İçeriğe atla

Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı

Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ya da VDPA, Avusturya'nın Viyana kentinde 25 Haziran 1993 tarihinde Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda oybirliği ile kabul edilen bir insan hakları bildirgesidir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği pozisyonu bu beyanname ile tavsiye edilmiş ve ardından 48/121 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı ile oluşturulmuştur.[1][2]

Viyana'da gerçekleştirilen Dünya İnsan Hakları Konferansı, soğuk savaş sonrası İnsan Hakları üzerine gerçekleştirilmiş olan ilk konferanstır. Daha önceki konferans Tahran'da 1968 yılında gerçekleştirilmişti.[3] Bu konferansta Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı bildirgesi yayınlanmıştır. Bu bildirgenin önsözünde, insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasının uluslararası toplumun öncelik verdiği bir konu olduğu tekrar vurgulanmıştır. Bu alandaki mevcut uluslararası mekanizmalar tekrar gözden geçirilmiştir.

İçerik

VDPA, insan haklarını evrensel bir standart olarak yeniden onaylamayı amaçlamaktadır. Giriş bölümünde şu ifade yer almaktadır: "Tüm halklar ve tüm uluslar için ortak bir başarı standardı oluşturan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ilham kaynağıdır."[4]

"VDPA, Hükümetleri, Birleşmiş Milletleri ve diğer uluslararası kuruluşları, öğretim ve eğitim, halkın katılımı ve sivil toplum yoluyla insan hakları bilincini güçlendirmek için insan hakları programına ayrılan kaynakları artırmaya davet etmektedir."

Beş bölümden oluşan bu bildirge 100'den fazla madde içermektedir. Birçok İnsan hakları ve temel özgürlük konularını kapsayarak, devletlere ve bu alanda çalışan kuruluşlara tavsiyelerde bulunmaktadır.[5]

Beyannamenin ana başlıkları şunlardır:

  • Birleşmiş Milletler sistemi içinde insan hakları konusunda artan koordinasyon
  • Kaynaklar
  • İnsan hakları merkezi
  • Irkçılık, ırk ayrımcılığı, yabancı düşmanlığı ve diğer hoşgörüsüzlük biçimleri
  • Ulusal veya etnik, dini ve dilsel azınlıklara mensup kişiler
  • Yerli halk
  • Göçmen işçiler
  • Kadınların eşit statüsü ve insan hakları
  • Çocuk hakları
  • İşkence görmeme özgürlüğü
  • Zorla kaybetmeler
  • Engellilerin hakları
  • İnsan haklarının işbirliği, geliştirilmesi ve güçlendirilmesi
  • Uygulama ve izleme yöntemleri
  • Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda alınan kararların takibi

Sonuçları

  • Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin pozisyonu kurulmuştur.
  • 25 Haziran 1993'te 171 devletin mutabakatıyla kabul edilen Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı, soğuk savaş sonrası 1990'ların başında insan hakları konusunda bir fikir birliğini temsil ediyordu. VDPA, Soğuk Savaş sona ererken insan hakları için bir dönüm noktası oluşturuyordu.[6]
  • Bu beyanname uluslararası topluma insan haklarını teşvik etmek için bütünsel bir yaklaşımı mümkün kılacak yeni bir "planlama, diyalog ve işbirliği çerçevesi" sağlamıştır.[1]
  • Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ayrıca, 1948'den kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi temeli üzerine titizlikle inşa edilmiş olan insan hakları belgelerini güçlendirmek ve daha fazla uygulamak için yenilenmiş bir çabanın başlangıcı oldu. 1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nde insan hakları herhangi bir sınıflandırmaya tabi tutulmaksızın bir bütün olarak ele alınmıştır. Bu bütüncül yaklaşım Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ile de pekiştirilmiştir.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b "OHCHR | World Conference on Human Rights". www.ohchr.org. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020. 
  2. ^ "T.C. Dışişleri Bakanlığı Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi Nezdinde Daimi Temsilciliği". cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  3. ^ "Proclamation of Teheran, Final Act of the International Conference on Human Rights, Teheran, 22 April to 13 May 1968, U.N. Doc. A/CONF. 32/41 at 3 (1968)." hrlibrary.umn.edu. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  4. ^ "OHCHR | Vienna Declaration and Programme of Action". www.ohchr.org. 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  5. ^ "TBMM yayınları" (PDF). 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ "Human Rights | BBC World Service". www.bbc.co.uk. 12 Eylül 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  7. ^ "Viyana Beyannamesi". 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsan hakları</span> İnsanlığın evrensel değerleri

İnsan hakları, tüm insanların sadece insan olmakla sahip olduğu temel hak ve özgürlüklere denir. İnsan hakları; ırk, ulus, etnik köken, dış görünüş, din, dil,ense ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır. Bu hakları kullanmakta herkes eşittir. Diğer yandan insan hakları terimi bir ideali içerir. Bu terimi kullananlar, bu alanda olanı değil, olması gerekeni dile getirirler.

<span class="mw-page-title-main">İnsan Hakları Evrensel Bildirisi</span> BM İnsan Hakları Komisyonunca 1948de kabul edilen bildiri

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun Haziran 1948'de hazırladığı ve birkaç değişiklik yapıldıktan sonra 10 Aralık 1948'de, BM Genel Kurulunun Paris'te yapılan 183. oturumunda kabul edilen 30 maddelik bildiridir.

<span class="mw-page-title-main">Model Birleşmiş Milletler</span>

Model Birleşmiş Milletler, eğitim kurumlarının öğrenci delegeler çıkararak belli ülkeleri ve Birleşmiş Milletler kurumlarını temsil ettikleri eğitsel bir simulasyondur. MUN, eleştirel düşünme, takım çalışması ve liderlik yeteneklerine ek olarak katılımcıların araştırma, konuşma, tartışma ve yazma becerilerini kullanmalarını ister ve geliştirir. Programda, öğrencilerin ilgisini çekmek ve onların güncel dünya meseleleri hakkında daha derin bir anlayış geliştirmelerine izin vermek amaçlanmıştır. Genelde konferans, panel, çalıştay veya forum usulüyle yürütülen toplantıları içerir. Birleşmiş Milletler'in kendisi tarafından tanınan en büyük Model Birleşmiş Milletler organizasyonu Lahey Uluslararası Model Birleşmiş Milletler'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Çocuk Günü</span> özel bir gün

Dünya Çocuk Günü, farklı ülkelerde farklı tarihlerde kutlanan gün.

Evrensel Hayvan Refahı Bildirgesi (EHRB), hayvanların duyarlı olduğunu kabul etmek, zulmü önlemek, acıyı azaltmak ve çiftlik hayvanlarının, evcil hayvanların, bilimsel araştırmalarda kullanılan hayvanların, yük amaçlı kullanılan hayvanların, rekreasyondaki hayvanların ve yaban hayvanları vb. refahına ilişkin standartları teşvik etmek için önerilen bir hükûmetler arası taslak antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi</span>

Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi, Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ve vatandaşlara birtakım temel haklar tanıyan ve bunu Avrupa Birliği hukuku'nda koruma altına alan bir belgedir. Bildirgenin içeriği bakanlar düzeyinde kararlaştırılmış ve Avrupa Birliği Anayasası olarak yürürlüğe girmesi öngörülen taslağa dâhil edilmiştir. Ancak bu taslağın Fransa ve Hollanda gibi bazı Avrupa Birliği üyesi ülkelerde halkoylaması sonucu reddedilmesinden dolayı bildirge Lizbon Antlaşması'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Louise Arbour</span>

Louise Arbour, CC GOQ, eski BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği; Eski Kanada Yüksek Mahkemesi Başsavcısı ve eski Yugoslavya Cumhuriyeti için kurulan Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi ile Ruanda Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi savcısı. Temmuz 2009'dan itibaren Uluslararası Kriz Grubu Başkanı ve CEO'su olarak görev yapmıştır. 1 Mart 2017 - 31 Aralık 2018 tarihleri arasında ise Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Özel Temsilcisi olarak görev ifa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nde insan hakları</span> İnsan hakları

ABD'de insan hakları, ABD Anayasası ve anayasada yapılan değişikliklerle korunur.

<span class="mw-page-title-main">Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi</span>

Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi, 16 Aralık 1966'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve 23 Mart 1976 itibarıyla yürürlüğe giren çok taraflı bir antlaşmadır. Sözleşme, taraf devletlerin bireylerin yaşama hakkı, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, toplantı özgürlüğü, seçim hakları ve adil yargılanma hakları dahil, sivil ve siyasal haklarına saygı göstermelerini taahhüt eder. Sözleşmede 3 ek protokol vardır. Bu protokollerden 1. protokol olan seçmeli protokoldür ve bu protokolle bireysel başvuru usulüyle denetim getirilmiştir. 2012 itibarıyla 167 devlet Sözleşmeye taraf olmuştur.

Dünya İnsan Hakları Konferansı, 14-25 Haziran 1993 tarihleri arasında Viyana, Avusturya'da Birleşmiş Milletler tarafından düzenlenmiştir. Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından düzenlenen ilk insan hakları konferansıdır. Konferansın ana sonucu Viyana Deklarasyonu ve Eylem Programının kabul edilmesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği</span>

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, uluslararası hukuk çerçevesinde garantilenen ve 1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nde beyan edilen insan haklarının desteklenmesi ve korunması için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. Komiserlik, 1993 İnsan Hakları Dünya Konferansı sonrasında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Aralık 1993'te kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kadına yönelik şiddet</span> kadınlara yönelen cinsiyet temelli şiddet eylemleri

Kadına yönelik şiddet, kadınların cinsiyetleri nedeniyle maruz kaldıkları fiziksel, cinsel, psikolojik acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan her türlü eylem, uygulama ya da bu tür eylemlerle tehdit edilme, zorlanma veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakılmalarıdır.

Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Bildirgesi ya da DEVAW, kadınlara yönelik şiddeti ve şiddetin ortadan kaldırılması özel olarak ele alan 1993 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) kararıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre'de insan hakları</span>

Avrupa'nın en eski demokrasilerinden biri olan İsviçre'de insan haklarına çok saygı duyulmaktadır. İsviçre, genelde sivil özgürlüklere ve siyasi haklara göre yapılan uluslararası sıralamalarda ilk sırada ya da en başlarda yer almaktadır. İsviçre, anayasasında insan haklarını ülkenin değer sisteminde en önemli pozisyona koymaktadır. 2016-2019 yılları için İsviçre Federal Dışişleri Bakanlığı'nın yurtdışı politika stratejisinde; barış, karşılıklı saygı, eşitlik ve ayrım gözetmeme İsviçre'nin uluslararası ilişkilerinde temelde yatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler ve Kazakistan</span>

Kazakistan Cumhuriyeti 2 Mart 1992'de Birleşmiş Milletler'e üye oldu. Kazakistan, 2017-2018 dönemi için BM Güvenlik Konseyi'nde görev yapmak üzere seçildi. BM Genel Sekreteri António Guterres, BMGK'ye yaptığı konuşmada, Kazakistan'ın dünyayı kitle imha silahlarından ve nükleer silahların yayılmasını önleme çabalarından kurtarma çalışmalarını tanıdı.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.

Ukrayna'daki Bağımsız Uluslararası Araştırma Komisyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından 4 Mart 2022'de, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgalinde insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini araştırmak üzere kurulmuş bir Birleşmiş Milletler soruşturma komisyonudur. Komisyon, raporlarını 18 Ekim 2022 ve 16 Mart 2023 tarihlerinde teslim etti.

<span class="mw-page-title-main">Volker Türk</span> Birleşmiş Milletler yetkilisi

Volker Türk Avusturyalı bir avukat ve Birleşmiş Milletler yetkilisidir. 17 Ekim 2022'den beri Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Haklar Bildirgesi</span> bir toplumun vatandaşlarına temel hakların ilanı

Haklar Bildirgesi, temel haklar bildirgesi, haklar beyannamesi veya haklar şartnamesi, bir ülkenin vatandaşlarına ait en önemli hakları içeren bir listedir. Amacı, bu hakları kamu görevlileri ve özel vatandaşlar tarafından ihlallere karşı korumaktır.

İnsan haklarının üç nesle ayrılması ilk olarak 1979 yılında Çek hukukçu Karel Vasak tarafından Strazburg'daki Uluslararası İnsan Hakları Enstitüsü'nde önerilmiştir. Vasak bu terimi en azından Kasım 1977 gibi erken bir tarihte kullanmıştır. Vasak'ın teorileri öncelikle Avrupa hukukunda kök salmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.