Vileş - Turkipedia

Vileş Azerice: Viləş
Konum
Ülke(ler)	Yardımlı ve Masallı rayonları
Genel bilgiler
Kaynak	Talış Dağları, Kulutaş
Kaynak rakımı	2203 m
Ağız	Hazar Denizi
Uzunluk	115 km
Havza alanı	935 km²
Debi	5,47 m³/san

Vileş (Azerice: Viləş) Vileşçay olarak da adlandırılan bir Azerbaycan nehridir. Güneydoğu Azerbaycan'dan Hazar Denizi'ne akar ve ülkenin en büyük nehirlerinden biridir.^[1]^[2]

Genel bakış

Vileş, 1929 yılında göçmen kuşlar için ekolojik bir sığınak olarak ilan edilen Kızıl Ağaç Devlet Koruma Alanı'nın bir parçasıdır. Nehir 115 km uzunluğundadır ve havza alanı 935 km²'dir. Talış Dağları'nın 2.203 metre yüksekliğindeki Kulutaş Zirvesi'nden doğar.^[3] Ortada sağda Şərətük Nehri'ne (29 km uzunluğunda), solda Mətəli Nehri'ne (21 km uzunluğunda) dallanır. Nehir, yağmur mevsimi boyunca yakınındaki köyleri sular altında bırakır ve ülkedeki en vahşi su kütlelerinden biri olarak kabul edilir. Kur-Araz Ovası bölgesinde Yardımlı Rayonu ve Masallu Rayonu içinden geçer.^[4] Nehrin büyük kısmın yağış (%70) oluştururken, geri kalanı yeraltı sularından (%20) ve dağlarda eriyen kardan (% 10) kaynaklanmaktadır. Nehrin yoğun yağış nedeniyle Ekim-Mayıs ayları arasında yıllık taşma eğilimi vardır.

Nehrin yıllık ortalama siltasyonu 900 g / metreküp'tür. Su hidrokarbonat-kalsiyumdan oluşmaktadır ve 500–1000 mg/l mineralizasyona sahiptir.

Vileşçay havzasında cilt ve rüzgar hastalıklarının tedavisi için uygun bir kaynak bulunmaktadır. Nehir suyu sulama için kullanılır. Vileşçay, deniz seviyesinin altındaki Hazar Denizi'ne akar. Ortalama eğimi 16,60'tır. Dağlık alanda, geçit karmaşık bir morfolojik özelliklere sahiptir. Nehir ağırlıklı olarak yağmur ve kısmen yeraltı suyu ile beslenmektedir. Yıllık ortalama debisi (Şeyhlar köyü) 4.5 m³/sn'dir. Yıllık akışın % 16'sı kışın, %39'u ilkbaharda, %17'si yaz aylarında ve %28'i sonbaharda akmaktadır.

Su kullanımı

Vileşçay, doğal kaynaklarında cilt hastalıklarına bir çare olan şifalı minerallere sahiptir. Vileşçay'dan gelen sular sulama amacıyla yoğun olarak kullanılmaktadır.^[3] Vileşçay doğal Vileşçay Rezervuarı'na akar. Rezervuarın hacmi 46 milyon ^m³ 'tür. Masallı'nın nehir kıyısındaki alanları turistler için önemli bir cazibe haline gelecek birçok otel ve tatil tesisinin bulunduğu bir yerdir.

Ayrıca bakınız

Azerbaycan'da turizm

Kaynakça

^ "Natural geography of Azerbaijan". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
^ "Rivers". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
^ ^a ^b "Viləşçay river". 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
^ "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aras</span> Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan ve İrandan geçerek Hazar Denizine akan nehir

Aras Nehri, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde doğup, Kura Nehri ile birleşerek Hazar Denizi'de dökülen bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Asi Nehri</span> Nehir

Asi Nehri, Lübnan'daki Bikâ Vadisi'nin doğu kısmından doğar ve Türkiye'nin Hatay ilinden Akdeniz'e dökülür. Asi Nehri'nin toplam uzunluğu 556 km olup, 366 km Suriye'de, 98 km Türkiye'de, 40 km Lübnan'dadır. 52 km'si Türkiye-Suriye sınırını oluşturur. Antakya ile Akdeniz'e doğal su yolu bağlanmış olan Asi Nehri'nin ortalama su debisi 30 m³/sn dir. Kış mevsimi ile ilkbaharda taşkınlar nedeniyle pek çok su baskını yaşanmıştır.

Ural Nehri veya Yayık Nehri, Rusya ve Kazakistan topraklarından geçen nehir.

Kura, Türkiye'de Ardahan Göle dolaylarından başlar ve Gürcistan'dan geçerek Azerbaycan'ın Sabirabad şehrinde Aras Nehri ile birleşir ve Neftçala Rayonu'nda Hazar Denizi'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Narın Nehri</span>

Narın Nehri, 807 km uzunluğunda olup Seyhun nehrinin sağ kaynak nehridir. Narın Nehri Kırgızistan'ın en büyük ve en uzun nehridir, batıya Fergana Vadisi üzerinden Özbekistan'a doğru akan Narın nehri Kara derya ile özbekistan'da birleşerek Sir derya havzasını oluşturan önemli bir hidrolojik sistem yaratır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki nehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Azerbaycan'daki akarsular, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarından akan bütün nehir, dere, çay ve suları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Ağstafaçay</span>

Ağstafaçay - Kura ün sağ koludur. Esasen Ermenistandan ve Azerbaycan'in Qazax ve Ağstafa bölgelerinin üzerinden geçmektedir. Uzunluğu 133 km, havza alanı 2500 km² dir. Başlangıcını Küçük Kafkasya'nın kuzey-doğu bölümünde, Pembek sıra dağlarından alır. Akımıyla yeraltı (45%), kar (35%) ve yağış (20%) sularından oluşur. Yaz mevsiminde kar ve yağmur suları nehirde taşkınlar meydana getirir.

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Astara Çayı, Azerbaycan ile İran'ın doğu sınırını oluşturan kısa akarsu. Azerbaycan, Astara Rayonu, Talış Dağları'nda üzerindeki Şindankalesi Dağı'ndan doğar, Alaşa şehrinden sonra İran-Azerbaycan sınırını çizerek Hazar Denizi'ne dökülür.

Sarısu Gölü, İmişli ve Sabirabad Rayonu sınırlarında Kura Nehri kıyısında yer alan, Azerbaycan'ın en büyük gölü.

Etrak Nehri, İran'ın kuzeydoğu dağlarından doğan, Türkmenistan'da Hazar Denizi'nin GD köşesine dökülen nehir.

Vileshchay Rezervuarı, Vileşçay nehri olarak da adlandırılan Vileş nehrinin oluşturduğu bir baraj gölüdür. Rezervuar, Azerbaycan'ın Masallı Rayonu'nda yer almaktadır.

Genceçay veya Gence Nehri - Azerbaycan'da yer alan bir nehirdir. Küçük Kafkasya'dan doğar ve Kura Nehri'ne akar.

Noğela, Gürcistan'daki Rioni Nehri'nin sağ koludur. Deniz seviyesinden 680 metre yükseklikte doğan nehrin uzunluğu 51 km, havza alanı 130 kilometrekaredir. Yağmur, kar ve yeraltı sularından beslenir. Nehirden maksimum akış Temmuz ve Kasım aylarında, minimum akış ise kış aylarında gerçekleşir. Nehrin yıllık ortalama debisi 4.86 mW/saniyedir.

Çiruhistskali, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'ndeki Şuahevi sınırları içerisinde yer alan, Açaristskali Nehri'nin sol koludur. Şavşeti Dağları'nın kuzey yamcında, 2220 metre rakımlı tepelerde doğar. 32 kilometre uzunluğundaki nehrin havza alanı 329 kilometrekaredir. Yağmur, kar ve yeraltı sularından beslenir. İlkbahar ve sonbaharda taşkınlara sebep olan nehirden diğer aylarda görece az su akar. Nehir ağzında yıllık ortalama su akışı 10.9 mW/saniyedir.

Ğorcomistskali veya Satsihuri, Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'ndeki Hulo sınırları içerisinde yer alan, Açaristskali Nehri'nin sağ koludur. Mesheti Sıradağları'nın güney yamacında, 2165 metre rakımlı tepelerde doğar. 13,4 kilometre uzunluğundaki nehrin havza alanı 97 kilometrekaredir. Yağmur, kar ve yeraltı sularından beslenir. İlkbahar ve sonbaharda taşkınlara sebep olan nehirden diğer aylarda görece az su akar. Nehir ağzında yıllık ortalama su akışı 3.6 mW/saniyedir.

Gaşgaçay, aşağı kesimlerde Durucaçay, Azerbaycan'da Ayrıçay Nehrinin sağ kolu olan bir nehirdir. Kah Rayonu'nda ve kısmen Şeki Rayonu'ndan geçmektedir. 33 uzunluğa sahiptir km ve havza alanı 136 alanı kilometre²'dir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.