İçeriğe atla

Vladimir Voyevodski

Vladimir Voevodsky
Владимир Александрович Воеводский
2011'de Voevodsky
DoğumVladimir Alexandrovich Voevodsky
04 Haziran 1966(1966-06-04)
Moskova, Sovyetler Birliği
Ölüm30 Eylül 2017 (51 yaşında)
Princeton, New Jersey, ABD
Ölüm sebebiAort anevrizması
Defin yeriKhimki Mezarlığı
55°55′3.50″K 37°23′4.27″D / 55.9176389°K 37.3845194°D / 55.9176389; 37.3845194
MilliyetRusya, Amerika Birleşik Devletleri
VatandaşlıkRus, Amerikalı
EğitimMoskova Devlet Üniversitesi
MSU Faculty of Mechanics and Mathematics
Harvard Üniversitesi
Mezun olduğu okul(lar)Harvard University
Tanınma nedenihomotopi tip teorisi, tek değerlikliğin temelleri
Çocuk(lar)Diana Yasmine Voevodsky, Natalia Dalia Shalaby
ÖdüllerFields Madalyası (2002)
Resmî sitemath.ias.edu/vladimir/
Kariyeri
DalıMatematik, Topoloji, Cebirsel geometri, Mantık
Çalıştığı kurumInstitute for Advanced Study
TezHomology of Schemes and Covariant Motives (1992)
Doktora
danışmanı
David Kazhdan
Doktora öğrencileriSimone Borghesi (2000), Alexander Vishik (1997)

Vladimir Alexandrovich Voevodsky (/vɔɪɛˈvɒdski/; RusçaВлади́мир Алекса́ндрович Воево́дский, 4 Haziran 1966 - 30 Eylül 2017) bir Rus - Amerikalı matematikçiydi. Cebirsel varyeteler için bir homotopi teorisi geliştirme ve motifsel kohomolojiyi formüle etme çalışmaları, 2002'de Fields Madalyası ödülüyle sonuçlandı. Ayrıca Milnor varsayımının ve motifsel Bloch-Kato varsayımlarının ispatı ve matematiğin ve homotopi tip teorisinin tek değerlikliğin temelleri ile tanınır.

Hayatının erken dönemi ve eğitimi

Vladimir Voevodsky'nin babası Aleksander Voevodsky, Rusya Bilimler Akademisi Nükleer Araştırma Enstitüsü'nde Yüksek Enerji Leptonları Laboratuvarı'nın başındaydı. Annesi Tatyana bir kimyacıydı.[1] Voevodsky bir süre Moskova Devlet Üniversitesi'ne gitti, ancak derslere katılmayı reddettiği ve akademik olarak başarısız olduğu için diplomasız ayrılmak zorunda kaldı.[1] Birkaç bağımsız yayını takiben[1] hiç başvurmadan David Kazhdan tarafından tavsiye edildikten sonra 1992'de Harvard Üniversitesi'nden matematik alanında; doktora derecesini aldı.

İlk yıl lisans öğrencisiyken, danışmanı George Shabat tarafından kendisine (Alexander Grothendieck tarafından birkaç ay önce CNRS'ye sunulan) Esquisse d'un Programının bir kopyası verildi. Fransızcayı "sadece bu metni okuyabilecek" kadar öğrendi ve burada bahsedilen bazı temalar üzerinde araştırmalarına başladı.[2]

Çalışmaları

Voevodsky'nin çalışması cebirsel geometri ile cebirsel topolojinin kesişme noktasındaydı. Fabien Morel ile birlikte Voevodsky, şemalar için bir homotopi teorisi geliştirdi. Ayrıca, şu anda motifsel kohomolojinin doğru formu olduğuna inanılan şeyi formüle etti ve bu yeni aracı, Milnor varsayımını bir cismin Milnor K-teorisi ile ilişkilendiren onun étale kohomolojisiyle kanıtlamak için kullandı.[3] Yukarıdakiler için Çin'in Pekin kentinde düzenlenen 24. Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde Fields Madalyası aldı.[4]

1998'de Berlin'deki Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde genel bir konferans (A1-Homotopi Teorisi) verdi.[5] Motifsel kohomoloji teorisini bazı ayrıntılarıyla geliştiren Döngüler, Transferler ve Motifsel Homoloji Teorileri [Cycles, Transfers and Motivic Homology Theories] (Andrei Suslin ve Eric M. Friedlander ile birlikte) yazdı.

2002'den beri Voevodsky, Princeton, New Jersey'deki Institute for Advanced Study'de profesördü.

Voevodsky, Ocak 2009'da Alexander Grothendieck onuruna Institut des hautes études scientifiques'te düzenlenen bir yıl dönümü konferansında, Bloch-Kato varsayımlarının eksiksiz bir kanıtını açıkladı.

2009'da Martin-Löf tipi teorinin tek değerlikli modelini basit kümeler halinde kurdu. Bu, tip teorisinde ve Voevodsky'nin son yıllarında üzerinde çalıştığı matematiğin yeni Tek değerlikliğin temelleri (Univalent foundations) geliştirilmesinde önemli ilerlemelere yol açtı. Tek değerlikli fikirleri kullanarak bir Coq kütüphanesi UniMath üzerinde çalıştı.[1][6]

Nisan 2016'da Gothenburg Üniversitesi Voevodsky'ye fahri doktora verdi.[7]

Ölümü ve Mirası

Voevodsky 30 Eylül 2017'de Princeton'daki evinde anevrizmadan öldü.[1][8] Ardında kızları Diana Yasmine Voevodsky ve Natalia Dalia Shalaby'yi bırakmıştır.[1]

Bazı çalışmaları

Notlar

  1. ^ a b c d e f Rehmeyer, Julie (6 Ekim 2017). "Vladimir Voevodsky, Revolutionary Mathematician, Dies at 51". New York Times. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 
  2. ^ Otobiyografik hikaye için bkz. Voevodsky, Vladimir. "Univalent Foundations" (PDF). Institute for Advanced Study. 14 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ Morel (1998). "Voevodsky's proof of Milnor's conjecture". Bulletin of the American Mathematical Society. 35 (2): 123-144. doi:10.1090/S0273-0979-98-00745-9. ISSN 0273-0979. 
  4. ^ Aynı kongrede ikinci madalyayı Laurent Lafforgue aldı.
  5. ^ "A1-homotopy theory" (PDF). In: Proceedings of the International Congress of Mathematicians. vol. 1. 1998. ss. 579-604. 
  6. ^ UniMath: This coq library aims to formalize a substantial body of mathematics using the univalent point of view, Univalent Mathematics, 7 Ekim 2017, 11 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 7 Ekim 2017 
  7. ^ "Fields medalist Vladimir Voevodsky new honorary doctor at the IT Faculty". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "IAS: Vladimir Voevodsky, Fields Medalist, Dies at 51". 1 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2017. 
  9. ^ Weibel, Charles A. (2002). "Review of Cycles, transfers, and motivic homology theories by Vladimir Voevodsky, Andrei Muslin, and Eric M. Friedlander" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. (N.S.). 39 (1): 137-143. doi:10.1090/s0273-0979-01-00930-2. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 
  10. ^ "Lecture notes on motivic cohomology at AMS Bookstore". 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 
  11. ^ "Review: Lecture Notes on Motivic Cohomology, European Mathematical Society". 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Cebir sayılar teorisini, geometriyi ve analizi içine alan geniş bir matematik dalıdır. Temel matematik işlemlerinden, çember ve daire alanları bulmayı kapsayan geniş bir ilgi alanına sahiptir. Cebir, mühendislik ve eczacılık gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kuramsal cebir, ileri matematiğin bir dalı olmakla birlikte sadece uzmanlar tarafından çalışılan bir koldur.

<span class="mw-page-title-main">George David Birkhoff</span> Amerikalı matematikçi (1884 – 1944)

George David Birkhoff en çok, şu anda ergodik teorem olarak adlandırılan şeyle tanınan Amerikalı matematikçi. Birkhoff, döneminde Amerikan matematiğinin en önemli liderlerinden biriydi ve yaşadığı süre boyunca birçok kişi tarafından önde gelen Amerikalı bir matematikçi olarak kabul edildi.

Tarih boyunca matematiğin konu çeşitliliği ve derinliği artmaktadır, matematiği kavrama, birçok konuyu matematiğin daha genel alanlarına göre sınıflandırma ve düzenleme için bir sistem gerektirir. Bir dizi farklı sınıflandırma şeması ortaya çıkmıştır ve bazı benzerlikleri paylaşsalar da, kısmen hizmet ettikleri farklı amaçlara bağlı olarak farklılıkları vardır. Ek olarak, matematik geliştirilmeye devam ettikçe, bu sınıflandırma şemaları da yeni oluşturulan alanları veya farklı alanlar arasında yeni keşfedilen bağlantıları dikkate alacak şekilde değişmelidir. Farklı alanlar arasındaki sınırı aşan, genellikle en aktif olan bazı konuların sınıflandırılması daha zor hale gelir.

<span class="mw-page-title-main">Alan Baker</span> İngiliz matematikçi (1939-2018)

Alan Baker, sayı teorisindeki etkili yöntemler, özellikle de transandantal sayı teorisinden doğan konular üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan İngiliz bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Boris Dubrovin</span> Rus matematikçi

Boris Anatolyeviç Dubrovin, Rus matematikçi, Fizik ve Matematik Bilimleri Doktorudur.

<span class="mw-page-title-main">Matematik tarihi</span> matematik biliminin tarihi

Matematik tarihi, öncelikle matematikteki keşiflerin kökenini araştıran ve daha az ölçüde ise matematiksel yöntemleri ve geçmişin notasyonunu araştıran bir bilimsel çalışma alanıdır. Modern çağdan ve dünya çapında bilginin yayılmasından önce, yeni matematiksel gelişmelerin yazılı örnekleri yalnızca birkaç yerde gün ışığına çıktı. MÖ 3000'den itibaren Mezopotamya eyaletleri Sümer, Akad, Asur, Eski Mısır ve Ebla ile birlikte vergilendirmede, ticarette, doğayı anlamada, astronomide ve zamanı kaydetmede/takvimleri formüle etmede aritmetik, cebir ve geometri kullanmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Nevanlinna Ödülü</span>

2022'den itibaren IMU Abaküs Madalyası olarak verilecek olan Rolf Nevanlinna Ödülü, Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde dört yılda bir Enformasyon Bilimlerinin Matematiksel Yönlerine olağanüstü katkılar için verilmektedir:

  1. Hesaplama karmaşıklığı teorisi, programlama dillerinin mantığı, algoritma analizi, kriptografi, bilgisayar görüşü, örüntü tanıma, bilgi işleme ve zeka modellemesi dahil bilgisayar biliminin tüm matematiksel yönleri
  2. Bilimsel hesaplama ve sayısal analiz. Optimizasyon ve kontrol teorisinin hesaplama yönleri. Bilgisayar cebri.

Bu liste, matematiğe kayda değer katkılarda bulunan veya matematikte başarı sağlayan kadınların eksik bir listesidir. Bunlar arasında matematiksel araştırma, matematik eğitimi, matematik tarihi ve felsefesi, kamusal sosyal yardım ve matematik yarışmaları gibi alanlar/konular kapsama alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Teiji Takagi</span> Japon matematikçi (1875 – 1960)

Teiji Takagi, sınıf cisimleri teorisinde Takagi varoluş teoremini kanıtlamasıyla tanınan bir Japon matematikçidir. Hiçbir yerde türevlenemeyen ancak tekdüze sürekli bir fonksiyonun grafiği olan Blancmange eğrisi, üzerinde çalıştıktan sonra Takagi eğrisi olarak da adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Pierre Serre</span> Fransız matematikçi (d. 1926)

Jean-Pierre Serre cebirsel topoloji, cebirsel geometri ve cebirsel sayı teorisine katkıda bulunan Fransız matematikçidir. 1954'te Fields Madalyası, 2000'de Wolf Ödülü ve 2003'te açılış Abel Ödülü'ne layık görüldü.

Tarihte birleşik bir matematik teorisine ulaşmak için çeşitli girişimlerde bulunulmuştur. En büyük matematikçilerden bazıları, tüm konunun tek bir teoriye sığdırılması gerektiği görüşünü dile getirdiler.

Bu Rus matematikçiler listesi, Rusya İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve Rusya Federasyonu'ndan ünlü matematikçileri içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Émile Picard</span> Fransız matematikçi (1856 – 1941)

Charles Émile Picard, Fransız matematikçi. 1924'te Académie française'in 1. koltuğunu işgal eden on beşinci üye seçildi

<span class="mw-page-title-main">Terence Tao</span> Avustralyalı-Amerikalı matematikçi (d. 1975)

Terence " Terry " Chi-Shen Tao Avustralyalı-Amerikalı bir matematikçidir. James ve Carol Collins'in başkanlığını yaptığı Los Angeles, California Üniversitesi'nde (UCLA) matematik profesörüdür. Araştırmaları harmonik analiz, kısmi diferansiyel denklemler, cebirsel kombinatorik, aritmetik kombinatorik, geometrik kombinatorik, olasılık teorisi, sıkıştırılmış algılama ve analitik sayı teorisi konularını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lev Pontryagin</span> Sovyet matematikçi

Lev Semenovich Pontryagin, Sovyet matematikçidir. Moskova'da doğdu ve 14 yaşındayken bir primus sobası patlamasının ardından başarısız bir göz ameliyatı sonucu görme yeteneğini tamamen kaybetti. Körlüğüne rağmen, kısmen de onun yardımıyla 20. yüzyılın en büyük matematikçilerinden biri olmayı başardı. Annesi Tatyana Andreyevna ona matematik kitapları ve makaleler okurdu. Optimum kontrol, cebirsel topoloji ve diferansiyel topoloji dahil olmak üzere matematiğin birçok alanında büyük keşifler yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Manin</span> Rus matematikçi (1937–2023)

Yuri İvanoviç Manin, cebirsel geometri ve diyofant geometri alanındaki çalışmaları ve matematiksel mantıktan teorik fiziğe kadar birçok açıklayıcı çalışmasıyla tanınmış bir Rus matematikçidir. Ayrıca Manin, 1980 yılında Computable and Uncomputable adlı kitabıyla kuantum bilgisayar fikrini ilk önerenlerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Lefschetz</span> Amerikalı matematikçi (1884 – 1972)

Solomon Lefschetz, cebirsel topoloji, cebirsel geometri uygulamaları ve doğrusal olmayan adi diferansiyel denklem teorisi üzerine temel çalışmalar yapmış Amerikalı bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Homolojik cebir</span>

Homolojik cebir, homolojiyi genel cebirsel ortamda inceleyen matematiğin bir dalıdır. Kökenleri, özellikle Henri Poincaré ve David Hilbert tarafından 19. yüzyılın sonlarında kombinatoryal topoloji ve soyut cebir araştırmalarına dayanan nispeten genç bir disiplindir.

Norman Linstead Biggs, ayrık matematik ve özellikle cebirsel kombinatorik üzerine odaklanan önde gelen bir İngiliz matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Hans Grauert</span>

Hans Grauert, Alman matematikçi.