İçeriğe atla

Venezuela-İran ilişkileri

Venezuela–İran ilişkileri

Venezuela
İran

Venezuela-İran ilişkileri (İspanyolca: Las relaciones de Irán y Venezuela) Venezuela Cumhuriyeti'nin İran ile süregelen uluslararası politikaları içerir. Bu iki ülke arasındaki ilişkilerin büyük bir kısmı Amerikan emperyalizmine karşı mücadeleyi amaçlamaktadır. Venezuela ve İran'ın önceki cumhurbaşkanları olan Hugo Chávez ve Mahmud Ahmedinejad, dünya alanında kendilerini "Amerikan emperyalizmine karşı" gösterdiler. Örneğin, 6 Ocak 2007'de, daha önce açıklanan 2 milyar dolarlık ortak fonun bir kısmını "emperyalizmin boyunduruğundan kurtulma mücadelesinde çaba gösteren ülkelere" yardım etmek için kullanacaklarını duyurdular.[1][2]

İran ve Venezuela arasındaki ilişkiler son yıllarda önemli ölçüde güçleniyor. İki ülke arasında ikili anlaşmalar imzalandı. Örneğin son yıllarda yaptığı ikili anlaşmalarına göre iki ülke arasındaki ticaret hacmi yıllık 3 milyar dolardan 20 milyar dolara ulaştı.[3]

İlişkilerin tarihçesi

Hugo Chávez’in ilk İran seferi 2001 yılında gerçekleşti. Venezuela cumhurbaşkanı kaç kez İran’ı ziyaret etti. Chavez, Venezuela-İran ilişkilerini, özellikle enerji üretimi ve ekonomik ve endüstriyel işbirliği alanlarında geliştirdi.[4][5] 1997-2005 arasında İran’ın cumhurbaşkanı olarak görev yapan Muhammed Hatemi 3 kez Venezuela’ya yolculuk yaptı. Mayıs 2006'da Chavez, İran'ın nükleer programını barışçıl amaçlar doğrultusunda olduğunu ilan edip ona destek verdi.[6] Chávez'in İran ile ilişkisi ve İran'ın nükleer programı'na verdiği destek, ABD hükümetinin mutsuzluğuna neden oldu.[7]

Chávez, İran hükümetinin nükleer programına devam etmesi ve Hizbullah gerillalarını desteklemesi nedeniyle uluslararası eleştirilere maruz kaldığı bir sırada İran'a iki günlük bir ziyarette bulundu.[8]

2012 yılında, Chávez'in doğum gününde olan 28 Temmuz tarihinde, Mahmud Ahmedinejad, "Diktatörlüğe karşı takdire hakeden tutum aldığı için Chávez'i takdir ederek" ona İran İslam Cumhuriyeti Birinci Sınıf Nişanını verdi.[9] Chávez, Venezuela'nın "her zaman ve her koşulda İran'ın yanında kalacağına" söz verdi. Ayrıca Chávez "Her zaman sizin ve İran'ın yanındayız. Birlik olduğumuz sürece Amerikan emperyalizmini yenebiliriz ama ayrılır ayrılmaz Amerika bizi kenara itecek. Eğer Amerikan emperyalizmi egemenliğini koruyabilirse insanlığın bir geleceği olmayacak ve insanlığı kurtarması ve Amerikan emperyalizminin sona erdirmesi bizim görevimizdir." diye söyledi.[8][10] Chávez ayrıca İsrail'i sert bir şekilde eleştirip Lübnan'ın İsrail tarafından işgalini "faşist ve terörist" bir eylem olarak nitelendirdi.[11]

İlişkilerin amacı

İran'ın Venezuela ile ilişki kurmanın hedefleri şöyle:

  • Bölge dışı ülkelerle ilişkilerin geliştirmesi
  • Özel ve yarı devlet şirketlerinin uzak coğrafyalarda aktif huzuru için pazar oluşturmak ve desteklemek
  • Petrol ve kondensat ihracatının arttırması ile teknik ve mühendislik hizmetleri
  • Petrol ürünleri ve ekipmanları ihracatının arttırması
  • Petrol ve gaz sahalarının geliştirmesine girmek
  • Petrol terminallerinin geliştirmesi
  • Mevcut petrokimya tesislerinin kapasitesinin kullanması ve yeniden inşası
  • Ürünlerinin kârında ortak olması[12]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Iran and Venezuela plan anti-U.S. fund". USA Today. 17 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Iran, Venezuela in "axis of unity" against U.S". Reuters. 25 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  3. ^ "İran Cumhurbaşkanı Reisi: Venezuela'yla ortak düşmanlara sahip dostlarız". Independent. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  4. ^ "Venezuela e Irán en camino hacia una 'alianza estratégica'". El Universal. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  5. ^ "Hugo Chávez de visita en Irán hasta el lunes". El Universal. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  6. ^ "Chávez exige respetar Irán y aclara que no tiene plan nuclea". El Universal. 11 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  7. ^ "EE.UU. preocupado por Venezuela". El Universal. 26 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  8. ^ a b Wikipedia contributors, "Iran–Venezuela relations," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iran–Venezuela_relations&oldid=476853280 (accessed August 12, 2023).
  9. ^ "دکتر احمدی‌نژاد نشان عالی درجه یک جمهوری اسلامی ایران را به رئیس‌جمهور ونزویلا اهدا کرد". president.ir (Farsça). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. []
  10. ^ "Chavez, Ahmedinejad pledge mutual support". Canoe Network. 7 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  11. ^ "Chávez decorated in Iran; initials cooperation pacts". El Universal. 20 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023. 
  12. ^ "مبادلات نفتی ایران و ونزوئلا به ۴ میلیارد دلار رسید". Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Venezuela</span> Güney Amerikada bir ülke

Venezuela, resmî adıyla Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın kuzey kıyısında yer alan bir ülkedir. Kuzeyde Karayip Denizi, doğuda Guyana, güneyde Brezilya ve batıda Kolombiya ile çevrilidir. Venezuela hükûmeti Guyana'nın üçte ikisini oluşturan Guayana Esequiba bölgesinde hak iddia etmektedir. Karayip Denizi'nde birçok ada ve adacığa sahiptir. Ayrıca Küçük Antiller adaları olan Hollanda Krallığı'na bağlı Aruba ve Curaçao ülkeleri, Hollanda'ya bağlı Bonaire ile Trinidad ve Tobago ada devletçikleri de Venezuela açıklarında bulunur. Yüzölçümü 916,445 km2, nüfusu yaklaşık 28 milyondur. Başkenti ve en büyük metropolü Caracas'tır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Ahmedinejad</span> 6. İran cumhurbaşkanı

Mahmud Ahmedinejad, İran'ın altıncı cumhurbaşkanı. Ayrıca, ülkedeki muhafazakâr siyasi gruplardan oluşan bir koalisyon olan İslamî İran İnşaatçılar İttifakı'nın ana siyasi lideriydi ve 2003'ten 2005'e kadar Tahran belediye başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Hugo Chávez</span> 47. Venezuela devlet başkanı

Hugo Rafael Chávez Frías, Venezuelalı politikacı ve 1998'den ölümüne kadar ülkenin devlet başkanıydı. 2007 yılında Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'nin (PSUV) lideri olan Chávez, 1997'de kuruluşundan itibaren Beşinci Cumhuriyet Hareketi'nin de liderliğini yapmıştır. Politik ideolojisi 21. yüzyıl sosyalizmi ve Bolivarcılık idi. Ülkede Bolivarcı Devrimin sosyalist reformların uygulanmasına odaklandı.

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

İran Petrol Borsası, İran'ın Kiş adasında 17 Şubat 2008'de faaliyete başlayan petrol borsası.

Bolivarcılık, başta Venezuela'da olmak üzere Güney Amerika'da revaçta olan bir dizi siyasi öğretidir. İsim 19. yüzyılda Güney Amerika'nın büyük bölümünde bağımsızlık mücadelesine öncülük etmiş olan Venezuelalı general Simón Bolívar'ın adından gelir. Bolivarcılığın en önemli amaçlarından biri Latin Amerika'nın birleşmesidir. Venezuela Eski Devlet Başkanı Hugo Chávez, modern Bolivarcılığın önde gelen temsilcilerindendi.

<span class="mw-page-title-main">İran-Türkiye ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Türkiye-İran ilişkileri Türkiye Cumhuriyeti'nin İran ile süregelen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-İran ilişkileri</span> Politik ilişki

İran ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki siyasi ilişkiler 1800'lerin ortasında başladı, ancak II. Dünya Savaşı sonrasındaki Soğuk Savaş dönemine ve Basra Körfezi'nden petrol ihracatının başlamasına kadar çok az bir önem ve gerginlik taşıdı. Bu tarihten itibaren Şah Muhammed Rıza Pehlevi ile yakın birer müttefik olmaktan 1979'daki İran devrimi sonrası açık düşmanlık sergilemeye kadar varan dramatik bir tablo sergilediler. Günümüzde yönetim değişikliği ve Ruhani'nin gelişiyle ilişkiler yumuşamaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi 12 Haziran 2009 tarihinde. İran'da yapılan onuncu cumhurbaşkanlığı seçimidir. İran'da seçimle iş başına gelen en yüksek görevlerden biri olan cumhurbaşkanı, ülkenin silahlı kuvvetlerine ve dış politikasına karışamaz.

<span class="mw-page-title-main">Iran Air</span>

Iran Air, İran'nin devlet hava yolları. Merkezi Mehrabad Havalimanı'ndadır.

Venezula'daki Yahudilerin tarihi, bir grup marranonun Caracas ve Maracaibo'da yaşadığı 17.yy'ın ortalarına kadar dayanır. Fakat, Venezuela'daki Yahudi cemaati 19.yy'ın ortalarına kadar kurulmadı. 2008 yılından beri Hugo Chávez ile Yahudi cemaati arasındaki gerginlik nedeniyle ülkedeki Yahudi nüfusunun beşte biri yakın zamanda ülkeyi terk etti.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan emperyalizmi</span> Amerikan siyasi, ekonomik, medya ve kültürel etkisinin genişlemesi

Amerikan emperyalizmi terimi, Amerikan siyasi, ekonomik, kültürel, medya ve askeri etkisinin Amerika Birleşik Devletleri sınırlarının ötesine yayılmasıdır. Bu terim ilk kez Meksika-Amerika Savaşı sırasında, 1846 yılında kullanılmıştır. Yorumcuya bağlı olarak, doğrudan askeri fetih yoluyla emperyalizmi içerebilir; gambot diplomasisi; eşit olmayan antlaşmalar; tercih edilen grupların sübvansiyonu; Rejim değişikliği; veya özel şirketler yoluyla ekonomik nüfuz, ardından söz konusu çıkarlar tehdit edildiğinde potansiyel olarak diplomatik veya zorlayıcı müdahale olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan karşıtlığı</span> ABDden hoşlanmama

Anti-Amerikanizm, Amerikan karşıtı duygular, politikalar, kültür, toplum, ekonomi ya da Amerika Birleşik Devletleri'nin uluslararası politikasına, Amerika'nın Orta Doğu'da ve yeryüzündeki Amerikan çıkarlarına, İsrail ve Rusya ayrıca demokrasi, adalet tavrına karşıt olarak muhalefet, yazılı veya görsel tartışılabilir düşmanlık, kin anlamına gelebilir. Amerikalı bireyleri de kibirli, cahil, emperyalist, boşboğaz, militarist olarak algılama anlamını taşıyabilir.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın vize politikası</span>

Dünya çapında uluslararası ortamda ülkelere giriş-çıkışlarda başlatılan pasaport ve vize zorunluluğu, yabancı ülkelerden İran'a gitmek isteyen kişiler için de geçerlidir. Diplomatik anlaşmalar yoluyla vize muafiyeti verilen ülke vatandaşları haricinde herkes ülkeye girişte vize sahibi olmak zorundadır. İsrail vatandaşları ise tüm şartları taşıyor olsalar dahi, ülkeye girişleri yasaktır.

<span class="mw-page-title-main">İran Biçerdöver İmalat Şirketi</span>

İran Biçerdöver İmalat Şirketi, İran merkezli bir tarım makineleri üreticisidir. Şirket, 1969 yılında kurulmuştur. Şirketin merkezi Erak'ta yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">PastoCovac</span>

PastoCovac, İran ve Küba'nın ortak COVID-19 aşısıdır. Bu aşı Küba Finlay Enstitüsü ile İran Pasteur Enstitüsü tarafından geliştirilmektedir. Aşı iki temel doz ve PastoCovac Plus adlı bir takviye dozundan oluşmaktadır. Soz konusu aşılar Küba'da Sobrana02 ve Sobrana adıyla üretmektedir. PastoCovac ve PastoCovac Plus, protein bazlı aşılarındandır. PastoCovac 29 Haziran 2021 tarihinde İran'da ve Ağustos 2021'de Küba'da acil kullanım onayı almıştır. Üstelik bu aşı 2 yaş üstü çocuklar için kullanılabilir. 2 Ocak 2022 tarihina kadar aşının 8 milyon dozu İran'ın sağlık bakanlığı'na sunuldu. İranlı ve Kübalı araştırmacılar aşıyı Omicron varyantına karşı da tasarlıyorlar. PastoCovac, iki ülkede üzerinde çalışılan tek İran aşısıdır ve İran, Küba, Nikaragua, Venezuela'da kullanım onayı almıştır. Aşının Gana ve Arjantin'de üretilmesi için planlar yapılmış. İran ve Küba arasındaki ortak işbirliği doğrultusunda, Sobrana aşısının üretimine etkili katılım nedeniyle İran Pasteur Enstitüsü Başkanı'na Küba Ulusal Ödülü verildi.

<span class="mw-page-title-main">Pehlevî İranı</span> 1925ten 1979a kadar İranı yöneten rejim

İran Şehinşah Devleti ya da yaygın ismiyle Pehlevi İranı, 1925 yılından İran Devrimi'nin bir sonucu olarak monarşinin devrildiği 1979 yılına kadar varlığını sürdürmüş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Rüstem Kasımi</span>

Rüstem Kasımi, İranlı asker ve siyasetçi. 3 Ağustos 2011'den 15 Ağustos 2013'e kadar Petrol Bakanı ve 25 Ağustos 2021'den 22 Kasım 2022'ye kadar Ulaştırma ve Şehircilik Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">ABD'nin İran'a karşı yaptırımları</span>

ABD'nin İran'a karşı yaptırımları, İran İslam Cumhuriyeti'ne karşı ABD hükûmeti tarafından veya ABD'nin Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası toplum üzerinde uygulanan ekonomik, ticari, bilimsel, insan hakları ve askeri yaptırımlarına işaret eder. Bu yaptırımlar güvenlik konseyi aracılığıyla uluslararası toplum üzerinde uygulanmaktadır.

Hugo de los Reyes Chávez, Venezuelalı siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.