Video oyunu türü

Video oyunu türleri belirlenirken sınıflandırmada video oyunlarının mekanikleri, tasarım aşamasında, tasarımcının verdiği kritik kararlar yani daha basit bir şekilde oynanış tarzları esas alınır. Lakin bu sınıflandırma her zaman tutarlı veya sistematik bir yol izleyememiştir. Bunun nedeni kriterlerin, ayrımı yapan kişi ya da kuruma göre farklılık göstermesidir. Tümüyle akademik çalışmaların yürütülmemesinden ötürü kimi zaman keyfi isimlendirmeler de söz konusudur. Buna rağmen dünya genelinde benimsenmiş tür kalıpları da mevcuttur.

Oyun türleri oyuncuların farklı beklentilerini karşılamak üzere türetilmiştir. Oyun türlerinin belirlenmesi zamanla daha da belirginleşmiş ve belli başlıklar altında (tam olarak olmasa da) gruplandırılabilmiştir. Araştırmacılar ve tasarımcıların büyük çoğunluğu oyun türlerinin bir kısmını kesin olarak gruplandırmış ve tanımlamış olsa da oyun türlerinin gruplandırılmasında oyuncular arasında kesin bir görüş birliği yoktur. Bu konuda birden fazla sınıflandırma yapılmıştır.

Aksiyon oyunları, el göz koordinasyonu ve tepki süresi gibi fiziksel zorlukları önplana çıkaran bir video oyun türüdür. Türün en bilinen alt türleri dövüş, nişan ve platform oyunlarıdır. Aynı zamanda çeşitli çevrelerde gerçek zamanlı strateji oyunları da aksiyon türüne dahil edilir.

Aksiyon oyununda oyuncu genellikle bir kahramanı veya kahramanı simgeleyen herhangi bir aracı/nesneyi kontrol eder. Kontrol edilen karakterin bir bölümü tamamlaması, çeşitli güç nesnelerini toplaması, engelleri aşması ve düşmanlardan gelen saldırıları atlatması gerekir.

Macera oyunları araştırma, keşif, bulmaca çözme gibi unsurları içeren, hikâyeye odaklı bir çeşit video oyunu türüdür. Bu türün bilgisayar platformunda örneği çoğunlukta olsa da konsol temelli macera oyunları da mevcuttur. Örnek olarak; Uncharted 3: Drake's Deception, Tomb Raider (seri), God of War verilebilir.

Dövüş oyunları, video oyunlarında karşılıklı olarak öldürmeyi, yaralamayı hedefleyen oyun türlerinden bir tanesidir. Bu türde oyuncu, karakterini kontrol ederek bilgisayara karşı veya gerçek bir oyuncuya karşı oyunu kazanmaya çalışır. Dövüş oyunları birkaç turdan oluşur ve genelde her karakterin farklı bir yeteneği bulunur. Taraflar rakiplerine vurmaya çalışırken bir yandan da gelebilecek vuruşlara karşı önlem almaya çalışırlar. 1990'dan itibaren birçok oyunda, oyunculara çeşitli kombinasyonlar kullanarak özel vuruş yapma olanağı tanınmıştır.

İlk yumruklu dövüş oyunu 1976 yılında çıkan Heavyweight Champ'tır. Dövüş sanatlarını video oyunlarına dahil eden asıl oyun ise Karate Champ olmuştur.

Platform oyunu, kullanıcının ekrandaki hareketli karakteri (kahramanı) çeşitli düzlemler (platformlar) arasında koşarak, zıplayarak veya tırmanarak ilerlettiği iki boyutlu bir video oyunu türü. Bilgisayar Oyunları tarihinde önemli bir yer tutan platform oyunları genelde oyuna konu olan kahramanın çeşitli engeller üzerinden geçirilerek bölümün tamamlanması ve bir sonraki bölüme geçilmesi üzerine kurulmuş bir algoritmaya dayanır. Bu tip oyunlarda kahramanın karşısına çıkan düşmanlar çeşitli silahlar yardımıyla veya düşmanın üzerinde zıplanarak alt edilir.

Super Mario Bros. en büyük örneğidir^[]

Bulmaca; oyuncuların zeka, mantık, dikkat ve hafıza gibi zihinsel yeteneklerini kullanarak çözdükleri; yazılı, sözlü veya mekanik formatlardaki problemlerden oluşan genellikle tek kişilik oyun. Türkçede zeka oyunu kavramı da sıklıkla zeka ve mantığa dayalı bulmacaları tanımlamak için kullanılır. Bulmaca oyunu, bulmaca çözme üzerine kurulu video oyunu türüdür. Farklı bulmaca çeşitleri ile oyuncunun mantık, örüntü tanıma, sıralama ve kelime tamamlama gibi problem çözme kabiliyetleri sınanır.

Simülasyon oyunu, genellikle gerçek dünyadaki etkinlikleri yakından simüle etmek için tasarlanmış video oyunlarıdır. Simülasyon oyunları eğitim, analiz veya tahmin gibi çeşitli amaçlar için bir oyun biçiminde çeşitli etkinlikleri gerçek hayattan kopyalamaya çalışır.

Rol yapma oyunu (RYO), (İngilizce: Role-Playing Game, RPG); oyuncuların kurgusal bir sahnede farklı karakterlerin rollerini üstlendikleri oyunların genel bir ailesidir. Oyuncular, belirli kurallar çerçevesinde oluşturulan karakterleri yöneterek bir hikâyenin parçası olurlar.

Bu tür oyunlar daha çok bir spor alanından taklit ederek hazırlanmış bir platformdur. Bu tür oyunlarda spor türüne göre dallanma meydana gelmiştir. Örnek olarak futbol, basketbol, tenis, ralli oyunları örnek olarak gösterilebilir. Bu tür oyunlar daha çok klavye yetenek gerektiren ve daha çok oynanmaları gerçeği simüle etmesi kişilerin daha çok isteklerini ve beğenilerini toplamıştır. Bazı oyun tasarımcıları, bu türün video oyunu olarak değerlendirilmesini eleştirmektedir.

İkiye ayırmak mümkündür. Gerçek zamanlı strateji oyunları (İngilizce: real-time strategy [RTS]’’), oyuncuların birbirlerinin sırasını beklemeden devamlı olarak karşılıklı oynamaya devam ettikleri bilgisayar oyunları. Bunun aksi olarak sıra tabanlı strateji oyunları vardır. Sıra tabanlı oyunlarda oyuncular hamle yapabilmek için karşı tarafın hamlesini beklemek zorundadırlar.

Strateji oyunlarına en bilinen örnek satrançtır. Bunun yanında Dune 2, Tycoon Serisi, Warcraft, Starcraft, Age Of Empires Hearts of Iron 4, benzeri örnekleri verilebilir.

Mantık oyunları oyuncunun belli mantık hesaplamaları yaparak ilerleme sağlayabildiği oyunlar olarak belirtilse ve bazı kaynaklarda bir video oyun türü olarak belirtilse de aslen böyle bir oyun türü yoktur.

Çevrimiçi oyunlar İnternet üzerinden katılıp online olarak oynanabilen oyunlardır. Uzman Bilgisayar ve bazı taşınabilir çoklu ortam aygıtları ile, bir ya da birden fazla kişinin, genel ağa (İnternet) bağlanarak bilgisayar oyunları oynanması paylaşımına "çevrimiçi oyun" denir. Örnek; World of Warcraft, Knight Online, Metin 2. Ayrıca çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası anlamına gelen MOBA örnek verilebilir. Bazı araştırmalar, 'çevrimiçi oyunlar'ın bir oyun olmadığını öne sürse de günümüzde bu isim yaygın şekilde bir tür olarak kabul edilmiştir.

Matematik oyunları yukarıda belirtilen türler içerisinden tek bir tür özelliği de içerebilir, bu türlerin birkaçının kombinasyonu özelliği de taşıyabilir şeklinde tanımlar bulunsa da, böyle bir video oyun türü bulunmamaktadır.

Eğitsel oyunlar özellikle eğitim amaçlı tasarlanmış oyunlardır. Bu tür oyunlarla öğretilmek istenen bilgi veya davranış oyunun içine katılarak öğrencinin öğrenmesi sağlanır. Bu oyunlarda bazen soru cevap şeklinde öğretilen bilgi bazen de oyunun içinde tur atlamak vb aktiviteleri gerçekleştirmek için bilinmesi gereken bilgiler olarak verilebilir. Bunların dışında oyunda öğrenciye farkında bile olmadan öğreten oyunlar da vardır.

Eğitsel oyunların okullardaki derslere yardımcı olması için de tasarlananları vardır. Dolayısıyla bu tür oyunlar okul müfredatına bağlı hazırlanabilir şeklinde açıklamalar bulunur. Ancak bu tür oyunlar, özel olarak bir hizmet sunduğundan, video oyunu olarak değerlendirilemez ki haliyle böyle bir video oyun kategoriside bulunamaz.

• Video oyunu