İçeriğe atla

Vikipedi'de cinsiyet dengesizliği

Słubice'de bulunan, hem erkek hem kadın vikipedistleri gösteren Wikipedia Anıtı.[1][2] Heykelin ilk modeli sadece erkekleri içeriyordu.
Vikipedi topluluğu, ağırlıklı olarak erkeklerden oluşmaktadır. (Nisan 2012)

Vikipedi'de cinsiyet dengesizliği, Vikipedi topluluğuna mensup kişilerin %84 veya %91'inin erkek olması sonucunda ortaya çıkan ve sistematik önyargıya neden olan bir durumdur.[3] Cinsiyet dengesizliği, Vikipedi'ye yönelik eleştirilerin en önemlilerinden biridir. Bu yüzden, Vikipedi topluluğundaki cinsiyet uçurumunu azaltmak için çeşitli girişimler ortaya çıktı. Vikipedi'nin kurucularından Jimmy Wales, Ağustos 2014'te BBC'ye verdiği bir röportajda, Wikimedia Vakfı'nın Vikipedi'deki cinsiyet dengesizliğini azaltmayı hedeflediğinden bahsetti. Wales, vakfın daha fazla sosyalleşmeye ve daha fazla yazılım değişimine açık olduğundan da bahsetti.[4]

2016 yılındaki bir BBC haberine göre özgür ansiklopedide bulunan maddelerden sadece %17'sini kadınlar oluşturuyor. Kadın editör sayısı ise %30'un altında. BBC bu gerekçelerle Vikipedi'nin daha az cinsiyetçi olması için 13 ülkede toplamda 15 etkinlik düzenledi. #100WomenWiki etiketini Vikipedi'de bulunmayan kadın maddelerini oluşturmak için sosyal medyada kullandı. Kullanıcılar bu etiket ile çok sayıda öne çıkan kadının maddesini oluşturdu.[5] 2016 yılındaki etkinliğe BBC Türkçe de katıldı ve İstanbul'da buluşan yedi kadın toplumda öne çıkan kadınlar hakkında Türkçe Vikipedi'ye içerik ekledi.[6]

Wikimedia Vakfı'nın 2019'da yayımladığı verilere göre ise editörlerin %91'i erkek ve %77'si beyazdır.[7]

Bu cinsiyet eşitsizliğinin birkaç nedeni öne sürülmüştür. 2010 yılında yapılan bir araştırma, Vikipedi'de yüzde 13'lük bir kadın katılım oranının, diğer "kamuya açık düşünce liderliği forumlarının" genel yüzde 15'ine yakın olduğunu ortaya koydu.[8][9] Wikipedia araştırma görevlisi Sarah Stierch, Wikipedia'ya katkıda bulunanların cinsiyet açısından anonim kalmasının "oldukça yaygın" olduğunu kabul etti.[10]

Kaynakça

  1. ^ "Wikipedia monument to be built in Poland". The Independent (İngilizce). 10 Ekim 2014. 10 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  2. ^ Ronson, Jacqueline. "Wikipedia Monument in Słubice, Poland Celebrates First Anniversary". Inverse (İngilizce). 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020. 
  3. ^ Statistics based on Wikimedia Foundation Wikipedia editor surveys 2011 12 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Kasım 2010-Nisan 2011) ve November 2011 5 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Nisan - Ekim 2011)
  4. ^ Wikipedia 'completely failed' to fix gender imbalance 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC interview with Jimmy Wales, 8 Ağustos 2014.
  5. ^ "100 Kadın: Kadınlar Vikipedi'yi ele geçiriyor". BBC Türkçe. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017. 
  6. ^ "İstanbul'da kadınlar 'Vikipedi'yi ele geçirdi'". BBC Türkçe. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017. 
  7. ^ Robinson, Andrew. "Scholars reflect on Wikipedia's 20 years of crowdsourced knowledge" (İngilizce). Science. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 
  8. ^ Cohen (30 Ocak 2011). "Define Gender Gap? Look Up Wikipedia's Contributor List". New York Times. 3 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2011. 
  9. ^ "Recent research — Napoleon, Michael Jackson and Srebrenica across cultures, 90% of Wikipedia better than Britannica, WikiSym preview". The Signpost. Vikipedi. 31 Temmuz 2013. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  10. ^ "The women of Wikipedia: Closing the site's giant gender gap". 24 Ocak 2013. 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Vikipedi'de cinsiyet dengesizliği ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jimmy Wales</span> Vikipedinin iki kurucusundan biri olan Amerikalı internet girişimcisi

Jimmy Donal "Jimbo" Wales, Vikipedi'nin iki kurucusundan biri olan Amerikalı internet girişimcisi. Jimmy Wales bunun yanında Vikipedi ve çeşitli viki projelerini yöneten, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Wikimedia Vakfı'nın kurucusu ve ayrıca Wikimedia ile bağlantısı olmayan ve kâr amaçlı bir barındırma hizmeti olan Fandom adlı şirketin de kurucusudur.

Cinsiyetçilik, kişinin cinsiyetine veya toplumsal cinsiyetine dayalı önyargı veya ayrımcılıktır. Cinsiyetçilik herkesi etkiler. Basmakalıplarla ve toplumsal cinsiyet rolleriyle bağlantılıdır, ve bir cinsiyetin veya toplumsal cinsiyetin doğası gereği diğerinden üstün olduğu inancını içerebilir. Aşırı cinsiyetçilik kadın düşmanlığını, cinsel tacizi, tecavüzü ve diğer cinsel şiddet biçimlerini teşvik edebilir. Cinsiyet ayrımcılığı cinsiyetçiliği kapsayabilir. Bu terim, insanlara cinsiyet kimlikleri veya toplumsal cinsiyet veya cinsiyet farklılıklarına dayalı ayrımcılık olarak tanımlanmaktadır. Cinsiyet ayrımcılığı özellikle işyeri eşitsizliği açısından tanımlanmaktadır. Sosyal veya kültürel gelenek ve normlardan ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Wikimania</span>

Wikimania, viki projeleri kullanıcıları için Wikimedia Vakfı tarafından düzenlenen uluslararası bir konferanstır. Viki Çılgınlığı anlamına gelen Wikimania, ilk defa 5, 6, 7 Ağustos 2005 tarihlerinde Almanya'nın Frankfurt şehrinde yapıldı. Araştırmacılar ve konuşmacıların katıldığı konferansta, Vikipedi üzerine yapılan çalışmalar ve araştırmalar, Wikimedia Vakfı tarafından yürütülen diğer projelerle ilgili çalışmalar, wiki kültürü ve teknolojisi konuları işleniyor. Özgür yazılım ve özgür içerik konuları da konferansın ele aldığı başlıklar. Programda, slayt sunumları, poster sunumları, sohbetler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi</span> Ücretsiz ve reklamsız internet ansiklopedisi

Vikipedi, kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan; özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız ve kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisidir. MediaWiki yazılımı kullanılarak hazırlanmaktadır. Sürekli eklemeler ve değişiklikler yapıldığı için hiçbir zaman tamamlanmayacağı varsayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe Vikipedi</span> Vikipedinin Türkçe sürümü

Türkçe Vikipedi, Vikipedi'nin 5 Aralık 2002'de başlatılan Türkçe sürümüdür. Madde sayısına göre 25. en büyük Vikipedi sürümüdür. 23 Ekim 2024 günü saat 05.32 itibarıyla (UTC) 623.206 maddeye ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca Vikipedi</span> Vikipedinin Katalanca sürümü

Katalanca Vikipedi, Vikipedi'nin Katalanca sürümüdür. 16 Mart 2001'de, Almanca Vikipedi oluşturduğundan sadece birkaç dakika sonra, Katalanca Vikipedi oluşturuldu. Mamafih, iki ay süresinde, Katalanca Vikipedi, maddelere sahip olan tek İngilizce olmayan Vikipedi sürümüydü. 23 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Katalanca Vikipedi'nin 761.633 maddesi, 495.676 kullanıcısı ve 27 hizmetlisi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakça Vikipedi</span> Vikipedinin Kazakça sürümü

Kazakça Vikipedi Vikipedi'nin Kazakça versiyonudur. Haziran 2002'de yazılmaya başlanmıştır. Kazakça Vikipedi'nin oldukça düşük bir büyüme çizgisi varken 2011 yılında Kazak ulusal ansiklopedisinde yer alan maddelerin Vikipedi'ye eklenmesi ile büyük bir büyüme göstermiştir. Ayrıca üç değişik alfabede yazılmaktadır. Bu alfabeler Arap, Latin ve Kiril alfabeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Nupedia</span>

Nupedia, uzmanlar tarafından İngilizce yazılan ve ücretsiz içerik ile lisanslanmış olan web tabanlı bir ansiklopedidir. Nupedia Bomis tarafından kurulmuştu ve baş yazarları Jimmy Wales ile Larry Sanger'dı. Nupedia 2000 yılı Mart ayında kurulmuş ve yayın hayatına 2003 yılı Eylül ayında son vermiştir. Genellikle Nupedia, Vikipedi'nin öncüsü olarak bilinmekle birlikte, Vikipedi'den farklı olarak Nupedia'da bir madde yayınlanmadan önce 7 adım süren bir kontrol mekanizması bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Larry Sanger</span>

Lawrence Mark "Larry" Sanger, Amerikalı internet proje / yazılım geliştiricisi, Wikipedia'nın kurucularından ve Citizendium'un kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Vikimaraton</span>

Vikimaraton, Vikipedi, OpenStreetMap ve LocalWiki gibi çevrimiçi projelerde yer alan topluluklardaki editörler tarafından toplu olarak temel düzenleme eğitimleri de dahil olmak üzere, genellikle belirlenmiş bir konu ya da içerik ile ilgili konuların geliştirilmesi amacıyla yapılan çalışmalara verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Cinsiyetler arası ücret farkı</span>

Cinsiyetler arası ücret farkı, Türkiye İstatistik Kurumu'nun tanımına göre erkekler ve kadınlar arasındaki ücret farkının erkek ücreti içindeki yüzdesidir. Avrupa Birliği'nin tanımı göre ise erkek ve kadınların ortalama brüt saatlik ücretleri arasındaki farkın, erkeklerin ortalama brüt saatlik ücreti içindeki yüzdesidir.

Wikitribune, Vikipedi'nin kurucusu Jimmy Wales tarafından başlayacağı Nisan 2017'de duyurulan ve Wikimedia Vakfı veya Vikipedi ile ilgisi bulunmayan web sitesidir.

Üçüncü cinsiyet veya üçüncü cins, bireylerin hem kendileri hem de toplum tarafından ne erkek ne de kadın olarak kategorize edildiği bir kavram. Ayrıca, üç veya daha fazla cinsiyeti tanıyan toplumlardaki bir toplumsal kategoriyi ifade eder. Üçüncü terimi genellikle "diğer"i kastediyor olarak anlaşılır; bazı antropologlar ve sosyologlar açıklanan dördüncü, beşinci, ve "bazı" cinsiyetleri ifade ederler.

Wikipediocracy, Vikipedi'nin tartışılması ve eleştirilmesi üzerine yoğunlaşan bir web sitesidir. Benzer konuları işleyen Wikipedia Review sitesi kullanıcıları tarafından Mart 2012'de kurulmuştur. Daily Dot muhabiri Kevin Morris site hakkında, "Wikipedia'nın üst katmanlarının kirli çamaşırlarını araştırması ile bilindiği" ifadesini kullanmıştır. Romancı Amanda Filipacchi, The Wall Street Journal'da sitede "Wikipedia'nın sorunlu uygulamalarının akıllıca ve eğlenceli bir şekilde tartışıldığını" yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yılın Wikimedia Gönüllüsü</span> ödül

Yılın Wikimedia Gönüllüsü, Wikimedia Hareketi içindeki önemli başarılara dikkat çekmek ve Vikipedi editörleri ve Wikimedia projelerine katkıda bulunan kişileri onurlandırmak üzere Vikipedi'nin kurucu ortağı Jimmy Wales tarafından her yıl verilen bir ödüldür.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet</span> kadınlık ve erkeklik arasındaki ayırt edici fiziksel, zihinsel ve davranışsal özellikler

Toplumsal cinsiyet, kadınlık ve erkeklik ile ilgili ve bunlar arasında ayrım yapan özellikler dizisidir. Bağlama bağlı olarak bu, cinsiyete dayalı sosyal yapıları ve cinsiyet kimliğini içerebilir. Çoğu kültür, cinsiyetin iki kategoriye ayrıldığı ve insanların birinin veya diğerinin parçası olarak kabul edildiği bir cinsiyet ikiliği kullanır; bu grupların dışında olanlar ikili olmayan şemsiye terim kapsamına girebilir. Güney Asya'daki hicralar gibi bazı toplumların "erkek" ve "kadın" dışında belirli cinsiyetleri vardır; bunlara genellikle üçüncü cinsiyetler denir.). Çoğu akademisyen, cinsiyetin sosyal organizasyon için merkezi bir özellik olduğu konusunda hemfikirdir.

<i>Vikipedi Anıtı</i>

Vikipedi Anıtı, Polonya'nın Słubice kentinde bulunan, Ermeni heykeltıraş Mihran Hakobyan'ın Vikipedi'ye katkıda bulunanları onurlandırmak için tasarladığı bir heykel.

Tumtum Yahudi Haham edebiyatında geçen bir terimdir. Genellikle cinsel organları kapalı veya "gizli" olduğu veya başka şekilde tanınamayacağı için cinsiyeti bilinemeyen kişilere söylenir. Sıklıkla bir arada gruplandırılsalar da, tumtumun hem erkek hem de kadın cinsel organına sahip olan androginos'lardan (אנדרוגינוס) farklı bazı halaha grupları vardır. Tumtum Kutsal Yazılarda görünmese de, diğer literatürde görünmektedir. Kabalist Elliot Kukla, "Tumtum Mishna'da 17 kez, Tosefta'da 23 kez; Babil Talmudunda 119 kez; Kudüs Talmudunda 22 kez ve midrash, yorum ve halahada yüzlerce kez ortaya çıkıyor."

<span class="mw-page-title-main">Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu</span> cinsiyet eşitliğini ölçmek için tasarlanmış endeks

Küresel Cinsiyet Farkı Raporu, ilk olarak 2006'daki Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayımlandı. 2020 raporu, 153 ülkeyi kapsıyor. Küresel Cinsiyet Farkı Endeksi, cinsiyet eşitsizliklerini ölçmek için tasarlanmış bir endekstir. Endeks, "bu ülkelerdeki mevcut kaynakların ve fırsatların gerçek seviyesinden ziyade, ülkelerdeki kaynaklara ve fırsatlara erişimde cinsiyete dayalı eşitsizlikleri ölçmek için" tasarlanmıştır. Çok gelişmiş ülkelerin daha yüksek puanlara sahip olması gerektiği savı doğru değildir. Endeks puanlarını belirlemek için kullanılan metodoloji, erkeklerin kadınlara göre dezavantajlı olduğu durumları "eşit" sayacak şekilde tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Women in Red</span>

Kırmızılı Kadınlar, cinsiyet konusunda Vikipedi içeriklerinde görülen taraflılığı ele alan bir VikiProjesidir. Proje, kadın biyografileri, kadın çalışmaları ve kadın sorunları ile ilgili içerik oluşturmaya odaklanıyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.