İçeriğe atla

Vikipedi'de vandalizm

Vandalizm ile ilgili Vikipedi'nin politika sayfası için, .
Vandal kullanıcıları şikayet etmek için, .
Vandalizm örneği. Üstteki resimde yer alan makalenin vandalizme uğrayan (sağdaki) ve uğramayan sürümü karşılaştırılmış. Alt resimde bahsi geçen vandalizm mavi renk ile vurgulanmıştır.

Vikipedi'de vandalizm, bir projeye kasıtlı olarak zarar verme eylemidir. Vandalizm mizahi, rahatsız edici, küçük düşürücü veya bozucu şekilde düzenlemeler yapılması, uygun içeriğin projeden çıkarılması ve benzer düzenlemeleri içerir.

Geçmişten günümüze Vikipedi, içeriklere sahte bilgilerin eklenmemesi için düzenleme özgürlüğü ile içerikleri koruma arasında denge kurmaya çalışmıştır.[1] Vikipedi'de vandalizm çok kolaydır. Yeni kullanıcıların ve ziyaretçilerin düzenleyemediği az sayıdaki yarı korumaya alınmış sayfalar hariç,[2][3] herkes Vikipedi'deki maddelerde düzenlemeler yapabilir.

Vandalizmi konuk editörler ya da kayıtlı kullanıcılar yapabilir. Bununla birlikte yarı korumalı ve tam korumalı sayfaları sadece beyaz liste rütbeli Vikipedi editörleri, devriyeler veya hizmetliler düzenleyebilir.[3] Vandalizm en çok gündemdeki konularda ve ünlülerin sayfalarında görülmektedir.[4][5] Bazı durumlarda yaşayan insanların öldüğüne dair düzenlemeler yapılmaktadır. Geçmişte ABD Senatörleri Ted Kennedy ve Robert Byrd (sonradan öldüler) ile Amerikalı rapçi Kanye West'in (yaşıyor) öldüğüne dair vandal düzenlemelerin yapıldığı görülmüştür.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Wikipedia testing new method to curb false info - CSMonitor.com (İngilizce)". 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
  2. ^ "Wikipedia tightens editorial rules after complaint - New Scientist (İngilizce)". 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
  3. ^ a b "Wikipedia tightens online rules - BBC NEWS (İngilizce)". 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
  4. ^ "Wikipedia fights vandalism - NZ Herald News (İngilizce)". 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
  5. ^ "Wikipedia fights off cyber vandals - The Guardian (İngilizce)". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
  6. ^ "Vandals prompt Wikipedia to ponder editing changes - ABD News (İngilizce)". 15 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Açık içerik, insanların önceden oluşturulmuş ücretsiz bir içeriğe erişerek bu içeriğe atıfta bulunarak, içeriği izinsiz bir şekilde kopyalaması, yayınlaması ve değiştirebileceği ve kullanabileceği bir çalışmayı tanımlar. Ayrıca "serbestçe kullanılabilir" olarak da tanımlanır. İçeriğin tamamını ya da dilediği bir kısmını kullanmak kullanıcıya kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jimmy Wales</span> Vikipedinin iki kurucusundan biri olan Amerikalı internet girişimcisi

Jimmy Donal "Jimbo" Wales, Vikipedi'nin iki kurucusundan biri olan Amerikalı internet girişimcisi. Jimmy Wales bunun yanında Vikipedi ve çeşitli viki projelerini yöneten, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Wikimedia Vakfı'nın kurucusu ve ayrıca Wikimedia ile bağlantısı olmayan ve kâr amaçlı bir barındırma hizmeti olan Fandom adlı şirketin de kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Vikitür</span>

Vikitür viki tabanlı bir Wikimedia Vakfı tarafından desteklenen çevrimiçi bir projedir. Amacı, tüm türler için kapsamlı bir ücretsiz içerik kataloğu oluşturmaktır; proje genel halka değil bilim adamlarına yöneliktir. Jimmy Wales editörlerin derecelerine faks göndermeleri gerekmediğini, ancak gönderimlerin teknik bir izleyici ile toplanması gerektiğini belirtti. Vikitür GNU Özgür Belgeleme Lisansı ve CC BY-SA 3.0 altında bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi</span> Ücretsiz ve reklamsız internet ansiklopedisi

Vikipedi, kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan; özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız ve kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisidir. MediaWiki yazılımı kullanılarak hazırlanmaktadır. Sürekli eklemeler ve değişiklikler yapıldığı için hiçbir zaman tamamlanmayacağı varsayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe Vikipedi</span> Vikipedinin Türkçe sürümü

Türkçe Vikipedi, Vikipedi'nin 5 Aralık 2002'de başlatılan Türkçe sürümüdür. Madde sayısına göre 25. en büyük Vikipedi sürümüdür. 23 Ekim 2024 günü saat 05.32 itibarıyla (UTC) 623.206 maddeye ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Japonca Vikipedi</span> Vikipedinin Japonca sürümü

Japonca Vikipedi (ウィキペディア), Vikipedi'nin Japonca sürümüdür. 23 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Japonca Vikipedi'nin 1.434.393 maddesi, 2.249.551 kullanıcısı ve 40 hizmetlisi bulunmaktadır ve böylece Vikipedi'nin 10. büyük sürümü Japonca sürümüdür. Eylül 2002'de başlayıp Nisan 2006'da 200.000 madde sınırını geçti ve Haziran 2008'de 500.000 madde sınırını geçti. 23 Ekim 2024 günü itibarıyla 1.434.393 maddesi vardır. 2.249.551 kayıtlı kullanıcısından 12.753 kadarı aktiftir, 40 hizmetlisi vardır, açıldığı günden beri 102.103.056 kez katkıda bulunulmuştur. Madde sayısına göre 13. büyük Vikipedi sürümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Fransızca Vikipedi</span> Vikipedinin Fransızca sürümü

Fransızca Vikipedi Fransızca: Wikipédia en français, Vikipedi'nin Fransızca sürümüdür. "Vikipedi"nin Fransızca yazılışı "Wikipédia"dır. Mart 2001'de başlatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Macarca Vikipedi</span> Vikipedinin Macarca sürümü

Macarca Vikipedi Vikipedi'nin Macarca sürümüdür. 8 Temmuz 2003'te başlatıldı. 23 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Macarca Vikipedi'nin 549.025 maddesi, 573.726 kullanıcısı ve 26 hizmetlisi bulunmaktadır; madde sayısı bakımından Vikipedi'nin 26. en büyük sürümüdür.

<span class="mw-page-title-main">İngilizce Vikipedi</span> Vikipedinin İngilizce sürümü

İngilizce Vikipedi, Vikipedi'nin İngilizce sürümü. 6.000.000'u geçkin maddeye sahip olan İlk Vikipedi sürümü olarak, 15 Ocak 2001'de başlatıldı. Şu an en çok maddeye sahip Vikipedi sürümüdür. İkinci en büyük sürümü olan Sebuanca Vikipedi'den yaklaşık 800.000 fazla madde sayısına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Meta Viki</span>

Meta, tüm Wikimedia Foundation projelerinin örgütlenme ve eşgüdümünü sağlayan viki tabanlı bir web sitesidir.

<span class="mw-page-title-main">2012 İngilizce Vikipedi karartması</span>

2012 İngilizce Vikipedi karartması, İngilizce Vikipedi'nin 18-19 Ocak 2012 tarihlerinde 24 saatliğine önceden planlanarak erişime kapatılmasıdır. Sitede, maddeler yerine ABD Kongresi'nde oylanan Stop Online Piracy Act (SOPA) ve PROTECT IP Act (PIPA)'ya karşı çıkan bir mesaj görüntülenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vikigezgin</span>

Wikivoyage, gezi yerleri ve seyahat konularının gönüllüler tarafından yazıldığı ücretsiz web tabanlı seyahat rehberidir.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi'de cinsiyet dengesizliği</span> Vikipedi topluluğunun büyük kısmının erkek olmasıyla sistematik ön yargıya neden olan durum

Vikipedi'de cinsiyet dengesizliği, Vikipedi topluluğuna mensup kişilerin %84 veya %91'inin erkek olması sonucunda ortaya çıkan ve sistematik önyargıya neden olan bir durumdur. Cinsiyet dengesizliği, Vikipedi'ye yönelik eleştirilerin en önemlilerinden biridir. Bu yüzden, Vikipedi topluluğundaki cinsiyet uçurumunu azaltmak için çeşitli girişimler ortaya çıktı. Vikipedi'nin kurucularından Jimmy Wales, Ağustos 2014'te BBC'ye verdiği bir röportajda, Wikimedia Vakfı'nın Vikipedi'deki cinsiyet dengesizliğini azaltmayı hedeflediğinden bahsetti. Wales, vakfın daha fazla sosyalleşmeye ve daha fazla yazılım değişimine açık olduğundan da bahsetti.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi'ye Türkiye'den erişimin engellenmesi</span> 29 Nisan 2017den 15 Ocak 2020ye kadar sürdürülmüş erişim engeli

Vikipedi'nin çevrimiçi tüm dillerinin Türkiye'den engellenmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından, 5651 sayılı kanununun verdiği yetkiye dayanarak 29 Nisan 2017 tarihinde aldığı idari tedbir kararı sonucu meydana geldi. "Türkiye'yi terör örgütleriyle aynı zeminde gösteren ifadelerin bulunması" engele gerekçe olarak gösterildi. 2 Mayıs'ta verilen itiraz dilekçeleri sonucunda İngilizce Vikipedi'de yer alan "Turkish occupation of northern Syria", "Foreign involvement in the Syrian Civil War" ve "State-sponsored terrorism" maddelerinde Türkiye'ye ayrılan bölümlerin erişim engeline neden olduğu öğrenildi. 5 Mayıs'ta Vikipedi'nin bağlı bulunduğu Wikimedia Vakfı, idari tedbir kararı alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak kararın kaldırılmasını istedi, fakat itiraz reddedildi.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi'nin sansürlenmesi</span> çeşitli ülkelerde çeşitli sebeplerle gerçekleşmiş uygulama

Vikipedi'nin sansürlenmesi, aralarında Birleşik Krallık, Çin Halk Cumhuriyeti, Fransa, İran, İtalya, Özbekistan, Pakistan, Rusya, Suriye Cumhuriyeti, Suudi Arabistan, Tunus ve Türkiye'nin olduğu çeşitli ülkelerde çeşitli sebeplerle gerçekleşmiş bir uygulamadır. Bazı durumlar, aralarında Vikipedi içeriğinin de olduğu genel internet sansürünün örneğidir. Bazıları ise uygunsuz kabul edilen belirli içeriklerin görüntülenmesini engellemeye yönelik önlem olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi mobil uygulamalarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Wikimedia Vakfı dahil, mobil cihaz işletim sistemi üzerinde Vikipedi kullanmak için Wikimedia Vakfı resmi yayınlar. Bunların tümü uygun aracılığıyla ücretsiz olarak edinilebilir. Ayrıca, herhangi bir üçüncü taraf mağazasından bağımsız olarak, Wikimedia Vakfı'nın eski ve beta sürümlerini de içeren yayın web sitesinden indirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi topluluğu</span> çevrimiçi ansiklopedi Vikipediyi oluşturan ve sürdüren katılımcılar topluluğu

Vikipedi topluluğu, çevrimiçi ansiklopedi Vikipedi'yi oluşturan ve sürdüren katılımcılar topluluğudur. Bireysel katkıda bulunanlar "Vikipedist" olarak bilinir. OxfordDictionaries.com Ağustos 2012'de "Wikipedian" kelimesini sözlüğüne ekledi.

<i>Vikipedi Anıtı</i>

Vikipedi Anıtı, Polonya'nın Słubice kentinde bulunan, Ermeni heykeltıraş Mihran Hakobyan'ın Vikipedi'ye katkıda bulunanları onurlandırmak için tasarladığı bir heykel.

<span class="mw-page-title-main">Steven Pruitt</span> Vikipedi aktivisti

Steven Pruitt, İngilizce Vikipedi'de en fazla sayıda düzenlemeye sahip olan Amerikalı bir Vikipedi editörüdür. Dört milyondan fazla düzenleme ve oluşturulan 35.000'den fazla makale ile 2017'de Time dergisi tarafından internetteki en önemli 25 etkileyiciden biri seçildi. Pruitt, Giacomo Puccini'nin Gianni Schicchi operasındaki küçük bir karaktere atıfta bulunan "Ser Amantio di Nicolao" takma adı altında editörlük yapıyor. Kadınların Kırmızılı Kadınlar projesi aracılığıyla dahil edilmesini teşvik etmek için Vikipedi'de sistemik önyargılarla mücadele ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Women in Red</span>

Kırmızılı Kadınlar, cinsiyet konusunda Vikipedi içeriklerinde görülen taraflılığı ele alan bir VikiProjesidir. Proje, kadın biyografileri, kadın çalışmaları ve kadın sorunları ile ilgili içerik oluşturmaya odaklanıyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.