İçeriğe atla

Wanda Krahelska-Filipowicz

Wanda Krahelska-Filipowicz, 1905'te.

Wanda Krahelska-Filipowicz (15 Aralık 1886 – 1968),[1] kod adı “Alinka” ”[2] veya“ Alicja ”, Varşova'nın Alman işgali yıllarında II. Dünya Savaşı'ndaki yeraltı direniş hareketinde[3] önde gelen bir figürdü ve Żegota'nın kurucu ortaklarındandır.[4] Washington'un eski büyükelçisinin eşi olarak, Polonya Yeraltı'nın askeri ve siyasi liderleriyle iyi bağlantılar kurmuş ve temaslarını kullanarak, Polonya'nın Yahudi nüfusuna savaş sırasında yardım etme politikasını maddi olarak etkilemiştir.

Krahelska-Filipowicz erkenden, Polonya'daki Yahudilere yardım etmek için merkezi bir örgüt kurmanın önemi ve Delegatura üyeleri ile askeri mevkidaşı Armia Krajowa da dahil olmak üzere Sürgündeki Hükümeti ikna etmek için nüfuzunu kullandı ve finansman sağladı.[5]

Krahelska-Filipowicz, Yahudi bireyleri de Alman işgali sırasında kendi evlerinde kişisel olarak korudu.[6] Mülteciler arasında Yahudi tarihçi Szymon Aszkenazy'nin dul eşi de vardı.[7]

Bir Katolik Sosyalist aktivist ve dindar bir demokrattı, ayrıca Polonya sanat dergisi "Arkady" nin editörüydü.

I. Dünya Savaşı öncesi Polonya'da 18 Ağustos 1906'da yirmi yaşındayken, Varşova Rusya Valisi Georgi Skalon'a suikast girişiminde bulundu.[8] Valiyi yaptıklarından dolayı uyarmak için yakınlarına üç 'dinamit bombası' attı; ikisi valinin mahallesinde patladı ve üç kişiyi hafifçe yaraladı Daha sonra Polonya'nın Avusturya bölgesinde Kracow'a kaçtı, ressam Adam Dobrodzicki ile sahte bir evlilik düzenledi ve Avusturya-Macaristan vatandaşı oldu. Avusturya onu Rusya'ya iade etmeyi reddetti ve bunun yerine 16 Şubat 1908'den başlayarak Wadowice'de bir duruşma düzenledi. Wanda yaptıklarını itiraf etmişti ancak daha sonra mahkeme kararınca beraat etmişti.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Wanda Krahelska-Filipowiczowa'nın hikayesi. sprawiedliwi.org.pl 5 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim tarihi: 1/10/2019.
  2. ^ Bartrop, Paul R.; Dickerman, Michael (2017-09-15). 16 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20200716003144/https://books.google.ca/books?id=u4I2DwAAQBAJ&pg=PA737&dq=wanda+krahelska-filipowicz&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj7s979s4vaAhVHyWMKHRulCokQ6AEIRTAF#v=onepage&q=wanda%20krahelska-filipowicz&f=false arşivlendi. The Holocaust: An Encyclopedia and Document Collection [4 volumes]]. ABC-CLIO. ISBN 9781440840845
  3. ^ Atwood, Kathryn J. (2011). Women Heroes of World War II: 26 Stories of Espionage, Sabotage, Resistance, and Rescue. 10 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Chicago Review Press. ISBN 9781556529610
  4. ^ Tomaszewski, Irene; Werbowski, Tecia (2010). Code Name Żegota: Rescuing Jews in Occupied Poland, 1942-1945 : the Most Dangerous Conspiracy in Wartime Europe. 10 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABC-CLIO. ISBN 9780313383915
  5. ^ Ackerman, Diane (2017-02-07). The Zookeeper's Wife: A War Story (Movie Tie-in) (Movie Tie-in Editions) 27 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. W. W. Norton & Company. ISBN 9780393354263
  6. ^ zbiorowy, autor (2015-11-23). Wielka Księga Armii Krajowej (in Polish). Otwarte. ISBN 9788324034314
  7. ^ Lewinówna, Zofia (1969). Righteous among nations: how Poles helped the Jews 27 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1939-1945. Earlscourt Publications Ltd.
  8. ^ Instytut Historii (Polska Akademia Nauk) (1971). Raporty warszawskich oberpolicmajstrów, 1892-1913. Ossolineum. p. 75. Retrieved 4 May 2012.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Seferi</span> Avrupada II. Dünya Savaşının ilk çatışması

Polonya Seferi veya Polonya'nın İşgali, II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir. Nazi Almanyası'nın işgal harekâtı Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nın imzalanmasından bir hafta sonra, 1 Eylül 1939'da başlamış ve 6 Ekim 1939'da Almanya ve Sovyetler Birliği'nin Polonya'nın tamamını işgal etmeleriyle son bulmuştur. Alman saldırısı, savaş ilanı olmadan yapılmıştı. Bu saldırı uluslararası hukuka aykırı bir saldırı savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Josephus</span> MS 1. yüzyılda yaşamış Yahudi tarihçi

Titus Flavius Josephus veya doğum ismiyle Yosef ben Matityahu, Kudüs'te dünyaya gelmiş ve Roma İmparatorluğu'nda, tarih alanında önemli bir etki yaratmış Yahudi tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu Ayaklanması</span>

Varşova Gettosu Ayaklanması, Alman işgali döneminde, 19 Nisan - 16 Mayıs 1943 tarihleri arasında Polonya Genel Hükûmeti 'nin merkezi Varşova şehrinde bulunan Varşova Gettosu'nda devam eden ayaklanma.

Yahudilerin Arnavutluk'taki tarihi 1300 yıl öncesine dayanır. Arnavutluk Yahudileri ağırlıklı olarak Sefarad olmakla birlikte modern zamanlarda toplam ülke nüfusuna olan yüzdesi çok düşüktür. Arnavutluk, II. Dünya Savaşı'nda Yahudi nüfusu artan ender Avrupa ülkelerindendir. Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin Komünist diktatörü Enver Hoca aralarında Yahudiliğin de bulunduğu bütün dinleri yasaklayıp devlet ateizmini yürürlüğe soktu. Komünizm sonrası bu politikalar kaldırılıp ibadet serbestliği getirildi fakat Yahudilerin çoğunun İsrail'e göç etmesiyle Arnavutluk'taki Yahudi nüfusu azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Bulgaristan'daki Yahudilerin tarihi MÖ 2. yüzyıla kadar uzanır. Bu zamandan beri her zaman bir Yahudi nüfusu olan Bulgaristan'da Yahudilerin Bulgaristan tarihinde antik çağlardan Orta Çağa ve bugüne kadar önemli rolleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Dürüstler</span> Holokosta maruz kalan yahudilere yardım eden gayri-yahudi kişilere verilen onursal sıfat

Uluslararası Dürüstler, İsrail Devleti'nin Naziler tarafından Holokost'a maruz kalan Yahudileri kurtarmak için hayatını riske atan gayri-Yahudilere verdiği onursal sıfattır. Terim, Nuh’un evrensel kanunlarına itaat eden Yahudi olmayan insanları anlatan “dürüst Yahudi olmayan” kavramından gelir.

Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi, bazı bakış açılarına göre Christopher Columbus'un İspanya'dan yola çıkıp Atlantik Okyanusu'nu geçtiği tarih olan 3 Ağustos 1492'de başlar. Onun yola çıktığı tarih, Katolik Monarklar olan I. Isabel ve II. Fernando'nun İspanya'daki Yahudilere ya Katolisizm'e geçmelerini ya da ülkeyi terk etmelerini emreden bildirgeyi yayınladığı tarihe denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Irena Sendler</span>

Irena Stanisława Sendler (Evlilik ve kızlık isimleri: Krzyżanowska veya Irena Sendler Polonya'da, Jolanta, II.Dünya Savaşı'nda Polonyalı bir Katolik hemşire/sosyal hizmet uzmanıydı. Yahudi insanlara olan sempatisi çocuk yaşlarında başlamıştır. Doktor olan babası yahudi çocukları tedavi ederken bulaşıcı hastalık sonucu Şubat 1917'de ölmüştür.

Marek Jan Chodakiewicz, Polonyalı-Amerikalı tarihçi 19. ve 20. yüzyıl Doğu ve Orta Avrupa tarihi hakkında uzmanlaşmıtır. Kendisinin tarihî eserler şunlardır: Holokost sonrası: Polonyalı-Yahudi İlişkilerinde Uyan Dünya Savaşıve Naziler ve Sovyetler Arasında: İşgal Siyasetinde Polonya. Chodakiewicz hayatını Washington, DC'de sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Ukrayna Savaşı</span>

Polonya-Ukrayna Savaşı 1918 ve 1919 yıllarında, Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin Doğu Galiçya üzerindeki kontrolü için çıkan bir çatışmaydı. Doğu Galiçya, Avrupa'da en büyük petrol rezervine sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta Holokost</span>

Arnavutluk'ta Holokost, II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan ve Alman işgali altında Arnavutluk'taki Yahudilere karşı Alman, İtalyan ve Arnavut işbirlikçi güçleri tarafından işlenen suçlardan oluşuyor. Savaş boyunca, yaklaşık 2.000 Yahudi Arnavutluk'a sığındı. Bu Yahudi mültecilerin çoğu, ülkenin ilk olarak Faşist İtalya ve daha sonra da Nazi Almanyası tarafından işgal edilmesine rağmen, yerel Arnavut nüfusu tarafından iyi muamele gördü. Besa olarak bilinen geleneksel misafirperverlik geleneğini takip eden Arnavutlar, Yahudi mültecileri sık sık dağ köylerinde barındırdılar ve onları Adriyatik limanlarına taşıyarak İtalya'ya kaçmalarını sağladılar. Diğer Yahudiler ülke genelinde direniş hareketlerine katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Pruszków</span>

Pruszków, Polonya'nın merkezinde, 1999'dan beri Masovya Voyvodalığı'na bağlı olan şehir. Daha önce 1975-1998 yılları arasında Varşova Voyvodalığı'nda bağlı idi. Pruszków, Varşova kent bölgesinin batı kenarı boyunca yer alan Pruszków İlçesi'nin başkentidir. Kasabanın nüfusu, 20. yüzyılın başlarında 16.000'den, Polonya Merkez İstatistik Ofisi'nin gerçekleştirdiği 2014 nüfus sayımında 60.068'e yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Casimir</span> Polonya Kralı

III. Kazimierz 1333'ten 1370'e kadar bugünkü Polonya'nın öncülü olan Lehistan Krallığı'nın hükümdarıdır. Kendisinden önceki Kral I. Władysław'un ("Ell-long") ve Kalisz Düşesi Jadwiga'nın üçüncü oğlu. Piast Hanedanı'ndan son Lehistan kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti</span>

Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti Kasım 1918'den Temmuz 1919'a kadar doğu Galiçya'da bulunan kısa ömürlü bir cumhuriyetti. Lviv, Przemyśl, Ternopil, Kolomyia, Boryslav ve Stanislaviv şehirlerini içeriyordu ve Bukovina ve Karpat Ruthenia'nın bazı kısımlarını talep etti. Siyasi olarak, Ukrayna Ulusal Demokrat Partisi, değişen derecelerde Yunan Katolik, liberal ve sosyalist ideolojinin rehberliğinde yasama meclisine egemen oldu. Temsil edilen diğer partiler arasında Ukrayna Radikal Partisi ve Hristiyan Sosyal Partisi de vardı. Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti arması masmavi, bir aslan yaygın veya. Bayrağın renkleri mavi ve sarı idi.

Białystok Ghetto'su, II. Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altında bulunan Polonya sınırları içerisinde yeni adıyla Bezirk, Białystok mevkiinde, Nazi Almanya'sı tarafından oluşturulmuş bir Yahudi Ghetto'sudur. Kurulmaya başlandığı ilk tarih 26 Temmuz 1941'dir. Białystok ve çevre bölgelerinden getirilen yaklaşık 50.000 Yahudi, şehrin küçük bir alanında izole edilmiştir. Ortasından geçen Biała Nehri Getto'yu iki bölüme ayırmaktadır. Getirilen çoğu Yahudi Alman Savaş makinesine yardım etmesi için zorunlu çalıştırma işletmelerine yollanmış ve buralarda büyük tekstil fabrikalarında ya da kimyasal maddeler üreten fabrikalarda çalışmaya zorlanmışlardır. Getto, 1943 yılının kasım ayında dağıtılmış, sakinleri ise trenlerle Treblinka İmha Kampı'na ya da Majdenak Toplama Kampı'na gönderilmiştir. Getto'da yaşayan binlerce kişiden sadece birkaç yüz kişi; şehrin Polonya bölgesinde kalan kısmında saklanarak, direniş hareketiyle Getto'dan kurtulmayı başararak veya Getto'nun içerisinde hayatta kalarak savaşı atlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kozluca Muharebesi</span>

Kozluca Muharebesi, 20 Haziran 1774 yılında bugünkü Bulgaristan'ın Kozluca Köyü yakınında gerçekleşen ve 1768-1774 Osmanlı Rus Savaşı'nın sonucunu belirleyen en önemli muharebelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da Holokost</span>

Polonya'da Holokost, Nazi Almanyasının Avrupa çapında çoğunlukla 101.Yedek Ordnungspolizei Taburu eliyle işlediği Holokost'un o dönem Alman işgâlinde bulunan Polonya'daki tezahürlerini kapsar. Bu soykırım kapsamında üç milyon Polonya Yahudisi, yani Holokost'ta katledilmiş tüm Yahudilerin yarısı, öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Berman</span> İsrailli-Polonyalı siyasetçi (1906-1978)

Adolf Avraham Berman, Polonyalı-İsrailli bir aktivist ve komünist politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan savaş suçları</span>

İtalyan savaş suçları çoğunlukla Libya'nın Pasifikasyonu, II. İtalya-Habeşistan Savaşı, İspanya İç Savaşı ve II. Dünya Savaşı'ndaki Faşist İtalya ile ilişkilendirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.