İçeriğe atla

Vetëvendosje

Self-determinasyon Hareketi
Lëvizja Vetëvendosje
Genel başkanAlbin Kurti
Slogan(lar)Arnavutça: Me mendje e zemër, deri në Vetëvendosje!
(Kalp ve akılla, kendi kaderini tayin için!)
Kuruluş tarihi12 Haziran 2005 (19 yıl önce) (2005-06-12)
ÖnceliKosova Eylem Ağı
MerkezRr. Kasëm Haxhimurati nr. 12, 10000 Priştine, Kosova
Gazete(ler)Përballja
Üyelik (2018)artış 36,500[1]
İdeoloji
Siyasi pozisyonMerkez soldan[10] sola[11]
Uluslararası üyelik
Resmî renkler  Crimson   Siyah
Kosova Meclisi
59 / 120
Kosova Belediyeleri
4 / 38
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Kosovo

Lëvizja Vetëvendosje (Türkçe: Kendi Kaderini Tayin Hareketi) Kosova'da ilerici,[12] sosyal demokrat,[13] Arnavut milliyetçisi[14][15][16] siyasi bir partidir. Ayrıca Arnavutluk'ta kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak faaliyet göstermektedir.[17]

Vetëvendosje, 2005 yılında Kosova Eylem Ağı'nın halefi olarak kuruldu ve 2010'da ilk kez resmi olarak seçimlere katıldı. Parti ideolojisini büyük ölçüde Ukshin Hoti'nin çalışmalarına dayandırıyor.[18][19] Vetëvendosje, her vatandaş için eşitlik, demokrasi, siyasi özgürlük ve sosyal adalet ilkelerine dayalı sosyal ve politik değişim için kampanyalar yürütüyor.[20] Vetëvendosje programı üç ana eksene odaklanmaktadır: meritokrasi, kalkınma devleti ve refah devleti.[21][22]

Vetevendosje, 2021 Kosova parlamento seçimlerinde Vetëvendosje'nin listesindeki seçimlerde yer alan Vjosa Osmani'nin Guxo listesiyle birlikte 58 sandalye kazanan Kosova'nın en büyük siyasi partisidir. Sırp harici azınlıklarla koalisyon halinde hükûmette yer alıyor. Vetevendosje'nin lideri Albin Kurti, Kosova Başbakanı olarak görev yapıyor. Yerel düzeyde, Vetevendosje üç belediyeyi yönetiyor: Mitroviça, Poduyeva ve Prizren. 2017 Kosova yerel seçimlerinde Kameniça ve Priştine'de de kazandı, ancak bu belediyelerin belediye başkanları Vetëvendosje'den ayrıldılar ve 2018'de Kosova Sosyal Demokrat Partisi'ne katıldılar. Bu arada Mitroviça valisi, Yeni Kosova İttifakı üyesi olarak valiliği kazandı ve 2019'da Vetëvendosje'ye katıldı. Vetëvendosje'nin Arnavutluk'taki merkezi, 2021 Arnavutluk parlamento seçimlerinde yarışan üç bağımsız adayı destekliyor.[23]

Kaynakça

  1. ^ "Kurti thotë se ata që po dalin nga VV-ja po përfundojnë në prehër të PDK-së". Telegrafi. 23 Aralık 2018. 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2018. 
  2. ^ Krasniqi, Albert; Shala, Krenar (June 2012), Ardian Arifaj (Ed.), Strengthening the statehood of Kosovo through the democratization of political parties (PDF), Prishtina: Kosovar Institute for Policy Research and Development, s. 12, 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 7 Ekim 2013, The study of statutes indicates that the one of LVV is the most advanced if we consider the restriction of mandates, and the application of direct democracy in making important decisions. 
  3. ^ Gezim Visoka (2011), "International Governance and Local Resistance in Kosovo: the Thin Line between Ethical, Emancipatory and Exclusionary Politics" (PDF), Irish Studies in International Affairs, Dublin: Dublin City University, cilt 22, s. 110, 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 7 Ekim 2013, Lëvizja Vetëvendosje (the Movement for Self-Determination) emphasised the need for ethical and accountable politics and local autonomy from external rule, and it incorporated a nationalist discourse for popular self-determination as a manifestation of direct democracy 
  4. ^ Nordsieck, Wolfram (2021). "Kosovo". Parties and Elections in Europe. 31 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  5. ^ Vetevendosje Women Target Sexual Harassment in Kosovo, balkaninsight.com, 31 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Nisan 2021 
  6. ^ Albulena Haxhiu shpalos programin e Vetëvendosjes për barazinë gjinore (MP Albulena Haxhiu Explains Vetevendosje's Policies on Gender Equality), zeri.info, 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Nisan 2021 
  7. ^ Zivanovic, Maja; Isufi, Perparim (7 Ekim 2019). "Opposition Vetevendosje Party Triumphs in Kosovo Election". Balkan Insight. 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2021. 
  8. ^ Bojicic-Dzelilovic, Vesna; Ker-Lindsay, James (11 Ocak 2013), Civil Society and Transitions in the Western Balkans, s. 128 
  9. ^ Mejdini, Fatjona (1 Aralık 2015), Albanian Activists Rally for Kosovo MP's Release, balkaninsight.com, 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Nisan 2021 
  10. ^ Bytyci, Fatos (9 Ekim 2019). "Trump's Envoy Visits Kosovo in Push for New Talks With Serbia". U.S. News & World Report. Reuters. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2021. 
  11. ^ "Kosovo coalition talks stall nearly 3 months after poll". Manila Bulletin. Agence France-Presse. 27 Aralık 2019. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Delafrouz, Ghazal, Vetevendosje: A minor field study of the Kosovo Albanian resistance movement, Lund University, s. 11, 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Nisan 2021 
  13. ^ Koinova, Maria (2013). Ethnonationalist Conflict in Postcommunist States: Varieties of Governance in Bulgaria, Macedonia and Kosovo. University of Pennsylvania Press. s. 117. 
  14. ^ Lewis, Paul (12 Aralık 2010). "Former US diplomat backs Albanian nationalist in Kosovo elections". The Guardian. Londra. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2021. 
  15. ^ Schwandner-Sievers, Stephanie (2013). Democratisation through Defiance? The Albanian Civil Organisation 'Self-Determination' and International Supervision in Kosovo. Civil Society and Transitions in the Western Balkans. Palgrave Macmillan. s. 97. 
  16. ^ Skendaj, Elton (2014). Creating Kosovo International Oversight and the Making of Ethical Institutions. Cornell University Press. s. 133. 
  17. ^ "Misioni" [Mission] (Arnavutça). 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021. 
  18. ^ Ukshin Hoti – filozof i politikës shqiptare [Ukshin Hoti, philosopher of Albanian politics] (Arnavutça), TV21, 3 Mart 2012, 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Mart 2012 
  19. ^ Sulstarova, Enis (3 Mart 2012), Kombi, demokracia dhe Evropa: duke lexuar veprën e Ukshin Hotit (Nation, democracy, and Europe: reading the work of Ukshin Hoti) (Arnavutça), Vetëvendosje!, 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Nisan 2021 
  20. ^ "Statuti" (Arnavutça). Vetëvendosje.org. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020. 
  21. ^ Kurti: Na duhet një tjetër lloj shteti [Kurti: We need another type of State] (Arnavutça), telegrafi.com, 18 Ağustos 2013, 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Ağustos 2013 
  22. ^ Shefkiu, Milaim (2 Nisan 2013), Thaçi dhe opozita pikë e pesë [Thaçi and opposition like bread and butter] (Arnavutça), Gazeta Zeri, 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Ağustos 2013 
  23. ^ "Tre kandidatët që i mbështet Lëvizja u çertifikuan nga KQZ" [The three candidates that are supported by the Movement got certified by the CEC] (Arnavutça). 16 Mart 2021. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'nın uluslararası tanınması</span> Vikimedya liste maddesi

17 Şubat 2008 tarihinde Kosova Meclisi'nde okunan bağımsızlık bildirgesinin ardından Sırbistan'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı tanıyan ve tanıma ya da tanımama emareleri gösteren ülkeler ve tepkileri. Yerel saat farkı nedeni ile ilk olarak Kosta Rika tarafından resmen tanınan Kosova'yı ilk olarak Afganistan resmen tanımıştır. ABD başkanı George W. Bush yaptığı açıklamada Kosova'nın artık bağımsız olduğunu belirtmiş ve ardından resmî açıklama gelmiştir. Türkiye tanıma belgesini Kosova makamlarına ileten ilk ülke olmuştur. Sırbistan ve Rusya kararı yasa dışı olarak nitelemişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova cumhurbaşkanı</span>

Kosova Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Kosova'nın devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi</span> Politik görüş

Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi, Arnavutluk ile Kosova'nın, 2008 Kosova bildirgesinin ilanının ardından ortaya çıkan politik görüştür. Bu fikir irredantist Büyük Arnavutluk kavramıyla ilişkilidir. Kosovalıların %93'ü etnik olarak Arnavuttur.

Kosova'nın dış ilişkileri, Kosova Dışişleri Bakanlığı'nın çabalarıyla gerçekleştirilir. Kosova, yurtdışında 24 elçilik işletiyor ve Priştine'de 21 elçiliğe ev sahipliği yapıyor. Kosova'nın birçok uluslararası örgüte üyeliği var.

<span class="mw-page-title-main">Albin Kurti</span> Kosovalı siyasetçi

Albin Kurti, Kosovalı siyasetçi. Kurti, Avrupa'da bulunan ve kısmen tanınan Kosova'da 3 Şubat 2020 ile 3 Haziran 2020 tarihleri arasında başbakanlık makamında bulunmuştur. Kurduğu hükûmetin Kosova Meclisi'nde güven oyu almasıyla birlikte 22 Mart 2021 tarihinde ikinci başbakanlık dönemi başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da COVID-19 pandemisi</span>

Bu makale COVID-19 pandemisi'nin (COVID-19) Kosova'daki etkisini belgelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vjosa Osmani</span> Kosovanın 5. Cumhurbaşkanı

Vjosa Osmani-Sadriu,, Kosovalı bir hukukçu ve politikacıdır. Nisan 2021'den beri Kosova Cumhuriyeti'nin beşinci cumhurbaşkanıdır. Osmani, 2019 Kosova genel seçimlerinde Kosova Demokratik Birliği (LDK) partisinin başbakan adayı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kosova ormanları</span> Orman

Kosova ormanları bölgenin tüm yüzeyinin yaklaşık %41'ini oluşturmaktadır. Ormanların çoğu İpek, Deçan, İstok, Yunik ve Yakova'nın etekleri de dahil olmak üzere güneybatı Kosova'da bulunmaktadır ve Kosova Anayasası'nın belirli yasaları tarafından korunmaktadır. Kosova'da çeşitli orman türleri vardır ve bunlar çoğunlukla tüysü yapraklı ormanlar olarak gözlemlenir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Demokratik Partisi</span>

Kosova Demokratik Partisi Kosova Demokratik Birliği ve Vetëvendosje ile birlikte Kosova'nın en büyük üç siyasi partisinden biri. Başlangıçta savaştan sonra askerden arındırılmış Kosova Kurtuluş Ordusu'ndan çıkan bir sosyal demokrat partiydi ve liderliğin çoğu Arnavut milliyetçileri ve eski Kosova Halk Hareketi üyelerinden geliyordu. Ancak, Ocak 2013'teki kongresinde kendisini merkez sağ parti olarak konumlandırdı.

Džemijet Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı'ndaki Müslüman nüfusun bir siyasi partisiydi. O zamanlar "Güney Sırbistan" olan bölgede Arnavutları, Slav Müslümanları ve Türkleri temsil ediyordu. Ağustos 1918'de kuruldu ve resmi kuruluşu 1919'un sonlarında Üsküp'te oldu. Parti, sırasıyla 8 ve 14 temsilci seçtiği 1920 ve 1923 seçimlerine katıldı. Ocak 1925'te, daha önce Mitroviça belediye başkanı olarak görev yapmış Arnavut milliyetçisi olan parti lideri Ferhat Draga tutuklandı ve kısa süre sonra parti dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Glauk Konjufca</span>

Glauk Konjufca Kosovalı bir aktivist, gazeteci ve politikacı, 22 Mart 2021'den beri Meclis Başkanı ve Kosova 22 Mart-4 Nisan 2021 tarihleri arası Cumhurbaşkanı vekiliydi. Daha önce Meclis üyesi, Vetëvendosje parlamento grubu başkanı, Meclis başkanı ve Dışişleri Bakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kosova-Sırbistan ilişkileri</span>

Kosova, Sırbistan'ın reddettiği bir hareketle, 2008 yılında tek taraflı olarak Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etti. Sırbistan, Kosova'yı bağımsız bir devlet olarak tanımıyor ve Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olduğunu iddia etmeye devam ediyor. Başlangıçta iki ülke arasında hiçbir ilişki yoktu; ancak sonraki yıllarda iki taraf arasında diyalog ve işbirliği artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Donika Gërvalla-Schwarz</span>

Donika Gërvalla-Schwarz, Kosovalı politikacı. Vetëvendosje siyasi partisinin Guxo siyasi listesinin bir üyesi, 2021'den beri İkinci Kurti kabinesinde dışişleri bakanı ve ikinci başbakan yardımcısı olarak görev yapıyor. Gërvalla-Schwarz, suikasta kurban giden Arnavut aktivist Jusuf Gërvalla'nın kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Guxo</span>

Guxo Ocak 2021'de Vjosa Osmani tarafından kurulan Kosova merkez sağ siyasi listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Jusuf Gërvalla</span>

Jusuf Gërvalla Kosovalı Arnavut aktivist, yazar, müzisyen ve Kosova Ulusal Kurtuluş Hareketi adlı Marksist-Leninist grubun kurucusuydu. Kosova'nın İpek belediyesinde Burremëdhi (Dubovik) köyünde doğan Gërvalla, Üsküp ve Priştine'de gazeteci olarak çalışmadan önce Priştine ve Ljubljana'da üniversite eğitimi aldı. Yüksek sesli bir milliyetçi olarak, Yugoslav gizli servisinin radarına yakalandı ve 1980'de Almanya'ya sığınma talebinde bulundu ve daha sonra Kosova Halk hareketi ve Kosova Ulusal Kurtuluş hareketi olmak üzere iki gruba ayrılan Kosova Cumhuriyeti Halk Hareketi'ni kurdu. Yurtdışında da Arnavut hareketlerini ve siyasi partileri birleştirmek için çaba gösterdi. 17 Ocak 1982'de Gërvalla, kardeşi Bardhosh Gërvalla ve aktivist arkadaşı Kadri Zeka ile birlikte, iddiaya göre Yugoslav gizli servisi tarafından Stuttgart'ta öldürüldü. Cinayeti Arnavutlar arasında ve yurtdışında öfkeye neden oldu ve Arnavut milliyetçiliğinde yoğunluğun artmasına ve Kosova'nın Yugoslav kontrolüne yönelik düşmanlığa yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Rrahman Rama</span>

Rrahman Rama, Kosova Güvenlik Gücü komutanı olarak görev yapan Kosovalı bir askeri subaydır.

<span class="mw-page-title-main">Malisya</span>

Malësia e Madhe, kısaca Türkçe telefuzla Malezya, Arnavutluk'taki Malësi e Madhe Bölgesi ve Karadağ'daki Tuzi Belediyesi'nin coğrafi alt bölümünün yaylalarına karşılık gelen kuzey Arnavutluk ve doğu Orta Karadağ'daki tarihi ve etnografik bir bölgedir. Bölgedeki en büyük yerleşim Tuzi kasabasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ukshin Hoti</span> Arnavut filozof ve aktivist (1943-1999)

Ukshin Hoti, Kosovalı Arnavut bir filozof ve aktivistti. Hoti, Priştine Üniversitesi'nde uluslararası hukuk ve felsefe profesörü ve Kosova siyasi partisi UNIKOMB'un kurucusuydu. 1982'den beri Yugoslav makamları tarafından birkaç kez tutuklandı. 1994 yılında Dubrava hapishanesinde beş yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mayıs 1999'da cezası sona erdiğinde ve serbest bırakılacağı zaman, hapishane gardiyanları onun yerini değiştirdi. Nerede olduğu bilinmiyor ve birçok insan hakları aktivisti onu ölü olarak değerlendiriyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.