İçeriğe atla

Vinblastin

Vinblastin (VBL), Velban gibi marka isimleriyle satılan, çeşitli kanser türlerini tedavi etmek için genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Bu kanser türleri arasında Hodgkin lenfoması, küçük hücreli dışı akciğer kanseri, mesane kanseri, beyin kanseri, melanom ve testis kanseri bulunur. İlaç, damardan enjeksiyon yoluyla uygulanır.[1]

Vinblastin
Klinik verisi
Ticari adlarVelban, Velbe, diğer
Diğer adlarvincaleukoblastine
AHFS/Drugs.comMonografi
MedlinePlusa682848
Lisans veri
Gebelik
kategorisi
  • AU: D
Uygulama
yolu		intravenous
ATC kodu
Hukuki durum
Hukuki durum
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanımn/a
MetabolizmaLiver (CYP3A4-mediated)
Eliminasyon yarı ömrü24.8 hours (terminal)
BoşaltımBile duct and kidney
Tanımlayıcılar
  • dimethyl (2β,3β,4β,5α,12β,19α)-15-[(5S,9S)-5-ethyl-5-hydroxy-9-(methoxycarbonyl)-1,4,5,6,7,8,9,10-octahydro-2H-3,7-methanoazacycloundecino[5,4-b]indol- 9-yl]-3-hydroxy-16-methoxy-1-methyl-6,7-didehydroaspidospermidine-3,4-dicarboxylate
CAS Numarası
PubChem CID
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
NIAID ChemDB
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.011.577 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC46H58N4O9
Mol kütlesi810,989 g·mol−1
3D model (JSmol)
  • [H][C@]89CN(CCc1c([nH]c2ccccc12)[C@@](C(=O)OC)(c3cc4c(cc3OC)N(C)[C@@]5([H])[C@@](O)(C(=O)OC)[C@H](OC(C)=O)[C@]7(CC)C=CCN6CC[C@]45[C@@]67[H])C8)C[C@](O)(CC)C9
  • InChI=1S/C46H58N4O9/c1-8-42(54)23-28-24-45(40(52)57-6,36-30(15-19-49(25-28)26-42)29-13-10-11-14-33(29)47-36)32-21-31-34(22-35(32)56-5)48(4)38-44(31)17-20-50-18-12-16-43(9-2,37(44)50)39(59-27(3)51)46(38,55)41(53)58-7/h10-14,16,21-22,28,37-39,47,54-55H,8-9,15,17-20,23-26H2,1-7H3/t28-,37+,38-,39-,42+,43-,44-,45+,46+/m1/s1 
  • Key:JXLYSJRDGCGARV-XQKSVPLYSA-N 

Yan etkileri his değişikliği, kabızlık, halsizlik, iştah kaybı ve baş ağrısına neden olur. Ciddi yan etkiler arasında düşük kan hücresi sayıları ve nefes darlığı bulunur. Vinblastin, mevcut bir bakteriyel enfeksiyonu olan kişilere verilmemelidir. Hamilelik sırasında kullanımı bebeğe zarar verebilir. Vinblastin, hücre bölünmesini engelleyerek çalışır.

Vinblastin, 1958 yılında izole edilmiştir.[2] Geleneksel bir ilaca dönüştürülen doğal bir bitkisel tedavi örneği olan vinblastin, ilk olarak Madagaskar's pervink çiçeğinden elde edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[3]

Tıbbi Kullanımları

Vinblastin, Hodgkin lenfoması için ABVD ve agresif fibromatozis (desmoid tümör) tedavisinde metotreksat ile birlikte kullanılan bir dizi kemoterapi rejiminin bir bileşenidir.[4][5] Ayrıca Histiocytosis Association'ın belirlenmiş protokollerine göre histiyositoz tedavisinde de kullanılır.

Yan Etkileri

Vinblastin'in olumsuz etkileri arasında saç dökülmesi, beyaz kan hücreleri ve trombositlerde azalma, gastrointestinal sorunlar, yüksek tansiyon, aşırı terleme, depresyon, kas krampları, baş dönmesi ve baş ağrıları bulunur.[6] Bir vezikan olarak, vinblastin uygunsuz uygulama sonucu damar dışına çıkarsa yaygın doku hasarı ve kabarcıklara neden olabilir.

Farmakoloji

Vinblastin, bir vinca alkaloididir ve vincristine kimyasal olarak benzerdir. Tübülinle bağlanarak mikrotübül oluşumunu engeller. Vinblastin tedavisi, mikrotübül oluşumunu ve mitotik iğ ve kinetokorun düzgün oluşumunu bozarak, hücre döngüsünün M fazında spesifik hücre durmasına neden olur. Bu yapılar, mitozun anafazı sırasında kromozomların ayrılması için gereklidir. Toksisiteleri arasında kemik iliği baskılanması (doz kısıtlayıcıdır), gastrointestinal toksisite, güçlü vezikan (kabarcık oluşturan) aktivite ve ekstravazasyon yaralanması (derin ülserler oluşturur) bulunur. Vinblastin parakristalleri, sıkı paketlenmiş polimerleşmemiş tübülin veya mikrotübüllerden oluşabilir.[7]

Vinblastin, özellikle Bleomycin ve Metotreksat ile birlikte VBM kemoterapisinde, evre IA veya IIA Hodgkin lenfomaları için daha düşük dozlarda bleomisin ve azaltılmış genel toksisite ile daha uzun dinlenme dönemleriyle birlikte daha etkili bir bileşen olarak rapor edilmiştir.[8]

Etki mekanizması

Tubulin ve vinblastin kompleksi. Vinblastin sarı renkle gösterilmiştir.

Vinblastin, kolsemid ve nokodazol gibi mikrotübül bozucu ilaçların iki mekanizma ile etkili olduğu bildirilmiştir. Çok düşük konsantrasyonlarda mikrotübül dinamiklerini bastırırken, daha yüksek konsantrasyonlarda mikrotübül polimer kütlesini azaltırlar. Son bulgular, mikrotübül eksi-ucu organizasyon merkezlerinden kopmasını teşvik ederek mikrotübül parçalarının oluşumunu da sağladıklarını göstermektedir. Ancak, mekanizmaya yönelik araştırmalar devam etmektedir; son çalışmalar, vinblastinin bazı lösemilerde fazdan bağımsız olarak apoptozu indüklediğini de göstermektedir.[9]

Farmakokinetik

Vinblastin, P-glikoprotein'e bağlanması nedeniyle sınırlı beyin alımıyla çevresel seçici bir ilaç gibi görünmektedir.[10][11]

Tarihçe

Vinblastin, Madagaskar pervinkası bitkisinden, Robert Noble ve Charles Thomas Beer tarafından Western Ontario Üniversitesi'nde izole edilmiştir. Vinblastinin kemoterapötik ajan olarak kullanımı, bitkinin muhtemel anti-diyabetik etkisini incelemek için bitki özütü tavşanlara enjekte edildiğinde, vücut üzerindeki etkisi sayesinde ilk kez önerilmiştir. (Bitkiden yapılan çay, diyabete karşı halk ilacı olarak kullanılırdı.) Tavşanlar, azalan beyaz kan hücreleri nedeniyle bakteriyel bir enfeksiyondan ölmüştür; bu nedenle, vinblastinin lenfoma gibi beyaz kan hücreleri kanserlerine karşı etkili olabileceği hipotez edilmiştir. FDA tarafından 1965 yılında onaylanmıştır.[12]

Kaynaklar

  1. ^ "Vinblastine Sulfate". The American Society of Health-System Pharmacists. 2 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2015. 
  2. ^ Ravina E (2011). The evolution of drug discovery : from traditional medicines to modern drugs. 1. Aufl. Weinheim: Wiley-VCH. s. 157. ISBN 9783527326693. 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ World Health Organization (2023). The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023). Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/371090 Özgürce erişilebilir. WHO/MHP/HPS/EML/2023.02. 
  4. ^ Rueda Domínguez A, Márquez A, Gumá J, Llanos M, Herrero J, de Las Nieves MA, Miramón J, Alba E (December 2004). "Treatment of stage I and II Hodgkin's lymphoma with ABVD chemotherapy: results after 7 years of a prospective study". Annals of Oncology. 15 (12). ss. 1798-1804. doi:10.1093/annonc/mdh465 Özgürce erişilebilir. PMID 15550585. 
  5. ^ Lee YS, Joo MW, Shin SH, Hong S, Chung YG (January 2024). "Current Treatment Concepts for Extra-Abdominal Desmoid-Type Fibromatosis: A Narrative Review". Cancers. 16 (2). s. 273. doi:10.3390/cancers16020273 Özgürce erişilebilir. PMC 10813957 $2. PMID 38254764. 
  6. ^ "Vinblastine sulfate- vinblastine sulfate injection". DailyMed. 31 Aralık 2019. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020. 
  7. ^ Starling D (January 1976). "Two ultrastructurally distinct tubulin paracrystals induced in sea-urchin eggs by vinblastine sulphate" (PDF). Journal of Cell Science. 20 (1). ss. 79-89. doi:10.1242/jcs.20.1.79. PMID 942954. 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  8. ^ Gobbi PG, Broglia C, Merli F, Dell'Olio M, Stelitano C, Iannitto E, Federico M, Bertè R, Luisi D, Molica S, Cavalli C, Dezza L, Ascari E (December 2003). "Vinblastine, bleomycin, and methotrexate chemotherapy plus irradiation for patients with early-stage, favorable Hodgkin lymphoma: the experience of the Gruppo Italiano Studio Linfomi". Cancer. 98 (11). ss. 2393-2401. doi:10.1002/cncr.11807. hdl:11380/4847 Özgürce erişilebilir. PMID 14635074. 
  9. ^ Salerni BL, Bates DJ, Albershardt TC, Lowrey CH, Eastman A (April 2010). "Vinblastine induces acute, cell cycle phase-independent apoptosis in some leukemias and lymphomas and can induce acute apoptosis in others when Mcl-1 is suppressed". Molecular Cancer Therapeutics. 9 (4). ss. 791-802. doi:10.1158/1535-7163.MCT-10-0028. PMC 2852489 $2. PMID 20371726. 
  10. ^ Schinkel AH (April 1999). "P-Glycoprotein, a gatekeeper in the blood-brain barrier". Adv Drug Deliv Rev. 36 (2–3). ss. 179-194. doi:10.1016/s0169-409x(98)00085-4. PMID 10837715. 
  11. ^ Tsuji A (October 1998). "P-glycoprotein-mediated efflux transport of anticancer drugs at the blood-brain barrier". Ther Drug Monit. 20 (5). ss. 588-90. doi:10.1097/00007691-199810000-00024. PMID 9780140. 
  12. ^ Altmann KH (2009). "Preclinical Pharmacology and Structure-Activity Studies of Epothilones". Mulzer JH (Ed.). The Epothilones: An Outstanding Family of Anti-Tumor Agents: From Soil to the Clinic. Springer Science & Business Media. ss. 157-220. ISBN 9783211782071. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bleomisin</span> farmasötik ilaç

Bleomisin, kanser tedavisinde kullanılan antitümöral etkili bir ilaçtır. Streptomyces verticillus isimli bakteri tarafından üretilen bir antibiyotik olan bleomisinin, pulmoner toksik etkileri yüzünden kullanımı kısıtlıdır. Hücrelerde serbest radikaller oluşturarak DNA zincirlerinde kırılmalara neden olur.

Pozitron emisyon tomografisi adı verilen ve damar yolu ile enjekte edilen metabolik radyoaktif ajanların biriktiği normal veya patolojik dokuları görüntüleyen bir sintigrafi ve tomografi tekniği. Genel anlamda metabolik veya fonksiyonel görüntüleme için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Proton pompa inhibitörü</span>

Proton pompa inhibitörleri (PPİ), gastrik asit üretiminde belirgin ve uzun süreli azaltan ilaç grubudur. Bunu, midenin H+/K+ ATPaz proton pompasını geri dönüşsüz engelleyerek yapar.

<span class="mw-page-title-main">Lenfoma</span> Lenfositleri etkileyen hematolojik kanser

Lenfomalar bağışıklık sisteminin urlarıdır. Lenf düğümlerinde çıkan ve lenfositlerden oluşan urların tümüne lenfoma denir. Son geçen yüzyılda ve günümüzde bağışıklık sistemi üzerine süren çalışmalar bu kötücül urların daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Lenfomaların yalnızca altında yatan nedenleri ve oluşma süreçleri değil, aynı zamanda sağaltımları konusunda da önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Günümüzde Hodgkin dışı lenfoma olan her hasta için uygun bir sağaltım yöntemi bulunmaktadır.

Hodgkin hastalığı, Hodgkin lenfoma ya da Hoçkin lenfoma, lenf nodüllerinde tümöral büyüme biçiminde başlayarak gelişen hastalık. 1832'de Thomas Hodgkin tarafından tanımlandığı için onun adıyla anılır. Ayrıca lenfogranülamatoz; lenfadenom, malin granuloma gibi adlarla da tanımlanır. Nedeni bilinmemektedir. En sık genç erişkinlerde ve 55 yaş üzerinde görülür. Hodgkin lenfomada hastanın yaşı, cinsiyeti ve hastalığın evresi, tümör yükü, histopatolojik alt tipine bağlı olarak radyoterapi, kemoterapi ya da hematopoietik kök hücre nakli tedavi için uygulanabilir. Hodgkin lenfoma, bir lenf nodu grubundan diğerine sırayla yayılır ve sistemik belirtilerin gelişmesiyle hastalık ilerler. Hodgkin hücreleri mikroskopla incelendiğinde, histopatolojik bulgu olarak karakteristik çok çekirdekli Reed-Sternberg hücreleri görülür. Geçmişinde, Epstein-Barr virüsünün neden olduğu Enfeksiyöz Mononükleoz hastalığı bulunanların Hodgkin lenfomaya yakalanma riski artmıştır.

Asetilasyon, organik bir bileşiğe bir asetil fonksiyonel grubu eklenme tepkimesidir. Deasetilasyon ise asetil grubunun çıkartılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi</span> sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içeren, Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan belge; (2022) itibariyle 581 ilaç içerir. (liste üzerinde çalışma dev

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan WHO Temel İlaçlar Model Listesi herhangi bir sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içerir. Liste, aynı zamanda ülkeler tarafından kendi yerel temel ilaç listelerini geliştirmeye yardımcı olmak için de kullanılır. 155'ten fazla ülke, Dünya Sağlık Örgütü'nün model listesine dayalı olarak temel ilaçlara ait ulusal listelerini oluşturmuştur. Buna hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler dahildir.

Sitofosfamid, diğer isimleri arasında sitofosfan olarak da bilinir, kemoterapi olarak ve bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılan bir ilaçtır. Kemoterapi olarak lenfoma, multipl miyelom, lösemi, yumurtalık kanseri, meme kanseri, küçük hücreli akciğer kanseri, nöroblastom ve sarkom tedavisinde kullanılır. Bir bağışıklık baskılayıcı olarak, diğer koşulların yanı sıra nefrotik sendrom, polianjiitli granülomatoz ve organ naklini takiben kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla alınır.

Eskiden ametopterin olarak bilinen metotreksat (MTX), bir kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcıdır. Kanser, otoimmün hastalıklar ve ektopik gebelik tedavisinde ve tıbbi düşüklerde kullanılır. Kullanıldığı kanser türleri arasında meme kanseri, lösemi, akciğer kanseri, lenfoma, gestasyonel trofoblastik hastalık ve osteosarkom bulunur. Kullanıldığı otoimmün hastalık türleri arasında sedef hastalığı, romatoid artrit ve Crohn hastalığı bulunur. Ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla verilebilir.

Purinethol markası altında satılan merkaptopürin, kanser ve otoimmün hastalıklar için kullanılan bir ilaçtır. Spesifik olarak akut lenfositik lösemi (ALL), kronik miyeloid lösemi (KML), Crohn hastalığı ve ülseratif kolit tedavisinde kullanılır. Akut lenfositik lösemi için genellikle metotreksat ile birlikte kullanılır. Ağızdan alınır.

Taxotere markası altında satılan dosetaksel, bir dizi kanser türünü tedavi etmek için kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna meme kanseri, baş ve boyun kanseri, mide kanseri, prostat kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri dahildir. Tek başına veya diğer kemoterapi ilaçları ile birlikte kullanılabilir. Damar içine yavaş enjeksiyonla verilir.

Imuran markası altında satılan Azatioprin, bağışıklık sistemini baskılayan bir ilaçtır. Romatoid artrit, polianjiitli granülomatoz, Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve sistemik lupus eritematozus ve böbrek nakillerinde reddedilmeyi önlemek için kullanılır. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından 1. grup kanserojen olarak listelenmiştir. Ağızdan alınır veya damar içine enjekte edilir.

Kalsitriol, normalde böbrekte yapılan D vitamininin aktif formudur. 1,25-dihidroksikolekalsiferol olarak da bilinir. Hücre çekirdeğindeki D vitamini reseptörüne bağlanan ve aktive eden ve daha sonra birçok genin ekspresyonunu artıran bir hormondur. Kalsitriol, esas olarak bağırsaklardan kalsiyum alımını artırarak kan kalsiyumunu artırır.

Paklitaksel (PTX), çeşitli kanser türlerini tedavi etmek için kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna yumurtalık kanseri, yemek borusu kanseri, meme kanseri, akciğer kanseri, Kaposi sarkomu, rahim ağzı kanseri ve pankreas kanseri dahildir. İntravenöz enjeksiyon ile uygulanır. Albümine bağlı bir formülasyon da vardır.

Splenik marjinal bölge lenfoması (SMZL), dalağın beyaz pulpasının normal yapısının yerini alan B hücrelerinden oluşan bir kanser türüdür. Neoplastik hücreler hem küçük lenfositler hem de daha büyük, dönüştürülmüş lenfoblastlardır ve dalak foliküllerinin manto bölgesini istila ederler, marjinal bölgeyi aşındırırlar, sonuçta dalağın kırmızı pulpasını işgal ederler. Sıklıkla periferik kanla birlikte kemik iliği ve dalak hiler lenf düğümleri tutulur. Periferik kanda dolaşan neoplastik hücreler karakteristik görünümlerinden dolayı villöz lenfositler olarak adlandırılır.

Vinkristin, çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna akut lenfositik lösemi, akut miyeloid lösemi, Hodgkin hastalığı, nöroblastoma ve küçük hücreli akciğer kanseri dahildir. İntravenöz olarak verilir.

<span class="mw-page-title-main">Dakarbazin</span> farmasötik ilaç

Dakarbazin, imidazol karboksamid olarak da bilinir ve DTIC-Dome markası altında satılır. Melanom ve Hodgkin lenfomasının tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Hodgkin lenfoma tedavisi için sıklıkla vinblastin, bleomisin ve doksorubisin ile birlikte kullanılır. İlacın uygulaması damara enjeksiyon yoluyla yapılır.

ABVD, Hodgkin lenfoma tedavisinde birinci basamakta kullanılan ve daha eski MOPP protokolünün yerini alan bir kemoterapi rejimidir. Aşağıdaki kemoterapi ilaçlarının eşzamanlı tedavisini içerir:

BEACOPP, Hodgkin lenfomasının tedavisinde kullanılan bir kemoterapi rejimidir. Almanya Hodgkin Çalışma Grubu tarafından geliştirilmiştir ve evre II üzerinde olan veya erken evre olup risk faktörleri bulunan hastalar için uygulanmaktadır. Hastalar genellikle 21 günlük döngüler halinde tedavi görür, 15. ve 21. günler arasında ilaç verilmez. Daha yoğun bir rejim olarak 14 günlük döngüler de mevcuttur. Genellikle BEACOPP tedavi süreci dört, bazen altı ila sekiz döngüden veya ABVD ile kombinasyondan oluşur. Bazı ülkelerde BEACOPP hala deneysel bir tedavi olarak kabul edilse de, Almanya ve Avusturya gibi ülkelerde standart bir tedavi olarak uygulanmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise BEACOPP yerine genellikle ABVD tercih edilir. Bunun nedeni, BEACOPP'un ikincil neoplazilere yol açma potansiyeline sahip olduğuna dair endişelerdir. Ancak, GHSG HD14 çalışmasının nihai sonuçları, BEACOPP'un ABVD'ye kıyasla tedaviye bağlı ölüm veya ikincil kanserler açısından genel bir fark göstermediğini ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Burkitt lenfoması</span>

Burkitt lenfoması, özellikle germinal merkezde bulunan B lenfositlerini etkileyen lenfatik sistemin bir kanseridir. Hastalık, ilk kez 1958 yılında ekvatoral Afrika'da çalışan İrlandalı cerrah Denis Parsons Burkitt tarafından tanımlanmıştır. Oldukça agresif bir kanser türü olup, sıklıkla, ancak her zaman olmamakla birlikte, Epstein-Barr Virüsü veya İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü (HIV) enfeksiyonu sonucunda gelişen bağışıklık yetersizliğinin ardından ortaya çıkar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.