İçeriğe atla

Vyšehrad Muharebesi

Vyšehrad Muharebesi
Hussit savaşları

Vyšehrad'ın Ortaçağ Dönemine Ait Bir Resmi
Tarih16 Ağustos 1419 -1 Kasım 1420
Bölge
Vyšehrad
Sonuç Hussit Zaferi
Taraflar

Kutsal Roma İmparatorluğu

Macaristan Krallığı

Hussit koalisyonu

  • Praglı Hussitler
  • Orebitler
  • Žatec and Louny Birliği
  • Taboritler
Komutanlar ve liderler
İmparator Sigismund
Jindřich of Kravaře and Plumlov (ölü)
Boskovice'li Jan Všembera of
Jemniště'li Mikeš Divůček		 Lichtenburg'lu Hynek Krušina
Miletínek'li Diviš Bořek
Nicholas of Hus
Güçler
10,000'den fazla[1] 10,000-15,000[2]
Kayıplar
500 ölü
Bilinmeyen sayıda yaralı ve esir[1]		 30 ölü[1]

Vyšehrad Muharebesi, Kutsal Roma İmparatoru Sigismund tarafından gönderilen Katolik Haçlı ordusu ile Hussit güçleri arasında meydana gelen, Hussit Savaşıları'nın başlangıcındaki bir dizi çatışmadır. Vysehrad kalesinde meydana gelen muharebe 16 Ağustos 1419'dan 1 Kasım 1420'dek sürmüştür.

Çatışmanın Başlangıcı

Hussit hareketinin fikir babası Jan Hus'un 1415'te yakılarak idam edilmesinin ardından, onun görüşlerini benimseyenlerce hemen hemen tüm Bohemya'da huzursuzluklar bulunmaktaydı. Rahip Jan Želivský liderliğindeki Hussit topluluk Prag yönetim binası önünde toplanarak cezaevinde tutulan çok sayıda Hussit'in serbest bırakılmasını talep etti. Bu talepler meclis üyeleri tarafından reddedilince, kalabalık binayı bastı ve meclis üyelerini pencerelerden attı. Bu hadiseden birkaç hafta sonra yaşadığı buhran sonucu Bohemya Kralı IV. Wenceslaus'un kalp krizinden ölümünün ardından[3] Kraliçe Sophia Wartenberg'li Čeněk'in yardımıyla Prag'ın kontrolünü yeniden ele geçirmeye çalıştı. Sophia ve Čeněk, bunun için Hradčany kentindeki Vyšehrad kalesinde ve başpiskoposun sarayında görevli askerler ile Prag'ın New Town adlı bir bölümünde St. Thomas manastırında görev alan askerler toplayarak bölgeye getirtti. Hussit ayaklanması Bohemya'nın Klatovy, Písek, Louny, Žatec ve Plzeň kasabaları ile diğer bölgelerinde başarılı oldu. 25 Ekim 1419'da ise Hussitler, Vyšehrad Kalesini de ele geçirdi.

Kasım 1419'da, Šternberk'li Petr komutasındaki Katolik savaşçılar ile rahip Ambrosius komutasındaki Hussit köylüleri arasında bir çatışma çıktı. Bu Hussitler, Usti yakınlarındaki bölgeden Prag'a giderek, Novy Knin'i önce kuşattı sonrasında ise saldırdı. Ambrosius'un kuvvetleri aldıkları takviye sonrasında Vltava Nehri'ni geçerek Prag'ı zapt etti. Hussitler savaşı kazandı ancak yaklaşık 300 kişiyi kaybetti.

Hussitler, Prag'ı kontrol altına aldıktan sonra Novy Knin'deki vatandaşlara yardım etmeye karar verdi. Hussit savaşçıları New Town'a erişmek için kullanılan Vltava Nehri üzerinde bulunan köprüyü ele geçirmesiyle birlikte daha fazla çatışma patlak verdi. Köprüyü koruyan Katolik askerler Hradcany'ye çekilmek zorunda kaldı, ancak New Town'daki birçok bina da yıkıldı.

13 Kasım 1419'da Kraliçe Sophia'nın, tüm Bohemya'daki Hussitleri koruma sözü vermesiyle birlikte Hussit Utraquist'ler, Vyšehrad Kalesini kraliyet ordusuna geri verdi.

Nekmierz Komutasındaki Muharebe

Aynı yılın Kasım ayının sonlarına doğru, birkaç yüz kişilik Taborit oluşumları Prag'dan ayrıldı. Aralık 1419'da Jan Žižka komutasındaki bu oluşumlardan biri, Švamberk'li Bohuslav komutasındaki Katolik güçler tarafından saldırıya uğradı. Katolikler tarafından Plzeň yakınlarındaki Nekmiř kalesine yapılan süvari saldırısı, savaş arabalarının arkasına saklanan Hussit askerlerinin arbalet ve silahla karşı koymaları ile durduruldu. Katolik piyade ve süvariler bu durumda geri çekilmek zorunda kaldı. Muharebeden sonra Žižka, Plzeň'e doğru ilerleme emri verdi.

Hussitler 1420 Baharında, Ústí kasabasını ele geçirdikten sonra, Lužnice nehri yakınlarındaki bir tepeye gittiler ve burada İncil'deki Tabor Dağı'ndan sonra Tábor adını verdikleri yeni bir kasaba inşa ettiler. Bu yeni kasaba, Taboritler isyancılarının toplanma yeri haline geldi. Tábor vatandaşları komutan anlamında dört adet hetmen seçtiler: Nicholas of Husí, Jan Žižka, Zbyněk of Buchovo ve Chval of Machovice .

Tabor'dakine benzer başka ordu kampları da inşa edildi. Özellikle Oreb dağında, başka bir radikal Hussit grubunun yerleştiği kendilerini Orebitler olarak adlandıranların bulunduğu yer bunlardan birisidir. Orebitlerin sivil lideri rahip Ambrosius'du ve komutanları da Lichtenburk'tan Hynek Krušina idi.

Sudoměř Muharebesi

Hussites, elde ettikleri başarılara rağmen Katoliklerle anlaşarak Plzeň'i kaybetti. Jan Žižka komutasındaki Hussitlerin kasabayı terk etmesine izin verildi. Plzen'de bulunan Katolikler, Žižka'nın güçleri hakkında İmparatorlık güçlerine bilgi verdiler. Kraliyet güçleri Sudoměř'de bir araya geldikten sonra Hussit kuvvetlerine karşı saldırıya geçmeye karar verdiler; Žižka'nın komutasındaki güçlerden daha fazla askerleri ve Písek'ten takviye kuvvetleri vardı. Kronik yazarlarının görüşlerine göre, kraliyet orduları hiç Hussitlerle ile savaşmak zorunda kalmayacaklardı, çünkü çok az sayıdaki isyancı zaten şövalyelerin atlarının toynakları altında ezilerek ölecekti.

Ancak Žižka, kuvvetlerini biri kurumuş bulunan olan iki gölet arasındaki küçük bir baraj hattının üzerine yerleştirdi. Böylelikle Hussit kuvvetlerinin arkası bir bataklık tarafından korunuyordu. Katolik komutanlar ise güçlerini iki gruba ayırdı. Birinci grup, Hussitlere tam karşı cepheden saldırdı fakat neticesinde ağır kayıplar verdi. İkinci grup ise kurumuş göleti geçmeye çalışırken bataklığa saplandılar, atlardan inerek yaya olarak saldırmaya karar verseler bile Hussitler tarafından geri püskürtüldüler. Kısa süre sonra savaş alanının sisle kaplanmasını fırsat bilen Katolikler ve Hussitler, her iki tarafın da ağır kayıplar vermesi nedeniyle geri çekildi.

Mayıs 1420'de Čeněk von Wartenberg, Hradčany kentini kuşatarak İmparator Sigismund'un kuvvetlerine katıldı. Vyšehrad kalesinde konuşlu askerler ise Prag'a doğru ilerledi. Bu durum karşısında Hussitler, Vyšehrad'ı kalesini kuşatma altına aldı. Haziran 1420'de Vyšehrad zapt edildi ve bu kaledeki askerler, Hradčany gönderilen ikmal hatlarını güvence altına aldı.

Prag Kuşatması

12 Haziran 1420'de, İmparator Sigismund'un kuvvetlerinin bazıları yeterli destekle birlikte Hradčany kentine başarıyla girerek kaledeki atları beraberlerinde yanlarına aldılar.

Prag kuşatması sırasında, İmparator Sigismund'un Hradčany ve Vyšehrad'a konuşlandırılan askerleri, Hussitlerin Prag'daki hatlarına doğu hücuma geçti. Hussit'lerin Vítkov Tepesi'ni başarılı bir şekilde savunması ve Haçlıların geri çekilmesinin ardından Hussitler, Vyšehrad kalesine karşı topçu ateşi başlattı.

Vítkov Tepesi'ne yapılan başarısız saldırının ardından Haçlılar, yerel Hussitlerin Prag'daki konuşlanma noktalarına doğru saldırıya geçmeye karar verdiler. Ağustos 1420'de Hetman Jan Žižka, Prag'dan ayrıldı ve Rožmberk'ten Oldřich komutasındaki Haçlılar tarafından tehdit edilen Písek'e doğru yöneldi. 15 Eylül 1420'de ise ikinci bir Vysehrad kuşatması başlatıldı. Ekim ayının son günlerinde kale komutanı bir imtiyaz düzenlemesini kabul etti. Buna göre, eğer 1 Kasım 1420 sabahı saat 8'e kadar İmparator Sigismund'un kuvvetlerinden herhangi bir yardım almadığı takdirde kaleyi Hussitlere teslim edecekti. Bu tarihe kadar herhangi bir yardım gelmeyince kale teslim oldu. Bu arada, aralarında komutan Jan Roháč Dubé'nin de bulunduğu başka bir Taborit oluşumu, Lomnice kasabasını ele geçirdi.

Vyšehrad Muharebesi

İmparator Sigismund, Hradčany ve Vyšehrad'da konuşlu askerleri kullanarak ve Plzeň Birliği'nden gelen takviye kuvvetlerine de güvenerek bir ana saldırı planı oluşturdu. Bu planı Hradčany ve Vyšehrad'da bulunan emrindeki kuvvetlere iletmekle görevli ulak Hussitlerce yakalandı. Hussitler, Plzeň'den gelen askerlerin saldırısını durdurmak için Jan Žižka komutasındaki bir grup askeri bölgeye gönderdi.

Hussit topçu ateşi, Macar ve Alman süvarilerinin saldırısını başarıyla durdurdu. Ardından Hussit güçleri hücuma geçerek Haçlı ordusunu geri çekilmek zorunda bıraktı. Herhangi bir savaş esiri almaksızın savaş alanında bulunan yaklaşık 400 şövalye Hussitlerce öldürüldü. Ölenler arasında Petr Konopišťský from Šternberk [cs], Jindřich of Kravaře and Plumlov [cs], Jaroslav of Šternberk and Veselí [cs], Vilém Zajíc of Valdek and Židlochovice [cs] ve Vok IV of Holstein [cs] bulunmaktadır.

1 Kasım'da, Vyšehrad kalesindeki askerler Hussit kuvvetlerine teslim oldu. Žižka'nın komutasındaki güçler ayrıca Zlaté Korouny ve Prachatice'yi de ele geçirdi. Aralık 1420'de ise seçilmiş hetmenlerden Nicholas'ın Husí öldü.

Muharebe Sonrası

Ocak 1421'de, Machovice'li Chval ve Jan Žižka komutasındaki Taborit kuvvetleri, Stříbro kasabasını ve Krakikov'da bulunan manastırı ele geçirdi. Stříbro Kalesi'nin komutanı Švamberk'li Bohuslav teslim oldu; ona bağlı kuvvetlerde yer alan askerler serbest bırakıldı. İmparator Sigismund'un fidye göndermediği Bohuslav, Hussit kuvvetlerine katılmasıyla Taboritler onu hetman olarak seçti.

İmparator Sigismund, yaşanan başarısızlıklar üzerine Şubat ayında önce Moravya'ya, ardından da Macaristan'a geri çekildi. Haziran 1421'de ise Hradcany'deki askerler Hussitlere teslim oldu.

Kaynakça

  1. ^ a b c Vavřinec z Březové (1979). Husitská kronika; Píseň o vítězství u Domažlic (Çekçe). Prag: Svoboda. s. 89. 
  2. ^ ČORNEJ, Petr; BĚLINA, Pavel (1993). Slavné bitvy naší historie (Çekçe). Prag: Marsyas. 
  3. ^ "The Austro-Hungarian Monarchy". Catholic Encyclopedia. 16 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023. 
  • Piotr Marczak "Hussite savaşları" Varşova Egros sayfalar 55–60, sayfa 66, s. 68–69

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Niğbolu Muharebesi (1396)</span> 1396da Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri arasında yaşanmış muharebe

Niğbolu Muharebesi, 25 Eylül 1396'da Sultan Yıldırım Bayezid liderliğindeki Osmanlı ordusunun Burgonya Dukalığı veliahtı ve asilzadelerinin liderliğini üstlendiği, ayrıca Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, Fransa, Eflak, Lehistan, Britanya Krallığı, Macaristan, İskoçya Krallığı, Venedik Cumhuriyeti, Ceneviz Cumhuriyeti, St. Jean Şövalyeleri askerlerinden oluşan bir Haçlı ordusuyla, Tuna Nehri üzerinde bulunan Niğbolu Kalesi yakınlarında gerçekleşen ve Osmanlı kuvvetlerinin kesin zaferiyle sonuçlanmış bir muharebedir. Bu muharebe aynı zamanda Avrupa tarihçiliğinde, Niğbolu Haçlı Seferi diye de anılır ve Orta Çağ'ın son büyük haçlı seferi olarak nitelendirilmektedir. Bazı kaynaklarda savaşın tarihi 28 Eylül olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jan Hus</span>

Jan Hus ya da Johannes Huss Hristiyan teolog.

<span class="mw-page-title-main">Hussit savaşları</span>

Hussit savaşları ya da Bohemya savaşları, Bohemya'da 1419'dan yaklaşık 1434'e süren ve önce Jan Hus'un taraftarlarına karşı, sonra Jan Hus taraftarları arasında gerçekleşen askeri çatışmalardır. Hussit savaşları elde taşınabilen ateşli silahların ilk olarak yoğun şekilde kullanılmış olması sebebiyle de önem taşır. Hussit savaşçıları genel olarak piyadeydi ve ağır silahlarla donanmış şövalyelerden oluşan büyük orduların Hussitler karşısında aldıkları çok sayıda yenilgi piyade devrimini etkiledi. Savaş sonuçsuz kalan bir savaş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Sigismund (Kutsal Roma imparatoru)</span>

Sigismund 1378'den 1388'e ve 1411'den 1415'e kadar Brandenburg'un elektörü, 1387'den Macaristan ve Hırvatistan kralı, 1411'den itibaren Almanya kralı, 1419'dan itibaren, Bohemya kralı, 1431'den itibaren İtalya kralı ve 1433'te taç giymesinden 1437'deki ölümüne dek Kutsal Roma İmparatoru oldu. Lüksemburg Hanedanı'nın son erkek üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hussitler</span> Bohemya reformasyonu‘nun temsilcisi

Hussitler, Bohemya reformasyonu‘nun en çok bilinen temsilcisi haline gelen, reformcu Jan Hus’un öğretilerini takip eden Çek proto-protestanlardı.

Prag Defenestrasyonu, insanların pencerelerden atıldığı Bohemya tarihinde üç kez yaşanan bir olaydı. Orta Fransızcada zaten var olmasına rağmen defenestrasyon kelimesinin, huzursuz olan Protestan aristokratların, iki kraliyet valisinin 1618'de Prag’da Hradčany Kalesi penceresinden dışarı atıldığı olayları savundukları metinde İngilizce karşılığı olarak kullanıldığına inanılıyor. Orta Çağ’da ve erken modern zamanlarda, defenestrasyon nadir değil, eylem peşinde cinayet şeklinde linç ve şiddet unsurları da taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Aussig Muharebesi</span> Hussit savaşlarının 1426 muharebesi

Aussig Muharebesi veya Ústí nad Labem Muharebesi, 16 Haziran 1426'da Hussit savaşlarının Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Roma Katolik haçlıları ile Hussitler arasında yapılan muharebedir. Muharebe, Kuzey Bohemya'da Aussig yakınlarında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Vítkov Tepesi Muharebesi</span>

Vítkov Tepesi Muharebesi, Hussit savaşları kapsamında değerlendirilmekte olup, Kutsal Roma İmparatoru Sigismund'un güçlerini Jan Žižka komutasındaki Hussit güçleriyle karşı karşıya getiren bir muharebedir. Prag kırsalında bulunan Vítkov Tepesi'nde meydana gelen savaş, Sigismund'un babası IV. Karl tarafından kurulan bir üzüm bağının içinde cereyan etmiş ve kesin bir Hussit zaferiyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Domažlice Muharebesi</span>

Domažlice Muharebesi,Taus Muharebesi veya Tausch Muharebesi, 14 Ağustos 1431'de Hussitlere karşı ilan edilen 5. Haçlı Seferi'nin bir parçası olarak yapılmıştır. Söz konusu Haçlı kuvvetleri, Hussitlere ile Kutsal Roma İmparatoru Sigismund'un başını çektiği ordu arasında Cheb ve Bratislava'da yapılan müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Bohemya'ya gönderilmesiyle gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sudoměř Muharebesi</span> Hussit savaşlarının ikinci muharebesi

Sudoměř Muharebesi, 25 Mart 1420'de Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı yerel Katolik güçleri ve Hussit güçleri arasında meydana gelmiştir. Hussitler, bu muharebede hayatını kaybeden Švihov'lu Břeněk ve muzaffer Jan Žižka komutası altında idare edilmekteydi. Bu, Hussit savaşlarının ikinci en büyük muharebesidir. Bu savaşların en büyüğü olan Nekmiř Muharebesi, gerçek bir çatışmadan ziyade Hussitlerin bir geri çekilmesi olarak kabul edilir.

Hořice Muharebesi, 27 Nisan 1423'te Hussitler'in Orebit fraksiyonu ile Bohemyalı Katolikler arasında yapıldı. Hussitler'e savaş sırasında tamamen kör olan Jan Žižka önderlik ederken, Katolikler tekrar tekrar din değiştiren Wartenberg Čeněk tarafından yönetiliyordu. Savaş, Hořice yakınlarındaki Gothard platosunda gerçekleşti. Hussit savaş vagonlarının ve Žižka'nın taktiksel becerilerinin mükemmel bir şekilde kullanılmasına izin veren stratejik konumu sayesinde, Hussitler sonunda savaşı kazandı.

Nekmíř Muharebesi, Bohuslav von Schwanberg komutasındaki Kutsal Roma İmparatorluğu Bohemya kraliyet güçleri tarafından Jan Žižka'nın Hussit birliklerine karşı gerçekleştirilen birkaç baskından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Jan Žižka</span> Hussit askeri lider

Jan Žižka z Trocnova a Kalicha Jan Hus'un çağdaşı ve takipçisi ve Taboritlere önderlik eden radikal Hussit koluna mensup Çek generali, askeri lideri ve günümüzde bir Çek ulusal halk kahramanıdır. Çocukluk yıllarında bir gözünü ve ardından ise her iki gözünü birden kaybettiği için "Tek Gözlü Žižka" olanak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Trnava Savaşı (1430)</span>

Trnava Savaşı veya Nagyszombat Savaşı, Macaristan Krallığı'ndaki Trnava (Nagyszombat) yakınlarında Hussit savaşlarında Hussitler ile Macar- Kralcılar-Sırp ordusu arasındaki bir savaştır. Savaş, 23, 25 ve 28 Nisan 1430 tarihlerinde üç aşamada yapıldı ve Hussit zaferiyle sonuçlandı.

Nebovidy Muharebesi, 6 Ocak 1422'de Kutsal Roma İmparatorluğu ile Hussitler arasında, Hussitler'e karşı yapılan ikinci haçlı seferi sırasında yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kutná Hora Muharebesi</span>

Kutná Hora (Kuttenberg) Muharebesi, 21 Aralık 1421 tarihinde Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı Alman ve Macar birlikleri ile bugünkü Çek Cumhuriyeti'nde kurulan e

<span class="mw-page-title-main">Vítkov Tepesi Ulusal Anıtı</span>

Vitkov Tepesi Ulusal Anıtı, Çekya'nın başkenti Prag'ın Žižkov bölgesinde bulunan Vitkov Tepesine inşa edilmiş, Çekya ve Çekoslovakya tarihi açısından önem teşkil eden yapılardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Taboritler</span> Hayvan cinsi

Taboritler, Orebitler gibi, Hussitlerin radikal ve özellikle saldırgan kanadına mensup bir koludur.

<span class="mw-page-title-main">IV. Václav</span>

IV. Wenceslaus, Lüksemburglu Wenceslaus olarak da bilinen, 1378'den ölümüne kadar Bohemya Kralı ve 1376'dan 1400'de tahttan indirilene kadar Almanya Kralıydı. Lüksemburg Hanedanı üyesi olduğu için 1383'ten 1388'e kadar aynı zamanda Lüksemburg Dükü idi.

<span class="mw-page-title-main">Poděbradyli Jiří</span> Çek soylu (1420-1471) Bohemya kralı (1458-1471)

Poděbradyli Jiří ,1458-1471 yılları arasında hüküm süren Bohemya kralı. Hussitlerin önderlerindendi, ancak Katolik inancına karşı ılımlı ve hoşgörülüydü. Hükümdarlığı, dinsel olarak bölünmüş Bohemya Tacı'ndaki Hussitler ve Katolikler arasında barışı ve hoşgörüyü korumak için çabalarıyla bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.