Wassily Leontief
Wassily Leontief | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 5 Ağustos 1906 Münih, Almanya |
| Ölüm | 5 Şubat 1999 (92 yaşında) New York, ABD |
| Milliyet | ABD |
| Mezun olduğu okul(lar) | Berlin Üniversitesi Doktora Leningrad Üniversitesi Master |
| Ödüller | Nobel Ekonomi Ödülü (1973) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Makroiktisat |
| Çalıştığı kurumlar | New York Üniversitesi, Harvard Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Ladislaus Bortkiewicz Werner Sombart |
| Doktora öğrencileri | Vernon L. Smith Robert Solow Paul Samuelson Hyman Minsky |
| Etkiledikleri | George B. Dantzig |
Wassily Leontief (d. 5 Ağustos 1906[1] Münih, Almanya - ö. 5 Şubat 1999), Rus asıllı Amerikalı iktisatçı. 1973 yılında Nobel İktisat Ödülü'nü kazanmıştır. En iyi bilinen çalışmaları girdi-çıktı analizi ve tablolarıdır.
Yaşamı
Wassily Leontief 5 Ağustos 1906'da Münih Almanya'da doğmuştur (ama Nobel Ödülü sunumunda doğumu 1906 Sankt-Peterburg Rusya olarak verilmiştir.) Babasının sülalesi 1741'den beri Sankt Petersburg'da yaşayan ve 17. yüzyıldan beri Rus Ortodoks Kilisesinen ayrılmış bir "Eski İnançlılar (Starovery)" mezhebine dahil tüccardılar ama babası bir iktisat profesörü idi. Annesi ise Odesa'dan gelme zengin bir Yahudi asıllıydı. Leontief 1921'de 15 yaşındayken Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi'ne girdi ve Masters diplomasına eşit bir dereceyi 19 yaşında 1923'te aldı.
Leontief Menşevikleri tutmaktaydı ve konuşma hürriyeti ve akademik otonomi için kampanyaya katılmıştı ve bu nedenle Çeka tarafından birkaç defa tutuklanıp soruşturmaya hedef olmuştu. Çeka yetkilileri Leontief'in bir sarkom tümörü olması ile teşhis edilip fazla yaşamayacağını zannettikleri için onun 1925'te Sovyet Rusya'dan ayrılmasına izin verdiler; bu teşhisin sonradan yanlış olduğu ortaya çıktı. Leontief akademik eğitimine Berlin Humboldt Üniversitesi'nde iktisat bölümünde devam etti ve 1928'de "İktisatta Devri Akımlar" adı ile Werner Sombart'ın tez hocalığı altında hazırladığı tez ile doktora derecesi aldı.
1927-1930 döneminde Leontief Kiel Üniversitesi'nin ünlü "Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü"unde çalıştı. Çalışma konusu arz ve talep eğrilerinin istatistiksel olarak türetilmesiydi. 1929'da Çin'i ziyarete giderek demir yolları bakanlığında danışmanlık da yaptı.
Leontief 1931'de Amerika Birleşik Devletleri'ne geçti ve "NBER - National Bureau of Economic Research (İktisat Araştırmaları için Millî Büro)"da danışmanlık yaptı. 1932'de bir Amerikan şair olan Estelle Marks ile evlendi ve bir çocukları oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Leontief ABD'de o zaman istihbarat kurumu olan Stratejik Servisler Ofisi'nde danışman olarak hizmet yaptı.
Leontief, 1932'de Harvard Üniversitesi'ne iktisat bölümünde akademik göreve başladı ve 1946'da o üniversiteye İktisat Profesörü olarak atandı. Harvard'da profesör iken 1941'de Amerikan ekonomisi için bir girdi-çıktı tablosu hazırladı. 1949 yılında o zaman Harvard'da bulunan çok ilkel olan kompüter sistemini kullanarak ABD İşçi İstatistikleri Bürosu'nun sağladığı verileri kullanarak ABD ekonomisinin 500 sektörünün bir ekonomik modelini hazırladı. Leontief bu 500 sektörün her biri için verilere dayanarak ve kompüter kullanarak birer doğrusal denklem modeli hazırladı ve "Harvard Mark II" adlı komputeri kullanarak bu 500 doğrusal denklemden oluşan sistemin doğrusal çözümünü buldu. Bu iktisatta matematiksel modellemede temelden kompüter kullanarak çözüm çıkarmanın ilk pratik örneği oldu.
Leontief 1948'de "Harvard Ekonomik Araştırma Projesi"'ni kurdu ve bu proje grubunun başkanlığını 1973'e kadar yüklendi. 1965'ten itibaren de ilmi "Harvard Şociety of Fellows (Harvard Akademik Üyeler Derneği)" başkanlığını yapmıştır. 1973'te girdi-çıktı tabloları ve bunlar hakkındaki teorileri geliştirmesi dolayısıyla kendisine Nobel Ekonomi ödülü verildi.
1975'te Leontief New York Üniversitesi'ne geçti ve orada "Economik Analiz Enstitüsü"nü kurdu ve bu araştırma enstitüsünün direktörlüğünü yaptı. Bu üniversiteden 1991'de emekli oldu. Fakat emertius profesör olarak aynı üniversitede 90 yaşlarına kadar dersler vermeye devam etti.
Leontief 5 Şubat 1999'da 93 yaşındayken New York'ta öldü.
Çalışmaları
Leontief en başta olarak Genel Denge teorisini doğrusal etkinlik modelinin geliştirilmesi ile ve bu teorik gelişmelerin sonucunun pratik girdi-çıktı modelinde ifade edilip kullanılması konularında gösterdiği başarılar ile bilinmektedir. 1941'de geliştirdiği pratik girdi-çıktı tablosu çok yeni bir pratik iktisadi politika ve gelişme planlaması aracı olarak çok yeni bir tutum göstermiş ve çok sayıda emprik iktisat çalışmalarına ilham kaynağı olmuştur. İktisadi planlama alanında Gelişmiş Batı ülkelerinde, sosyalist ülkelerde ve Üçüncü Dünya Ülkeleri'nde gelişmekte olan ekonomilerde devamlı olarak kullanılmıştır ve hala da kullanılmaktadır.
Diğer ekonomi konularında da Leontief'in önemli katkıları olmuştur. Girdi-çıktı tabloalarında yaptığı pratik incelemelerden Amerika'nın ihracatının daha çok işçi girdisi önemli olan mallarda olduğu sonucuna vardı. Bu en sanayileşmiş ülkenin işçi girdisi önemli malları satması uluslararası ticaret teorilerine ters düşmekte idi ve bu sonuca "Leontif Paradoksu" adı verildi. Bu konu büyük bir teorik ve pratik araştırma alanı açmıştır. Uluslararası ticaret teorilerine daha da katkısı bulunmaktadır.
Bileşik mal teoremini ilk ortaya atan iktisat teoricilerinin biri de Leontief olmuştur.
Leontief ekonomi bilimi çalışmalarında matematik ve niceliksel verilerin birlikte kullanılmasının devamlı yandaşı olmuştur. Verdiği dersler ve yazdığı ilmi yazılarda devamlı olarak ekonomide "teorik farz edişler ve gözümlenmesi imkansız gerçekler" kullanılmasına karşı durmuştur. Leontief pek çok ekonomisti ham empirik gerçekleri ile çalışıp "ellerini kirletmekten kaçınmakta" olduklarından dolayı tenkit etmiştir. Araştırma hayatının sonuna kadar Wassily Leontief ekonomi üzerinde çalışmak için niceliksel verilere daha kolay ulaşılabilmesine ve bu verileri zorunlukla kullanılmalarına büyük destek sağlamıştır.
Önemli yayınları
- 1925: Die Bilanz der russischen Volkswirtschaft: Eine methodologische Untersuchung
- 1941: Structure of the American Economy, 1919-1929
- 1953: Studies in the Structure of the American Economy
- 1966: Input-Output Economics
- 1966: Essays in Economics
- 1977: Essays in Economics, II
- 1977: The Future of the World Economy
- 1983: Military Spending: Facts and Figures, Worldwide Implications and Future Outlook
- 1983: The Future of Non-Fuel Minerals in the U. S. And World Economy
- 1986: The Future Impact of Automation on Workers
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Nobel e-muzesinde otobiyografisi 15 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Nobel Ödülü'nun Leontief'e Assar Lindbeck tarafından takdim konusmasi (İngilizce)
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016.
