Waitangi, Northland - Turkipedia

Waitangi (/ˈwaɪtɑːŋi/ WY-tahng-ee ^[1] veya /waɪˈtæŋi/ wy-TANG-ee,^[2]), Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası'nda, Whangarei'nin 60 kilometre kuzeyinde, Adalar Körfezi'ndeki Waitangi Nehri'nin kuzey tarafında bir yerleşim yeridir. Waitangi bir köprü ile bağlandığı Paihia kasabasına yakındır.

"Waitangi" , Maori dilinde "gürültülü sular" veya "ağlayan sular" anlamına gelen bir isimdir ve muhtemelen Waitangi Nehri üzerindeki Haruru şelalelerine atıfta bulunmakta.^[3]

Waitangi Antlaşması ilk olarak 6 Şubat 1840'ta bu şehirde imzalanmıştır. Aynı zamanda beş yıl önce, 28 Ekim 1835'te Yeni Zelanda Bağımsızlık Bildirgesi'nin imzalandığı yerdir. Bu belge ertesi yıl (1836) Britanya Kraliyeti tarafından onaylanmıştır.

Tarihçe

Waitangi Antlaşması'nın imzalanması

Waitangi Antlaşması, 5 Şubat 1840'ta James Busby'nin evinin önündeki alanda halka açık bir toplantı yapıldığında başladı. Vali Yardımcısı Hobson, önerilen belgeyi hazır bulunan 300 kadar Avrupalı ve Maori'ye okudu ve ardından Maori şeflerine konuşma fırsatı verdi. Başlangıçta çok sayıda şef (Te Kemara, Rewa ve Moka Te Kainga-mataa dâhil) Kraliyet'in Aotearoa'yı yönetme önerisinin kabul edilmesine karşı çıktı.^[4] Daha sonra duruşmalarda birkaç şef bu fikri düşünmeye başladı; Tahtı destekleyen en önemli şefler arasında Te Wharerahi, Pumuka ve iki Hokianga şefi Tāmati Wāka Nene ve kardeşi Eruera Maihi Patuone vardı.^[4]

Duruşmalar sonlandırıldı ve 7 Şubat'ta yeniden başlayacaktı; ancak bazı şefler daha erken imzalamak için baskı yaptı. Waitangi Antlaşması ilk olarak 6 Şubat 1840'ta James Busby'nin Waitangi'deki evinin arazisine Britanya Krallığı temsilcileri, Yeni Zelanda Birleşik Kabileleri Konfederasyonu şefleri ve diğer Maori kabile liderleri tarafından kurulan bir çadırda imzalandı ve ardından Yeni Zelanda'nın diğer yerlerindeki diğer Maori şefleri tarafından. Şeflerin tamamı bu belgeyi imzalamayı seçmedi; bazı şefler ya geciktirdi ya da kağıda dökmeyi reddetti.

Waitangi Antlaşması, Bağımsızlık Bildirgesi'nin (He Whakaputanga) devamıydı ancak bu antlaşma bildigeyi geçersiz kılmamıştır.^[5]

Kaynakça

^ "Waitangi". The New Zealand Oxford Dictionary. Oxford University Press. 2005. doi:10.1093/acref/9780195584516.001.0001. ISBN 978-0-19-558451-6. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
^ "Oxford Dictionaries Online: 'Waitangi Day'". Oxford Dictionaries Online. Oxford University Press. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
^ Reed, A. W. (2002). The Reed Dictionary of New Zealand Place Names. Auckland: Reed Books. s. 560. ISBN 0-7900-0761-4.
^ ^a ^b Colenso, William (1890). "The Authentic and Genuine History of the Signing of the Treaty of Waitangi". 16 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2010.
^ "He Whakaputanga me te Tiriti - The Declaration and the TreatyT - The Report on Stage 1 of the Te Paparahi o Te Raki Inquiry" (PDF). Waitangi Tribunal. 2014. ss. 526-528. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.

İlgili Araştırma Makaleleri

Yeni Zelanda, Güney Büyük Okyanus'ta bir ada ülkesidir. Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 2.000 km güneydoğusunda yer almaktadır. Başlıca iki büyük ve 700'den fazla küçük adadan oluşur. Toplamda 268.021 kilometrekarelik bir yüz ölçümüne sahiptir. Bölgedeki tektonik hareketler ve volkanik olaylar nedeniyle Yeni Zelanda birçok yüksek dağa sahiptir. Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington ve en büyük şehri Auckland'dır.

Maoriler, Yeni Zelanda anakarasının yerli Polinezya halkıdır. Maorilerin kökeni, Yeni Zelanda'ya kabaca 1320 ile 1350 yılları arasında çeşitli waka (kano) seferleri dalgasıyla gelen doğu Polinezya'dan gelen yerleşimcilere dayanır. Fiji ve Polinezya kökenlilerdir. Özgürlük düşkünlükleri ve savaşçılıkları ile ünlülerdir. Savaşa giderken tenlerini beyaza boyamaları ve de çok aç kaldıklarında insan eti yemeleri onları barbar bir kavim olarak gösterse de şartlar zorlamadıkça vahşi değildirler. Soyu tükenmekte olan kavimlerdendir. Yeni Zelanda nüfusunun %10-11'ini oluştururlar.

Bahçesaray Antlaşması ya da Çehrin Antlaşması, 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile Kırım Hanlığı ve Rusya Çarlığı arasında Bahçesaray, Kırım'da 3 Ocak 1681'de imzalanmış olan bir antlaşmadır. Aynı zamanda Rus Çarlığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan ilk resmî antlaşmadır.

Yeni Zelanda'daki Yahudilerin tarihi, Yahudi tüccarların 1830'larda ülkeye gelmesiyle başladı. Yeni Zelanda, 1840'ta Britanya sömürgesi olmadan önce aralarında Joel Samuel Polack'ın da bulunduğu 30'dan az Yahudi yaşamaktaydı. Göçlerle Yahudiler dört ana gruba ayrıldılar: 19. yüzyılda Birleşik Krallık'tan gelen en eski Yahudi aileler; 1930'lar ve 1940'larda gelen Avrupa Yahudisi mülteciler; Britanya'dan 1950'lerde gelenler; son zamanlarda Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail ve eski Sovyetler Birliği'nden gelenler. Ülkedeki Yahudi cemaati, Başbakan Julius Vogel ve aralarında Dove-Myer Robinson da bulunduğu 5 Auckland valisi çıkarmıştır. Şimdiki Başbakan John Key, Yahudiliği icra etmemesine rağmen Aşkenaz kökenlidir. 14 Mayıs - 30 Mayıs 1925 tarihleri arasında kısa bir dönem başbakanlık yapan Francis Bell Hristiyan olmasına rağmen Yahudi ataları vardı.

İngiliz-İrlanda Antlaşması, 6 Aralık 1921 tarihinde Birleşik Krallık'ın Londra şehrinde, İrlanda Cumhuriyeti temsilcileriyle Büyük Britanya temsilcileri tarafından imzalanmış barış antlaşması.

<span class="mw-page-title-main">Waitangi Antlaşması</span>

Waitangi Antlaşması, İngiliz Kraliyeti ve yerli halk Maorilerin ileri gelen şeflerinin Yeni Zelanda'nın kuruluş belgesi olarak da adlandırılan 6 Şubat 1840 tarihinde yapılan anlaşma.

Vizeden muaf ülkelerden birinin vatandaşı olmadıkça Yeni Zelanda'ya girmek isteyen bir yabancı uyruklu vatandaşın vize alması gerekmektedir.

61 vize muafiyeti uygun ülkelerden birinin vatandaşı,
Bir vatandaş ya da Trans-Tazman Seyahat Düzenlemesi kapsamında Avustralya'da sürekli ikameti olan,
Birleşmiş Milletler laissez-pasör sahibi ya da
diğer hükümleri uyarınca vizesiz seyahat için uygun.

Yeni Zelanda Kolonisi, 1841'den 1907'ye kadar var olmuş bir Britanya kolonisidir. 1853 e kadar koloni valilerini Birleşik Krallık atamış, 1853 yılında ise koloni kendi kendini yönetmeye başlamıştır. 1907'de koloni, Yeni Zelanda Dominyonu olmuştur.

Whanganui Nehri Yeni Zelanda'nın Kuzey Adasında bulunan nehir. Ülkenin üçüncü büyük nehri olup, bölgenin yerel halkı olan Maoriler tarafından kutsaldır. Mart 2017'de Yeni Zelanda hükûmeti nehre kimlik kartı vererek dünya'da cansız bir objeye yaşayan kişi statüsü veren ilk ülke oldu. Wanganui Antlaşması ile Yeni Zelanda tarihindeki en uzun anlaşmazlıkta sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Hector Busby</span>

"Sir" Hector "Hec" Busby "KNZM" "MBE", Yeni Zelandalı girişimci, mühendis ve gezgin.

Waka kanosu Yeni Zelanda'da Maori yerlilerince geliştirilen kano tarzında deniz ve nehir taşıtı. Genellikle deniz taşımacılığı, balıkçılık ve nehir gezileri için kullanılan küçük, süslenmemiş kanolar ile 40 metre uzunluğa kadar büyük süslü savaş kanolarına kadar değişen boyutlarda üretilmektedir. Yeni Zelanda'da waka tipi kanolara ait en eski arkeolojik buluntu 2014 yılında tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sian Elias</span>

Dame Sian Seerpoohi Elias,, 12. Yeni Zelanda Başyargıcı'dır ve bu nedenle ülke yargı sisteminin en kıdemli üyesidir. Yeni Zelanda Yüksek Mahkemesi'nin mahkeme başkanı olarak ve birkaç kez Hükûmet Yöneticisi olarak görev yaptı.

Dame Alcyion Cynthia Kiro 21 Ekim 2021'den beri Yeni Zelanda'nın 22. genel valisi olarak görev yapan Yeni Zelanda halk sağlığı uzmanı, yöneticisi ve savunucusudur. Kiro, ilk Māori kadını, Māori kökenli üçüncü kişi ve görevdeki dördüncü kadındır.

Keri Ann Ruhi Hulme ya da "Kai Tainui", Yeni Zelandalı romancı, şair ve kısa öykü yazarı.

Yeni Zelanda Te Papa Tongarewa Müzesi, Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington'da bulunan bir etnografya ve sanat müzesidir. Müze, 1992 yılında Yeni Zelanda Ulusal Müzesi ve Ulusal Sanat Galerisi'nin birleşmesi kurulmuş olup günümüz binasına 1998 yılında taşındı.

Yeni Zelanda tarihi, farklı bir Maori kültürü geliştiren Polinezyalılar tarafından keşfedilip yerleştikten sonra, ana yerleşim döneminin başladığı 1320 ile 1350 arasına kadar uzanmaktadır. Diğer Pasifik kültürleri gibi, Maori toplumu da akrabalık bağlarına ve toprakla bağlantıya odaklanmıştı, ancak onlardan farklı olarak, sıcak, tropikal bir ortam yerine serin, ılıman bir ortama uyarlanmıştı.

Yeni Zelanda arması, Yeni Zelanda'nın ulusal resmî armasıdır.

Sir Patrick Wahanga Hohepa "KNZM", Maorice dili konusunda uzman olan Yeni Zelandalı dilbilimci ve akademisyen.

Star Keys, Okyanusya ülkesi Yeni Zelanda'ya bağlı Chatham Takımadaları'nın yaklaşık 12 kilometre (7 mi) uzaklıktaki beş kayalıktan oluşan ada grubudur. Star Keys, takımadaların ikinci büyük adası olan Pitt Adası'nın doğusunda yer almaktadır.

Milford Sound, Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nın güney batısında, Fiordland Ulusal Parkı, Piopiotahi Deniz Rezervi ve Te Wahipounamu Dünya Mirası alanı içerisinde yer alan bir fiyorttur. Uluslararası bir ankette dünyanın en iyi seyahat destinasyonu olarak değerlendirilmiş ve Yeni Zelanda'nın en ünlü turistik destinasyonu olarak kabul edilmiştir. Rudyard Kipling bunu Dünyanın sekizinci Harikası olarak adlandırdı. Fiyorda en çok tur otobüsüyle karayolu üzerinden ulaşılır ve yol Milford Sound olarak da adlandırılan küçük bir köyde sona erer.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.