazla web sayfasının bir araya gelmesi ile ortaya çıkan web sitesi ile karıştırılmamalıdır. Günlük konuşma dilinde internet sayfası terimi de çoğunlukla web sitesi anlamında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ölçeklenebilir Vektör Grafikleri</span> 1999 yılından bu yana W3C Konsorsiyumu tarafından geliştirilen açık standart XML tabanlı bir vektörel grafik biçimi

Ölçeklenebilir Vektör Grafikleri, 1999 yılından bu yana W3C Konsorsiyumu tarafından geliştirilen açık standart XML tabanlı bir vektörel grafik biçimidir. W3C Konsorsiyumu tarafından kullanımı tavsiye edilen bir dosya biçimidir.

GLSL, C tabanlı yüksek seviye bir programlama dilidir.OpenGL ARB tarafından,geliştiricilerin grafik işhattına assembly veya donanım-bağımlı bir dil bilmeden direkt erişim sağlaması için yaratılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Google Chrome</span> Google tarafından geliştirilen bir web tarayıcısı

Google Chrome, Google tarafından geliştirilen ücretsiz bir web tarayıcısıdır. Eylül 2008'de Microsoft Windows sürümü yayımlanmış; daha sonra Linux, macOS, iOS ve Android sürümleri de geliştirilmiştir.

Sekmeli tarayıcı, bir internet tarayıcısının, bir pencere içinde birçok sayfa açması olarak tanımlanabilir. İşletim sisteminin görev çubuğunda birçok tarayıcı penceresinin açık olmasının sayfalar arasında gezinmeyi zorlaştırdığı düşüncesi ile ilk kez 1998'de Netcaptor isimli tarayıcıyla hayatımıza girmiştir.

Karesel gölgelendirme anlamına gelen Pixel Shader DirectX 9 ve üzeri oyun grafik kütüphanesinde bulunan grafik işleme komut fonksiyonudur. Yeni nesil olarak tanımlanan birçok oyunda bu özellik şartı aranıldığı için bir önceki nesil ekran görüntü kartları bu özelliği desteklemediği için birçok oyun yazılımı çalışmama durumu yaşanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Internet Explorer 8</span>

Internet Explorer 8 (IE8). Microsoft tarafından geliştirilen Internet Explorer Web tarayıcısının 8. sürümüdür. 19 Mart 2009 yılında sunuldu. 2006 yılında tanıtılmış olan Internet Explorer 7'nin yerini aldı. 2011 yılında ise yerini Internet Explorer 9 aldı. Windows 7 ve Windows Server 2008 R2 işletim sistemleri için varsayılan tarayıcıdır. Internet Explorer 8, IE'nin Acid2 testini geçen ilk sürümüdür. Daha sonraki Acid3 testinde yalnızca 24/100 puan aldı. Microsoft'a göre, güvenlik, kullanım kolaylığı, RSS, CSS, Ajax, Web sayfası bildirimcisi olan Web Slice desteğindeki iyileştirmeler IE8 için öncelikleriydi. Internet Explorer 8, Internet Explorer'ın Windows XP ve Windows Server 2003'te desteklenen son sürümüdür.

Khronos Group, Inc., 3D grafikler, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, paralel hesaplama, görüntü hızlandırma ve makine öğrenimi için telifsiz birlikte çalışabilirlik standartları geliştiren, yayınlayan ve sürdüren 160 kuruluştan oluşan açık, kar amacı gütmeyen, üye odaklı bir konsorsiyumdur. Açık standartlar ve ilgili uygunluk testleri, yazılım uygulamalarının ve ara katman yazılımının, çok çeşitli platformlarda ve cihazlarda dinamik medyanın yazılmasını ve hızlandırılmasını sağlar. Grubun merkezi Beaverton, Oregon'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Favicon</span> Belli bir ağ sayfasının küçük simgesi

Favicon, kısayol simgesi, website ikonu, sekme ikonu, URL ikonu veya yer imi ikonu olarak da bilinir, bir veya daha fazla küçük simge içeren bir dosyadır, belirli bir web sitesi veya web sayfası ile ilişkili. Bir web grafik tasarımcısı böyle bir simge yaratabilir ve onu bir web sitesine çeşitli yollarla yükleyebilir ve ardından grafiksel web tarayıcısı bundan yararlanabilir. Favicon desteği sağlayan tarayıcılar tipik olarak bir tarayıcının faviconunu adres çubuğu ve yer imleri listesinde sayfanın adının yanında gösterir. Sekmeli tarayıcı özelliğini destekleyen tarayıcılar tipik olarak sekmedeki sayfanın başlığının yanında bir sayfanın favicon'unu gösterir ve siteye özgü tarayıcı favicon'u masaüstü simgesi olarak kullanır.

Opera Dragonfly, Opera Software tarafından sunulan Web geliştirme aracı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Özel tarama</span> Bazı web tarayıcılarında bulunan gizlilik özelliği

Özel tarama veya gizli tarama birçok web tarayıcılarında bulunan bir gizlilik özelliğidir. Böyle bir modda çalışırken, tarayıcı geçici bir oturum oluşturur. Tarayıcının ana oturumundan ve kullanıcı verilerinden izole edilmiştir. Web tarama geçmişi kaydedilmez ve çerezler gibi yerel veriler, oturum kapatıldığında silinir.

3D grafikler, özellikle video oyunlarında o kadar popüler hale geldi ki, bilgisayar grafiği üretiminin tüm aşamalarında süreçleri kolaylaştırmak için özel API'ler oluşturuldu. Bu API'ler, programcıların donanıma soyut bir şekilde erişmeleri için bir yol sağlarken, herhangi bir belirli grafik kartının özel donanımından yararlanmaya devam ettikleri için bilgisayar grafik donanımı üreticileri için de hayati önemde olduklarını kanıtladılar. İlk 3D grafik çerçevesi, muhtemelen 1977'de ACM tarafından yayınlanan Core idi.

JavaScript motoru, JavaScript kodunu yürüten bir yazılım bileşenidir. İlk JavaScript motorları yalnızca yorumlayıcılardı, ancak ilgili tüm modern motorlar ise gelişmiş performans için tam zamanında derlemeyi kullanır.

Chakra, Microsoft tarafından geliştirilen özel mülk bir JScript motorudur. Internet Explorer web tarayıcısında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Web geliştirme araçları</span>

Web geliştirme araçları, web geliştiricilerinin kaynak kodlarını test etmelerine ve hata ayıklamalarına olanak tanır. Bir web sayfasının doğrudan oluşturulmasına yardımcı olmamaları, bunun yerine bir web sitesinin veya web uygulamasının kullanıcı arayüzünü test etmek için kullanılan araçlar olmaları bakımından web sitesi oluşturuculardan ve entegre geliştirme ortamlarından (IDE'ler) farklıdırlar.