Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.
Bağ, sofralık üzüm, kuru üzüm,alkolsüz üzüm suyu ve şarapçılık için üzerinde salkımlar halinde üzüm toplanan üzüm bitkisi asmanın yetiştirildiği yerdir. Bağ üretimi, bilimi, uygulaması ve çalışmasına bağcılık denir. Üzüm bağları, şarabın kendisine pay çıkarılabilecek bağın özel coğrafi ve jeolojik özelliklerine atıfta bulunan ve Türkçeye "yer duygusu" gibi tercüme edilebilecek Fransızca terroir kelimesiyle nitelenir.
Şarapçılık, şarap üretimine verilen addır. Şarabın yapılacağı üzüm veya başka bir meyvenin seçimiyle başlar, yapımı biten şarabın şişelenmesiyle sona erer. Çoğu şarap üzümden yapılsa da, diğer meyvelerden veya zehirli olmayan bitkilerden de yapılabilir. Bal şarabının sudan sonraki en önemli malzemesi baldır. Şarap yapımının tarihi bin yıldan fazladır. Şarap ve şarap yapımı bilimi önoloji olarak bilinir. Şarap üreticisine şarap tüccarı da denilebilir. Üzüm yetiştiriciliği bağcılıktır ve birçok üzüm çeşidi vardır.
Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.
Yaygın üzüm asması olan Vitis vinifera Akdeniz bölgesi, Orta Avrupa ve güneybatı Asya'da Fas ve Portekiz'den kuzey Almanya'ya ve doğudan kuzey İran'a kadar uzanan bir Vitis türüdür. Şu anda 5.000 ile 10.000 arasında Vitis vinifera üzüm çeşidi vardır ancak sadece birkaçının şarap ve sofralık üzüm üretimi için ticari önemi vardır.
Asmaların yıllık büyüme döngüsü her yıl bağda oluşan, ilkbaharda tomurcuk kırılmasıyla başlayan ve sonbaharda yaprak dökümü ve ardından kışın uyku hali ile sonuçlanan süreçtir. Şarap yapımı açısından süreçteki her adım şarap yapmak için ideal özelliklere sahip üzümlerin geliştirilmesinde hayati bir rol oynar. Bagcılık uzmanları ve bağ yöneticileri iklim etkisini,asma hastalığını ve asmanın tomurcuklanmasından itibaren ilerlemesini engelleyen ya da kolaylaştıran zararlıları, çiçeklenmeyi, veraison, meyve oluşumunu, hasatı, gölgelik yönetimi gibi bağcılık uygulamalarının kullanılmasıyla gerekirse yaprak düşmesi ve uyku-hali tepkisini, sulamayı, asma eğitimini ve tarımsal kimyasalların kullanımını izlerler. Yıllık büyüme döngüsünün aşamaları genellikle bir asmanın yaşamının ilk yılı içinde gözlemlenebilir hale gelir. Büyüme döngüsünün her aşamasında harcanan zaman bir dizi faktöre bağlıdır - en önemlisi iklim türü ve üzüm çeşidinin özellikleridir.
Saperavi Gürcistan'a özgü; asidik, teinturier tipi bir üzüm çeşididir ve bölgenin en iyi bilinen şaraplarının çoğunun yapımında kullanılır. Ermenistan, Moldova, Ukrayna, Özbekistan, Azerbaycan, New York Eyaleti ve Kuzeydoğu Ohio ve Türkiye'de Artvin ilinde az miktarlarda yetiştirilmektedir. Yaprakları 3 loblu, iri ve yuvarlaktır. Meyveleri türüne bağlı olarak orta ila büyük, eliptik veya yuvarlak, koyu mavimsi ve ince kabukludur; yaklaşık 5 aylık olgunlaşma süresi vardır.
Bu üzüm çeşitleri listesi şarap ve sofralık üzüm olarak taze veya kurutulmuş yenen kültür üzümlerini kapsar.
Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.
Pinot noir, Vitis vinifera türünün kırmızı şaraplık bir üzüm çeşididir. Pinot noir kelimesi, Fransızca çam ve siyah sözcüklerinden türemiştir. Adı, çam kozalağı şeklinde olan küçük ve sık taneli salkımlarından esinlenilmiştir.
Semillon, çoğunlukla Fransa ve Avustralya'da sek beyaz ve tatlı şarap yapmak için kullanılan altın renkli beyaz bir üzüm çeşididir. İnce kabuğu ve Botrytis cinerea'ya duyarlılığı sayesinde tatlı şarap bölgesi Sauternes AOC ve Barsac AOC'de geniş bir alanda yetiştirilmektedir. Adelaide Üniversitesi'nin 2010 yılında açıkladığı istatistiklere göre dünyada yaklaşık 22000 hektar bir alanda ekilidir.
Syrah, koyu kabuklu üzüm çeşidi olup başlıca kırmızı şarap üretmek için tüm dünyada yetiştirildi. 1999'da Syrah'ın güneydoğu Fransa'dan, Dureza ve Mondeuse Blanche'den iki meçhul üzümün yavrusu olduğu bulundu. Syrah, Syrah'ın 1880'den kalma Peloursin ile bir melezi olan Petite Sirah ile karıştırılmamalıdır.
Grenache ya da Garnacha (IPA: [ɡaɾˈnatʃa]) dünyada en çok ekilen kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biridir. Geç olgunlaşır bu nedenle üzümün büyük olasılıkla geldiği İspanya'da bulunanlar gibi sıcak ve kuru koşullara ihtiyaç duyar. Aynı zamanda İtalya'nın güneyindeki Sardunya adasında, Fransa'da, Avustralya'da ve Kaliforniya'daki Monterey AVA ve San Joaquin Vadisi'nde yetiştirilir.
Airén, genellikle şarap yapımında kullanılan beyaz bir üzüm olan Vitis vinifera çeşididir. Bu üzüm, yetiştirilen tüm üzümlerin neredeyse dörtte birini temsil ettiği İspanya 'ya özgüdür. 2010 yılı itibarıyla Airén'in, neredeyse yalnızca İspanya'da bulunmasına rağmen, 2004'te 306.000 hektar olan 252.000 hektar ile dünyanın en çok yetiştirilen 3. üzüm çeşidi olduğu tahmin ediliyordu. Airén asma sayısı açısından düşük yoğunlukta ekilme eğiliminde olduğundan diğer bazı türler daha çok ekilir.
Bağcılıkta olgunlaşma, hasat başlangıcını işaret eden asmadaki şaraplık üzümlerin olgunlaşmasının tamamlanmasıdır. Olgunluğu tam olarak neyin oluşturduğu, hangi tarz şarap üretildiğine ve şarap üreticisinin olgunluk kıstaslarına göre değişir. Üzümler toplandıktan sonra şarabın kalitesini etkileyecek olan üzümün fiziksel ve kimyasal bileşenleri belirlenir. Bu yüzden hasat için en uygun olgunluk anının belirlenmesi şarapçılıkta en önemli karardır.
Concord üzümü, sofralık üzüm, şaraplık üzüm ve meyve suyu olarak kullanılan üzüm türü Vitis labrusca içerisinde bulunan bir çeşittir. Genellikle jöle, üzüm suyu, üzümlü turtalar, üzüm aromalı alkolsüz içecekler ve şeker yapmak için kullanılır. Bazen şarap yapmak için, özellikle kutsal koşer şarabı yapmak için de kullanılır. Bir Concord üzümünün kabuğu tipik olarak koyu mavi veya mordur.
Şarabın aromaları, tatlarından daha çeşitlidir. İnsan dili, dildeki tat reseptörleri tarafından algılanan birincil tatlar ile sınırlıdır – ekşilik, acılık, tuzluluk, tatlılık ve lezzetli. Şarapta bulunan çok çeşitli meyve, topraksı, kösele, çiçek, bitki, mineral ve odunsu aroma, Olfaktör bulbus tarafından algılanan aroma notalarından elde edilir. Şarap tadımında, mevcut olabilecek şarabın bazı bileşenlerini tanımlamak için bazen bir yudum almadan önce şarap koklanır. Neyin koklandığını açıklamak için farklı terimler kullanılır. En temel terim, hoş olmayan bir koku veya olası şarap kusuru anlamına gelen kokunun aksine genellikle "hoş" bir kokuyu ifade eden aromadır. Aroma terimi, genellikle fermantasyon ve şarabın yaşlanması kimyasal reaksiyonlarından kaynaklanan kokuları ifade eden buketten de ayırt edilebilir.
Şarap 1500'lerden beri Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilmiştir ve ilk yaygın üretim 1628'de New Mexico'da başlamıştır. Bugün, Kaliforniya tüm ABD şaraplarının yüzde 84'ünü üreterek, elli eyalette şarap üretimi gerçekleştirilmektedir. Kuzey Amerika kıtası, Vitis labrusca, Vitis riparia, Vitis rotundifolia ve Vitis vulpina dahil olmak üzere üzüm'ün birçok yerli türünün yuvasıdır ancak şarapçılık sanayi neredeyse tamamen Avrupalı yerleşimciler tarafından tanıtılan Avrupa kökenli şaraplık üzüm yetiştiriciliğine dayanır. Asma altında 1.100.000 akre (4.500 km2)'den fazlasıyla Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, İspanya ve Fransa'dan sonra dünyanın dördüncü büyük şarap üreten ülkesidir.
Vitis riparia Michx, nehir üzümü veya don üzümü ile ortak isimlerin Kuzey Amerika'ya özgü bir asmadır. Tırmanıcı bir asma olarak, Québec'ten Teksas'a ve doğu Montana'dan Nova Scotia'ya kadar orta ve doğu Kanada ile Amerika Birleşik Devletleri'nin orta ve kuzeydoğu kısımlarında yaygın bir şekilde dağılmıştır. Kuzeybatı ABD'de izole popülasyon raporları vardır ancak bunlar muhtemelen doğallaştırılmıştır. Uzun ömürlüdür ve en uzun ağaçlardan yukarı gölgeliğe kadar ulaşabilir.
Üzüm suyu, üzümlerin ezilerek sıvı hale getirilmesiyle elde edilen meyve suyudur. Şarap endüstrisinde, yüzde 7-23 oranında posa, kabuk, sap ve tohum içeren üzüm suyuna genellikle şıra denir. Üzüm suyundaki şekerler, tatlandırıcı olarak kullanılmasına ve fermente edilerek şarap, brendi veya sirke haline getirilmesine izin verir.