Veni, vidi, vici - Turkipedia

Veni, vidi, vici (Türkçe: Geldim, gördüm, yendim), hızlı ve kesin bir zafere atıfta bulunmak için kullanılan Latince bir ifade. Veni, vidi, vici Latince venire, videre, vincere fiilerinin birinci tekil şahıs geçmiş zaman halidir.

Etimoloji

Bu cümle Julius Sezar tarafından Roma senatosu'na yazılmış Zela Savaşındaki zaferini anlatan mektupta geçer. Sezar Türkiye'de Kuzeydoğu Anadolu'daki Tokat ili Zile ilçesinde Pontus'lu Pharnaces II'ye karşı kazandığı zaferin ardından Roma Senatosuna gönderdiği mektupta bu cümleyi kullanmıştır. Bu kısa ve özlü söz sadece Sezar'ın zaferinin büyüklüğünü değil, onun askeri hünerini de vurgulamaktadır. Farklı bir bakış açısından (Sezar aynı dönemde bir iç savaşı da sürdürmektedir), bu özdeyiş aristokratlardan oluşmuş ve geleneksel olarak Roma Cumhuriyeti'ndeki en güçlü grubu temsil eden senatoyu küçümseyişinin bir göstergesi olarak yorumlanabilir.

Tarihi

Tarihi kaynaklara göre, MÖ 100 veya MÖ 44 yılları arasında yaşadığı tahmin edilen Roma Generali Julius Sezar, Pontus asıllı Basforos kralı II. Farnakis ile Zile Altıağaç mevkiinde çok kanlı bir savaş yapar. Savaşta her iki taraf da büyük kayıplar verir. Ancak savaşı Roma Generali Julius Sezar kazanır. Bunun üzerine dünyaca ünlü sözü ”Veni-vidi-vici” (Geldim-gördüm-yendim) diyerek, durumu Roma'ya bildirir.

Sezar, Pompei'de kaleye taş bir kitabe yaptırarak, dünyaca ünlü bu sözünü oraya da yazdırır. Günümüzde Pompei Kalesi'nde bulunan kitabeleri ziyaret etmek için her yıl çok sayıda turist ilçeye gelirken, bazı tarihçiler bu kitabenin Sezar tarafından yapılan asıl kitabe olmadığını, gerçek kitabenin çalındığını ve nerede olduğunun tespit edilemediğini, ama bu sözün Zile İlçesi'nde söylendiğinin tüm kaynaklarda geçtiği de ifade edilmektedir.^[1]^[2] Ayrıca Zile'nin Yıldıztepe kasabasından çıkarılan pek çok antik eserin üzerinde "Veni-vidi-vici" yazısının görüldüğü ifade edilmektedir.

Çağdaş kullanımı

Sosyal rekabet veya iş dünyasında sıkça kullanılan Latince terimlerdendir. Örneğin, kârlı bir işi başarıyla alan idareci şaka ile karışık bir şekilde bu kalıbı söyleyebilir. Popüler kültürde çeşitli televizyon programlarında farklı özellikler atfedilerek (sihirli olduğu gibi) kullanılmıştır. Ayrıca birçok farklı müzik türünden grup ve müzisyenin şarkılarında geçmiştir.

Kaynakça

^ Yayın Adı : Life of Julius Caesar Yazarı : Henry G. LIDDELL Yayım Tarihi : 1860, 247 sh., Sayfa: 200
^ 1819 baskılı "A Memoır On The Commerce and Navigation Of The Black Sea and The Trade and Maritime Geography Of Turkey and Egypt" adlı kitabın 216. sayfası.

İlgili Araştırma Makaleleri

Marcus Tullius Cicero, Latin kökenli Romalı devlet adamı, bilgin, hatip ve yazar. Felsefe öğrenimini, Epikürcü Phaedros, Stoacı Diodotos ve Akademi'ye bağlı Philon'dan almış olan Cicero'nun önemi, Yunan düşüncesini daha sonraki kuşaklara aktarmasından oluşur. Bilgi kuramı açısından, kesinliğe bağlanmak yerine olasılıkların yolunu izlemeyi yeğleyen, buna karşın ahlak alanında, dogmatik bir tavır sergileyip Stoacılara ve bu arada Sokrates'e yönelen Cicero, Latincenin felsefe dili olarak gelişmesine katkı yapmış ve bu arada, bilgi görüşünde daima skeptik kalmıştır.

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

Alea iacta est, Latince bir deyiştir. Jül Sezar'ın ünlü sözlerinden biridir.

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

Tiberius Caesar Augustus, doğumda; Tiberius Claudius Nero, Augustus'un 14 yılında ölümünün ardından Roma İmparatorluğu tahtına çıkan ikinci Roma imparatoru. Tiberius Claudius Nero ve Livia Drusilla'nın oğlu olan Tiberius doğuştan Claudius ailesinin mensubuydu. Annesi, babasından boşanarak MÖ 39 yılında Augustus ile yeniden evlenmiştir. Tiberius, sonradan Augustus'un kızı ve üvey kız kardeşi Yaşlı Julia ile evlenmiş ve ardından Augustus tarafından evlat edinilerek Julius ailesi mensubu olmuştur. Tiberius'un ardından gelen imparatorlar bu iki aile arasındaki karışımı gelecek 40 yıl boyunca devam ettirmişler, tarihçiler de bu hanedanı Julio-Claudian hanedanı olarak adlandırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Pontus Krallığı</span> Devlet

Pontus Krallığı ya da Pontus İmparatorluğu, Karadeniz'in güney kıyısında kurulan Helenistik Dönem devletlerinden biridir. Krallık önceleri Pontus Kapadokyası, sonra yalnız Pontus olarak adlandırılmıştır.

Karakuzu, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlı bir köydür.

Zela Muharebesi, MÖ 2 Ağustos 47 tarihinde Zela'da Roma Cumhuriyeti'nin Julius Sezar ile Pontus Kralı VI. Mitridat'ın oğlu II. Farnekes arasında gerçekleşen muharebedir.

Carrhae Savaşı, MÖ 53 yılında, Carrhae şehri yakınlarında Roma Cumhuriyeti adına Romalı general Crassus ve Part İmparatorluğu adına spahbed ("General") Surena arasında yapılan ve Partlar adına mutlak bir zaferle sonuçlanan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Junius Brutus</span>

Marcus Junius Brutus veya Quintus Servilius Caepio Brutus, Romalı askerî ve politik lider. Roma Cumhuriyeti diktatörü Julius Caesar'a karşı senatoda yapılan saldırı ile tanınır. Bazı kaynaklarda Julius Caesar'ın evlatlık, bazı kaynaklarda ise öz oğlu olduğu söylenir.

Quintus Pedius Roma Cumhuriyeti döneminde yaşamış olan Romalı general. Pedius, Marcus ya da Quintus Pedius'un oğlu ve aynı zamanda ünlü Romalı dikatatör Jül Sezar'ın da yeğeniydi.

II. Farnekes, Roma Cumhuriyetinin en ünlü düşmanlarından VI. Mitridat'in oğlu olan Pontus Kralı.

İç Savaş, Jül Sezar tarafından yazılan ve Pompey ve Senato'ya karşı yürüttüğü iç savaşı tasvir ettiği kitap. Sezar'ın bir diğer kitabı olan Commentarii de Bello Gallico ile karşılaştırıldığında sadece üç kitaptan oluşması nedeniyle daha kısa olup muhtemelen tamamlanmamıştır. Kitap MÖ 49-48 yılları arasında, Sezar'ın İtalya'yı işgal etmesinden kısa bir süre önce başlayan ve Pompeius'un Pharsalus Muharebesi'nde yenilmesi ve kendisini takip eden Sezar'dan kurtulmak için Mısır'a kaçması arasında geçen olayları anlatır. Pompeius'un öldürülmesi ve Sezar'ın Mısır'daki iç savaşta taraf olarak İskenderiye Savaşı'na girişmesi ile son bulur.

Vercellae Muharebesi ya da Raudine Ovası Muharebesi, MÖ 101'de, Konsül Gaius Marius tarafından Cermen kökenli Cimbrilere karşı Cisalpina Galya'da bulunan Vercellae kenti yakınlarında kazanılan Roma zaferi.

Pontus Krallığı Klasik Yunan dönemini takip eden Helenistik dönemde Anadolu'da kurulan hükümdarlıklarından biridir. Bu krallık Anadolu'nun birçok yörelerini zaman zaman elinde bulundurmakla beraber en önemli merkezi Doğu Karadeniz bölgesinde idi.

Roma mitolojisinde Clementia af, hoşgörü, merhamet, affetme, kefaret, günah çıkarma, beraat ve kurtuluş tanrıçasıydı.

Jül Sezar'ın Rubicon'u geçişi, Lejyon XIII Gemina'nın başında bulunan Jül Sezar'ın MÖ 10 Ocak 49'da, o sırada generallerin orduları ile birlikte geçmelerinin yasak olduğu Rubicon nehrini geçmesi ve iç savaşı başlatması olayını ifade eder. Bazı kaynaklarda ordusu ile beraber nehirden geçişi sırasında Sezar'ın "Alea iacta est" sözünü söylediği geçmektedir.

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.

Zile Kalesi, bu kale Zile İlçesi'nin merkezinde bir höyük üzerinde bulunur ve Zile Ovası'na hakim durumdadır. Kalenin içi araştırıldığında çevrede Roma ve Bizans dönemlerinden kalma mimari parçalar ve kitabeler bulunmuştur. Bu eserlerden yola çıkılarak bu kalenin Milattan Sonra 1. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir. Eskiden Kolhis Kralı Mithridatis adında birinin burayı şato olarak kullandığı ve aynı zamanda buranın altından geçitlerin geçtiği ve askeri amaçlarla da kullanıldığı rivayet edilir. Kale kesme ve moloz taştan yapılmış olup duvarları çeşitli yuvarlak burçlar ile de güçlendirilmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.