Voynuk Ahmed Paşa
Voynuk Ahmed Paşa, Osmanlı kaptan-ı deryası (ö. Suda Körfezi, 28 Temmuz 1649).
Aslen Bulgar ya da Boşnak olan Ahmed Paşa Seddülbahir Kalesi Muhafızlığı görevindeyken,[1] 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda 1648 sefer mevsiminde Osmanlı donanması'nı Venedik ablukasını kıramayarak Çanakkale Boğazı'ndan çıkarmayı başaramadığı için azledildikten sonra idam edilen Ammarzade Mehmed Paşa'nın yerine 18 Haziran 1648'de kaptan-ı deryalığa atandı.
IV. Mehmed'in 8 Ağustos 1648'de Osmanlı tahtına oturmasından sonra da bu görevde kalmaya devam etti. Yeni Sadrazam Sofu Mehmed Paşa'nın riyasetinde Osmanlı-Venedik Savaşı'nın gidişatı ve Osmanlı donanmasının durumuna dair bir toplantı yapıldı[2] ve Venedik donanmasına karşı kadırgalarla mücadelenin zorluklarından bahisle, kalyon inşası ve kullanımına geçiş konusunda karar alındı. 1648-1649 kışı boyunca yürütülen hummalı çalışmalar sonucunda 10'u mavna, 3'ü burtun tipi olmak üzere 13 kalyon denize indirildi.
1 Mayıs 1649 tarihinde denize açılan Voynuk Ahmed Paşa komutasındaki 73 parçalık Osmanlı donanması 6 Mayıs'ta Çanakkale Boğazı'na ulaştı ve Bosna Beylerbeyi Derviş Mehmed Paşa'nın Gelibolu Yarımadası'nda konuşlandırdığı toplardan açılan ateşin yardımıyla Venedik donanmasının Boğaz ağzından uzaklaşmak zorunda kalması sayesinde Ege Denizi'ne çıkmayı başardı.[3] Bozcaada'yı geçen donanma Foça limanında derya beyi kadırgalarıyla birleşti ve 93 gemilik bir güce ulaştı. Giacomo Riva komutasındaki Venedik donanması yeniden toparlanıp taarruza geçti ve 12 Mayıs'taki Foça Deniz Muharebesi'nde gerekli önlemleri almayan Voynuk Ahmed Paşa komutasındaki Osmanlı donanması yenilgiye uğradı.[4]
Venedik donanmasının çekilmesinden ve rüzgarın lehte esmesinden faydalanan Osmanlı donanması sağlam gemileriyleFoça'dan çıkarak İzmir'e ve sonra Rodos'a ulaştı. Burada Garp Ocaklarının [Cezayir, Tunus ve Trablusgarp] filolarıyla buluşarak 157 gemilik bir güce ulaşan Osmanlı donanması 5 Temmuz'da Hanya açıklarına ulaştı. 15 Temmuz'da Osmanlı ve Venedik donanmaları arasındaki çatışmada taraflar gemi kaybetmediler. Bununla birlikte sözkonusu çatışma Kaptan-ı derya Voynuk Ahmed Paşa ile Girit Serdarı Deli Hüseyin Paşa arasındaki görüş ayrılıklarını da su yüzüne çıkardı.[5]
16 Temmuz'da Girit'in doğusundaki Balestra (Paleo Kastro) kalesini ele geçiren Osmanlı donanması 18 Temmuz'da Kandiye önlerine geldi ve Venedik donanmasıyla bir sonuçsuz muharebeye daha girdi. Ardından Serdar Deli Hüseyin Paşa'nın başarılarını çekemeyen Voynuk Ahmed Paşa 28 Temmuz'da stratejik önemdeki Suda kalesini ele geçirmek üzere karadan destek olmaksızın kendi başına hareket ederek sözkonusu Suda Körfezi'ne girdiyse de kaleden atılan bir top mermisiyle başının kopması üzerine hayatını kaybetti.[2] Kaptan-ı deryanın ölümü üzerine Deli Hüseyin Paşa'nın önerisiyle Osmanlı donanmasının başına Bıyıklı Mustafa Paşa geçti.[6]
Kaynakça
- ^ "İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi", İsmail Hami Danişmend, Türkiye Yayınevi, İstanbul (1971), s.193
- ^ a b "Tuhfet ül-Kibar Fi Esfâri'l Bihar", Kâtip Çelebi, (hz. Orhan Şaik Gökyay), Milli Eğitim Basımevi, İstanbul (1973), s.187
- ^ "Girit Seferi (1645-1669)", Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi, ATASE Yayınları, Ankara (1977), s.45
- ^ "Naval Wars in the Levant 1559–1853", R. C. Anderson Princeton University Press, Princeton (1952), OCLC 1015099422, s.137-138
- ^ "Girit Seferi (1645-1669)", Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi, ATASE Yayınları, Ankara (1977), s.46-47
- ^ "1566-1683 Osmanlı Tarihi", Genelkurmay Başkanlığı, ATASE Yayınları, s.287
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ammarzade Mehmed Paşa | Kaptan-ı Derya 18 Haziran 1648-28 Temmuz 1649 | Sonra gelen: Bıyıklı Mustafa Paşa |
