İçeriğe atla

Vidovdan Anayasası

Vidovdan Anayasası Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı'nın ilk anayasasıdır. Kurucu Meclis tarafından 28 Haziran 1921 tarihinde oylama karşıtı boykota rağmen onaylanmıştır. Anayasa adını Aziz Vitus'a adanan bir Sırp Ortodoks tatili olan kutlamadan (Vidovdan) alır. Anayasanın kabul edilmesi için basit oy çoğunluğuna ihtiyaç vardı. 419 temsilciden 223'ü lehte, 35'i aleyhte ve 161'i de çekimser oy kullanmıştır.[1]

Anayasa Kral Aleksandar 1929 yılında 6 Ocak Diktatörlüğünü ilan edene kadar yürürlükte kalmıştır.

Oylar

1921 Anayasa

Lehte

  • Demokrat Parti
  • Halkın Radikal Partisi
  • Yugoslav Müslümanlar Örgütü
  • Ziraatçılar İttifakı
  • Džemijet

Aleyhte

  • Yugoslav Sosyal-Demokrat Parti
  • Yugoslav Cumhuriyetçi Parti
  • Dışişleri Bakanı Ante Trumbić

Boykot edenler

  • Yugoslavya Komünist Partisi - meclisten Haziranda ayrılmıştır.
  • Hırvat Cumhuriyetçi Köylü Partisi - meclisi 1920 seçimlerinden itibaren boykot etmiştir.
  • Slovenya Halkçı Partisi - meclisten Haziranda ayrılmıştır
  • Hırvat Halkçı Partisi - meclisten Haziranda ayrılmıştır.
  • Hırvat Birliği - meclisten Mayısta ayrılmıştır.

Alternatif teklifler

Hırvat Cumhuriyetçi Köylü Partisi

Hırvat Cumhuriyetçi Köylü Partisi 1 Nisan 1921'de Zagreb'de kendi Hırvatistan'ın tarafsız köylü cumhuriyeti anayasası'nı kabul etmiştir.[2]

Hırvat Birliği

Hırvat Birliği, altı siyasi teşekkülden oluşan bir konfederasyon teklifinde bulunmuştur:[3]

  1. Sırbistan
  2. Hırvatistan
  3. Karadağ
  4. Bosna Hersek
  5. Voyvodina
  6. Slovenya

Sonrası

30 Haziran'da Halkın Radikal Patrisi'nin dergisi Samouprava'daki başyazı şöyledir: ″Bu yılın Vidovdan'ı bize imparatorlukla geldi".[4] 21 Temmuz'da İçişleri Bakanı ve Halkın Radikal Partisi üyesi Milorad Drašković'e, Delnice'te bir grup komünist aktivist tarafından suikast düzenlenmiştir.[5]

Anayasanın dayanıklılığı konusu 1923 meclis seçimlerine damgasını vurmuştur.[6]

Hırvat Köylü Partisi anayasanın geçerliliğini kabul etmemiştir. 1925 meclis seçimlerinden sonra hükûmete katılma talebi Nikola Pašić tarafından partiye sunulmuştur. Hırvat Köylü Partisi teklifi kabul etmiş, anayasayı tanıma kararı almıştır. Bu durum parti lideri Stjepan Radić ile beraber diğer parti görevlilerinin hapisten çıkarılmasını sağlamıştır.[7]

Kaynakça

  1. ^ Donia, Robert J.; Fine, John Van Antwerp Jr. (1994). Bosnia and Hercegovina: A Tradition Betrayed. New York: Columbia University Press. s. 126. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. 
  2. ^ Pod teretom nerešenog nacionalnog pitanja 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Danas
  3. ^ Anne Lane, Yugoslavia: When Ideals Collide.(New York Palgrave Macmillan; 2004). (p. 54)
  4. ^ Banac 1988, s. 404.
  5. ^ Ramet 1988, s. 58.
  6. ^ Joseph Rothschild, Peter F. Sugar, Donald Warren Treadgold; East Central Europe Between the Two World Wars. University of Washington Press, 1979. (p.218)
  7. ^ R. J. Crampton, Eastern Europe in the twentieth century. Routledge, 1994. (p. 137)
  • Banac, Ivo (1988). The National Question in Yugoslavia: Origins History, Politics. Cornell University Press. ISBN 0-80149-493-1. 
  • Ramet, Sabrina (2006). The Three Yugoslavias: State-Building And Legitimation, 1918-2005. Indiana University Press. ISBN 0-25334-656-8. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slobodan Milošević</span> Sırbistanın ilk cumhurbaşkanı

Slobodan Milošević, Sırbistan ve Yugoslavya'nın eski devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">1969 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 14. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1969 Türkiye genel seçimleri, 12 Ekim 1969 tarihinde TBMM 14. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1989 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1989 Türkiye yerel seçimleri, 26 Mart 1989 günü yapılmıştır. Toplam 7 siyasi partinin katıldığı seçimlerde, il Genel Meclisi seçimleri baz alındığında % 28.7 oy alan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) birinci parti olmuştur. 1984 yerel seçimleriyle karşılaştırıldığında oyları yaklaşık 20 puan gerileyen iktidardaki Anavatan Partisi (ANAP), SHP ve Doğru Yol Partisi'nin (DYP) ardından üçüncü oldu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)</span> Türkiye Cumhuriyetinin anayasası (1961–1982)

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1961 Anayasası, 9 Temmuz 1961 tarihli referandum ile kabul edilen ve 12 Eylül Darbesi'ne kadar yürürlükte olan anayasadır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nikola Pašić</span>

Nikola Pašić, 1891 ve 1918 yılları arası toplam 5 kez Sırbistan Başbakanlığı yapmış ve 1918-1926 yılları arasında da 3 defa Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın başbakanı olarak görev yapmış Sırp siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Temsilciler Meclisi (Türkiye)</span>

Türkiye Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti Kurucu Meclisinin alt kanadı olarak toplanmış yasama organıdır. 27 Mayıs Darbesi sonrası, 6 Ocak 1961 ile 24 Ekim 1961 tarihleri arasında 1961 Anayasası'nı hazırlamak ve "İkinci Cumhuriyet" rejimini hazırlamak için Kurucu Meclis çatısı altında Millî Birlik Komitesi ile beraber kurulmuştur. Görev yürüttüğü süre boyunca Kâzım Orbay, Lûtfi Akadlı ve İbrahim Hilmi Senil Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevinde bulunmuştur.

Yugoslavya darbesi, 27 Mart 1941'de Yugoslavya Krallığı'nın başkenti Belgrad'da meydana gelen askerî darbe.

<span class="mw-page-title-main">Károly Khuen-Héderváry</span> Macar siyasetçi (1849-1918)

Kont Károly Khuen-Héderváry de Hédervár, Macar siyasetçi. Khuen-Héderváry, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1903 yılında kısa bir süre ve 1910 ile 1912 yılları arasında olmak üzere iki dönem başbakanlık makamında bulunmuştur. Khuen-Héderváry 1883 ile 1903 yılları arasında Hırvat Banı olarak görev yapmıştır.

Sırp Halkının Radikal Partisi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu içindeki etnik bir Sırp siyasi partisidir. Faaliyet gösterdiği coğrafya, başta bugünkü Voyvodina bölgesi olmak üzere Hırvatistan'ın bazı bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Sırp milliyetçiliği</span>

Sırp milliyetçiliği, Sırpların bir ulus olduğunu iddia ediyor ve kültürel birliğini destekliyor. Sırp dilbilimci Vuk Stefanović Karadžić ve Sırp devlet adamı Ilija Garašanin'in etkisi altında, başlangıçta Balkanlar'daki Osmanlı egemenliği sırasında milliyetçiliğinin genel yükselişi bağlamında ortaya çıkan etnik bir milliyetçiliktir. Sırp milliyetçiliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesine katkıda bulunan Balkan Savaşları sırasında, I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasına katkıda bulunduğunda ve yine 1990'larda Yugoslav Savaşları ve Yugoslavya'nın dağılmasında önemli bir faktördü.

Džemijet Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı'ndaki Müslüman nüfusun bir siyasi partisiydi. O zamanlar "Güney Sırbistan" olan bölgede Arnavutları, Slav Müslümanları ve Türkleri temsil ediyordu. Ağustos 1918'de kuruldu ve resmi kuruluşu 1919'un sonlarında Üsküp'te oldu. Parti, sırasıyla 8 ve 14 temsilci seçtiği 1920 ve 1923 seçimlerine katıldı. Ocak 1925'te, daha önce Mitroviça belediye başkanı olarak görev yapmış Arnavut milliyetçisi olan parti lideri Ferhat Draga tutuklandı ve kısa süre sonra parti dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Anayasası</span> Suriye Arap Cumhuriyetinin anayasası

Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası, 26 Şubat 2012'de kabul edildi ve 13 Mart 1973'te yürürlüğe girmiş olan anayasanın yerini aldı. Mevcut anayasa, Suriye Arap Cumhuriyeti devletinin temel işlevini özetlemektedir. Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak belirler. Ayrıca, Pan-Arabizm ideolojisine uygun olarak, ülkeyi Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ milliyetçiliği</span>

Karadağ milliyetçiliği, Karadağlıların bir millet olduğunu iddia eden ve Karadağlıların kültürel birliğini teşvik eden milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Sırpları</span>

Hırvatistan Sırpları veya Hırvat Sırpları Hırvatistan'daki en büyük ulusal azınlığı oluşturmaktadır. Topluluk, Roma Katoliği olan Hırvatların aksine, din açısından ağırlıklı olarak Doğu Ortodoks Hristiyanıdır.

<span class="mw-page-title-main">6 Ocak Diktatörlüğü</span>

6 Ocak Diktatörlüğü Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda Kral I. Aleksandr (1921–34) tarafından nihai bir Yugoslav ideolojisi ve tek bir Yugoslav ulusu yaratmak amacıyla kurulan bir kraliyet diktatörlüğüydü. 6 Ocak 1929'da, kralın parlamentoyu feshedip devletin kontrolünü eline aldığı ve 1931 Yugoslav Anayasası ile sona erdiği zamana kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat Köylü Partisi</span>

Hırvat Köylü Partisi Hırvatistan'da 22 Aralık 1904'te Antun ve Stjepan Radić tarafından Hırvat Halk Köylü Partisi (HPSS) olarak kurulan bir tarım siyasi partisidir. 1918'de Yugoslavya Krallığı'nın kurulmasından sonra Parti, Krallığın, Hırvat kısmının kendi kaderini tayin etme hakkının olmasını istedi. Bu onlara, HPSS'nin Hırvatistan'a atanan 58 sandalyenin tamamını kazandığı 1920 parlamento seçimlerinde doruğa ulaşan büyük bir halk desteği sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'ın bağımsızlığı</span>

Hırvatistan'ın bağımsızlığı, 1990 yılında siyasi sistemdeki değişiklikler ve anayasal değişikliklerle başlayan ve Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'ni Hırvatistan Cumhuriyeti'ne dönüştüren, bunun sonucunda Noel Anayasasını ilan eden ve 1991 Hırvatistan bağımsızlık referandumunu düzenleyen bir süreçti.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Demokratik Partisi (Hırvatistan)</span>

Sırp Demokratik Partisi, 1990 ile 1995 yılları arasında Hırvatistan'daki Sırpları temsil eden ve aynı zamanda Krayina Sırp Cumhuriyeti'ni yönetmiş olan bir siyasi partiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.