İçeriğe atla

Vişnuvardhana

Vişnuvardhana
Hoysala imparatoru
Hüküm süresi1108 - 1152
Önce gelenI. Veera Ballala
Sonra gelenI. Narasimha
DoğumBitti Deva
Ölüm1152
HanedanHoysala
DiniHinduizm
Caynizm (Sonradan)[1][2][3][4]

Vişnuvardhana (Kannada dili: ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ) Hindistan'ın günümüz Karnataka eyaleti bölgesinde kurulmuş olan Hoysala İmparatorluğu'nun 1108-1152 yılları arasında hüküm sürmüş olan hükümdarıdır. Vişnuvardhana Çolalar ve efendileri Batı Çalukyalar bir dizi savaştan sonra Hoysala İmparatorluğunun yerini sağlamlaştırmıştır. Hoysala derebeyliğinin bu hükümdardan sonra bir kraliyet olarak saygı görmeye başladığı söylenir.[5]

Kaynakça

  1. ^ Govindāchārya 1906, s. 180.
  2. ^ Stein 1989, s. 16.
  3. ^ Menon 2013, s. 127.
  4. ^ Smith 1920, s. 203.
  5. ^ Sen 1999, ss. 386-387, 485.
Önce gelen:
I. Veera Ballala
Hoysala İmparatorluğu
1108 - 1152
Sonra gelen:
I. Narasimha

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk devletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı padişahları listesi</span> Osmanlı İmparatorluğu hükümdarlarının bir listesi

Osmanlı Hanedanı'nın hükümdarları, yükselme döneminden dağılma dönemine dek kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken, kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda İmparatorluk Bursa'da yönetilirken, 1365'te Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu'ndan alınan İstanbul başkent yapıldı. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş tarihçi, imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türklerinin Kayı boyundan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanlığı, 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı'nda müttefik olduğu İttifak Devletleri'nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluk'un İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı Türkiye Cumhuriyeti'nin doğmasına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">İznik İmparatorluğu</span> 1204te Bizans İmparatorluğunun Haçlılar tarafından yıkılmasından sonra kurulan Bizans ardıl devleti

İznik İmparatorluğu ya da İznik ''Rum'' İmparatorluğu, Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Batı Avrupalı ve Venedikli orduların 1204 yılında Konstantinopolis'e gelip şehri talan etmesi ve şehirde Katolik Hristiyanlar idaresinde bir Latin İmparatorluğu'nun kurulmasının ardından Bizans İmparatorluğu asilleri tarafından kurulan Yunan devletlerinden en büyüğüdür. 1204 ile 1261 arası hüküm sürmüştür. İznik Rum İmparatorluğunun resmen, kültürel ve dinsel başşehri İznik olmakla beraber, ikinci hükümdar olan III. İoannis ve sonraki imparatorlar hükümdar sarayı yerleşkesi ve efektif idari merkezi olarak Kemalpaşa’yı kullanmışlar ve bu imparatorluk Kemalpaşa’dan idare edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans imparatorları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bizans imparatorları listesi, Bizans İmparatorluğu'nun imparatorları hakkında kısa ayrıntılar sağlayan ve bu uzun süren imparatorluğun başına geçmiş olan kişileri hepsini bir arada gösteren bir bilgi kaynağıdır. Bu genel olarak, tek başına imparatorluk yapmayan ya da kıdemli imparator unvanını hiçbir zaman taşımayan birçok Bizans hükümdarlarının isimlerini kapsamamaktadır.

Padişah, bazı İslam hükümdarları tarafından kullanılan ve yücelik belirten ünvan. Farsça bir sözcük olup "şahların en büyüğü" manasına gelmektedir. Esasen İslamiyet öncesi İran'da hüküm süren Sasani hükümdarlarının sıfatı iken daha sonra Osmanlı hükümdarları ve Delhi sultanları tarafından benimsenmiştir. Hindistan'da bazı bölgesel İslam hükümdarları ile Afganistan'daki Dürraniler de "padişah" unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Part İmparatorluğu</span> MÖ 3.yy MS 3.yy arasında hüküm sürmüş bir İranî imparatorluğu

Part İmparatorluğu, Arsakes İmparatorluğu olarak da bilinen, eski İran'da önemli bir siyasi ve kültürel güç olup Medler'den ve Ahamenişler'den sonra gelen üçüncü yerel hanedanlıktır. Hanedanın adı, MÖ 247 yılında, Helenistik krallık Selevkoslar'ın yönetiminde bir satraplık konumunda olan İran'ın kuzeydoğusundaki Parthia bölgesini ele geçirdikten sonra bağımsızlığını ilan eden Parni kabilesi lideri I. Arsakes'tan gelmektedir. Arsakes'in adı onursal bir unvan olarak kendisinden sonra gelen bütün Part kralları tarafından kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hoysala mimarisi</span>

Hoysala mimarisi, günümüz Hindistanı'nda Karnataka eyaletinin olduğu bölgede 11. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm sürmüş olan Hoysala İmparatorluğu döneminde gelişen özgün mimari tarzdır. Hoysala nüfuzu Güney Deccan yaylasına egemen olduğu 13. yüzyılda doruk noktasına erişmiştir. Bu dönemde inşa edilen Belur'daki Çennakeşava tapınağı, Halebidu'daki Hoysaleşvara tapınağı ve Somanathapura'daki Keşava tapınağı gibi irili ufaklı birçok tapınak Hoysala mimarisinin örnekleri olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Hoysala mimari ustalığının diğer örnekleri Belavadi, Amrithapura, Hosaholalu ve Nuggehalli'de bulunan tapınaklardır. Hoysala mimari tarzının incelenmesi sonucunda Hint-Aryan etkisinin önemsiz olduğu ve asıl Güney Hint tarzının baskın olduğu anlaşılır.

<span class="mw-page-title-main">Hoysala İmparatorluğu</span> Hindistanın güneyinde var olmuş bir imparatorluk

Hoysala İmparatorluğu 10. ve 14. yüzyıllar arasında, günümüz Hindistanı'nın Karnataka eyaletinin bulunduğu bölgede hüküm sürmüş olan bir Güney Hindistan imparatorluğudur. İmparatorluğun başkenti önce Belur sonra da Halebidu olmuştur.

Halebidu Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Hassan ilinde bulunan bir şehirdir. 12. yüzyılda Hoysala İmparatorluğu'nun Belur'dan sonra ikinci başkenti olmuştur. Hoysala mimarisinin en iyi örneklerinden olan Hoysaleşvara ve Kedareşvara tapınakları Halebidu'dadır. Belur'dan yalnızca 16 km uzaklıkta olan şehir kara yolu ve demiryolu ile Bangalore, Mysore ve Mangalore'a da bağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çennakeşava tapınağı</span>

Çennakeşava tapınağı ya da ilk adıyla Vijayanarayana tapınağı(Kannada dili: ವಿಜಯನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ) Hoysala İmparatorluğu'nun ilk başkenti olan Belur'da, Yagaçi nehrinin kıyısında Hoysala kralı Vişnuvardhana tarafından 1117 yılında yaptırılan bir tapınaktır. Hoysala mimarisinin ilk örneklerinden olan tapınağın adı Güzel Vişnu anlamına gelir ve tanrı Vişnu'ya adanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hoysaleşvara Tapınağı</span>

Hoysaleşvara Tapınağı, Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Halebidu şehrinde bulunan ve Hoysala İmparatorluğu'ndan kalma bir tapınaktır. 12. yüzyılda Hoysala kralı Vişnuvardhana tarafından tanrı Şiva onuruna yaptırılan tapınağın inşaatı 1121'de bitirilmiştir. Güney Hindistan'da Şiva adına yapılan en büyük tapınaklardan biridir.

Keşava Tapınağı, Hindistan'ın Karnataka eyaletinin Mysore ilindeki Somanathapura şehrinde bulunan ve Hoysala İmparatorluğu döneminden kalma bir tapınaktır. Hoysala kralı III. Narasimha zamanında bir general tarafından inşa ettirilen bu tapınağın inşaatı yaklaşık 1268 yılında bitmiştir. Hoysala mimarisinin son büyük tapınaklarındandır.

Belavadi ya da diğer adıyla Ekaçakranagara, Hindistan'ın Karnataka eyâletinin Çikmagalur ilinde bulunan bir köydür. Belur ve Halebidu şehirlerine çok yakın olan bu köyde bulunan Viranarayana tapınağı Hoysala İmparatorluğu zamanından kalmadır. Hoysala mimarisinin örneklerinden biri olan tapınak Hoysala kralı III. Veera Ballala zamanında 1200 yılında yapılmıştır.

Doddagaddavalli ya da Doddagadduvalli, Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Hassan vilayetine bağlı bir köydür. Hassan şehrine 16 km. uzaklıktadır ve Belur yolu üzerindedir. Köyün en önemli özelliği, Hoysala İmparatorluğu devrinde inşâ edilen Lakşmi Tapınağı'dır. Hoysala Kralı Vişnuvardhana döneminde, 1110-1115 yılları civarında inşâ edilen bu tapınak, Hoysala Mimarisi'nden günümüze kalmış en önemli eserlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Vijayanagar İmparatorluğu</span>

Vijayanagar İmparatorluğu, Hint Yarımadası’nın güneyinde, Dekkan platosunda konuşlanmış bir imparatorluktur. 1336 yılında I. Harihara ve kardeşi I. Bukka Raya tarafından kurulmuştur. İmparatorluk, 1565 yılında Dekkan sultanlıkları karşısında aldığı büyük yenilgiden sonra yıkıldığı tarih olan 1646 yılına kadar yavaş bir çöküş içine girmiştir. Başkenti, imparatorluğun da ismini aldığı Vijayanagar idi.

<span class="mw-page-title-main">I. Harihara</span>

I. Harihara ya da Hakka ಹಕ್ಕ veya I. Vira Harihara, 1336-1356 yılları arası hükümdarlık yapmış olup Vijayanagar İmparatorluğu'nun kurucusudur. Kuruba kabilesinden Sangama Hanedanı'nın kurucusu Bhavana Sangama'nın en büyük oğlu olarak günümüz Karnataka'sının batı sahillerinde dünyaya geldi. Kayıtlardaki bilgilere göre 1339 yılında Karnataka'nın kuzey bölgelerini Gutti'nin Ananthpur yöresinden yönetmekteydi. Başlangıçtaki askeri başarıları ile, Tungabhadra nehri ovasındaki yönetimi ele aldı ve aşama aşama Konkan ve Malabar sahillerini ele geçirdi. Bu sıralarda son Hoysala hükümdarı III. Veera Ballala, Madurai sultanıyla yaptığı savaşta ölmüş, Harihara'nın hükümdar olması kolaylaşmıştı. Bu olaydan sonra Hoysala vilayetleri doğrudan onun egemenliğine girdi. Kannada kitabeleri onu bu dönemde Karnataka Vidya Vilas, Bhashegetappuvarayaraganda, Arirayavibhada gibi unvanlarla adlandırır.

Seuna, Sevuna ya da Devagiri Yadavaları (850–1334), en parlak dönemini Tungabhadra ve Narmada nehirleri arasında bugünkü Maharaştra’da, Kuzey Karnataka ve Madhya Pradesh’in de bazı bölümlerini kapsayan bölgede kurdukları krallıkla yaşayan hanedandır. Kurdukları devletin başkenti Devagiri idi. Başlangıçta Seunalar, Batı Çalukya hakimiyetindeki bazı yerlerde toprak sahibiydi. 12. Yüzyıl ortalarında bağımsızlıklarını ilan ettiler ve II. Singhana döneminde en parlak dönemlerini yaşadılar.

<span class="mw-page-title-main">Bohemya Krallığı</span> Orta Avrupada bulunan bir krallık

Bohemya Krallığı Orta Avrupa'da Bohemya bölgesinde yer alan Çek devletidir, bugünkü Çekya sınırları içinde kalmaktadır. 1806 tarihine kadar Bohemya kralı Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu hükümdarı seçme yetkisine sahip olan elektör heyetinin üyesiydi. Krallık önce Avusturya İmparatorluğu, 1867 yılında da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu topraklarının parçası olmuştur. I. Dünya Savaşı'nda İttifak Devletlerinin yenilgisinin ardından krallık ve bağlı olduğu imparatorluk dağılmış, sonrasında bağımsızlığını ilan eden Çekoslovakya'nın ana unsurlarından olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Roma imparatoru</span> Roma İmparatorluğu hükümdarlarının kullandığı bir unvan

Roma imparatoru, ilk olarak MÖ 27 yılında teşkil edilen Roma İmparatorluğu'nun hükümdarlarınca kullanılmaya başlanan unvan. İlk Roma imparatorları kendilerini princeps olarak tanımlarken ileriki dönemlerde augustus ve caesar unvanları da imparator ile eşanlamlı hale gelmiştir.