Vur-kaç taktikleri
Vur-kaç taktikleri, kısa sürpriz saldırılar kullanma, düşman karşılık veremeden geri çekilme ve düşmanla tam bir çatışmadan kaçınmak için sürekli manevra yapmak yöntemleriyle uygulanan taktiksel bir doktrindir. Amaç, düşmanı kesin olarak yenmek veya toprakları ele geçirmek değil, baskınlar, sürekli taciz ve çatışma yoluyla düşman kuvvetlerini zamanla zayıflatmak ve dost kuvvetlerin riskini sınırlamaktır. Bu tür taktikler ayrıca düşmanın savunma zayıflıklarını açığa çıkarabilir ve düşmanın morali üzerinde psikolojik bir etki yaratabilir.[1][2]
Vur-kaç, düşmanın kendisine saldıran güce üstünlük kurduğu, saldırı gücünü yendiği durumlarda ve gerilla savaşı, militan direniş hareketleri ve terörizm gibi sürekli savaştan kaçınılması gereken durumlarda tercih edilen bir taktiktir.[3] Bununla birlikte, düzenli ordu kuvvetleri genellikle kısa vadede, koşulların uygun olduğu zaman ve yerde düşmanla daha sonra tam ölçekli bir çatışmaya hazırlanmak için vur-kaç taktikleri kullanır. örnek olarak; komando veya diğer özel kuvvet saldırıları, yürürlükteki keşif veya başka bir güçlü noktadan yapılan sortileri içerir . Avrasya bozkır halklarına özgü hafif silahlı atlı okçular da vur-kaç taktiklerini kullandılar ve bu taktikler onlara üstünlük sağladı. Bu, özellikle büyük bir ordunun parçası olmayan
(keşif grupları gibi) bu tür birlikler için geçerlidir, ancak zaman zaman bu birliklerin düzenli ordu gibi büyük güçlere bağlı hareket ettiği de görülür.
Tarihte vur-kaç taktiği
Romalılar ilk olarak Lusitanian Savaşı'nda Lusitaniler'in concursare ("hareketli, canlı") dediği taktiği kullanmasıyla karşılaştı. Taktik basit olarak düşman hatlarına karşı hücum etmeyi, kısa bir çarpışmadan sonra veya çarpışmadan geri çekilmeyi içeriyordu, buna benzer bir tempoda daha fazla saldırı takip ediyordu. Lusitanyalılar, Roma ordularını düzeni bozmak ve onları kovalamak için bu taktği uyguladılar, Romalıları tuzaklara ve pusulara sürdüler ve imha ettiler.[4]
Selçukluların Malazgirt Muharebesi'nde Bizans İmparatorluğu'na karşı kazandığı zaferden önce Selçuklu süvarilerinin uyguladığı vur-kaç saldırıları[5] Bizans ordusunu karışıklığa sürükledi ve geri çekilme başladığında sonuç ölümcül oldu. Benzer şekilde, daha önceleri Part ve Sasani Pers atlı okçuları , Carrhae ve Edessa Savaşlarında kesin zaferler elde eden katafrakt saldırılarının yolunu açtılar. Vur-kaç taktiklerinin kullanımı, onları Büyük Darius'un Pers Ahameniş İmparatorluğu'na ve daha sonra Büyük İskender'in Makedon İmparatorluğu'na karşı kullanan Orta Asya'nın göçebe İskitlerine kadar uzanır.[6] Türk generali Baybars, hızla genişleyen Moğol İmparatorluğu'nun ilk yenilgisi olan Ayn Calut Savaşı[7][8] sırasında da başarıyla vur-kaç yöntemini kullandı.[9][10] Kuzey Amerika'da sayıca çok fazla olan Fransızlar, çeşitli Fransız ve Hint Savaşları sırasında vur-kaç baskınlarını etkili bir şekilde kullandılar.[11] Türk Kurtuluş Savaşı'nda Türkler, düzenli bir ordu kurulmadan önce Yunanlara karşı vur-kaç taktiği ile savaşmışlardır. (Kuvâ-yi Milliye)[12] Shivaji ve halefleri altındaki Marathalar da Babür İmparatorluğu'na karşı vur-kaç taktiklerine başvurdular.
Vietnam Savaşı sırasında, Viet Cong kuvvetleri, ABD kuvvetlerine karşı vur-kaç taktiklerini kullanarak büyük verimlilik sağladı.[13] Taktik, Afganistan'da Sovyet-Afgan Savaşı sırasında isyancı güçler tarafından da kullanıldı.[14] Çeşitli Iraklı isyancı gruplar da Irak Güvenlik Güçlerine ve Irak'taki Amerikan liderliğindeki koalisyon güçlerine karşı vur-kaç taktikleri kullandılar.[15] Bu tür operasyonlarda genellikle "teknik " olarak adlandırılan savaş araçları kullanılır.
Ekonomide
"Vur-kaç" terimi, ekonomide, anormal kârlardan yararlanmak için bir pazara giren ve ardından ayrılan bir firmayı tanımlamak için de kullanılır. Bu taktikler ancak rekabet edilebilir bir pazarda görülebilir.
Ayrıca bakınız
- keşif
- Part atış
- Katafrakt
- Vur ve sür
- Gayrinizami harp
- Demoralizasyon (savaş)
- Askeri taktiklerin listesi
- Arabayla çekim
Bibliyografya
- Belleten. 65. Türk Tarih Kurumu. 2001. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010.
- Haldon, John (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204 (İngilizce). Londra: UCL Press. ISBN 1-85728-495-X.
Kaynakça
- ^ "NATO expects hit and run tactics by Gaddafi". Reuters. 12 Nisan 2011. 14 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "Renewed Fighting in Hosingow". Somalia Report. 9 Şubat 2012. 14 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "Hit-And-Run Tactics Shows Insurgent Weakness". Somalia Report. 26 Nisan 2011. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ Historia de Extremadura: La geografía de los tiempos antiguos (İspanyolca). Universitas Editorial. 1985. ISBN 978-84-855834-5-4.
- ^ Haldon, pp. 565–1204.
- ^ "guerrilla warfare". Encyclopædia Britannica. 2008. Erişim tarihi: 17 Aralık 2008.
- ^ Hamad Subani, The Secret History of Iran, page 128 3 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., accessdate 4 June, 2019
- ^ John Block Friedman, Kristen Mossler Figg, Trade, Travel, and Exploration in the Middle Ages: An Encyclopedia, page 406 3 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., accessdate 4 June, 2019
- ^ "Saudi Aramco World : History's Hinge: 'Ain Jalut". 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Jack Weatherford, Genghis Khan and the Making of the Modern World.
- ^ Spencer Tucker, Almanac of American Military History, Volume 1, pp.10–11
- ^ Belleten, page 1087.
- ^ "Guerrilla Wars". Public Broadcasting System. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "Better gear and tactics give allied forces an edge". 16 Kasım 2001. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "The Evolution of Insurgency and its Impact on Conventional Armed Forces" (PDF). Singaporean Ministry of Defence. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
