IRIS-T orta mesafeden havadan havaya taktik saldırı ve yerden havaya savunma füzesi. Yüksek 90 derecelik görüş dışı hedef takip yeteneği ve IHMDS ile olağanüstü angajman yeteneği, yüksek manevra ve hız, thrust vectoring ve 3. nesil IIR FPA teknolojisine sahip bir füzedir. Ön kanatçıksız yapısı ve arkaya doğru uzayan uzun blok kanatçığı ile göze çarpar. AIM-9 Sidewinder fırlatma yeteneğine sahip her uçak IRIS-T de taşıyabilir. 1980'lerde Almanya, İngiltere ile beraber ASRAAM projesinin içindeyken 1990'ların başında projeden ayrılmış ve IRIS-T üzerinde çalışmalara başlamıştır. 1995'te de Almanya (%46), İtalya (%19), İsveç (%18), Yunanistan (%13) Norveç ve Kanada ortaklığında IRIS-T geliştirme programı ortaya çıkmıştır. İspanya'da 2003 yılında bu ortaklığa katılmıştır. IRIS-T, Alman ve İtalyan Eurofighter, İsveç Gripen, İspanya F-18 ve Yunanistan ile Norveç F-16'ları tarafından kullanılmaktadır.
AIM-120, savaş uçaklarından fırlatılan yeni nesil bir orta menzilli görüş ötesi havadan havaya füzedir.
Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.
Drozd en çok bilenen aktif koruma sistemlerinden biridir. Rusya tarafından geliştirilmiş olup ilk kez Afganistan savaşında kullanılmıştır. 1983 yılında T-55A tanklarına takılan bu sistemler Afgan mücahitlerin, güdümlü tank füzelerine ve roket atarlarına karşı koymak için yapılmıştır. Sistem 1977–78 yıllarda A. Shipunova bağlı KBP dizayn bürosu olan Kompleks 1030M-01 tarafından bulundu.
Havadan Havaya Füze, uçak ve helikopterlerin diğer hava araçlarını bertaraf etmekte kullandığı silahlardır. Bu silahlar, ısıya veya hedefe gönderilip yansıyan radar ve lazer sinyallerine veya hedeften çıkan radar sinyallerine güdümlüdürler.
MiG-21, Sovyetler Birliği'nde Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu tarafından tasarlanan ve üretilen süpersonik jet avcı/önleyici uçağıdır.
Uçağın görünüşünün bu ünlü Rus telli müzik aletine benzerliği sebebiyle "balalayka" takma ismini almıştır. Polonyalı (Leh) pilotlar tarafından da gövde şeklinden dolayı ołówek (kalem) olarak isimlendirilmiştir. İlk versiyonları ikinci nesil jet avcı uçağı olarak nitelense de sonraki versiyonları üçüncü nesil jet avcı uçağı olarak kabul edilir. MiG-21, dört kıtada ellinin üzerinde ülke tarafından uçurulmuştur ve ilk uçuşunun üzerinden yarım yüzyıldan fazla süre geçmesine rağmen hala bazı ülkelerde hizmet vermektedir. Bu savaş uçağı, havacılık tarihinin en çok üretilen süpersonik jet uçağı, Kore Savaşı'ndan bu yana en çok üretilen savaş uçağı ve bütün versiyonlarda 1959'dan 1985'e kadar en uzun üretim süresine sahip savaş uçağı olmak üzere bir dizi modern havacılık rekorunu elinde bulundurmaktadır. Her tipten 11,496 adet MiG-21 üretilmiştir.
Vympel R-73 NATO rapor ismi adıyla AA-11 archer'dır, Sovyetler'in 1980'li yıllarda yaptığı 0,5–30 km menzilli yakın hava-hava muharebe füzesidir. Kendi çapında dünyanın en iyisi olduğu söylenebilir. SSCB çöktüğünde Batılıları şaşkına çevirmiştir zira 60g manevra kabiliyeti vardır ki bu onu gerçekten mükemmel yapar. Bugün hâla kullanımdadır. Nato kod adı AA-11 archer'dır.
Suhoy Su-27 Suhoy Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış 4.nesil üstün manevra yeteneğine sahip Sovyetler Birliği avcı uçağıdır. Olağanüstü menzili, ağır silah yükü ve çok yüksek irtifada çalışma yeteneği ile Birleşik Devletlerin yeni nesil avcılarına birebir rakip olarak düşünülmüştür.
AGM-114 Hellfire helikopterden fırlatılan yarı aktif güdümlü at-ve-unut tipi tanksavar/gemisavar füzesidir. Menzili 8 kilometredir. NATO ülkelerinde bulunur. Apache helikopterinin Longbow adlı versiyonu ile radar kilitlemeli olarak ateş edilebilir. Böylece füzeyi attıktan sonra lazerle hedefi işaretlemesi gerekmez ve oradan uzaklaşabilir ya da farklı hedeflere füze gönderebilir.
AA serisi havadan havaya Sovyet füzeleri için NATO rapor isimleri
- AA-1 "Alkali"
- AA-2 "Atoll" [Vympel K-13)
- AA-3 "Anab"
- AA-4 "Awl"
- AA-5 "Ash"
- AA-6 "Acrid"
- AA-7 "Apex"
- AA-8 "Aphid"
- AA-9 "Amos"
- AA-10 "Alamo"
- AA-11 "Archer"
- AA-12 "Adder"
- AA-X-13 "Arrow"
- - hiçbiri -
9M123 Khrizantema Rusya tarafından üretilen NATO rapor adı AT-15 olan radar veya lazer güdümlü bir tür tanksavar füzesidir. Füze sistemi günümüz modern tankları olan M1A2 ve Leopard 2 tanklarına karşı kullanılabilir. Ayrıca alçaktan uçan helikopterlere karşıda etkilidir.
Bisnovat R-40 1960'larda geliştirilmiş Sovyetler Birliği'ne ait uzun menzilli füzedir. İlk olarak Rusya tarafından kullanılmıştır. İki model olarak kullanılmaktadır:
- R-40 R: Yarı aktif radar başlıklı, 500 kg. menzili 2–70 km.
- R-40 T: Kızıl ötesi ısı arayıcılı, 500 kg. menzili 1,5–50 km.
AGM-88 HARM Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.
S-300 S-300, ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.
Raytheon, genel itibarıyla savunma, silah ve ordu alanında iş yapan bir Amerikan firması. Dünya geneli füze üretiminin büyük çoğunluğunu elinde bulundurur.
Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.
Aktif Elektronik Taramalı Dizi Radarı, , birçok küçük katı-hal alıcı/verici modülü (TRM) ile verici ve alıcı işlevi gören bir faz dizinli radar türüdür. Bu radarlar, antenin önünden yapıcı girişim oluşturacak şekilde üzerlerindeki her bir modülden ayrı radyo dalgaları yayarak ışınlarını yöneltirler. Gelişmiş aktif elektronik taramalı dizi radarları, Elektronik Taramalı Pasif Dizinlere (PESA) kıyasla dalgaları daha geniş frekans aralığında yayabilmelerini sağlar ve dolayısıyla arka plan gürültüsü üzerinden tespit edilmelerini zorlaştırır. Bu sayede gemi ve hava araçları güçlü radar sinyalleri yaysalar dahi daha gizli kalabilirler.
Vımpel R-33, Sovyetler Birliği yapımı bir uzun menzilli havadan havaya füzedir. Füze, SR-71 Blackbird, B-1 Lancer ve B-52 Stratofortress gibi büyük yüksek hızlı hedeflere saldırmak için tasarlanmış olan MiG-31 önleme uçağının ana silahıdır.
GÖKTUĞ, Türk Hava Kuvvetleri'nin havadan havaya füze gereksinimini yerli ve millî imkânlarla karşılamak ve hâlihazırda Türk Hava Kuvvetleri'nin bu gereksinimini karşılamakta olan Amerikan üretimi AIM-9 Sidewinder (görüş-içi) ve AIM-120 AMRAAM (görüş-ötesi) füzelerinden oluşan AIM havadan havaya füze ailesinin yerini almak amacıyla Türkiye tarafından 2013 yılında geliştirilmesine başlanan bir havadan havaya füze ailesidir. Bu füze ailesi, TÜBİTAK-SAGE tarafından geliştirilmekte olup kızılötesi görüntüleyici arayıcı başlığa (IIR) sahip görüş-içi Bozdoğan (füze) ve aktif radar güdümlü görüş-ötesi Gökdoğan (füze) olmak üzere iki çeşit füzeden oluşmaktadır. Her iki füze de 2020 itibarıyla yer testlerinin tamamını başarıyla geçerken Bozdoğan füzesi 7 Nisan 2021'de 401. Test Filo tarafından gerçekleştirilen havada canlı hedefe atış testini de başarıyla geçmiştir.
Gökdoğan, TÜBİTAK-SAGE tarafından geliştirilen orta menzilli ve görüş-ötesi aktif radar arayıcı başlıklı, GÖKTUĞ füze ailesine ait havadan havaya füzedir.
SSCB