İçeriğe atla

Vercingetorix

Vercingetorix'i resmeden resmeden altın sikke.[1]
Kişisel bilgiler
Doğum MÖ 82
Bilinmiyor
Ölüm MÖ 46 (36-37 yaşında)
Roma, İtalya, Roma Cumhuriyeti

Vercingetorix (Latince telaffuz: [wɛrkɪŋˈɡɛtɔriːks]; Grekçe: Οὐερκιγγετόριξ Yunanca telaffuz: [u.erkiŋɡeˈtoriks]; MÖ 82 - MÖ 46, Roma), Kelt kavimlerinin biri olan Arvernilerin lideridir. MÖ 52 yılında Galya'da Keltleri Roma Cumhuriyeti'ne karşı son bir genel direniş ve kurtuluş savaşı için birleştirdi. Julius Caesar, Roma'nın Gallia Narbonensis valisi olarak Roma emperyalizminin yayılma politikasını uygulamak için Keltlerin ülkesi Galya'yı fethetmek hedefiyle çıktığı seferde Vercingetorix ile karşı karşıya geldi.

Tarih

Romaya karşı savaş

Vercingetorix'in Julius Caesar'a teslim olmasını tasvir eden portre (Lionel Royer'in eseri)
Clermont-Ferrandda'da yer alan, Frédéric Auguste Bartholdi tarafından yapılan Vercingetorix heykeli

MÖ Ocak 52'de Roma lejyonlarına karşı Vercingetorix kendi taraftarları tarafından zorlanarak, birleşmiş Galya merkezi ve doğu toplumlarının desteği ile Julius Caesar'a karşı silahlara sarılırlar.

Vercingetorix uzun zaman kendinden güçlü düşmana karşı direnir ve aynı zamanda başarılı bir şekilde Romalılara büyük zarar verir. Galya'da bulunan ve Caesar'ın askerlerine lojistik destek sağlayan tarım ürünlerinin yakılmasını emreder.

Roma lejyonları için mesafe aratma sonucu ile erzak yolları yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Caesar bundan dolayı başarısız olur ve yüksek kayıplar verdiği Gergovia taarruzundan sonra zorunlu geri çekilmeye zorlanır. Neticede her yedinci (centurio) yüzbaşını kaybeder.

Vercingetorix ile güçlü Kelt birlikleri geri çekilen Roma Lejyonlarını kısa bir süre de olsa takip eder ve çatışmalar yer yer devam eder.

Kelt birliklerine o anda Aedular kavmi de katılır. Bu kavim Julius Caesar'ı o ana kadar tam desteklemektedir. Bu ihanet Julius Caesar'ı büyük tehlikeye sokar. Bilinmesi gereken nokta da Vercingetorix ve kendi kavmi olan Arverniler ile Aeduların birbirine rakip olmasıdır.

Alesia savunması

Ana madde: Alesia savaşı

Vercingetorix bilinçli bir şekilde bu galibiyeti korumak istemektedir. Gergovia galibiyetine karşın tek bir hata tüm kazançları yok edebilecektir. Vercingetorix birliklerine Romalılara saldırmamaları için emir verir, bunun nedeni ise Caesar'ı kaynaklardan mahrum ederek askerleri arasında kargaşa çıkarmak ve onları savaş meydanından ziyade psikolojik olarak yıpratmak istemesidir. Kelt savaşçıları buna rağmen Roma Ordusu'na karşı sabırlı davranamaz ve saldırı emrini Kelt kavimlerinden bir liderin savaş borularını çalması sonrasında başlatırlar.

Kelt savaşçılarının bu sorumsuz davranışı bir muharebeye dönüşür ve Vercingetorix büyük bir yenilgiye düşer.

Sonuçta Vercingetorix Alesia'ya (Mandubilerin bir oppidumu olarak bilinen bir kente) geri çekilir. Burada III. Napoléon 1864 yılında 6,5 metrelik bir bronz heykeli dikme emrini vermiştir. Caesar konu edilen Alesia yerleşiminin etrafını sarıp süratli bir şekilde kuşatma hazırlıklarını başlatır.

Julius Caesar öngörü ile bağlantılı şekilde toprak duvarları, harbe, cirit, mızrak dolu kargı kuyular ve çitler ile şehri kuşatır ve psikolojik açıdan her iki komutan da sabırla bekleyişlerini sürdürürler. Kuşatılan kentte erzak sıkıntısının yaşanması, şehirdeki insanların ve Vercingetorix'in uğraştığı başka bir olumsuzluktur. Nitekim halk ve askerler Vercingetorix'in planları konusunda bir fikre sahip olamıyor, Vercingetorix'in korktuğunu düşünüyorlardı.

Şehirde artan yiyecek sıkıntısını gidermek amacıyla öncelikle atlar serbest bırakılır, bunun nedeni ise Galyalıların atlarını yememesidir. İlerleyen sürede Vercingetorix radikal bir karar alır ve şehirde bulunan kadın, çocuk ve yaşlıları şehirden çıkarma kararı alır. Alesia'dan atılan kadın, çocuk ve yaşlılar Alesia surları ve Caesar'ın kurdurduğu geçici çitler arasında kendi savaşçılarının gözleri önünde kıtlıktan ölürler.

Bölgede bunlar yaşanırken, Galya'nın diğer kabileleri kendi aralarında birleşerek Alesia şehrine doğru daha önce görülmemiş büyüklükte bir orduyla yola çıkarlar. Caesar 40.000 kişilik ordusuyla Alesia ve Galya orduları arasında kalır, ancak askeri dehası ve şansı Caesar'ın yanındadır. Vercingetorix'in "saldırmazlık" emrine karşı gelen birlikler, Caesar'ın kurduğu çitlere doğru toplu bir saldırı başlatırlar. Durumu öğrenen Vercingetorix'in "Ne kadar büyük bir hata" sözünü söyleyerek hayıflandığı ve çaresiz, birliklerinin başına geçtiği söylenir. İki ateş arasında kalan Caesar, tedbirli ve disiplinli askerleri ile bu durumdan kurtulmayı başarır ve tarihte görülmemiş bir kıyım başlar. Savaş bittiğinde sayısız kayıp veren Galya birlikleri dağınık halde kaçarlar. Savaştan sonra çaresiz kalan Vercingetorix Caesar'a teslim olması karşılığında halkının esir alınmamasını isteyerek kendi hayatını Caesar'a sunar.

Roma'da ölümü

Vercingetorix MÖ 46 yılında, zincirler içinde, bir zafer alayında Roma'ya getirildi; kafes içerisinde dolaştırılıp 5 yıl boyunca Roma zindanlarında kaldıktan sonra Roma'nın zafer kutlamaları esnasında idam edildi.

Anıtı

Vercingetorix abidesi Alesiada (Alise-Sainte-Rein)
Vercingétorix Alésia, Alise-Sainte-Reine, Bourgogne

III. Napoleon, 7 metrelik Vercingetorix abidesinin yapımı ile 1865 yılında hekeltraş Aimé Millet'i görevlendirdi. Heykel, tahmin edilen Alesia yerleşiminde yapıldı. Abide mimarisi Viollet-le-Duc olmaktadır.[2] Heykel günümüze kadar direndi. Anıtın zemin bölgesinde, Viollet-le-Duc tarafından yaratılan sözler bulunuyor :

« La Gaule unie
Formant une seule nation
Animée d'un même esprit,
Peut défier l'Univers. »

Tercümesi:

« Birleşik Galya
Bir tek ulusu yaratmaktadır
Aynı ruhdan canlandırıldı,
Tüm evrene direnebilir. »

Ayrıca Frédéric Bartholdi, Place de Jaude Clermont-Ferrand kentinde kalan Vercingetorix heykelini yarattı. Fransa'da, Vercingetorix halk kahramanı olarak kabul görülüyor. Hiç galibiyet imkânı gözükmeden kendi toplumu için baş kaldırdı. Serbest hür Kelt Gallik (Fransız) medeniyetin simgesi olmaktadır.

Filmler

Alesia kuşatma yapıların temsili örnekleri

Türk Tarih Tezi ile Vercingetorix

Türk Tarih Tezine göre hazırlanmış 1931 Lise Tarih kitabına göre Vercingetorix ismi Türklükle ilişkilidir.

"Fransızlar bu ismin "Grand Chef des braves" yahut "géneralisme" ifade eder gibi olduğunu ve o zaman verildiğini yazarlar. Cenk ve Toriks kelimelerini içeren bu isim, Türkçe açısından incelenmeye değerdir; Ver de er olabilir; Bu takdirde 'Er-Ceng-Türk = cenk eri Türk' demek olur."[3]

Kaynakça

  1. ^ Bakker, Marco. "Reportret: Vercingetorix". www.reportret.info. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018. 
  2. ^ Statue of Vercingetorix 10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. olmaktadır, Art and Architecture, 2006
  3. ^ Türk Tarih Tetkik Cemiyeti, Tarih I Tarihtenevelki Zamanlar ve Eski Zamanlar, Kaynak Yayınları, İstanbul, Ekim 2000, s. 307. dipnot. (İlk baskısı: 1931'de Devlet Matbaası tarafından yayımlanmıştır. )

Birincil kaynaklar

İkincil kaynaklar

  • Yonge, Charlotte M. (1864), "The Chief of the Arverni", in Charlotte M. Yonge, A Book of Golden Deeds, London: Blackie & Son, Ltd., n.d.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Vercingetorix ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Galya</span>

Galya, günümüzde başta Fransa olmak üzere Batı Avrupa'nın büyük bir bölümüne tarihte verilen isimdi. Galya'nın sınırları Fransa'nın yanı sıra günümüzdeki Kuzey İtalya, Belçika, İsviçre'nin batısı, Hollanda'nın bazı kısımlarıyla Almanya'daki Ren Nehri'nin batı kıyısındaki bölgeleri de içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Auvergne</span>

Auvergne, Fransa'nın 26 bölgesinden biridir. Fransa'nın merkezinin güneyinde, Massif Central üzerinde bulunur. En büyük ve merkez şehri Clermont-Ferrand'dır.

Arverniler Kelt medeniyetine bağlı Galyalı bir halk olarak biliniyor. Bu Galya halkının en tanınmış ismi Roma işgaline karşı en son büyük ayaklanmayı başlatan ama Alesia'da MÖ 52 yılında yenilen Vercingetorix'tir.

Gergovia, Arvernilerin başkentidir. Kelt medeniyetine bağlı olan Galyalılar Romalılara karşı efsaneleşmiş bir direniş savaşı burada gerçekleşmiştir. Günümüzde Clermont-Ferrand ve Auvergne'ye bağlı Gergovie kentine yakın, ufak bir yerleşim yeridir.

<i>Gallia Savaşı</i>

Gallia Savaşı, Jül Sezar'ın Galya'da savaşlarla geçen dokuz yılını üçüncü şahıs ağzından anlatım tekniği ile aktardığı eseridir. İlk Türkçe çevirisi Gallia Savaşı adıyla yapılmış olup zaman zaman Galya Savaşı Hakkında, Galya Savaşı Üzerine ya da Galya'nın Fethi başlığıyla da çevrilir.

<span class="mw-page-title-main">Aedular</span>

Aedular,, Antik dönemde Gallia Lugdunensis bölgesinde bulunan ve günümüz Fransasının Arar (Saone) ve Liger (Loire) nehirleri arasında yaşamış oldukları kabul edilen Galyalı halk.

<span class="mw-page-title-main">Gergovia Muharebesi</span>

Gergovia Muharebesi, MÖ 52 yılında Galya'da, Arvernilerin en önemli kenti olan Gergovia çevresinde, prokonsül Jül Sezar komutasındaki Roma Cumhuriyeti ordusu ile Vercingetorix komutasındaki Galyalı güçler arasında yapılan savaş. Muharebeyi Galyalılar kazanmıştır. Asteriks çizgi romanında Gergovia'ya ve bu savaşa sık sık değinilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alesia Muharebesi</span>

Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Avaricum Muharebesi</span>

Avaricum Muharebesi, antik Galya'da, günümüzde Bourges olarak bilinen kent yakınlarında yer alan bir tepe-kalesi, oppidumu savunmakta olan Vercingetorix komutasında Bitruglar ve Arveniler Galyalı kabilelerine karşı MÖ 52'de Romalı Galya Valisi Jül Sezar'ın yaptığı, şehir kuşatması ve şehrin Romalılar tarafından fethi. Bu şehir Romalılar eline geçirilince şehirde Romalılara karşı direnen hemen herkes ceza olarak Romalı askerler tarafından öldürülmüştür.

Jül Sezar'in birliklerine komuta etme yeteneği, tarihçiler tarafından tarihin en önemli askeri taktisyen ve stratejistleri olarak kabul edilen Büyük İskender, Hannibal ve Napolyon Bonapart'ta eşdeğer olarak kabul edilmiştir. Sezar, gerek Galya savaşları sırasındaki Gergovia savaşında gerekse iç savaş sırasındaki Dyrrhachium Muharebesi'nde taktik açıdan göz alıcı zaferler kazanmıştır. Ancak, Sezar'ın taktik dehası kendini Galya Savaşları sırasındaki Alesia kuşatmasında, iç savaş sırasındaki Pharsalus Muharebesi'nde, Pompey'in sayıca fazla birliklerini geri püskürtmesiyle ve Pharnaces'in ordusunu Zela savaşında yok etmesiyle göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Galyalılar</span> Kelt kökenli antik bir halk

Galyalılar, günümüzde genel olarak Fransa, Belçika, İsviçre ve İtalya’nın kuzey bölgelerini içeren Galya olarak tanımlanan bölgede Demir Çağından Roma Cumhuriyeti dönemine kadar yaşayan Kelt kökenli bir halktır.

<span class="mw-page-title-main">Bibracte Muharebesi</span>

Bibracte Muharebesi, MÖ 58 yılında Helvetler ile Jül Sezar komutasındaki altı Roma lejyonu arasında yapılan bir muharebe. Muharebe Galya Savaşları'nın başladığı yıl gerçekleşmiş ve savaşlar serisinin ikinci büyük muharebesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Galya Savaşları</span> MÖ 58-50, Roma ile Galya kabileleri arasındaki savaşlar

Galya Savaşları çeşitli Galyalı kavimlere karşı Roma valisi Jül Sezar tarafından yürütülen bir seri askerî kampanyalar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Arrar Nehri Muharebesi</span>

Arar Nehri Muharebesi, MÖ 58 Haziran başında antik Galya'da, günümüzde Saöne Nehri olarak bilinen nehir kenarından Atlas Okyanus'una büyük bir göç yapmakta olan Helvetler kabilesinin bir kısmı ile Romalı Galya valisi Jül Sezar komutası altında olan VII., VIII., IX. ve X. Roma Lejyonu askerleri ile yapılan bir muharebedir. Galya Savaşları adı ile bilinen savaş içindeki muharebelerden ilk önemli olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vosges Muharebesi</span>

Vosges Muharebesi, MÖ 58 Ekim'de antik Galya'da, Sekuanlar kabile devletinin başkenti olan Vesontio yakınlarında Vosges'lar bölgesinde Mulhouse yakınında bulunan küçük "Ochensfeld" yerleşkesi kenarında yapılan bir muharebedir. Bu muharebe Romalı Galya valisi Jül Sezar komutası altında Romalılar ile birkaç yıl önce Ren Nehri'ni geçerek Galya'ya Sekuanlar ve Aedular arasında savaşa Sekuanlara destek amacıyla giren ve onlardan toprak bağışı aldıktan sonra Sekuanlara arazilerinin (2/3)ini göç eden 120,000 Germenle birlikte yöneten Germanyalı Suebler kabilesi komutanı Ariovistus arasında yapılmıştır. Galya Savaşları adı ile bilinen savaş içindeki muharebelerden üçüncü önemli olanıdır.

Roma Galyası, MÖ 1. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar Roma yönetimi altında bulunan Galya'yı ifade eder.

Antik Roma'nın askerî birliklerinde askeri mühendislik, neredeyse her çağdaşının çok ötesinde bir kapasitede ve etkinlikteydi. Her Roma lejyonerinin ekipmanının bir parçası olarak gladius (kılıç) ve pilanın (mızrak) yanında bir de kürek bulundurmasının da gösterdiği gibi, askeri mühendislik birçok yönden Roma askeri kültüründe kurumsal olarak yer edinmiştir.

Gaius Crastinus, Galya Savaşları sırasında Jül Sezar'ın 10. lejyonunda bir askerdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.