İçeriğe atla

Vodvil

Vodvil, toplumsal sorunları mizahi bir yaklaşımla hicveden tiyatro türüdür. Vodvil adının Fransızcadaki voix de ville (şehrin sesi) tamlamasından türetildiği düşünülmektedir.

Tarihçe

Vodvil, 18. yüzyılda sınıf farkının oluşması sonucu Fransa'da ortaya çıktı. İçinde müzikal bölümler, diyaloglar, monologlar ve pandomim gibi değişik gösteri türleri barındırabilir.

Komedinin alt türlerinden biri olduğu için komediyle pek çok ortak tarafı vardır. Ancak bazı yönleriyle komediden ayrılır. Vodviller genellikle mutlu sonla biterler. Hikâyenin sonucunda olayların kaynaklandığı sosyal sorunlar vurgulanmaya çalışılır. Vodvil kişilerinin karakterleri detaylarıyla belirtilmez, belli özellikleri öne çıkarılmış abartılı karakterlerdir.

20. yüzyılda ABD'de film endüstrisinin gelişimine koşut olarak, vodvil de tarihe karışmaya başladı. Sinemaya uyarlanmaya çalışılan vodvillerin de pek azı halk ve eleştirmenlerden beğeni topladı. Bu filmlerde Buster Keaton, Marx Kardeşler, Edgar Bergen, Al Jolson gibi vodvil oyuncuları rol aldılar.

Sessiz filmlerde, özellikle Charlie Chaplin'in filmlerinde aşk ve kadınlara ilişkin komik unsurlarla birlikte toplumsal eleştirilerin ele alınması vodvillerde toplumsal eleştirinin de yapılabileceğini gösterdi. 20. yüzyılda toplumsal eleştiri yapılan, yanlışların yerildiği vodvillerin sıklıkla kaleme alınmasının Chaplin filmleriyle sıkı ilişkisi vardır. Ancak toplumsal eleştiri vodvillerde örtük bir biçimde verilir. Oyunun dinamizmine, oyunsu keyfine engel olmayacak biçimde tasarlanır.

Kimi eleştirmenler sinema endüstrisinin gelişmesi ile vodvil türünün tarihe karıştığını dile getirseler de, bu türün orta sınıf tarafından hâlâ tutulmakta olduğu söylenebilir.

Vodvil Fransızca da 'halkın sesi' olarak da bilinir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charlie Chaplin</span> İngiliz komedyen ve film yapımcısı (1889–1977)

Sir Charles Spencer Chaplin ; İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu, yazar, film müziği bestecisi, kurgucu ve komedyen. Yarattığı "Şarlo" karakteri ile özdeşleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dram (tiyatro)</span>

Dram trajedi, komedi veya trajikomedi türünde tiyatro eseri. Dramatik, epik ve liriğin yanı sıra üçüncü esaslı edebi türdür.

<i>Kibar Feyzo</i> 1978 yapımı Türk komedi filmi

Kibar Feyzo, yönetmenliğini Atıf Yılmaz'ın yaptığı, Kemal Sunal, Müjde Ar, Adile Naşit, Şener Şen, İhsan Yüce, İlyas Salman ve Erdal Özyağcılar'ın rol aldığı 1978 yapımı bir Türk komedi filmidir. Türkiye'de ağalık düzenine kara mizah çerçevesinde yaklaşarak toplumcu gerçekçi bir nitelik taşıyan film, sınıfsal çatışmayı merkeze alması ve komünizm karşıtı önlemleri yermesiyle de politik bir yön taşıyan kült filmlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tarık Akan</span> Türk sinema sanatçısı (1949–2016)

Tahsin Tarık Üregül ya da sahne adıyla Tarık Akan, Türk oyuncu, yapımcı, senarist ve yazardır.

Film, hareketli resimlerin seri şekilde gösterilmesi ile ortaya çıkan bir yapıttır. Filmler, gerçek insan ve objelerin kamerayla kayıt edilmesiyle veya animasyon teknikleri, özel efektler gibi teknikler ile her iki unsurun yaratılmasıyla ortaya çıkar. Filmlerde bir seri tekil çerçeveler oluşturulur ancak bu çerçeveler ardışık ve hızlıca gösterildiğinde, optik illüzyon oluşur ve bu optik illüzyon izleyicinin, sırayla hızla izlenen ayrı çerçeveler arasındaki sürekli hareketi algılamasına neden olur. Film yapım süreci hem bir sanat hem de bir endüstridir. Sinematografinin kısaltması olan "sinema" kelimesi genellikle film yapımcılığını, film endüstrisini ve ilgili sanatları ifade etmek için kullanılır.

<i>Kapıcılar Kralı</i> 1976 yapımı Türk filmi

Kapıcılar Kralı, yönetmenliğini Zeki Ökten'in yaptığı, senaryosunu Umur Bugay'ın yazdığı, başrollerinde Kemal Sunal, Sevda Ferdağ, Bilge Zobu ve Sevil Üstekin'in yer aldığı 1976 yapımı Türk filmidir. Film, 1975 yılında çekilen Hanzo ve Şaşkın Damat filmlerinden sonra Zeki Ökten ve Kemal Sunal'ın üçüncü ortak çalışmasıdır. Türk sinema sanatçısı Kemal Sunal'ın kariyerindeki en unutulmaz filmlerinden biri olarak kabul edilen Kapıcılar Kralı, 14. Altın Portakal Film Festivali'nde Kemal Sunal'a En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü kazandırarak kariyerindeki ilk büyük ödülünü almasını sağlamış ve bu ödülü "bir komedi filmiyle kazanan ilk oyuncu" olmuştur.

Sessiz film, üzerine senkronize olarak kaydedilmiş diyalogları olmayan bir film türüdür. Sessiz film teknolojisi 1860 civarında icat edilmiş; fakat film makaralarının kolaylıkla imal edildiği 1880 - 1900 yıllarına kadar fazla kullanılmayan, sıra dışı bir yenilik olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Slapstick</span> komedi türü

Slapstick komedi, sanatçıların abartılı ve genellikle dikkatsizce veya mantıksızca hareketler yaptığı bir tür komedi. Adını İtalyan commedia dell'Arte'de kullanılan "şakşak" aletinden alır. İki paralel parçadan oluşan bu alet birine vurulduğunda can yakmaz ancak yüksek bir şaklama sesi çıkartır. Slapstick komedide muz kabuğuna basıp düşmek, omuzda taşınan merdivenle insanlara yanlışlıkla vurmak, birine yumruk atmak isterken yanlışlıkla bir başkasına vurmak gibi fiziksel komedi unsurlarına sıklıkla başvurulur.

<span class="mw-page-title-main">André Bazin</span>

André Bazin Fransız film eleştirmeni ve film kuramcısıdır.

<i>En Büyük Şaban</i>

En Büyük Şaban, 1983 yapımı Türk komedi filmi. Charlie Chaplin'in Şehir Işıkları isimli filminden uyarlanmıştır. Başrollerinde Kemal Sunal, Nilgün Bubikoğlu ve Kamuran Usluer oynamaktadır. Film özellikle Cahit Oben tarafından yapılan duygusal müziği ile ön plana çıkmaktadır.

<i>Köşeyi Dönen Adam</i>

Köşeyi Dönen Adam, Atıf Yılmaz'ın yönettiği 1978 yapımı siyasi içerikli komedi filmi. Senaryosu Müjdat Gezen'in 1974 yılında yazdığı Eşeğin Karnındaki Elmas isimli romanından Umur Bugay tarafından uyarlanmıştır.

<i>Modern Zamanlar</i>

Modern Zamanlar ya da Asrî Zamanlar, 1936 ABD yapımı romantik komedi filmidir. Özgün adı Modern Times olan film Türkiye'deki ilk gösterimlerinde Asrî Zamanlar adıyla da gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mack Swain</span> Amerikan aktör

Mack Swain, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu.

<i>İtalyan Usulü Boşanma</i>

İtalyan Usulü Boşanma 1961 İtalya yapımı kara komedi filmidir. Özgün adı Divorzio all'italiana olan film İngilizce konuşulan ülkelerde Divorce, Italian Style adıyla gösterime girmiştir.

<i>Tess</i> (film)

Tess, 1979 Fransa-Birleşik Krallık ortak yapımı, romantik dramatik sinema filmidir. Film çevrildikten üç yıl sonra, 3 Aralık 1982 tarihinde Türkiye'de de gösterime girmiştir.

<i>Amcam</i>

Amcam, Jacques Tati'nin yönettiği 1958 Fransa - İtalya ortak yapımı komedi filmidir. Film Türkiye'de son olarak 10. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde yönetmenin diğer filmleriyle birlikte gösterilmiştir.

<i>Bay Hulotnun Tatili</i>

Bay Hulot'nun Tatili, Jacques Tati'nin yönettiği 1953 Fransa yapımı satirik komedi filmidir. Bu siyah-beyaz film Türkiye'de son olarak 10. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde yönetmenin diğer filmleriyle birlikte gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Chester Conklin</span> Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu (1886 – 1971)

Chester Cooper Conklin, Keystone Stüdyolarında Mack Sennett'in Keystone Polislerinden biri olarak başlayan ve genellikle Mack Swain ile eşleştirilmiş olan erken dönem Amerikan film komedyeniydi. Mabel Normand ile birçok filmde rol aldı ve Charlie Chaplin ile hem sessiz hem de sesli filmlerde yakın çalıştı.

44. Akademi Ödülleri, 10 Nisan 1972'de Los Angeles'taki Dorothy Chandler Pavilion'da sahiplerini verildi. Törene Helen Hayes, Alan King, Sammy Davis Jr. ve Jack Lemmon başkanlık etti. Akşamın öne çıkan olaylarından biri, o sırada kanserle savaşan ve halkın önüne son çıkışlarından birini yapan Betty Grable'ın törene katılmasıydı. Müzik ödüllerini sunmak için 1940'larda önde gelen oyuncusu ve partneri olan şarkıcı Dick Haymes ile birlikte sahneye çıktı. Grable ertesi yıl öldü.