İçeriğe atla

Vestibüler sistem

Vestibüler sistem, çoğu memelilerde denge ve uzaysal oryantasyon duyusuyla ilişkili, motor koordinasyon ve denge duyusuna liderlik eden duyu sistemidir. İşitme sisteminin bir parçası olan koklea ile birlikte iç kulakta bulunan labirentte ve kulak vestibulumunda yerleşmiştir. Vestibüler sistem iki ana bileşenden oluşur: lineer ivmelenmeleri tanıyan otolitler ve dönme hareketlerini tanıyan semisirküler kanal sistemi. Vestibüler sistem öncelikli sinyallerini göz hareketlerini kontrol eden nöral yapılara ve dik bir duruş sağlamak için kaslara gönderir.

Vestibüler denge bozukluğu nedir?

Vestibüler denge bozukluğu, iç kulağın denge ile ilgili yapılarındaki sorunlardan kaynaklanan bir durumdur. Vestibüler sistemin işlev bozukluğu, baş dönmesi, denge kaybı, bulantı, kusma gibi semptomlara yol açabilir. Bu bozukluklar genellikle iç kulakta yer alan labirentteki sıvı veya kristallerdeki dengesizliklerden, iç kulaktaki sinirlerin hasar görmesinden veya merkezi sinir sistemindeki problemlerden kaynaklanabilir.

Vestibüler denge bozukluğu engel oranı

Vestibüler denge bozukluğu olan bir hasta stabil hale geldikten sonra, doktor tarafından en az 6 ay süreyle takip edilir ve aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilir;

Sınıf TürüVestibüler denge bozukluğuEngel Oranı
Sınıf 1 Vestibüler bozukluk işaretlerine ait destekleyici objektif bulguların olması ve günlük aktivitelerin yardımsız gerçekleştirilmesi (bisiklete binmek, hastanın işinin gerektirdiği kirişte-iskelede yürümek gibi belli aktiviteler hariç) %5
Sınıf 2 Vestibüler bozukluk işaretlerine ait destekleyici objektif bulguların olması ve günlük aktivitelerin yardımsız gerçekleştirilememesi (kişisel bakım ile ilgili basit aktiveteler, bazı ev işleri, yürümek, başkasının kullanıldığı araca binip gezebilmek hariç) %15
Sınıf 3 Vestibüler bozukluk işaretlerine ait destekleyici objektif bulguların olması ve günlük aktivitelerin yardımsız gerçekleştirilememesi (kişisel bakım hariç) %25
Sınıf 4 Vestibüler bozukluk işaretlerine ait destekleyici objektif bulguların olması ve günlük aktivitelerin yardımsız gerçekleştirilememesi (hareket gerektirmeyen kişisel bakım hariç) eve bağımlı kalması gereklidir.* %35
Vestibüler sistem yapıları

Kaynakça

  • S. M. Highstein, R. R. Fay, A. N. Popper, editors (2004). The vestibular system. Berlin: Springer. ISBN 0-387-98314-7.  (Comment: A book for experts, summarizing the state of the art in our understanding of the balance system)
  • Thomas Brandt (2003). Vertigo : Its Multisensory Syndromes. Berlin: Springer. ISBN 0-387-40500-3.  (Comment: For clinicians, and other professionals working with dizzy patients.)
  • Driver Drowsiness: Is something missing? J. Christopher Brill, Peter A. Hancock, Richard D. Gilson. University of Central Florida (2003) link (Comment: Research on driver or motion-induced sleepiness aka 'sopite syndrome' links it to the vestibular labyrinths.)
  • Saladin, Kenneth S. Anatomy & Physiology: The Unity of Form and Function, Sixth Edition. 6th ed. New York: McGraw-Hill, 2010.
  • [1] Kimura R.S. (1969). Distribution, structure and function of dark cells in the vestibular labyrinth. Ann. Otol. Rhinol. 78, 542-561.
  • [2] Pikrell J.A. Oehme F.W. and Cash W.C. (1993). Ototoxicity in dogs and cats. Sem. Vet. Med. Surg. Sm. Anim. 8, 42-49.
  • [3] Quraishi I.H. and Raphael R.M. (2006). Computational model of vectorial potassium transport by cochlear marginal cells and vestibular dark cells. Am J Physiol Cell Physiol. 292:C591-C602.
  • [4] Takumida M. (1999). Vestibular Dark Cells and Supporting Cells. Equilib Res. 193-198. 0385-5716.
  • [5] McGuirt J.P. Schulte B.A. (1994). Distribution of immunoreactive alpha- and beta-subunit isoforms of Na,K-ATPase in the gerbil inner ear. Histochem Cytochem; 42: 843–53.
  • [6] Crouch J.J. Sakaguchi N. Lytle C. Schulte B.A. (1997). Immunohistochemical localization of the Na-K-Cl co-transporter (NKCC1) in the gerbil inner ear. Histochem Cytochem; 45: 773–8.
  • [7] Forge A. Wright T. (2002). The molecular architecture of the inner ear. British Medical Bulletin 63 (1): 5-24. doi: 10.1093/bmb/63.1.5.
  • [8] Vetter D.E. Mann J.R. Wangemann P. (1996). Inner ear defects induced by null mutation of the isk gene. Neuron; 17: 1251–6.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kulak</span> İşitme ve denge organı

Kulak (auris), işitme işlevini gören ve denge organını içinde bulunduran anatomik yapıdır. Vestibüler sistemi kullanarak işitmeyi ve vücut dengesini sağlar. Kulak; dış kulak, orta kulak ve iç kulak olacak şekilde üç kısımda incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Histopatoloji</span> Hastalığı incelemek ve teşhis etmek için dokunun mikroskobik incelenmesi

Histopatoloji ya da patolojik histoloji, hastalıklı dokunun histolojik incelenmesinde uzmanlaşan patoloji dalıdır. Anatomik patoloji açısından önemli bir araç olan histopatoloji, aynı zamanda kanser ve diğer hastalıkların doğru ve kesin teşhisi için kullanılır ve bu açıdan çok önemlidir.

Ménière hastalığı, iç kulak sıvılarının mikrobiyotik oluşumlar ile aşırı miktarda artması veya aşırı miktarda azalması durumunda hastaya denge kaybı ve işitme güçlüğü yaşattıran bir hastalıktır.

<span class="mw-page-title-main">Omurilik soğanı</span> Soluk alış veriş hızını ve kalp ritmini düzenler.

Omurilik soğanı veya medulla oblongata, ya da basitçe medulla beyin sapının ayrılmaz bir parçasıdır. Beyin sapının alt segmenti olarak konumlanmış olup, beyinciğin önünde ve biraz altında yer alır. Koni şeklindeki bu nöron kümesi, çeşitli otonom (istemsiz) bedensel işlevler için çok önemlidir. Bunlar kusma, hapşırma ve daha fazlası gibi refleks eylemleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Bulantı</span> tıbbi semptom veya durum

Bulantı veya mide bulantısı bazen kusma dürtüsü olarak algılanan yaygın bir huzursuzluk ve rahatsızlık hissidir. Ağrılı olmamakla birlikte, uzun sürmesi halinde zayıflatıcı bir semptom olabilir ve göğüste, karında veya boğazın arkasında rahatsızlık hissi olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Odyoloji</span> sağlık alanında bir bilim dalı

Odyoloji terimi Latince işitme anlamına gelen “audire” ve tanımlama anlamına gelen Yunanca son ek olan “logos” kelimesinden türemiştir. Odyoloji, işitme ve denge bozukluklarının araştırıldığı bir bilim dalıdır. Üniversitelerin sağlık bilimleri fakültesi bünyesinde lisans eğitimini başarıyla tamamlayanlar "Odyolog" ünvanı almaya hak kazanarak sağlık profesyoneli olur.

<span class="mw-page-title-main">Nörobilim</span> sinir sistemini inceleyen bilim dalı

Nörobilim, sinir sistemini inceleyen disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Nöronların ve nöral devrelerin temel özelliklerini anlamayı hedefleyen bu bilim dalı, bu amaçla fizyoloji, anatomi, moleküler biyoloji, gelişim biyolojisi, sitoloji, matematiksel modelleme ve psikolojiyi birleştirir. Öğrenme, bellek, davranış, algı ve bilincin biyolojik temelinin anlaşılması Eric Kandel tarafından biyolojik bilimlerin "nihai zorluğu" olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baş dönmesi</span>

Baş dönmesi, kişinin uzaydaki konumunu algılayamaması ve dengesini kaybetmesi. Baş dönmeleri çok çeşitli nedenlerle gerçekleşebilir. Büyük bir kısmı tıbbi nedenlerle meydana gelirken kendi ekseni etrafında bir süre dönmek gibi oryantasyonu bozucu suni nedenlerle de baş dönmesi tetiklenebilir. Bazen düşme hissi veya sersemleme ile birlikte görülebilir. Baş dönmeleri aşağıdaki başlıklar altında incelenir:

<span class="mw-page-title-main">Robert Bárány</span> Nobel ödüllü Avusturyalı otolojist.

Robert Bárány Avusturyalı otolojist. Kulaktaki vestibüler sistemin fizyoloji ve patolojisi üzerine yaptığı çalışmaları sayesinde 1914 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü aldı.

Koklea veya kulak salyangozu, iç kulağın işitsel kısmıdır. İç kulağın içinde spiral şekilli bir boşluktur. İnsanlarda kendi ekseni etrafında 2,5 dönüş yapar. Kohlea; içinde perilenf sıvısı bulunan, üste vestibular, altta timpanik kanal bulunduran bir yapıdır. Bu kanalların arasında bulunan kohlear kanalda, daha yoğun olan endolenf sıvısı ve sinirsel iletimi başlatacak Corti organı bulunur. Corti organı; kulakta duyu almaçlarının en yoğun olduğu işitmeden sorumlu yerdir.

<span class="mw-page-title-main">May-Britt Moser</span>

May-Britt Moser, Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde (NBTÜ) psikoloji ve sinirbilim profesörü olarak görev yapmakta olan Norveçli psikolog ve sinirbilimci. 2014 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı. O dönemdeki eşi Edvard Moser ile birlikte, entorhinal korteksteki ızgara hücreleri ve aynı devrenin içerisinde mekân (uzay) temsilinde rol alarak beynimizde bir konumlanma sistemi oluşturan hücre tipleriyle ilgili çalışmaları sayesinde 2014 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünün yarısını paylaşmışlardır. 2012'de Edvard Moser ile birlikte yönettikleri Moser Araştırma Ortamını kurmuşlardır. May-Britt Moser, 2012'den bu yana aynı enstitüdeki Sinirsel Hesaplama Merkezini de yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Purkinje hücreleri</span>

Purkinje hücreleri ya da Purkinje nöronları beyincikte yer alan bir sınıf Gabaerjik nöronlar. Çek anatomist Jan Evangelista Purkyně'nin 1839 yılındaki keşfi sayesinde kaşifinin ismini almıştır.

Corti organı, memelilerde kokleada yer alan, işitme için almaç görevi gören organ. Çeşitli epitel hücrelerden oluşan şerit şeklindeki bu organ, ses sinyallerinin sinirlerde aksiyon potansiyeline dönüştürülmesini sağlar. Bu dönüştürme (transdüksiyon) süreci, iç kulaktaki yapıların titreyip kokleadaki sıvının yer değiştirmesine yol açmasıyla başlar. Bu Corti organındaki tüy hücrelerini hareket ettirip bu hücrelerde elektrokimyasal sinyal üretimine neden olur.

<span class="mw-page-title-main">İç kulak</span> Ayrıntılı bilgi

İç kulak omurgalı kulağının en iç kısmıdır. Omurgalılarda, iç kulak temel olarak ses algılama ve dengeden sorumludur. Memelilerde iç kulak, kemik labirent denilen, kafatasındaki temporal kemikte (şakak) bulunan içi boş bir oyukta konumlanmış bir kanal sisteminden oluşur ve iki ana işlevsel görevi vardır:

<span class="mw-page-title-main">Nörofizyoloji</span> psikoloji ve nörobilim branşı

Nörofizyoloji sinir sisteminin işleyişi ile ilgilenen bir fizyoloji ve sinirbilim dalıdır. Temel nörofizyolojik araştırmanın birincil araçları arasında yama kelepçesi, voltaj kelepçesi, hücre dışı tek birimli kayıt ve yerel alan potansiyellerinin kaydedilmesi ve ayrıca kalsiyum görüntüleme, optogenetik ve moleküler biyoloji gibi elektrofizyolojik kayıtlar bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Vestibülokoklear sinir</span> kraniyal sinirler

Vestibülokohlear sinir sekizinci kranial sinir olarak bilinir ve iç kulaktan aldığı işitme ve denge ile ilgili bilgileri beyine aktarır.

<span class="mw-page-title-main">Odyolog</span> İşitme ve denge bozuklukları konusunda uzmanlaşmış sağlık profesyonelleridir

Odyolog, her yaştan birey için işitme, denge ve diğer işitsel bozukluklarının önlenmesi, teşhis edilmesi, tedavi ve rehabilite edilmesinde hasta odaklı bakım sağlayan sağlık uzmanıdır. Odyoloji bilim ve sağlık alanının uygulama yetkisi ‘’odyolog’’ olarak isimlendirilen meslek elemanı tarafından temsil edilmektedir. ‘Odyolog’ luk 2011 yılı itibarıyla Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından meslek tanımı yapılan ve resmen tanınan bir meslektir.

Sinir sistemi hastalıkları; nörolojik bozukluklar olarak da bilinir ve sinir sistemini etkileyen tüm durumları tarif eder. Bu kategori, genetik bozukluklar, enfeksiyonlar, kanser, nöbet bozuklukları, kardiyovasküler kaynaklı durumlar, konjenital ve gelişimsel bozukluklar ve dejeneratif bozukluklar içermektedir.

Klinik sinirbilim, beyin ve merkezi sinir sistemi hastalıklarının ve bozukluklarının altında yatan temel mekanizmaların bilimsel çalışmalarına odaklanan bir sinirbilim dalıdır. Bu tür bozuklukları tanımlamanın ve teşhis etmenin yeni yollarını ve nihayetinde yeni tedaviler geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Sinnarizin, difenilmetilpiperazin grubunun bir antihistamin ve kalsiyum kanal blokeridir. Araç tutması, kemoterapi, vertigo, veya Ménière hastalığı nedeniyle bulantı ve kusma için reçete edilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.