İçeriğe atla

Washington Denizcilik Antlaşması

Washington Denizcilik Antlaşması'nın imzalanması (1922)
Philadelphia savaş gemisi, antlaşma uyarınca parçalandı.

Washington Deniz Antlaşması veya Beş Güç Antlaşması, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Japon İmparatorluğu, Üçüncü Fransa Cumhuriyeti ve İtalya Krallığı devletleri arasında donanma hakkında Washington Konferansı'nda imzalanmış bir antlaşmadır. İmza tarihi 6 Şubat 1922'dir. Silahlanma yarışını I. Dünya Savaşı'ndan sonra durdurmak amacını taşımaktadır.

1930 ve 1936 yıllarında Londra'da yapılan konferanslar ile antlaşmanın bazı şartları değiştirilmiştir. Antlaşmayı II. Dünya Savaşı öncesinde bozan ilk devlet Japon İmparatorluğu olmuştur, İtalya ise gizli bir şekilde bozmuştur. Nazi Almanyası, bu donanma antlaşmalarında yer almamıştı ve donanması Versay Antlaşması ile kısıtlanmıştı. Fakat II. Dünya Savaşı öncesinde o da kısıtlamayı çiğnedi. Böylece Washington Denizcilik Antlaşması'nın geçerliliği kalmadı.

Geçmiş

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Birleşik Krallık, Dünya'nın en güçlü donanmasına sahip duruma gelmişti. İkincisi ABD'nin ve üçüncüsü de Japon İmparatorluğu'nun elinde idi. Savaş sonrasında bile silahlanma yarışına girilmişti ve yeni kruvazörlerin çalışmalarına başlanmıştı. ABD, dört zırhlı ve dört kruvazör; Japonya sekiz zırhlı ve sekiz kruvazörü denize indirmek için çalışmalara başladı. Birleşik Krallık, dört büyük muharebe kruvazörünü denize indirmek üzere çalışmalara başladı. Bu silahlanma yarışı, I. Dünya Savaşı öncesinde yaşanan Alman-İngiliz deniz rekabeti gibiydi.

Antlaşmanın hükümleri

ÜlkeEn büyük savaş gemisiEn büyük uçak gemisi
Birleşik Krallık 525.000 ton 135.000 ton
ABD 525.000 ton 135.000 ton
Japonya 315.000 ton 81.000 ton
Fransa 175.000 ton 60.000 ton
İtalya 175.000 ton 60.000 ton

Kaynakça

Bu bölümdeki linkler en son 27 Ağustos 2011 tarihinde görüntülenmiştir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lozan Antlaşması</span> İsviçrenin Lozan şehrinde Türkiye ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan barış antlaşması

Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (Yugoslavya) temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace'ta imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muhrip</span>

Muhrip, donanma terminolojisinde, hızlı, yüksek manevra kabiliyeti olan, zırhlı, dayanıklı, filolara veya saldırı takımlarına, daha küçük araçlardan gelen saldırılara karşı koruma ve eskortluk yapan bir savaş gemisidir. Büyük savaş gemileri arasında ortada kalan Muhrip, Fırkateyn'den biraz hantal, daha büyük ve kapsamlı, kruvazör'den de küçüktür.

<span class="mw-page-title-main">Kruvazör</span> ağır savaş gemisi

Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akagi (uçak gemisi)</span>

Japon Uçak Gemisi Akagi , Japon İmparatorluk Donanmasında II. Dünya Savaşı sırasında hizmet etmiş bir uçak gemisidir. Japon İmparatorluk Donanması için aslında Amagi sınıfı muharebe kruvazörü olarak tasarlamış ve 1922'de Washington Deniz Silahsızlanması Konferansı'nun sonucu gereğince gemi çeşidini değiştirilmiştir. Geminin adı Japonya'nın Kanto bölgesinde bir yanardağ Akagi-Yama 'dan alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk Donanması</span> 1871-1919 arasında Alman İmparatorluğunun deniz kuvvetleri

Kaiserliche Marine, Alman İmparatorluğu'nun oluşumu ile teşkil edilen Alman deniz kuvvetleriydi. Kaiserliche Marine 1871 ve 1919 yılları arasında var oldu ve Prusya'ya ait Deniz Kuvvetleri ve Norddeutsche Bundesmarine'nin dışında büyüdü. İmparator II. Wilhelm, Deniz Kuvvetleri'ni genişleterek, Alman İmparatorluğu ile İngiliz İmparatorluğu arasında denizlerde bir silahlanma yarışına sebep oldu. Öyle ki Alman Deniz Kuvvetleri, II. Wilhelm dönemi sırasında dünyada en büyük deniz kuvvetlerinden biri olmayı sürdürerek İngiliz Kraliyet Deniz Kuvvetlerin ardından ikinci sırayı aldı.

<span class="mw-page-title-main">Lexington sınıfı muharebe kruvazörü</span>

Lexiogon sınıfı muharebe kruvazörü, ABD Deniz Kuvvetleri tarafından sipariş edilmiş ilk ve tek muharebe kruvazörü sınıfı. Sınıfa ait alt gemilerin adları Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında muharebenin yaşandığı alanın adları ya da aynı savaşa katılmış olan savaş gemilerinin adları. Washington Donanma Antlaşması gereğince ikisi uçak gemisine çevrildi ve dördü iptal edildi.

<i>Mecidiye</i> (kruvazör) Osmanlı İmparatorluğu donanmasına ait kruvazör

Mecidiye, Osmanlı Devleti hükûmetinin 1900 yılındaki siparişi üzerine Abdülmecid adıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin William Cramp & Sons firmasının Philadelphia Tersanesinde suya indirildikten sonra Osmanlı Donanması, Rusya İmparatorluk Deniz Kuvvetleri, Kızıl Donanma, Ukrayna Halk Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri ve Türk Deniz Kuvvetleri'nde görev yapan korumalı kruvazör.

<span class="mw-page-title-main">Deutschland sınıfı ağır kruvazör</span>

Deutschland sınıfı kruvazörler Versay Antlaşması sınırlamalarına uyum içinde alman Reichsmarine tarafından yapılan ağır zırhlara sahip kruvazör formuyla üç panzerschiff ‘in serisidir. Sınıfın ismi ilk tamamlanan gemi ’’Deutschland’’ın ardından belirlenmiştir. Seriye mensup üç gemi 1931 ile 1934 yılları arasında yapılmıştır ve II. Dünya Savaşı sırasında Kriegsmarine’e hizmet etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı savaş gemileri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı savaş gemileri listesinde, Osmanlı İmparatorluğu'na ait olan ve olması planlanan zırhlılar yer alır. Jön Türkler'in 1908 yılında Osmanlı'da güç kazanmasının ardından İttihat ve Terakki cemiyeti iktidara yükseldi; güçlü bir Osmanlı Donanması hazırlamak için planlara başlandı. 1910 yılında yapılan Osmanlı Donanması geçit töreninde ciddi eksiklik açıkça görülmüştü. Girişilen zırhlı gemi inşa çalışmaları Abdülkadir'de olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlanmıştı, bunun için Donanma Cemiyeti kuruldu; yerel bağışlar toplanması yoluyla gemi alımını hedeflemekteydi. Bu çabalara rağmen donanma kötü durumda kaldı. Donanmanın yetersizliği, Birinci Balkan Savaşı'nda kesin olarak görüldü. Bu savaşta Osmanlı Donanması, Yunan Donanması tarafından İmroz ve Mondros Deniz Muharebesi'nde iki defa yenilgiye uğratıldı.

<i>Reşadiye</i> sınıfı zırhlı

Reşadiye sınıfı zırhlı savaş gemisi veya Reşadiye sınıfı dretnot, Osmanlı donanması için planlanan ve 1910'larda Birleşik Krallık'tan sipariş edilen iki adet dretnot savaş gemisinin sınıfıdır. Sınıfın tasarımı İngiliz King George V sınıfının tasarımına dayanmakta olup kapsamlı geliştirmeler yapılmıştır. Gemilerde İngiliz gemileriyle aynı 13,5-inç (340 mm) ana batarya yer almakta, ikincil bataryalar ise 4-inç (100 mm) yerine 6-inç (150 mm) sınıfı toplardan oluşmaktadır. İlk gemi olan Reşadiye 1911'de kızağa konulmuş ve Ağustos 1914'te tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muharebe kruvazörü</span>

Muharebe kruvazörü, 20. yüzyılın ilk yarısında yapılmış büyük savaş gemisi sınıfı. İlk olarak 1900 ila 1910 yılları arasında, zırhlı kruvazörün yerine geçmesi için yapılmıştır. Evrimi zırhlı savaş gemilerine (dretnot) daha çok benzemektedir. Maliyetleri ve büyüklükleri bir savaş gemisi ile hemen hemen aynıdır. Yüksek kalibreli silah donanımları nedeniyle, hızları diğer kruvazörlere nispeten daha düşüktür.

<span class="mw-page-title-main">Zırhlı kruvazör</span>

Zırhlı kruvazör, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki, uzun menzilli ve bağımsız bir savaş gemisi tipidir. Savaş gemileri dışındaki bütün gemileri yok edebilecek ve çarpıştığı çoğu savaş gemisine ise büyük zarar verebilecek niteliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Ağır kruvazör</span> Uzun menzil ve yüksek hızlar için tasarlanan kruvazörler

Ağır kruvazör, uzun menzil ve yüksek hız için tasarlanan, genellikle 203 mm kalibreli deniz toplarıyla silahlandırılmış ve 10.000 ton ağırlığa sahip bir kruvazör türüdür. Ağır kruvazörlerin genel amacı bir savaş filosu için hızlı keşifler yapmak ve başka gemileri korumak veya vurmak idi. Tasarım parametreleri 1922 Washington Donanma Antlaşması ve 1930 Londra Donanma Antlaşması ile dikte edilmiştir.

SMS <i>Friedrich Carl</i>

SMS Friedrich Carl, 1900'lü yılların başında Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilmiş bir zırhlı kruvazördür. Prinz Adalbert sınıfının ikinci ve son gemisidir. Friedrich Carl, Hamburg'daki Blohm + Voss tersanesinde inşa edildi. 1901'de kızağa konuldu, Aralık 1903'te tamamlandı, toplam maliyeti 15.665.000 Goldmark idi. Ana bataryaları dört adet 21 cm'lik toptan oluşuyordu ve 20,4 kn (37,8 km/sa) hız yapabilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Portsmouth Antlaşması</span>

Portsmouth Antlaşması, 5 Eylül 1905 tarihinde Rus İmparatorluğu ile Japon İmparatorluğu arasında yapılan ve 1904-1905 Rus-Japon Savaşı'nı sona erdiren antlaşmadır. Antlaşma için yapılan müzakereler 6-30 Ağustos tarihlerinde ABD'nin Maine eyaletinde yer alan Portsmouth Donanma Tersanesi'nde Başkan Theodore Roosevelt'in arabuluculuğunda gerçekleştirilmiştir. Antlaşma ile birlikte Japonya'nın Kore ve Mançurya'daki egemenliği arttı ve Rusya bölge üzerindeki haklarından vazgeçerek Port Arthur'u Japonya'ya vermiştir.

USS <i>Lexington</i> (CV-2) Birleşik Devletler Donanmasının İkinci Uçak Gemisi

USS Lexington (CV-2), Birleşik Devletler Donanması'nın uçak gemilerinden birisiydi. Lexington sınıfı idi. Başlangıçta bir muharebe kruvazörü olarak tasarlanan Lexington, 1922'de imzalanan Washington Deniz Anlaşması'nın şartlarına uygun olarak için Birleşik Devletler Donanması'nın ilk uçak gemilerinden birine dönüştürüldü. Gemi 1928'de hizmete girdi ve Pasifik Filosu'na atandı. Lexington ve kendisiyle aynı sınıfı olan Saratoga, II.Dünya Savaşı'ndan önce bir dizi yıllık tatbikatta taşıyıcı taktikleri geliştirmek ve iyileştirmek için kullanıldı. Birden fazla vesileyle, bunlar Pearl Harbor'a başarıyla düzenlenen sürpriz saldırıları içeriyordu. Geminin turbo-elektrikli tahrik sistemi, 1929 sonlarında ve 1930 başlarında Tacoma'nın elektrik ihtiyacını karşıladı. Ayrıca 1931 yılındaki bir depremden sonra Nikaragua'nın başkenti Managua'ya sağlık personeli ve yardım malzemeleri götürdü.

<i>Libia</i>

Libia, 1900'lerde İtalya'da inşa edilmiş bir korumalı kruvazördür. Tasarımı, Osmanlı kruvazörü Hamidiye'ye dayanan gemi, aslen 1907 yılında Osmanlı donanması için inşa edilmişti ve Drama olarak adlandırılacaktı. 1911'de, İtalya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na karşı mücadele ettiği Trablusgarp Savaşı patlak verdiğinde geminin inşası henüz tamamlanmamıştı. Savaşın çıkmasıyla birlikte Regia Marina gemiye el koydu. 1913'te tamamlanan gemi, iki tane 152 mm'lik, sekiz tane 120 mm'lik top taşıyordu ve 22 knot üzerinde azami hıza ulaşabiliyordu.

Osmanlı İmparatorluğu'nun zırhlı kruvazörleri listesinde, Osmanlı İmparatorluğu'na ait olan ve olması planlanan çelik kruvazörler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Alman-İngiliz deniz rekabeti</span> Alman - İngiliz Donanma Yarışı

Alman-İngiliz deniz rekabeti, Büyük Britanya ve Almanya arasında on dokuzuncu yüzyılın son on yıldan Birinci Dünya Savaşı'nın başladığı 1914 yılına kadar Silahlanma yarışının denizdeki versiyonudur. Silahlanma yarışı, onlarca yıldır kötüleşen ikili bir ilişkiye dayanmasına rağmen, 1897'de Alman Amiral Alfred von Tirpitz'in İngiltere'yi diplomatik tavizler vermeye zorlayacak Fleet in being oluşturma planıyla başladı; Tirpitz, Alman İmparatorluk Donanması'nın Kraliyet Donanması'nı yenmesini beklemiyordu.