İçeriğe atla

Vitoria Muharebesi

Vitoria Muharebesi
Yarımada Savaşı

Zaferin şerefine yapılan anıt
Tarih21 Haziran 1813
Bölge
Vitoria, İspanya
Sonuç Britanya - İspanya - Portekiz zaferi
Taraflar
Birleşik Krallık Birleşik Krallık
Portekiz
İspanya İspanya		Fransa Fransa
Komutanlar ve liderler
Birleşik Krallık Arthur Wellesley
Birleşik Krallık Thomas Graham
Birleşik Krallık Roland Hill
Birleşik Krallık George Ramsay
İspanya Francisco de Longa		Fransa Joseph Bonaparte
Fransa Jean-Baptiste Jourdan
Güçler
105.000 60.000
Kayıplar
yaklaşık 5.200 ölü ve yaralı yaklaşık 8.000 ölü ve yaralı

Vitoria Muharebesi (21 Haziran 1813) Britanya, Portekiz ve İspanya Ordularına komuta eden Wellington Dükünün, Joseph Bonaparte ve Mareşal Jean-Baptiste Jourdan komutasındaki Fransa Ordusunu İspanya’daki Vitoria yakınlarında yendiği ve Yarımada Savaşını zaferle sonlandıran muharebe.

Öncesi

1812 yılının Temmuz ayında Salamanca Muharebesinin ardından Fransızlar Madrid’I boşaltınca Wellington’un ordusu 12 Ağustos 1812 günü şehre girer. Şehri güvenceye aldıktan sonra kuzeye ilerleyen Wellington 230 km ötedeki Burgos şehrini kuşatır. Ancak düşmanın gücünü hafife aldığını fark ederek kuşatmayı kaldırarak 21 Ekim günü geri çekilir. 31 Ekim günü Madrid’i de boşaltmak zorunda kalan Wellington kuşatılma tehlikesini bertaraf etmek için önce Salamanca daha sonra Portekiz sınırındaki Ciudad Rodrigo’ya kadar geri çekilmek zorunda kalır.

Kışı güçlenerek geçiren Wellington’un tersine Napolyon Bonapart başarısız Rusya Seferinin yaralarını sarmaya çalışmaktadır. 1813 yılıyla beraber Wellington 121 bin askerle ilerlemeye yeniden başlar.[1] 68 bin askere sahip Mareşal Jourdan ise Fransa ile temasının kesilmemesi için Burgos’a geri çekilir.

Muharebe

21 Haziran günü Wellington Vitoria’ya saldırır. Yoğun geçen çarpışmada merkezi yarılan Fransız Ordusu dağılacak, 5 bin Fransız askeri öldürülürken, 3 bin tanesi de esir edilir. 152 Fransız topu ele geçirilirken, Joseph Bonaparte son anda kaçmayı başaracaktır. Muharebenin sonunda İspanya’daki Fransız hakimiyeti sona erer.

Sonuçları

Müttefikler 3.675 İngiliz, 921 Portekiz ve 562 İspanyol olmak üzere toplamda yaklaşık 5 bin asker kaybederken,[2] Fransız kayıpları da 5.200 seviyesindeydi. Fransız Ordusundaki kayıplar muharebedeki hezimete göre düşük seviyedeydi çünkü daha o sabah mevzilerine ulaşabilmek için 32 km katetmiş Britanya ve müttefik orduları kaçan Fransızları takip edecek durumda değildi. Ayrıca Fransızların geride bırakmak zorunda kaldıkları ganimet galip askerleri meşgul etmişti.[2] Fransızların geride bıraktığı ve günümüzdeki değerinin 100 milyon £ olduğu düşünülen ganimet yüzünden Britanya Ordusunda disiplin ortadan kalkmış, emir komuta zinciri bir kez daha kırılmıştır.[3]

Popüler kültüre etkileri

Muharebe Ludwig van Beethoven’in Opus 91 adlı eserine ilham vermiştir. Eserde muharebe müzikal drama şeklinde betimlenmektedir.

Bernard Cornwell’in Sharpe's Honour adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde Vitoria Muharebesi sırasında yaşanan olaylar ele alınır.[4]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Vitoria Muharebesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Komutasındaki orduda 53.749 İngiliz, 39.608 İspanyol ve 27.569 Portekizli asker bulunmaktaydı
  2. ^ a b Glover, s.243
  3. ^ Benzer bir disiplinsizlik örneği Badajoz Kuşatmasının ardından yaşanmıştır
  4. ^ Filmin tanıtım sitesinden 6 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir

Konuyla ilgili yazılan eserler

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Napolyon Savaşları</span> Savaş dönemi

Napolyon Savaşları, Fransız Devrim Savaşları'nın ardından Napolyon önderliğindeki Fransa ile Avrupa'nın diğer güçlü devletlerinin oluşturduğu koalisyon arasında gerçekleşen savaş dönemi. Başlangıç tarihinin hangi yıl olduğuna dair tarihçiler ve araştırmacılar arasında fikir birliği yoktur. 1800-1815 yılları arasında, yaklaşık 15 yıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Wellesley</span> 1. Wellington Dükü

Arthur Wellesley, lakabı Demir Dük, Napolyon Savaşları sırasında Britanya ordusu komutanlığı ve sonradan başbakanlık (1828-1830) yapan asker ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Yarımada Savaşı</span>

Yarımada Savaşı veya İspanyol Bağımsızlık Savaşı, Napolyon Savaşları'nın İber Yarımadası'nda geçen bölümüdür. Fransız ordusu dağlık İber Yarımadası'nda modern savaş taktiklerinden mahrum savaşmış, düzenli ordular yerine gerillalara karşı savaşıldığı için yoğun kayıplar vermişlerdir. Bu sebeple Fransızlara karşı İngiliz, İspanyol ve Portekiz kuvvetleri arasında geçen savaş, Napolyon'un ordusunu yavaş yavaş tüketmiş ve devrilmesinde etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Afrancesado</span>

Afrancesado İspanya ve Portekiz'de, Aydınlanma Çağı fikirlerinin, Liberalizmin ve Fransız Devrimi'nin yandaşları olan, İberya'nın Fransa tarafından işgalini ve Birinci Fransız İmparatorluğu'nu destekleyen kişiler için kullanılan terimdir.

<i>Sharpes Honour</i>

Sharpe's Honour, Bernard Cornwell’in aynı adlı roman dizisinden televizyona uyarlanan Sharpe adlı film dizisinin beşinci bölümüdür. İngiliz ITV kanalında ilk olarak 1995 yılında gösterilen filmde Sean Bean ve Daragh O'Malley başrollerdedir.

<span class="mw-page-title-main">Aigle de drapeau</span> Fransız imparatorluk kartalı

Aigle de drapeau ya da Fransız İmparatorluk Kartalı, Napolyon Savaşları sırasında Napolyon Bonapart imparatorluk orduları tarafından taşınan sopa şeklindeki uzun bir desteğin üzerine konulmuş bir kartal şeklinden oluşan sancaktır.

<span class="mw-page-title-main">Badajoz Kuşatması (1812)</span>

Badajoz Kuşatması Wellington Dükü komutasındaki Britanya ve Portekiz Ordularının İspanya'da Fransız denetimindeki Badajoz kentini kuşatması ve teslim olmaya zorlamasını anlatır.

<span class="mw-page-title-main">1814 Paris Muharebesi</span>

1814 Paris Muharebesi, Napolyon Savaşlarının son dönemindeki muharebelerdendir. Fransızların yenilgisi üzerine başkent Paris düşmüş ve imparator Napolyon Bonapart tahttan feragât etmek zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yüz Gün</span> Napolyonun Yüz Günü

Yüz Gün Savaşı veya Yedinci Koalisyon Savaşı, Birinci Fransa İmparatorluğu imparatoru Napolyon Bonapart’ın 1814 Fontainebleau Antlaşması gereğince sürgün edildiği Elba Adasındaki sürgünden kaçarak Paris’e döndüğü 20 Mart 1815 tarihiyle, kral XVIII. Louis’nin Fransa tahtına döndüğü 8 Temmuz 1815 tarihleri arasındaki 111 günlük dönemi anlatır. Bu dönemde Napolyon Savaşları yeniden başlamış ve Waterloo Muharebesi yaşanmıştır. Yüz Gün deyimi ilk kez kralın dönüşünü kutlayan Paris valisi Gaspard de Chabrol tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Altıncı Koalisyon Savaşı</span> 1813-1814 Napolyon Savaşları sırasındaki çatışma

Altıncı Koalisyon Savaşında (1813–1814), Avusturya, Prusya, Rusya, Birleşik Krallık, Portekiz, İsveç, İspanya ve birkaç Alman Devleti, Fransa'yı yenerek Napolyon Bonapart'ı Elba'ya sürgüne gönderdi. Napolyon'un başarısızlıkla sonuçlanan Rusya Seferi sonrası, kıtasal güçler Rusya, Britanya, Portekiz ve İspanya, Fransa'ya karşı birlik oldu. Ordularını yeniden düzenleyen koalisyon üyeleri, 1813'te Napolyon'u Almanya'dan çıkardı ve 1814'te Fransa'yı işgal ederek Napolyon'un tahttan çekilmesini ve Bourbon Restorasyonu'nu zorladılar.

<span class="mw-page-title-main">Valmy Muharebesi</span>

Valmy Muharebesi, 20 Eylül 1792 tarihinde, Avusturya İmparatorluğu destekli Prusya Krallığı ile Fransa Cumhuriyeti arasında gerçekleşmiş muharebedir. Fransız Devrim Savaşları'nda büyük çapta gerçekleşen ilk muharebedir. Muharebeyi Fransızlar kazanmıştır. Bu muharebe, hem Prusyalılar, hem de Fransızlar için bir dönüm noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Krallığı (Bonapart Hanedanı)</span>

İspanya Krallığı, Napolyon Bonapart'ın Fransız Orduları İspanya'yı ele geçirilmesi sonucunda kurulmuş krallıktır. Kurulan krallığın başına Napolyon'un kardeşi Joseph Bonaparte geçmiştir. Joseph Bonaparte, devrim yasalarını ülkede yürürlüğe koydu.

<span class="mw-page-title-main">Napolyon'un Rusya seferi</span> 6.koalisyon savaşını tetiklemiştir

Napolyon'un Rusya seferi, Rusya'da verilen isimle 1812 Vatanseverlik Savaşı, Fransa'da verilen isimle Rus Cephesi, 24 Haziran 1812 tarihinde Napolyon Bonapart'ın Büyük Ordusunun Rus ordusuyla savaşıp yenmesi için Neman Nehri'ni geçmesiyle başladı. Napolyon'un emeli Çar I. Aleksandr'ı Britanyalı tacirlerle ticaret yapmayı durdurma zorunluluğunda bırakmak ve böylece Birleşik Krallık'ı savaşı sonlandırmaya itmekti. Resmî olarak verilen sebepse Polonya'yı Rus tehdidinden korumaktı. Bu doğrultuda, Polonyalıların desteğini kazanmak ve savaşı gerekçelendirmek adına Napolyon savaşa "İkinci Polonya Savaşı" adını verdi.

Büyük Ordu, Napolyon Savaşları sırasında I. Napolyon tarafından oluşturulan ve yönetilen ordu. 1804'ten 1809'a kadar Grande Armée, Fransız İmparatorluğu adına Avrupa üzerinde eşi görülmemiş bir zafer elde eden tarihi bir ordu oldu.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Jourdan</span> Fransız mareşal (1762 – 1833)

Jean-Baptiste Jourdan, Fransız asker ve mareşal. Fransız kraliyet ordusunda özel olarak askere alındı ve Fransız Devrim Savaşları sırasında ordulara komuta etmek için yükseldi. Fransa'da I. Napolyon 1804'te İmparatorluk Mareşali oldu ve aynı zamanda Napolyon Savaşları'nda da savaştı. 1815'te Napolyon düştükten sonra Bourbon Restorasyonu ile uzlaştı. Fransız Devrim Ordusu'nun en başarılı komutanlarından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Astorga Kuşatması (1812)</span>

1812 Astorga Kuşatması 29 Haziran-19 Ağustos 1812 tarihleri arasında Yarımada Savaşı sırasında İspanya'nın León eyaletinin Astorga kentinde gerçekleşen bir askerî harekâttır. 29 Haziran'da, Portago Markisi Korgeneral Francisco Gómez'in komutasındaki İspanyol ordusu Astorga'yı kuşattı. Kuşatma, 1812 yazında Fransızları İspanya'dan atmak üzere düzenlenen İngiliz-İspanyol müttefik saldırısının bir parçasıydı. General Francisco Castaños'un emriyle General José María Santocildes liderliğindeki VI. İspanyol Ordusu, Astorga'nın ele geçirilmesi için gerekli hazırlıkları yaptı. 18 Ağustos'ta sert bir direnişin ardından Fransız garnizonu İspanyollara teslim oldu. Kuşatma sırasında, İspanyol birliklerinin bir kısmı General Santocildes komutasındaki İspanyol ordusu Arthur Wellesley komutasındaki Müttefik ordusuna katılmak için Salamanca'ya doğru harekete geçti. Bu ordu; Tordesillas, Toro ve Zamora'nın ele geçirilmesinde ve Valladolid'in alınmasında önemli rol oynadı.

Silezya Ordusu, Bohemya Ordusu gibi 1813'ten 1815'e kadar Napolyon'a karşı Alman Harekatında Müttefik birliklerinin büyük bir birliğiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Ordusu (Bernadotte)</span>

Kuzey Ordusu, Napolyon'un Fransız İmparatorluğu'na karşı savaşmak için Altıncı Koalisyon tarafından oluşturulan ortak ordulardan biridir. Ağustos 1813'teki Trachenberg konferansında oluşturulan planda Müttefikler, Birleşik Krallık tarafından finanse edilen Rus, Prusya ve İsveç ordularından birliklerle ortak bir güç oluşturmaya karar verdiler. Kuzey Ordusu, İsveç veliahtı ve eski Fransız Mareşal Bernadotte tarafından yönetilecekti. Großbeeren ve Dennewitz savaşlarında Berlin'i savunduğu ve Leipzig'in zaferine katkıda bulunduğu 1813 Alman Harekatındna yer aldı. 1814 seferi sırasında Danimarka'ya karşı yerel bir savaşla aynı zamanda Hollanda, Belçika ve kuzey Fransa'da operasyonlar gerçekleştirdi. Napolyon'un tahttan çekilmesinden sonra ordu lağvedildi.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Ordusu (Fransa)</span>

İtalya Ordusu, Grande Armée'nin İtalya sınırında konuşlanmış ve İtalya'daki operasyonlar için kullanılan bir sahra ordusuydu. 16. yüzyıldan beri bir şekilde var olmasına rağmen, en iyi Fransız Devrim Savaşları ve Napolyon Savaşları sırasındaki rolüyle bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Tarutino Muharebesi</span>

Tarutino Muharebesi, Napolyon'un Rusya seferi'nin bir parçasıydı. Muharebede Bennigsen komutasındaki Rus birlikleri Joachim Murat komutasındaki Fransız birliklerini yendi. Muharebeye, Vinkovo Muharebesi veya Chernishnya Muharebesi de denmektedir. Pek çok tarihçi, Tarutino köyünün muharebe alanından 8 km ötede olmasından dolayı ikinci ismin daha uygun olduğunu iddia etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.