İçeriğe atla

Victor Adler

Victor Adler
Doğum24 Haziran 1852
Prag
Ölüm11 Kasım 1918 (66 yaşında)
Viyana
MeslekNörolog
Siyasi partiSDAP
Çocuk(lar)Friedrich (1879-1960)

Victor Adler, (24 Haziran 1852, Prag - 11 Kasım 1918, Viyana), Avusturyalı sosyalist.

Varlıklı bir tüccar ailedendi. Viyana Üniversitesi'nde tıp öğrenimi gördü ve Freud'un dersleini izledi. 1880'de Alman Ulusal Birliği (Deutsch Nationaler Verein) kurulmasına katkıda bulunarak Alman milliyetçilerinin safında siyasete atıldı. İşçi hareketi militanlarıyla, Karl Kautsky ile ve 1883'te de Engels ile tanıştı. 1886'da Sosyal Demokrat partiye girdi, partideki ılımlı ve radikal eğilimleri Marxçı bir programla birleştirmeyi başardı. Hainfeld kongresinde bu programın benimsenmesi için çalıştı (1888 sonu).

Bu tarihten ölümüne değin özellikle sendika hareketleri içinde önemi gitgide artan Avusturya Sosyal Demokrat Partisinde birinci derecede rol oynadı. Partinin merkez yayın organı Arbeiterzeitung'u (işçilerin gazetesi) kurdu (1890); 1894'ten başlayarak bu gazete günlük olarak yayımlandı. Oy haklarının herkese tanınması için çaba gösterdi. 1895'te kısmi, 1907'de tam bir başarı elde etti, fakat kendisi Viyana Reichsrat'ına seçilemedi. İktidarın yasal yollardan ele geçirilmesi yöntemlerini giderek daha büyük bir ısrarla savundu ve genel greve karşı çıktı. Viyana liberal burjuva çevrelerinin Yahudi düşmanlığına karşı yaşamı boyunca savaştı.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bolşevizm</span> Devrimci Marksist ideoloji

Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup. Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Sosyal Demokrat Partisi</span> Avusturyada bir siyasi parti

Sosyal Demokrat Parti Avusturya (SPÖ), 1 Ocak 1889 yılında Hainfeld'de Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) olarak kurulan bir siyasi partidir. 1918'den 1934'e kadar Avusturya Alman Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) adı altında faaliyet gösterdi. Austrofaşizm ve Nazi diktatörlüğü döneminde yasaklandı. 1945'ten 1991'e kadar partinin adı Avusturya Sosyalist Partisi olarak anıldı. SPÖ, Haziran 1945'te Viyana'nın birinci bölgesindeki Löwelstraße 18 numarada yer alan parti merkezine yerleşti, bu nedenle Löwelstraße, SPÖ'ye atıfta bulunurken genellikle federal parti için mecazi anlamda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (Amerika Birleşik Devletleri)</span> Amerikada iki büyük siyasi partiden biri

Demokratik Parti, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iki büyük partiden biri. Diğeri Cumhuriyetçi Partidir. Demokratlar, ABD'de "modern liberalizm" olarak bilinen sosyal liberal ideolojinin temsilcisidir; bu ideoloji sivil özgürlük ve sosyal eşitlik kavramlarını karma bir liberal ekonomi desteğiyle harmanlar.

<span class="mw-page-title-main">August Bebel</span>

August Ferdinand Bebel, Alman sosyalist politikacı ve gazeteci-yazar.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Komünist Partisi</span>

Avusturya Komünist Partisi, Avusturya'da komünist bir siyasi partidir.

Sosyal demokrasi, reformist ve aşamalı yöntemlerle laissez-faire kapitalizminin yarattığı eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politik bir ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Gotha Programı'nın Eleştirisi</span>

Gotha Programı'nın Eleştirisi, Karl Marx ve Friedrich Engels'in yakın iş birliği içerisinde bulundukları Alman Sosyal Demokrat Hareketi'nin Eisenach grubuna 1875'in Mayıs ayının ilk haftalarında Marx'ın yolladığı bir mektuba dayanan bir belgedir. Marx'ın devrim stratejisinin program konuları hakkındaki belki de en detaylı açıklamaları ortaya koyan belge, "proletarya diktatörlüğünü", kapitalizmden komünizme geçiş sürecini, proletarya enternasyonalizmini ve işçi sınıfının partisini tartışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karl Kautsky</span> Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider

Karl Kautsky, Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider. Felsefe ve tarih öğrenimi gören Kautsky, Avrupa işçi sınıfı hareketinin en önemli liderlerinden birisidir.

Avusturya Marksizmi; 19. yüzyıl sonlarından 1934 yılına kadar, özellikle Viyana'da gelişen, en önemli temsilcileri arasında Max Adler, Otto Bauer, Rudolf Hilferding ve Karl Renner'in bulunduğu marksist düşünce okulu.

<span class="mw-page-title-main">Otto Bauer</span> Avusturyalı siyasetçi (1881-1938)

Otto Bauer, Avusturyalı sosyal demokrat politikacı Avusturya Marksizmi'nin teorisyenlerinden biri. 1920 yılında hazırlanan Avusturya anayasasının oluşturulmasına aktif olarak katıldı. Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin öncülü olan Avusturya Sosyaldemokrat İşçi Partisi'nin (SDAP) sol kanadının öncülüğünü ve I. Dünya Savaşı sonrası Avusturya'nın Almanya'ya katılması taleplerinin sözcülüğünü yaptı. 1907'den itibaren partiye bağlı Arbeiterzeitungun redaktörlüğünü üstlendi ve 1926'da partinin tarihi Linz Programı'nı kaleme aldı. 1934'te faşizme karşı Şubat Ayaklanması'na katıldı. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Avusturya sosyalistlerinin dış bürosunu kurduğu Brünn'e yerleşti. Almanya'nın Çekoslovakya'yı işgalinden sonra Fransa'ya kaçtı ve orada öldü.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi</span> 1898-1918 tarihleri arasında Rusyada faaliyet göstermiş sosyalist–marksist işçi partisi

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi, 1898'de kurulan, Rusya'nın ilk Marksist partisi. Daha sonra Bolşevik ve Menşevik olmak üzere ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Spartakusbund</span>

Spartakistler, Spartaküs Birliği, I. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da Marksistler tarafından kurulan siyasi örgüt. Bu hizip daha sonra Almanya Komünist Partisi adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 4. Kongresi</span>

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) Dördüncü Kongresi İsveç'te, Stockholm şehrinde Nisan 1906'da toplandı. Kongrenin toplanma amacını ve toplantıdan çıkan sonuçları daha iyi anlayabilmek için, Kongre'nin hemen öncesindeki gelişmelere ve siyasi atmosfere bakmak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 1. Kongresi</span>

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) I. Kongresi Rus İmparatorluğu'nun Minsk şehrinde 1-3 Mart 1898 tarihinde, Rumyantsev isimli bir demiryolu işçisinin evinde, büyük bir gizlilik içinde yapıldı. Öncelikle, Kongrenin yapılmasına yol açan tarihsel gelişimelere kısaca göz atmak faydalı olacaktır.

Cumhuriyetçi, Radikal ve Radikal-Sosyalist Parti Fransa'nın en eski siyasi partisidir. Günümüzde merkez çizgide yer almaktadır. 1971'de parti içindeki anlaşmazlıklar sonucu sol politikaları desteklemek amacıyla Radikal Sol Parti kurulmuş ve Radikal Parti ise daha merkez sağ çizgiye kaymış, 1978-2002 yıllarında UDF'in ortak partileri arasında yer almış, 2002-2011 yıllarında ise UMP'ye bağlı olarak siyasi yaşamını sürdürmüş ancak 2011'de UMP'den ayrılarak bağımsız bir parti olmuş, 2012'de UDI'nin kuruluşunda yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Viyana</span>

Kızıl Viyana (Almanca: Rotes Wien), Sosyal Demokratların çoğunluğa sahip olduğu ve kentin ilk kez demokratik olarak yönetildiği 1918-1934 yılları arasında Avusturya'nın başkentinin takma adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya İç Savaşı</span> Savaş

Avusturya İç Savaşı ya da Şubat Ayaklanması, Avusturya'da 12 Şubat ve 16 Şubat 1934 arasında sosyalistler ve Avusturya ordusu arasında dört gün süren çatışmalar için kullanılan bir terimdir. Çatışmalar Linz'de başladı ve esas olarak Viyana, Graz, Bruck an der Mur, Judenburg, Wiener Neustadt ve Steyr kentleriyle aynı zamanda Doğu ve Orta Avusturya'nın bazı diğer sanayi kentlerinde gerçekleşti.