İçeriğe atla

Vrangel Adası

Vrangel Adası
UNESCO Dünya Mirası
Konum Rusya
KriterDoğal: ix, x
Referans1023
Tescil2004 (28. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika
Vrangel Adası'nın konumu

Vrangel Adası (Rusça: Остров Врангеля, Ostrov Vrangelya), Arktik Okyanusu'nde bir ada. Rusya'nın kuzeydoğu ucundaki Çukotka Özerk Okrugunda yer alır ve Doğu Sibirya Denizini Çukçi Denizinden ayırır. 2004 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.[1] Rus kâşif Ferdinand Petroviç Vrangel'in adını taşıyan ada 125 km genişliğindedir, yüzölçümü 7,300 km²'dir. Dünyadaki son mamutun burada öldüğü bilinmektedir.[2][3][4][5]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2017. 
  2. ^ Shah, Dhruti (25 Şubat 2021). "Mammoths' extinction not due to inbreeding, study finds". BBC News. 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  3. ^ Vartanyan, S. L.; Garutt, V. E.; Sher, A. V. (1993). "Holocene dwarf mammoths from Wrangel Island in the Siberian Arctic". Nature. 362 (6418). ss. 337-349. Bibcode:1993Natur.362..337V. doi:10.1038/362337a0. PMID 29633990. 
  4. ^ Vartanyan, S. L. (1995). "Radiocarbon Dating Evidence for Mammoths on Wrangel Island, Arctic Ocean, until 2000 BC". Radiocarbon. 37 (1). ss. 1-6. doi:10.1017/S0033822200014703Özgürce erişilebilir. ISSN 0033-8222. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  5. ^ Nyström, Veronica (23 Mart 2012), "Microsatellite genotyping reveals end-Pleistocene decline in mammoth autosomal genetic variation", Molecular Ecology, 21 (14), ss. 3391-402, doi:10.1111/j.1365-294X.2012.05525.x, PMID 22443459 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Titan (uydu)</span> Satürn uydusu

Titan, Satürn'ün en büyük uydusu ve yoğun bir atmosferi olduğu bilinen tek doğal uydudur. Dünya dışında, yüzeyinde kararlı sıvı bulundurduğu kanıtlanan 2. gök cismi olan Titan'daki büyük su kütleleri gibi görünen okyanusların, metan gazının sıvı hali olduğu görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Afrika'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Afrika'da 145 Dünya Mirası belirlemiştir. Bu sit alanları 35 ülkede yer almaktadır.

Dünyadaki yaşamın evrimsel tarihi, fosil ya da günümüz yaşayan canlı organizmaların evrildiği süreçlerin izlerini takip eder. Yaşamın evrimsel tarihi, yeryüzünde yaşamın kökeninden, günümüzden yaklaşık 4,5 milyar yıl önceki bir tarihten, günümüze kadar uzanmaktadır. Günümüz tüm canlı türleri arasındaki benzerlikler, bilinen tüm canlı türlerin, evrim süreçleri içinde giderek birbirlerinden ayrıldığı ortak bir ataya sahip olduklarına işaret etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peter Medawar</span> İngiliz-Brezilyalı biyolog (1915 – 1987)

Sir Peter Brian Medawar, Brezilyalı/İngiliz biyolog. Graft reddi ve kazanılmış immün tolerans ile ilgili keşifleri organ nakli uygulamalarında önemli bir yer edinmiştir. 1960 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne Sir Frank Macfarlane Burnet ile birlikte layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Georg von Békésy</span> Macar fizikçi (1899 – 1972)

Georg von Békésy, Budapeşte, Macaristan doğumlu Macar biyofizikçi. 1961 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü memeli işitme organındaki kohleanın işlevi üzerine yaptığı araştırmalar nedeniyle kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Phillip Allen Sharp</span> Amerikalı biyolog

Phillip Allen Sharp, Amerikan genetikçi ve moleküler biyolog. RNA bağlanmasının kaşiflerinden biridir. Richard J. Roberts ile birlikte ökaryot hücrelerinin DNA dizelerindeki genlerin bitişik sırada olmadığını, aralarda intron denilen okunmayan ve protein sentezine katılmayan bölümlerin olduğunu keşfettiler. Bu sayede mRNA'lar aynı DNA dizesinden bu bölümleri farklı şekilde silmeleri ile farklı proteinleri kodlayabilmektedir. İkili bu keşifleri ile 1993 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü kazanmışlardır.

<i>Mammuthus exilis</i>

Mammuthus exilis filgillerden, Mammuthus exilis türünden evrimleşmiş, soyu tükenmiş cüce bir fil türüdür. Ada cüceleşmesinin bir örneği sayılan bu tür üzerinde 2010 yılında yapılan bir incelemede omuz yüksekliğinin ortalama 1,72 m. ve ağırlığının da 760 kg. civarında olduğu ortaya konmuştur. Soyundan geldiği M. columbi ise 4,3 m uzunluğunda ve 9100 kg ağırlığındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Cüce fil</span>

Cüce filler, hortumlular takımının, adalarda allopatrik türleşme sürecinin sonucunda yakın atalarıyla kıyaslandığında daha küçük boylara evrimleşmiş tarihöncesi dönemde yaşamış ve soyu tükenmiş üyeleridir. Cüce filler, karada yaşayan büyük omurgalıların kaynak az olan çevrelere uyum sağlayabilmek için erken ergenleşen ve üreyebilen bireylerin seçildiği ve dolayısıyla da cüce formlara evrimleştiği ada cüceleşmesinin de bir örneğidir. Asya fillerinin adalarda yaşayan bazı popülasyonları da kısmen boylarının azaldığı bir süreçten geçmiş ve ortaya pigme fil popülasyonları çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macquarie Adası</span> Avustralyada ada

Macquarie Adası, Pasifik Okyanusu'nun güneybatısında Yeni Zelanda ve Antarktika arasında hemen hemen tam ortada yer alan bir adadır. Siyasi olarak 1900 yılından beri Avustralya, Tasmanya'nın bir parçasıdır. 1978 yılında Tasmanya'nın koruma altına alınan bir bölgesi olmuş ve 1997 yılında UNESCO'nun Dünya Mirası listesine alınmıştır. Yıllık yumurtlama dönemlerinde küresel kraliyet pengueni popülasyonunu bu adada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 1972 yılında yayımlanan Dünya Mirası Sözleşmesi'nin 11.4 maddesine uygun olarak Dünya Miras Komitesi tarafından Dünya Mirası Alanları'nı belirlemek ve yönetmek amacıyla derlenmiştir. Listelenen alanlar, korunması için büyük operasyonların gerekli olduğu ve "yardım talep edilen" Dünya Mirası Alanları'ndan oluşmaktadır. Listenin amacı uluslararası farkındalığı artırmak ve tehditlere karşı önlemler almaktır. Alana yönelik tehditler arasında yakın zamanlı, gerçekleşmesi kesinleşmiş tehditler veya alanda olumsuz etkilere neden olabilecek potansiyel tehlikeler sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kaliforniya Körfezi</span> Baja California Yarımadasını Meksika anakarasından ayıran su kütlesi

Kaliforniya Körfezi, Baja California Yarımadası'nı Meksika anakarasından ayıran su kütlesidir. Baja California, Baja California Sur, Sonora ve Sinaloa eyaletleri arasındaki yaklaşık 4000 km'lik bir kıyı şeridi ile sınırlandırılmıştır. Kaliforniya Körfezi'ne akan nehirler arasında Colorado, Fuerte, Mayo, Sinaloa, Sonora ve Yaqui bulunur. Körfezin yüzey alanı yaklaşık 160,000 km2 (62,000 mi2)'dir.

UNESCO, Orta Asya ve Kuzey Asya'nın altı ülkesinde 19 Dünya Mirası Alanı belirledi: Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Rusya'nın Asya kısmı. Rusya'nın Avrupa kısmı Doğu Avrupa'ya dahil edilmiştir.

Aşağıdaki liste UNESCO tarafından Orta Amerika'da ilan edilmiş Dünya Mirası listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Baradla Mağarası</span> Macaristanda bir mağara sistemi

Baradla Domica mağara sistemi, Macaristan'da yer alır ve mağara çökelleri nedeniyle ziyaret edilmiş en uzun mağaradır. Aggtelek Karstik Bölgesi'nin bir parçası olarak, mağara sistemi 25.5 km uzunluğundadır ve 5.3 km'lik Domica Mağarası'nı içerir. Mağara, köyün kenarına bakan yüksek beyaz bir uçurumun eteğindeki Aggtelek'de doğal bir girişe sahiptir. Mağaranın önemli bir bölümünde, sarkıtların eşsiz manzarasını sunan çeşitli renk ve şekiller bulunmaktadır. Yeraltı nehri suları, sel olduğunda mağaranın ana kolundan geçer. Mağaraya doğal girişler antik zamanlardan beri açıktır ve mağara içinde Neolitik yerleşim izleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Okinoşima Adası ve Munakata Bölgesi'ndeki Bağlantılı Alanlar</span>

Okinoşima Adası ve Munakata Bölgesi'ndeki Bağlantılı Alanlar (宗像・沖ノ島と関連遺産群) ya da resmi adıyla Okinoşima Kutsal Adası ve Munakata Bölgesi'ndeki Bağlantılı Alanlar, Japonya'nın kuzeybatısındaki Kyūshū'da yer alan tarihi alanlardır. 2017 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yuchanyan Mağarası</span>

Yuchanyan, Hunan, Çin'in Dao ilçöesindeki (Daoxian) erken bir Neolitik mağara alanıdır. Alanda, 18,300 - 17,500 yıllık seramik çömlek parçaları ve kömür ve kemik parçaları içeren eserler ortaya çıkarılmıştır. Çanak çömlek örnekleri, bilinen en eski çanak çömlek örnekleri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Koronavirüs</span> Coronaviridae familyasının alt familyasını oluşturan bir virüs tipi

Koronavirüs ya da korona virüsü, kuşlarda ve memelilerde hastalıklara sebep olan ve Coronaviridae familyasının iki alt familyasından birini oluşturan virüslerdir. İnsanlarda genellikle ciddi olmayan virüs, nezle vakalarının önemli bir bölümüne yol açmasıyla birlikte, aralarında MERS-CoV, SARS-CoV ve COVID-19 (2019-nCoV)'un bulunduğu bazı nadir koronavirüs çeşitleri ölüm riski bulunduran solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Koronavirüsler ineklerde ve domuzlarda ishal, tavuklarda ise üst solunum yolu hastalıklarına sebep olur.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Sovyetler Birliği, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Ekim 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Japonya'daki Jōmon Tarihöncesi alanları</span>

Kuzey Japonya'daki Jōmon Tarihöncesi alanları (北海道・北東北の縄文遺跡群), Japonya'nın Hokkaidō ve Kuzey Tōhoku bölgelerinde yer alan 17 Jōmon dönemi arkeolojik alanından oluşan bir dizi UNESCO Dünya Mirası alanıdır. 10 bin yıldan uzun süren Jōmon Dönemi, "yerleşik tarım öncesi yaşam yollarını ve tarih öncesi insanların karmaşık bir manevi kültürünü" temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amami-Ōshima Adası, Tokunoshima Adası, Okinawa Adası'nın kuzey kesimleri ve Iriomote Adası</span>

Amami-Ōshima Adası, Tokunoshima Adası, Okinawa Adası'nın kuzey kesimleri ve Iriomote Adası (奄美大島、徳之島、沖縄島北部及び西表島), Ryukyu (Nansei) ada zincirindeki Japon adaları içinde yer alan ve beş bileşenden oluşan bir dizi UNESCO Dünya Mirası alanıdır. Bölge, bölgeye özgü farklı bitki ve hayvan türleri ekosistemine sahip biyoçeşitliliği gerekçe gösterilerek Dünya Mirası seçilmiştir.