İçeriğe atla

Vikingler

Danimarkalı denizciler (12. yüzyıl ortalarındaki çizim)

Vikingler ya da Norslar,[1][2] İskandinavyalı korsan ve tüccar kavimlerdir. Aslında "Viking" veya "Nors" bir millet adı değildir; Danlara, Norveçlilere, İsveçlilere ve diğer İskandinavlara (Kuzey Cermenleri) kim olduklarına bakmaksızın verilen isimdir. Bu adlandırma Eski Norsçadaki Vikingr (yağmacı) sözcüğünden gelir ve Viking Çağı boyunca tüm Kuzey Cermenleri bu adla anılmıştır. Vikinglerin ataları antik Cermen halkları, konuştukları dil(ler) ise Cermen dil ailesine bağlı İskandinav dilleridir. Vikingler ömürlerinin büyük bir kısmını denizlerde geçirmiş olan savaşçı bir halktır. 8 - 11. yüzyıllar arasında kuzeybatı Avrupa'da birçok yeri ele geçirmişlerdir.[3] Viking akınları ile birlikte birçok manastır yok olmuştur. Olaya tanıklık eden ve hayatta kalarak Avrupa'nın çeşitli bölgelerine dağılan keşişlerin dramatik ve trajik anlatımları, yüzyıllarca sürecek bir Viking korkusu ve düşmanlığı yaratmıştır. Vikingleri kaba, ilkel, medeniyetten uzak bir kavim olarak betimlemişlerdir. Bu anlatımların etkisiyle, Avrupalıların Viking kültürüne uzun süre kayıtsız kaldıkları anlaşılmaktadır. Göçebe ve savaşçı bir kavim olan Vikinglerin yazılı geleneği olmayışı, kültür izlerinin sürülmesini güçleştirmektedir. Yazılı kaynakların zayıflığına ve Batılı kaynaklardaki olumsuz Viking imajına karşılık, arkeolojik veriler, incelikli bir Viking maddi kültürünün varlığına işaret etmektedir.

Köken bilimi

Viking adı muhtemelen Eski Norsça vik (dere) sözcüğünden ya da Eski İngilizce wic (kamp) sözcüğünden türemiştir.[3] Nors ise Eski Norsça noord (kuzey) sözcüğünden türemiştir.[4] Erken dönem İskandinav dillerinde "vikingr" [sic] sözcüğü "korsan" anlamına gelir.[5]

Varyaglar

İsveçli olan Varyaglar doğuya doğru yayılmış, 11. yüzyılda Karadeniz'e, hatta İran'a kadar uzanmışlardı. Bunların çoğu Rusya'da Novgorod ve Ukrayna'da ise Kiev'e yerleştiler, barışçı ticaret erbabı olarak ipek karşılığında kürk ve köle alışverişi yaptılar. Bunların içinden prens Ryurik Hanedanı, Rusya'da 16. yüzyıla kadar hüküm sürdü.

Normanlar

Ana maddeler: Normanlar ve Rollo

Normanlar, Danimarka ve Norveç Vikinglerinin Fransa'nın Normandiya bölgesine yerleşmiş ve Fransızca dilini benimsemiş olan kısmıdır.

Danimarkalı ve Norveçli olan Normanlar («kuzey adamları») batıya doğru denizleri ele geçirmeye giriştiler. Usta gemici ve korkunç savaşçı olan bu insanlar; İzlanda ile Grönland'ı ve Kanada kıyılarını sömürgeleştirdiler. Pruvası ejderha başı biçiminde olan, yelkenle ve kürekle yol alan, dibi hemen hemen düz inşa ettikleri uzun teknelerin üstünde Büyük Britanya'ya çıktılar; zengin manastırları yağmalayıp ağır fidyeler alarak her yere korku ve dehşet saldılar. Aynı hızlı akın tekniği, anakarada da uygulandı.

Sen Nehri boyunca denizden yukarı çıkan Normanlar; 845 ve 885 senelerinde iki kez Paris'e saldırdılar. Luvar vadisi, Bordeaux, Toulouse, Lizbon, Sevilla, hatta İtalya bile onların saldırısına uğradı (Robert Guiscard, 11. yüzyılda Sicilya'yı ele geçirecektir). Ragnar ve 911 yılında Rollo, sonraları Normandiya adını alan bölgeye yerleşti ve yüz yıl kadar sonra buradan yola çıkan I. William İngiltere'yi işgalle girişti.

İşgaller

Ana maddeler: İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi ve Güney İtalya'nın Normanlar tarafından fethi
Viking fetihleri

Vikinglerin büyük bir kısmı batıya doğru ilerlerken, Bizans'ın batısını koruyan Vareg Vikingleri de doğuya doğru ilerlemişlerdir. Vikinglerin İstanbul'a geldiğine dair çok ciddi araştırmalar yapılmaktadır.[6] 8. ve 11. yüzyıllar arasında Avrupa'da yaşanan bu döneme, tarihte Viking Devri denir.

Şu anki İsveç, Norveç, Danimarka, İzlanda ve Faroe Adaları Viking kökenlidir.

Viking soyundan gelen Normanlar; 11. yüzyılda Büyük Britanya'yı ele geçirmiş ve İngiltere'nin en güçlü hanedanı olmuşlardır. Norman işgali, Britanya'nın son uğradığı son işgaldir.[]

Kültür

Vikingler cenaze törenlerini, ölülerini tahtadan ve içi toprakla doldurulmuş bir kayığa koyup yakarak gerçekleştirirlerdi.

Sanılanın aksine Vikingler başlarına boynuzlu ya da kanatlı kasklar takmamışlardır. Aslında Vikinglerin hemen hemen yarısı savaş meydanlarında kask bile takmamışlardır ve başları korumasız savaşmışlardır. Kask kullanan Vikingler ise muhtemelen rütbeli ve zengin olanlarıdır ve taktıkları kasklar herhangi bir ayırt edici özelliği olmayan kubbeli ve konik kasklardır. Bunların sayısı da oldukça sınırlı olduğundandır ki günümüze kadar ulaşabilen Viking kasklarının sayısı bir hayli azdır.

Kaynakça

  1. ^ "Viking." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
  2. ^ "Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu ve Türkçe". 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013. 
  3. ^ a b "Viking." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  4. ^ "Norse." 10 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Online Etymology Dictionary
  5. ^ "Viking." 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica.com. Erişim: 10 Kasım 2013.
  6. ^ "İstanbul'da Viking İzleri". Selçuk Eracun. İst Dergi. 23 Şubat 2023. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Ayrıca bakınız

İlgili yapımlar

İlgili filmler

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anglosaksonlar</span> eski bir Cermen halkı

Anglosaksonlar, Anglus, Sakson ve Jüt karışımı bir Cermen halkı. 5. yüzyıldan itibaren Romalıların Britannia olarak isimlendirdiği adayı istila etmiş ve 865'teki Viking istilasına kadar adanın tamamını yönetmişlerdir; Viking istilasından Norman istilasına kadar geçen sürede ise bazen adanın bir kısmını, bazen tamamını yönetmiş ve bazen de adanın kontrolünü tamamen Vikinglere kaptırmışlardır. Vikinglerin gelişiyle İngiltere'deki Anglosakson kontrolü önemli ölçüde zayıflamış ve Normanların gelişiyle birlikte tamamen sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">İzlandaca</span> İzlandanın resmî dili olan Kuzey Cermen dili.

İzlandaca, Cermen dillerinden biri ve İzlanda'nın resmî dilidir. İzlandacaya en yakın diller, Faroe Adaları'nda konuşulan Faroe dili ile Sognamål gibi Batı Norveç lehçeleridir. İzlanda, anakaraya uzak bir ada devleti olmasından dolayı, diğer ülkelerle arasında kayda değer oranda kültür alışverişi gerçekleşmemiş, bunun sonucunda dile çok az yabancı sözcük girmiştir. İzlanda'nın konumu Amerika'ya daha yakın olmasına rağmen, İzlandaca bir İskandinav dilidir.

Eski İngilizce şu anki İngiltere olan bölgenin belli bölümlerinde ve Güney İskoçya'da 5. yüzyılın ortalarından 12. yüzyılın ortalarına kadar konuşulmuş İngilizcenin eski şeklidir. Bu dil, Batı Cermen dillerinden birisiydi ve bu yüzden de Eski Frizce ve Eski Saksoncayla yakından ilgilidir. Ayrıca dil, Kuzey Cermen dil grubundan Eski Norsçanın da büyük etkisi altında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İngilizler</span> İngiltere ile ilişkili bir halk

İngilizler, İngilizce dilini konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış etnik grup ve millettir. Tarih boyunca İngiltere'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Anglo-Saksonlar, Vikingler, Bretonlar ve Normanlar İngiliz kimliğini oluşturan etnik gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Cermenler</span> bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanyada MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk

Cermenler, bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanya'da MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk veya bu halktan olan kimse.

<span class="mw-page-title-main">Runik yazı</span> ilk çağlara ait yazı biçimi

Runik yazı İlk Çağ Orta Asya toplumları, Türkler, Etrüskler, Macarlar ve vaktiyle Kuzey Avrupa ülkelerinde yaşayanlar tarafından kullanılmış bir yazı sistemidir.

Eski Nors dili, Vikingler döneminde, yaklaşık 1300'lere kadar, İskandinavya'da ve Vikinglerin kontrol ettiği deniz aşırı yerleşim birimlerinde konuşulmuş Kuzey Cermen dili. 8. yüzyılda kullanılan Proto Norsçadan türemiştir. Bu dönemlerden kalan belgelerin çoğu, Orta Çağ İzlandacasına ait olduğundan dilin kabul edilen standart hali Eski Batı Nors dili olarak geçen lehçedir. Bu lehçe Eski İzlandaca ve Eski Norveççeyi içerir. Fakat Eski Nors dilini konuşanların çoğu aslında Danimarka ve İsveç yerleşimlerinde konuşulan Eski Doğu Nors dili lehçesini kullanmaktaydılar.

<span class="mw-page-title-main">Normanlar</span> Frenk ve İskandinav karışımı halk

Normanlar, MS 912 yılından itibaren Normandiya'ya yerleşen Frenk ve İskandinav karışımı halk. Normanların soyundan gelen modern halk hâlen Fransa'nın Normandiya bölgesinde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bayeux İşlemesi</span>

'Bayeux İşlemesi, 1066 yılındaki Hastings Muharebesi sonucu Normanlar tarafından ele geçirilen İngiltere'nin tarihini Norman bakış açısıyla anlatan işleme kilim. Asıl ölçüleri 0,5 metreye 70 metre ölçüsündedir. Kanaviçe olduğu söylense de daha çok duvar kilimini andırır. Arka dikiş yöntemiyle yapılmıştır. Şekillerin yanı sıra işleme üzerindeki yazılar Latincedir. Aslı Fransa Bayeux'deki Musée de la Tapisserie de Bayeuxde sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vareg Muhafızları</span>

Vareg Muhafızları, 10. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar Bizans imparatorlarının kişisel korumalığını yapan Bizans ordusunun seçkin birliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Ragnar Lodbrok</span> Viking savaşçısı ve kral

Ragnar Lodbrok veya Lothbrok, efsanevi Viking savaşçı ve kral. Eski Nors dilinde başta Ragnarssona þáttr olmak üzere çok sayıda sagaya konu olmuştur.

Ælla İngiltere'deki Anglosakson Northumbria kralıdır. Hükümdarlık dönemine dair kesin bilgiler olmamakla beraber Eski Nors dilindeki Ragnarssona þáttr sagasındaki baş karakterlerdendir.

Lagertha efsanevi kadın savaşçı ve Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un karısıdır. Eski Nors dilinde başta Ragnarssona þáttr olmak üzere çok sayıda sagaya konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sigurd Ragnarsson</span> Viking savaşçısı Ragnar Lodbrokun oğlu

II. Sigurd Veya Sigurd "Yılan Gözlü" Ragnarsson efsanevi Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un oğludur. Doğduğu zaman gözünde bir leke olduğu için Ouroboros sıfatı da kendisi için kullanılmıştır. Ragnarssona þáttr sagasında adı geçmektedir.

Skjaldmö, İskandinav kültürü ve mitolojisinde savaşçı olmayı seçen kadın. Çok sayıda saga ve benzer tarih eserlerinde adı geçer. Gotlar, Cimbriler ve Marcomanniler gibi Cermen kavimlerinde de görülmüştür. Efsanevi Valkürlerin bu kadın savaşçılardan esinlendiği düşünülmektedir.

Ivar the Boneless Ragnarsson yarı efsanevi Dublin kralı ve ünlü Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un oğlu. 9. yüzyılda yaşamış ünlü bir Berserker ve yöneticidir.

<span class="mw-page-title-main">Yule</span> Kış sezonunda kutlanan dini festival

Yule, Jul veya Yul; Cermen, İskandinav ve Kelt halkları tarafından kutlanan antik bir pagan kış festivali. En uzun gecenin yaşandığı ve günlerin uzamaya başladığı gün olan kış gündönümünün kutlandığı bir bayramdır. Hristiyanlığın yayılması ile birlikte Yule adı 11. yüzyıldan sonra İngilizcede Noel anlamında da kullanılmaya başlanmıştır. Yule, günümüzde bazı neopagan gruplar tarafından kutlanmaya devam edilir.

<span class="mw-page-title-main">Vikinglerin Galiçya seferleri</span>

Vikingler'in Galiçya seferleri, Vikinglerin dokuzuncu yüzyıldan başlayıp on ikinci yüzyıla kadar devam eden Atlas Okyanusu üzerinden Galiçya'ya yaptıkları yağma ve fetih hareketlerini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Viking Çağı</span>

Viking Çağı, Avrupa tarihinde sekizinci yüzyılın sonlarından 11. yüzyıl ortalarına kadar özellikle de Cermen Demir Çağı'nı takiben Kuzey Avrupa ve İskandinav tarihini kapsayan dönemdir. Bu dönemde Vikingler ticaret, baskın, kolonileştirme ve fetih için Avrupa'yı denizler ve nehirler aracılığı ile keşfetmiştir. Vikingler, Grönland, Newfoundland, Faroe Adaları, İzlanda, Norveç, İsveç, İskoçya, İngiltere, İrlanda, Hollanda, Almanya, Ukrayna, Rusya ve Türkiye'ye yerleşti.

İskandinavyalılar olarak da bilinen Kuzey Cermenleri, İskandinav ülkelerinde yaşayan bir Cermen etnik ve dilsel grubu. Halklar, kültürel benzerlikleri, ortak ataları ve bugünkü tüm Kuzey Cermen dillerinin evrildiği Eski Norsçanın atası olan Proto Norsça kullanmış olmaları ile tanımlanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.