İçeriğe atla

Waitangi Antlaşması

Waitangi Antlaşması'dan bir sayfa

Waitangi Antlaşması, İngiliz Kraliyeti ve yerli halk Maorilerin ileri gelen şeflerinin Yeni Zelanda'nın kuruluş belgesi olarak da adlandırılan 6 Şubat 1840 tarihinde yapılan anlaşma.[1]

İngiltere'nin Yeni Zelanda Valisi tarafından hazırlanan ve Maoriler tarafından kabul edilen anlaşma her iki açıdan da farklı yorumlara neden olmuştur. İngilizler, Yeni Zelanda'da devleti yönetme egemenliğinin kendilerine ait olduğunu düşünürken, yerli halk kendi topraklarında kendini yönetmekten ve yetkilerini devretmeden İngilizler'e kendilerini koruma karşılığı yönetim yetkisi verdiklerini düşünmekteydi.

1970'lere kadar antlaşma amacına hizmet ediyor gibi düşünülse de, arazi ve hak kaybı, eşitsiz muamele gibi birçok konuda yerli halk ve göçmenler arasında ihlaller konusunda soruşturmalar ve davalar açılmış, komisyonlar kurulmuştur. Çoğu durumlarda İngiltere antlaşmayı kötüye kullanmış olabileceğini ve hak ihlali yaptığını kabul ederek tazminatlar ödemiştir.

İmzalama tarihi olan 6 Şubat'tan sonra milli bayram olarak kutlanan antlaşma 1974'ten beri Waitangi Günü olarak adlandırılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Treaty of Waitangi – Te Tiriti o Waitangi". Archives New Zealand. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda</span> Pasifik Okyanusunun güneybatısındaki ada ülkesi

Yeni Zelanda, Güney Büyük Okyanus'ta bir ada ülkesidir. Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 2.000 km güneydoğusunda yer almaktadır. Başlıca iki büyük ve 700'den fazla küçük adadan oluşur. Toplamda 268.021 kilometrekarelik bir yüz ölçümüne sahiptir. Bölgedeki tektonik hareketler ve volkanik olaylar nedeniyle Yeni Zelanda birçok yüksek dağa sahiptir. Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington ve en büyük şehri Auckland'dır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Cook Adaları</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Cook Adaları, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Cook Adaları'nın başkenti Avarua'dır.

<span class="mw-page-title-main">İnsan Hakları Evrensel Bildirisi</span> BM İnsan Hakları Komisyonunca 1948de kabul edilen bildiri

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun Haziran 1948'de hazırladığı ve birkaç değişiklik yapıldıktan sonra 10 Aralık 1948'de, BM Genel Kurulunun Paris'te yapılan 183. oturumunda kabul edilen 30 maddelik bildiridir.

<span class="mw-page-title-main">Maoriler</span> Yeni Zelandanın yerli Polinezya halkı

Maoriler, Yeni Zelanda anakarasının yerli Polinezya halkıdır. Maorilerin kökeni, Yeni Zelanda'ya kabaca 1320 ile 1350 yılları arasında çeşitli waka (kano) seferleri dalgasıyla gelen doğu Polinezya'dan gelen yerleşimcilere dayanır. Fiji ve Polinezya kökenlilerdir. Özgürlük düşkünlükleri ve savaşçılıkları ile ünlülerdir. Savaşa giderken tenlerini beyaza boyamaları ve de çok aç kaldıklarında insan eti yemeleri onları barbar bir kavim olarak gösterse de şartlar zorlamadıkça vahşi değildirler. Soyu tükenmekte olan kavimlerdendir. Yeni Zelanda nüfusunun %10-11'ini oluştururlar.

Ankara Antlaşması (1926), 5 Haziran 1926 tarihinde, Türkiye ve Irak arasındaki siyasi sınırları belirlemek ve komşuluk münasebetlerini düzenlemek amacıyla İngiltere ve Türkiye tarafından Ankara'da imzalanan anlaşma.

<span class="mw-page-title-main">San Francisco Barış Antlaşması</span> Müttefikler ve Japonya arasındaki barış antlaşması

San Francisco Barış Antlaşması, II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Kuvvetler ile Japonya arasında 8 Eylül 1951’de San Francisco, Kaliforniya’da imzalanan antlaşma. 49 ülke arasında imzalanmış ve 28 Nisan 1952 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Antlaşmayla II. Dünya Savaşı resmen sona ermiş, Japonya’nın emperyalist bir güç olarak konumu lağvedilmiştir. Ayrıca antlaşmayla Japonya’nın elindeki müttefik savaş esirlerinin maruz kaldıkları insan hakları ihlallerinden dolayı tazmin edilmeleri karara bağlanmıştır. Bu antlaşmayla beraber Japonya’nın ABD ile ikili ilişkileri yeni bir aşamaya geçmiş ve modern Japonya tarihi bu doğrultuda şekillenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda pasaportu</span>

Yeni Zelanda pasaportu Uluslararası seyahat amacıyla Yeni Zelanda vatandaşlarına verilir. Yeni Zelanda İçişleri Bakanlığı pasaportları çıkarmaktan sorumludur. İçişleri Bakanlığı 1948'de ilk kez Yeni Zelanda pasaportlarını çıkarmaya başlamıştır. Yeni Zelanda Pasaportuna Māori dili, 2000 yılında Fransızcanın yerine kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür İrlanda Devleti</span> 1922-1937 yılları arasında kuzeybatı Avrupada egemen olan devlet

Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.

Amerikan yerlilerinin asimilasyonu, 1790-1920 yılları arasında ABD Kızılderililerinin Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti tarafından Batılı kültür uyarınca dönüştürülmesi için yapılan uygulamaların tümüdür. Konu ilk kez George Washington ve Henry Knox tarafından dile getirilmiştir. ABD'nin Avrupa'dan yoğun göç aldığı dönemde Amerikan yerlilerinin kültürel değerlerinin yükseltilmesi olarak tanımlanan süreç çok farklı alanlarda ilerlemiştir. ABD Kızılderili yatılı okulları bu kültürel asimilasyonda en etkili odaklardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dunedin</span> Yeni Zelandada yerleşim birimi

Dunedin, Yeni Zelanda'ya bağlı Güney Adası'nın ikinci büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda'nın vize politikası</span>

Vizeden muaf ülkelerden birinin vatandaşı olmadıkça Yeni Zelanda'ya girmek isteyen bir yabancı uyruklu vatandaşın vize alması gerekmektedir.

Yeni Zelanda Kolonisi, 1841'den 1907'ye kadar var olmuş bir Britanya kolonisidir. 1853 e kadar koloni valilerini Birleşik Krallık atamış, 1853 yılında ise koloni kendi kendini yönetmeye başlamıştır. 1907'de koloni, Yeni Zelanda Dominyonu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">San Andre Anlaşması</span>

San Andre Anlaşması, Zapatista Ayaklanması'nı başlatan Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu ile Meksika hükûmeti arasında yapılan barış görüşmelerinin ardından oluşturulmuş anlaşmadır. Ancak daha sonra birçok uyuşmazlık ortaya çıkmış ve bir türlü kanun haline dönüşememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maorice</span>

Maorice Yeni Zelanda yerlilerinin konuştuğu dildir. 1 Ağustos 1987'den beri İngilizcenin yanında Yeni Zelanda'da resmî olup, tehlike altında olan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere-Yemen Dostluk ve Karşılıklı İş Birliği Antlaşması</span>

İngiltere-Yemen Dostluk ve Karşılıklı İş Birliği Antlaşması Yemen Mütevekkilî Krallığı ile Birleşik Krallık'ın Aden Protektorası için imzaladığı bir antlaşmadır. Antlaşma 11 Şubat 1934 imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda Te Papa Tongarewa Müzesi</span>

Yeni Zelanda Te Papa Tongarewa Müzesi, Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington'da bulunan bir etnografya ve sanat müzesidir. Müze, 1992 yılında Yeni Zelanda Ulusal Müzesi ve Ulusal Sanat Galerisi'nin birleşmesi kurulmuş olup günümüz binasına 1998 yılında taşındı.

Yeni Zelanda tarihi, farklı bir Maori kültürü geliştiren Polinezyalılar tarafından keşfedilip yerleştikten sonra, ana yerleşim döneminin başladığı 1320 ile 1350 arasına kadar uzanmaktadır. Diğer Pasifik kültürleri gibi, Maori toplumu da akrabalık bağlarına ve toprakla bağlantıya odaklanmıştı, ancak onlardan farklı olarak, sıcak, tropikal bir ortam yerine serin, ılıman bir ortama uyarlanmıştı.

Waitangi, Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası'nda, Whangarei'nin 60 kilometre kuzeyinde, Adalar Körfezi'ndeki Waitangi Nehri'nin kuzey tarafında bir yerleşim yeridir. Waitangi bir köprü ile bağlandığı Paihia kasabasına yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Chatham Adası</span> Yeni Zelandaya bağlı Chatham Adalarının en büyük adası

Chatham Adası, Okyanusya ülkesi Yeni Zelanda'nın bir parçası olan, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan Chatham Takımadaları'nın en büyük adasıdır.