Viktor But

Viktor Anatolyeviç Bout (Rusça: Виктор Анатольевич Бут); (d. 13 Ocak 1967) bir Rus silah tüccarıdır. Bir girişimci ve eski bir Sovyet askeri tercümanı olarak, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana 1990'larda ve 2000'lerin başlarında Doğu Avrupa'dan Afrika ve Orta Doğu'ya çok sayıdaki hava taşımacılığı şirketini silah kaçakçılığı yapmak için kullandı.^[1][2][3][4] Bout, geniş müşteri kitlesi ve ambargoları aşma isteği sayesinde, İngiltere Dışişleri Bakanlığından Peter Hain'in 2003 yılında Birleşmiş Milletler'e Bout'un geniş kapsamlı operasyonları hakkında bir rapor okumasının ardından Ölüm Tüccarı ve Yaptırımları Bozan lakaplarını aldı.^[1][5][6]

Bout, 6 Mart 2008'de, Tayland Kraliyet Polisi tarafından Amerikan yetkilileri ve Interpol ile işbirliği yapılarak terör suçlamasıyla Tayland'da tutuklandı. ABD'nin Tayland Büyükelçisi Eric G. John, Tayland Yüksek Mahkemesi tarafından Ağustos 2010'da zorunlu kılınan Suçluların İadesi Yasası uyarınca iadesini talep etti.^[5][7][8] Bout, Kolombiya'daki ABD kuvvetlerine karşı kullanılmak üzere Kolombiya Devrimci Silahlı Güçlerine (FARC) silah kaçırmak niyetiyle suçlandı, ancak suçlamalarını reddetti ve beraat edeceğini tahmin etti.^{[8][9][10][11][12][13]}

Bout, 2 Kasım 2011'de, Manhattan federal mahkemesinde bir jüri tarafından ABD vatandaşlarını ve yetkililerini öldürmek, uçaksavar füzeleri teslim etmek ve terör örgütüne yardım sağlamaktan, komplo kurmaktan suçlu bulundu ve 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı.^[14][15] Bout, Haziran 2012'den beri Birleşik Devletler Hapishanesi Marion'da tutulmaktaydı. 8 Aralık 2022'de Amerikalı basketbolcu Brittney Griner ile birlikte Rusya ve Amerika arasında gerçekleşen esir takasıyla serbest bırakılmıştır.^[16][17] Esir takası Birleşik Arap Emirlikleri, Abu Dabi'deki Al Bateen Havalaalanı'nda gerçekleşti. But, serbest bırakılmadan önce 14 yıl, 9 ay hapis yatmıştır.

Viktor Bout'un etnik kökeni belirsizdir. Birleşmiş Milletler belgeleri ve Bout'un kendisi, doğum yerinin Duşanbe (günümüz Tacikistan'ın başkenti), Tacikistan SSC, olduğunu ve doğum tarihinin büyük olasılıkla 13 Ocak 1967 olduğunu, ancak başka tarihler de mümkün olduğunu belirtiyor.^{[18][19][20][21][22][23]} 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rus vatandaşı oldu. 2001 tarihli bir Güney Afrika istihbarat dosyasına göre Bout etnik bir Ukraynalıdır.^[24][25]

Bout, Sovyet Silahlı Kuvvetlerinde görev yaptı. Askeri Yabancı Diller Enstitüsü'nden mezun olduğunun dışında, askeri kariyeri hakkında kesin bir bilgi yoktur.^[21][26][27] Eğitimi, çok dilli olması ve altı dilde ustalaşmasına izin verdi: Rusça, Portekizce, İngilizce, Fransızca, Arapça ve Farsça. 1980'lerin başında 12 yaşında Duşanbe Esperanto kulübünün bir üyesi olarak öğrendiği Esperanto'da akıcı olduğu bildirilmiştir.^{[28][29][30][31]} Bout'un kişisel web sitesinde, Sovyet Ordusunda tercüman olarak görev yaptığı ve teğmen rütbesine sahip olduğu belirtiliyordu.^[2]

Sovyetler Birliği'nin 1991 yılında dağılması üzerine Bout'un Sovyet Ordusu'ndan yarbay rütbesiyle terhis edildiği ve bunun üzerine hava taşımacılığı işine başladığı sanılıyor. Diğer kaynaklar onun GRU'da binbaşı olduğunu, Sovyet Hava Kuvvetleri'nde bir subay olduğunu, bir Sovyet askeri istihbarat eğitim programından mezun olduğunu veya bir KGB ajanı olduğunu belirtiyor.^{[1][5][18][22]}

Bout, 1980'lerin sonunda Angola İç Savaşı'nda Angola'nın Kurtuluşu için Halk Hareketi'ne (MPLA) yardım eden bir Sovyet askeri operasyonunda yer aldı. Sadece birkaç haftalığına Angola'da olduğunu belirtti.^{[18][21][26][32]}

• Victor Bout'un Kişisel Web Sitesinin önbelleğe alınmış kopyası
• Viktor Bout İddianamesi, 6 Mayıs 2008, ABD Adalet Bakanlığı, New York Güney Bölgesi 27 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.