İçeriğe atla

Venezuela'daki Yahudilerin tarihi

Venezula'daki Yahudilerin tarihi, bir grup marranonun Caracas ve Maracaibo'da yaşadığı 17.yy'ın ortalarına kadar dayanır. Fakat, Venezuela'daki Yahudi cemaati 19.yy'ın ortalarına kadar kurulmadı. 2008 yılından beri Hugo Chávez ile Yahudi cemaati arasındaki gerginlik nedeniyle ülkedeki Yahudi nüfusunun beşte biri yakın zamanda ülkeyi terk etti.

19. yüzyıl

Amerikalarda açıldığı günden beri hala aktif olan en eski Yahudi mezarlığı Coro Yahudi Mezarlığı'dır.[1] Kökenleri, 19.yy'a, Sefaradların Hollanda kolonisi olan Curaçao'dan Venezuela şehri Santa Ana de Coro'ya 1824'te göç etmesine dayanır.

20. yüzyıl

1907'de İsrail Yarar Derneği 1919'da Venezuela İsrail Derneği adını aldı ve örgütün amacı ülkede dağınık halde yaşayan Yahudileri bir araya getirmekti. Yahudi duaları ve bayram hizmetleri Caracas'ın yanı sıra Los Teques ve La Guaira gibi kasabalardaki küçük evlerde icra edildi. 1917'de Yahudi nüfusu 475'e, 1926'da 882'ye yükseldi. 1920 ve 30'larda Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa Yahudilerinin ülkeye varmasıyla Yahudi cemaati daha da gelişti.[2] 1934'ten sonra Doğu ve Orta Avrupa'dan Yahudi göçü hızlandı fakat bu zamanda Venezuela Yahudi göçmenlere kısıtlamar getirdi ve bu kısıtlamalar 1950'lere kadar yürürlükte kaldı.

1939'da Koenigstein ve Caribia isimli vapurlar Nazi Almanyası'ndan ayrılıp Venezuela'da demir attı. Bir Yahudi mülteci La Esfera adlı Venezuela gazetesine şu demeci verdi: "Bizi ölümle tehdit eden topraklardan uzaklarda özgür olmamızın getirdiği mutluluğu hayal edin. Almanyadan kovulduktan sonra bize kucak açmanız kutsal bir olaydır."[3] 1950'lerde, göç kısıtlamalarına rağmen Venezuela'da 6000 Yahudi bulunmaktaydı.[2] En büyük göç dalgaları II. Dünya Savaşı'ndan sonra ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra,[4] Fas'tan ayrılıp çoğunlukla Caracas'a yerleşen Sefaradlar tarafından gerçekleşti.[5] 45,000 kişiyle en yoğun Yahudi nüfusuna ulaşan Venezuela'daki Yahudiler,[3] genelde Caracas'ta, bir kısmı da Maracaibo'da yaşıyordu. Venezuela Yahudilerinin çoğu birinci ve ikinci nesil Yahudilerden oluşmaktadır.[6]

Venezuela, Yahudi yaşamına konuksever davrandı ve Yahudiler "ülkede derin bağlar geliştirip kuvvetli bir şekilde milliyetçileşti"; "hükümet münasebetiyle rahatça 'yaşa ve yaşat'" ilkesini edindiler.[5]

21. yüzyıl

Amerikan Yahudi Komitesi idari yöneticisi David A. Harris'in dediğine göre "Yahudiler bütünüyle hem kendileri hem Venezuela için iyi işler yapmıştır. Çeşitli meslek alanlarında başarılı kariyerler edinmiş, hükümet bakanlıklarında ve elçiliklerde görev almıştır."[6]

Göç

2007'deki bilgilere göre antisemitizm iddialarının arttığı dönemde[3][7][8][9][10] 20,000 kişilik güçlü Yahudi nüfusunda beşte bir oranında azalma gerçekleşti.[11] Kasım 2010'a kadar geçen sürede, Chavez'in başa geçmesiyle Venezuela Yahudilerinin yarısından fazlası ülkeyi terk etti, geri kalanlar ise "resmi antisemitizm"den şikayetçidir.[12]

Antisemitizm suçlamaları

Stephen Roth Enstitüsü'nün 2002 yılındaki raporuna göre, Venezuelalı gazeteci Ted Cordova-Claure ABD'de, özel ve demokrasi yanlısı Tal Cual gazetesinde yazdığı makalede Şaron'u Hitler'e benzetti.[13][14] Roth Enstitüsü ayrıca, Frontera gazetesi yazarı Alfredo Hernandez Torres'in, İsrail'e karşı yapılan intihar saldırılarının haklılığını; Şaron'un, Hitlerin Yahudilere uyguladığı nefretten daha fazla nefret gösterdiğini; Cenin'de yapılanın soykırım olduğunu ve duygusuz Hitlerin dahi bundan utanacağını yazdığını ve Şaron'u "canavar" olarak gösterdiğini belirtti.[13]

Yine Roth Enstitüsü'nün raporuna göre, Venezuela gazeteleri El Universal ve El Nacional, İsrail'i soykırım yapmakla suçladı ve İsrailli Yahudilerin "kendilerine zulmeden Naziler gibi aynı şevkle Filistinlileri boğduğunu, sınır dışı ettiğini, kapalı yerlerde turtuklarını ve öldürdüklerini" iddia etti.[13]

Roth Enstitüsü'nün 2002 raporunda, Chavez yanlılarının anti-İsrail gösteriler yaptığı, "Kudüs bizim olacak" ve "İsrail dışarı, Filistin amacı için birlik" yazılı tişörtler giyildiği belirtildi.[13]

Roth Enstitüsü'ne göre, Ultimas Noticias gazetesinde aktarılan ve Lübnan asıllı Venezuelalı[15] siyasetçi ve Beşinci Cumhuriyet Hareketi lideri Tarek William Saab ve Venezuela Merkez Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar Okulu yönetmeni Franklin González ile yapılan röportajlarda bu kişilerin BM'in Filistin konusundaki tavrına hayıflandığı ve "çatışmaların kaynağının İsrail Devleti'nin kuruluşu olduğunu" söyledikleri aktarılmıştır.[13]

Roth Enstitüsü'nün 2004'teki yıllık raporunda, Sefarad Tiferet Israel Sinagogu'nun, 16 Mayıs'ta, "Kolombiya'nın Latin Amerika'daki İsrail olmasına izin verme", "Şaron, Filistin halkının katilidir" ve "Yaşasın silahlı Filistin halkı" diye solganlar atılan hükûmet destekli yürüyüşün ardından sürekli saldırılara maruz kaldığı ve şehir duvarlarına "Özgür Filistin" yazıldığı belirtilmiştir.[7]

2004 yılındaki aynı raporda, Kasım ayında güvenlik güçlerinin Caracas'taki Yahudi ilk ve orta okuluna silahlı baskınlar düzenlediği ve bunun muhtemelen Yahudi cemaati tarihindeki en ciddi olay olduğu aktarılmıştır. Chavez yanlılarının birçok gösteriler yaptığı ve Sefarad Tiferet Israel Sinagogu'na sürekli olarak zarar verildiği belirtilmiştir. Aynı rapora göre, "ülkedeki şiddetli istikrarsızlığın sonucu olarak" ülkedeki Yahudi nüfusu 15,000'in altına düşmüştür.[7] The Miami Herald ve Jewish Times gazetelerinde, Venezuela Yahudilerinin antisemitizm nedeniyle ülkeden kaçtıkları belirtilmiştir.[16][17]

Ağustos 2004'te ABD Dışişleri Bakanlığının verdiği bilgilere göre, başkanlığı geri çekme referandumları sırasında antisemit olaylar gerçekleşmiştir. Hükûmet yanlısı VEA gazetesi, Yahudi liderleri 2002 Venezuela darbe girişimine katılmakla suçladı.[18] Hem ABD Dışişleri'nin Hem de Roth Enstitüsü'nün verdiği raporlarda, 2004'teki hükûmet destekli yürüyüşte, Komünist Gençlik ve Venezuela Komünist Partisi imzalı "Yahudiler evlerinize gidin" yazılı grafittiler sinagog duvarına kazıldığı açıklandı. 8 Ağustos 2004'te Chávez yanlıları "Şaron katildir. İsrail'e hayır" pankartları açtı ve "İsrail"deki "S" harfi svastika olarak yazıldı. Ayrıca "Yaşasın Chavez ve Arafat" ve "Siyonizm'e HAYIR" pankartları da açıldı.[7] Komünist Partisi üyeleri, "Ne Orlando Urdaneta ne de süper-terörist İsrail halkımız üzerinde başarılı olacak", "Caracas'ta İsrail komandolarına kayır", "İsrail'in milletimize müdahalesine hayır", "Mossad ve CIA'ye hayır" ve "Bush + Şaron = katiller" yazılı afişler astı.[7]

ABD Dışişlerinin 2005 Uluslararası Din Özgürlüğü raporunda Venezuela'nın tarihsel olarak açık ve belirgin antisemitizmde bulunmadığı, fakat hükûmet ve destekçilerinin bazen antisemit olaylara karıştığı belirtilmiştir.[18]

2004 Yahudi okulu baskını

ABD Dışişlerine göre, Kasım 2004'te Venezuela hükûmet savcısı Danilo Anderson suikaste uğradıktan sonra "hükümet, gazeteci Orlando Urdaneta'nın bir ABD televizyon programında Anderson'un ölümünde İsrail'in parmağı olduğunu ima eden hicivli yorumunu kullandı." İsrail elçiliği, olayın İsrail ile olan ilişkisini yalanladı ve hükûmet yetkililerini yanlış yönlendirilmemesi için uyardı.[18]

29 Kasım 2004 tarihinde sabah 6:30'da, Caracas'taki Yahudi ilkokulu olan Colegio Hebraica'ya öğrenciler vardı; DISIP denen emniyetten 25 polis okulu bastı, bazılarında silah ve maske vardı.[19] Çocukları okula kilitlediler ve Anderson araştırması için okulu aradılar. Üç saatlik aramanın sonunda çocuklar serbest bırakıldı; ardından polis, aramanın "meyve vermediğini" belirtti ve aynı görüş hükûmet yetkililerince de onaylandı.[7][18][20] Arama sırasında zarar gören olmadı.[21]

ABD Dışişleri Bakanlığı, Anderson suikastının arkasında İsrail'in parmağı olduğu dedikoduları bu baskına sebebiyet vermiş olabileceğini dile getirdi.[18] Thor Halvorssen Mendoza'nın The Weekly Standard'da yazdığına göre, baskın emri veren hakim, siyasetçi Danilo Anderson'un ölümüyle sonuçlanan bombalı saldırıyla ilgili "elektronik ekipmanlar, silahlar, patlayıcı maddeler, iletişim ekipmanları ve belgeler"in bu binada bulunduğunu ve bunun arkasında Mossad ajanlarının olduğunu iddia etti.[3] Stephen Roth Enstitüsü'ne göre, okulu aramanın sebebi isimsiz gelen bir telefondan kaynaklanmaktaydı.[7] Yahudi Telegraf Ajansı (JTA)'nın dediğine göre, silah ve patlayıcılar bir atış kulübü olan Club Magnum'dan transfer edildi fakat Club Magnum aranmadı.[19] Okulda hiçbir şeyin bulunmadığını bildiren İçişleri bakanı Jesse Chacón, İletişim bakanı Andrés Izarra ile bu olayın Venezuela Yahudi cemaatine karşı bir boy gösterisi olmadığını belirtti.

Simon Wiesenthal Center, bu baskın için, "kanunlar altında yasal prosedürden ziyade pogrom gibi görünen antisemit bir hareket" olduğunu belirtip baskını kınadı. Wiesenthal Center ayrıca, "Yahudi enstitülerine baskınlar yaparak tüm Venezuela Yahudi cemaatinin bir suçla bağdaştırıldığı ima edilmekte ve her Yahudinin hayatını tehlikeye atan kolektif bir sorumluluk yüklenmektedir" dedi.[22] Roth Enstitüsü'ne göre, medya analistlerinin baskın hakkındaki iddiaları şöyledir: "Arap ülkeleri ve radikal İslam devletleriyle bağı olan hükümetin Yahudi cemaatini tehdit etmenin bir yoluydu. Hatta, baskın olduğu sırada iki anti-Amerikan olan Chavez petrol hakkında görüşmek üzere İran'daydı."[7]

Venezuela baş hahamı da bu baskını kınadı ve "Caracas'ta bundan etkilenmeyen tek bir Yahudi ailesi dahi olmadığını" belirtti; "Çoğumuzun çocukları, torunları, torunlarının çocukları ve arkadaşları bu okula gitmektedir. Okula yapılan bir saldırı Yahudi nüfusunu tümden sarsmanın en etkili yoludur" dedi.[3][19]

2007 Yahudi kulübü baskını

Confederación de Asociaciones Israelitas de Venezuela (CAIV)'ya göre, Chavez'in anayasa ve hizmet süresiyle ilgili reformlarıyla ilgili, Chavez adına başarısızlıkla sonuçlanan 2007 referandumunun olduğu gün, şafak çökmeden DISIP gizli polis ajansına bağlı ajanlar Centro Social Cultural y Deportivo Hebraica (İbrani Sosyal, Kültür ve Spor Merkezi)'ya baskın düzenledi.[23][24][25][26] Bu pazar gününü takip eden salı gününde, 2 Aralık'ta, CAIV yetkilileri bir mektup yayınlayıp, referandum gününde DISIP ajanlarının gece saat 12:40'ta, silah ve uyuşturucu arama amaçlı kulübe zorla girdiklerini belirtti. CAIV'e göre, DISIP ajanları, uzun aramalar sonunda sıra dışı bir şey bulamayıp ayrıldılar.[24]

CAIV, Venezuela Yahudi cemaatinin 200 yıldan uzun süredir barış ve demokrasi içinde yaşadığının üzerinde durup[24] "Venezuela Yahudi cemaatine karşı yapılan bu yeni ve haksız hareketi" kınayıp öfkelerini dile getirdi.[23] CAIV başkanı Abraham Levy Benshimol, Yahudi cemaatine yapılan saldırıda kimsenin zarar görmediğini de belirtti.[21] Latin Amerika Yahudi Kongresi'nin varsayımlarına göre, Chavez'in başa geçtiği 1999 yılında 22,000 kişi olan Yahudi nüfusu bugün 12,000 ila 13,000 arasına gerilemiştir.[23]

Hükûmet kaynaklarının iddiasına göre arama yapılmasının sebebi, Globovision'ın sahibi Federico Alberto Ravel ile İbrani Merkezi üyesi olan bir iş insanının Hugo Chavez'e suikast düzenlemek için gerekli silah ve planların kulüp binasında bulunmasıydı.[21]

Chávez'in antisemit olduğu iddiaları

Simon Wiesenthal Center, Başkan Hugo Chávez'i, İspanyalı Jose Maria Aznar'ı Hitler'e benzetmesinden dolayı eleştirdi.[27] 2005'in sonlarında, Dünya Yahudi Kongresi lideri Brezilyalı haham Rabbi Henri Sobel, Chávez'i antisemit olmakla suçladı.[27]

2004'teki başkanlık sırasında referandumdan başarıyla çıkan Chávez, muhalefeti "göçebe Yahudiler tarafından zehirlenmemelerini; onların istediği yöne çekilmemeleri" konusunda uyardı. Ertesi gün ulusal kanalda "Bazı -sayıları her gün azalan- kimseye önderlik yapmayan 'küçük liderler' var, bunlar her geçen gün daha da soyutlanmaktadır ve etrafta aynı göçebe Yahudiler gibi gezinmektedir" dedi.[7] Roth Enstitüsü'nün dediğine göre, Venezuela Yahudi cemaati, 'göçebe Yahudi' teriminin muhalafet liderleri için bir metafor olarak kullanıldığı ve bu deyişin Katolik dünyasında sıradan bir deyiş olduğunu açıkladı. Başkan yardımcısı Jose Vicente Rangel ertesi gün bu terimin anlamını açıklayıp bu deyişin uygunsuzca kullanıldığını belirtti.[7] ABD Dışişleri Bakanlığı, "Başkan Chavez seçimden zaferle ayrıldıktan birkaç gün sonra muhalefeti 'göçebe Yahudilere' benzettiğini" açıkladı.[18] Thor Halvorssen, The Weekly Standard'daki yazısında, ABD Dışişleri Bakanlığı Demokrasi, İnsan hakları ve İşçi Bürosu'nun "Küresel Antisemitizm Raporu"nda "İçişleri ve Adalet Bakanlıklarının bekleme odalarında antisemitik broşürlerin bulunduğunu" açıkladığını belirtti.[3]

Weisenthal Center, Chávez'i, 2005 Noel kutlamalarında bir rehabilitasyon merkezinde verdiği antisemit demeçten dolayı eleştirdi.[28] Aralık 2005'te verilen demece istinaden Miami Herald gazetesi "Bunun, Chávez'in ilk antisemit demeci olmadığını" yazdı. "2005'te, 'İsa'yı çarmıha gerenlerin torunlarını ve dünya varlıklarını eline geçiren bazı azınlıklara' saldırdı."[29] Chávez şöyle dedi: "dünya hepimizindir, ama durum o ki, İsa'yı çarmıha geren bir azınlığın torunları Bolívar'ı buradan kovup usullerince Santa Marta, Kolombiya'da onu da çarmıha gerdi. Bir azınlık tüm dünya varlıklarını eline geçirdi."[30]

JTA, Venezuela hükûmet kaynakları ve FAIR'e göre, Venezuela Yahudi liderleri, alıntıda Bolivar'ın hariç tutulduğu, Chavez'in Yahudilerden bahsettiğini ve varlıkla ilgili konuda ima edilenlerin antisemit olmadığını belirtti.[31][32] Forward.com'da yayınlanan makaleye göre, Venezuela Yahudi cemaati liderleri, Simon Wiesenthal Center'ı antisemitizm ile suçlama konusunda acele etmekle suçladı; Chavez'in yorumlarının konu dışında algılandığı ve bahsettiği kişilerin "goy elit işletmecileri" ve "koloniyel dönemden beri var olan bölgedeki beyaz oligarşinin" olduğunu belirtti.[27]

Venezuelanalysis.com'da yayınlanan habere göre, Chávez suçlamaları inkâr edip ulusal mecliste "Anti-liberal evet, anti-emepryalist daha da evet ama antisemit asla, bu bir yalandır. Bunun emperyalist bir kampanya olduğuna eminim" dedi. Chávez, bunun "emperyalist bir saldırı" olduğunu söyledi. Simon Wiesenthal Center suçlamlarının bir propaganda olduğunu söyleyip suçlamaları reddetti ve Başbakan Ariel Şaron'un iyileşmesini umduğunu dile getirdi.[33] Ulusal televizyon kanalında konuşan Chavez, Wiesenthal Center'ı Washington ile birlikte çalışmakla suçladı. JTA'nın dediğine göre Chávez bunun "emperyalist kampanyanın bir parçası" olduğunu söyledi.[32] Weisenthal Center'ın Latin Amerika temsilcisi, Chavez'in İsa-katilleri yorumunun "en iyi ihtimalle muğlak" olduğunu ve ona karşı yapılan eleştirinin iyice düşünüldükten sonra yapıldığını belirtti.[27]

Eleştirmenler Chávez'in Norberto Ceresole ile olan profesyonel ilişkisine değinmektedir. Halvorssen, "ilk önce reform platform üzerinden başkanlık için yarışan Chavez büyük bir farkla kazandı. Ama çok az kişi Chavez'in devrim planının arkasındaki beynin, Chavez'in uzun süredir arkadaşı olan, ünlü Holokost inkarcılığı ve Yahudilerin dünyayı ele geçirme komplo teorileri üzerine kitabı olan Arjantinli Norberto Ceresole olduğunu farkına vardı" dedi. Holokost inkarcısı Ceresole, Caudillo, Ejército, Pueblo (Lider, Ordu, Halk) isimli eserinde, Chavismo'ya en büyük tehdidin Venezuela'daki Yahudiler olduğunu yazdı. Chávez, başkan olduktan birkaç ay sonra ülkeden çıkarılan Ceresole'den tavsiye almadığını belirtti; Clarin.com'a göre, Jose Vicente Rangel, Ceresole'nin kitabının iğrenç ve ağza alınamaz olduğunu söyledi.[34]

Ocak 2006'da "canını kurtarmak için ülkeden kaçan" Yahudi film yapımcısı The Boston Globe'da bir makaleye konu oldu. Makalede anlatıldığına göre, bir hükûmet televizyon programı sunucusu onu "Chavez'e karşı Siyonist komplo"nun bir parçası olmakla suçladı; ertesi gün Chavez, "devrimi karaladığı" gerekçesiyle film yapımının kanunen durdurulması için çağrıda bulundu.[35]

JTA'nın dediğine göre, 2006'da İsrail'in Hizbullah ile olan savaşı sırasında Chavez'in İsrail'i şiddetle eleştirmesi Venezuela Yahudilerinde korkunun yükselmesine sebebiyet verdi. Dediklerine göre, bu söylemler "antisemitizm ateşini körüklemekteydi" ve yakın zamanda olan antisemit davranışlar Venezuela'daki olağan antisemitizmden farklıydı. "Hükümetin İsrail ve Yahudilere karşı kışkırtıcı yorumlardan" endişe duyduklarını dile getirdiler.[36] Chávez, çeşitli kereler Anti-Defamation League gibi örgütler tarafından antisemit olmakla suçlandı ve kendisinden söylemlerinin Venezuela'yı nesil etkileyebileceğini görmesi istendi. ADL'nin güney bölgeler yönetmeni Chavez'i tarihi çarpıtmakla ve doğruya eziyet etmekle suçlayıp bu tavırlarının klasik antisemitizm temalarının yankıları olduğunu belirtti.[29] Miami merkezli Bağımsız Venezuela-Amerika Vatandaşları başkanı 2006'da, "Kendisini dünyanın artıklarıyla çevreleyen birinden bu beklenir. Teröristlere ve diktatörlere elini uzatıyor. Onun, İsrail gibi demokratik bir ülkeyi savunmayacağı tahmin edilebilir" dedi. Caracas'taki Yahudi-Venezuelalılar cemaati lideri, El Nuevo Herald gazetesine Chávez'in söylemlerinin yarattığı durumun "korku ve rahatsızlık verici" olduğunu ve kendisinin "sadece bir grubun değil Venezuela Yahudilerinin de başkanı olduğunu" belirtti.[29] 2006'da Venezuela İsrail Birliği Federasyonu tarafından, "günümüzdeki savaşların, planlı ve sistematik bir şekilde milyonlarca insanın sırf Yahudi oldukları için öldürülmesiyle sonuçlanan Holokost ile kıyaslanması" Holokost'u önemsizleştirmesi gerekçesiyle kınandı.[29]

2009'daki Antisemitizm'e karşı Dünya Konferansı'nda Chavez sponsorluğundaki medya tarafından 2008'de "ayda ortalama 45 parça" ve Dökme Kurşun Operasyonu sırasında 2009'un Ocak ayı boyunca "günde beş parçadan fazla" antisemit makale yayınlandığı iddia edildi.[37]

Wikileaks 2010'da CAIV'ın ABD diplomatlarına içinde bulundukları Venezuela hükûmeti başkanı Hugo Chavez tarafından yaratılan durumdan endişe duyduklarını ve cemaatin "ufkunun karanlık" olduğu söylendiği bildirildi. Cemaat, Chavez'in İran ile olan yakın ilişkisi ve İsrail'i protesto etmesinden endişe duymaktadır. Söylemlerinde bir ara İsrail ile Venezuela Yahudi cemaatini birbirinden ayıran Chavez, 2004'ten beri anti-Siyonist görüşler ile anti-Semit görüşler arasında fark göözetmemektedir.[38]

2009 (Ocak) sinagog saldırısı

Şabat'a denk gelen, 31 Ocak 2009 gecesi, İsrail'in Gazze'te girişinin ardından, kimliği belirsiz 15 kişilik silahlı bir çete, Venezuela'nın başkenti Caracas'taki en eski sinagog olan Tiferet Israel'i birkaç saat boyunca işgal etti.[39] Çete, güvenlik görevlilerinin ellerini ve ağızlarını bağlayarak etkisiz hale getirdikten sonra ofisleri ve kutsal kitapların bulunduğu yeri tahrip etti. Duvarlara antisemit ve anti-İsrail graffitiler yazan çete Yahudilerin ülkeden kovulmasını istedi.[40] Venezuela'nın Dışişleri Bakanı Nicolás Maduro bu saldırıyı kınayıp bunun bir "vandallık suçu" olduğunu söyledi. Bilişim Bakan Jesse Chacón da saldırıları kınadı ve hükûmetin bunda bir parmağı olmadığını belirtti. ABD siyasetçileri, patlak veren ayaklanmalara karşı Venezuela başkanı Hugo Chávez'i Yahudileri korumaya davet etti. On altı Cumhuriyetçi ve Demokrat politikacının imzası bulunan mektupta "Yahudi cemaatinin tehdit ve taciz edilmesine son verilmesi" talep edildi.[41] Şubat 2009'da, sinagogu soyan iki soyguncunun da bulunduğu 11 şüpheli tutuklandı. CICPC raporunu aktaran günlük muhalefet gazetesi El Universal'in yazdığına göre, tutuklanan on kişiden biri, hahamdan para ödünç isteyen fakat isteği reddedilen hahamın koruması ve muhalafet destekli Metropol polisi Edgar Alexander Cordero'ydu. Sinagogun kasasında para olduğuna inanan Cordero sinagogu soymaya karar verdi.[42] İçişleri Bakanı Tarek El Aissami, antisemit vandallığın "ilk olarak, araştırmaları zayıflatmak ve ikinci olarak milli hükümeti suçlamak amaçlı" bir taktik olduğunu dile getirdi.[43]

2009 (Şubat) sinagog saldırısı

26 Şubat 2009'un akşamında, el yapımı bir bomba Caracas'taki Ortodoks Beit Shmuel sinagoguna atıldı. Saldırıda yaralanan olmazken camlarda ve bir arabada maddi hasar oluştu.[44][45][46]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Venezuela: El primer cementario judío de Sudamérica es reacondicionado 10 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. eSefarad.com (İspanyolca)
  2. ^ a b Krusch, David. The Virtual Jewish History Tour: Venezuela. 20 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jewish Virtual Library. American-Israeli Cooperative Enterprise. Accessed 13 August 2006.
  3. ^ a b c d e f Thor Halvorssen Mendoza (8 Ağustos 2005). "Hurricane Hugo". The Weekly Standard. 10 (44). 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010. 
  4. ^ Luxner, Larry. A precarious democracy threatens Venezuelans — Jews and non-Jews. 28 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. JTA, 14 July 2003. Accessed from Luxner News, Inc. on April 3, 2008.
  5. ^ a b Drucker, Julie. Jews in Venezuela: A Vanishing Community? 21 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. JTA, 15 January 2003. Accessed from JewishJournal.com on April 3, 2008.
  6. ^ a b Harris, David A. Letter from Caracas. 18 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. American Jewish Committee, 20 October 2005. Accessed on April 3, 2008.
  7. ^ a b c d e f g h i j Annual Report 2004: Venezuela. 23 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Stephen Roth Institute. Accessed August 11, 2006.
  8. ^ Berrios, Jerry. S. Fla. Venezuelans: Chavez incites anti-Semitism. 6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Miami Herald, August 10, 2006.
  9. ^ Report: Anti-Semitism on Rise in Venezuela; Chavez Government 'Fosters Hate' Toward Jews and Israel. 7 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Press release, Anti-Defamation League, November 6, 2006. Accessed April 3, 2008.
  10. ^ The Chavez Regime: Fostering Anti-Semitism and Supporting Radical Islam. 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anti-Defamation League, November 6, 2006. Accessed April 3, 2008.
  11. ^ Hal Weitzman (26 Mart 2007). "Venezuelan Jews fear for future". JTA. 24 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2008. 
  12. ^ Shlomo Papirblat (20 Kasım 2010). "In Venezuela, remarks like 'Hitler didn't finish the job' are routine". Ha'aretz. 22 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010.  Ayrıca bkz Gil Shefler (1 Eylül 2010). "Jewish community in Venezuela shrinks by half". The Jerusalem Post. 4 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010. 
  13. ^ a b c d e Annual Report 2002–3: Venezuela. 10 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Stephen Roth Institute. Accessed April 3, 2008.
  14. ^ A Former Guerrilla Reinvents Himself as a Candidate. The New York Times, 1 July 2006. Accessed April 3, 2008.
  15. ^ Venezuelan Pro-Chavez Deputy Says U.S. Refuses Visa. 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Excite News, October 2, 2002. Accessed April 3, 2008.
  16. ^ Berrios, Jerry. S. Fla. Venezuelans: Chavez incites anti-Semitism. Miami Herald, August 10, 2006.
  17. ^ Luxner, Larry. Venezuelan Jews Flee To Florida. 24 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Baltimore Jewish Times, October 2, 2005.
  18. ^ a b c d e f Venezuela: International Religious Freedom Report 2005. 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Department of State (2005). Accessed 13 August 2006.
  19. ^ a b c Drucker, Julie. Raid on Jewish school in Caracas raises questions for Venezuela’s Jews. 12 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. JTA, 7 December 2004.
  20. ^ AJC Outraged Over Venezuelan Police Raid on Jewish School. 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. American Jewish Committee, November 30, 2004. Accessed August 11, 2006.
  21. ^ a b c Suggett, James (12 Şubat 2008). "Anti-Semitism or Anti-Imperialism in Venezuela?". Venezuelanalysis.com. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008. 
  22. ^ SWC condemns government raid of Caracas Jewish school; demands suspension of Venezuela's MERCOSUR membership. 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Simon Weisenthal Center, December 2, 2004. Accessed April 3, 2008.
  23. ^ a b c Jewish leaders condemn police raid on community center. 14 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Times of India, 5 December 2007. Accessed April 3, 2008.
  24. ^ a b c (İspanyolca) La Policía de Chávez allanó un club de la comunidad judía. 17 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Infobae.com. Accessed April 3, 2008.
  25. ^ (İspanyolca) Tres millones de 'chavistas' dan la espalda a la reforma constitucional del presidente. 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Mundo, December 3, 2007. Accessed April 3, 2008.
  26. ^ (İspanyolca) Denuncian allanamiento a centro israelita en Venezuela. 9 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Universal, December 4, 2007. Accessed April 3, 2008.
  27. ^ a b c d Perelman, Marc. Venezuela's Jews Defend Leftist President in Flap Over Remarks. Forward.com, January 13, 2006. Available from the U.S. Embassy in Venezuela. 15 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Accessed April 3, 2008.
  28. ^ SWC condemns antisemitic statements by Venezuelan President Hugo Chavez – demands public apology. 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wiesenthal Center, January 4, 2006. Accessed 11 August 2006.
  29. ^ a b c d Shoer-Roth, Daniel. Uproar: Chávez equates Nazis, Israelis. 21 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MiamiHerald.com, 9 August 2006. Accessed 9 August 2006.
  30. ^ Toothaker, C. Hugo Chavez Accused of Anti-Semitism. 11 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Las Vegas Sun, Associated Press, January 5, 2006.
  31. ^ Government of Venezuela, Ministry of Communication and Information. Editing Chavez to Manufacture a Slur. 11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ven-Global News, January 23, 2006.
  32. ^ a b Perelman, Marc. Venezuelan Jews to Wiesenthal: Let us decide when we’re insulted. 12 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. JTA, 18 January 2006.
  33. ^ Chavez Summarizes Accomplishments of 2005 and Accuses U.S. of Interference in Venezuela. 30 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Venezuelaanalysis.com Accessed 23 August 2006.
  34. ^ (İspanyolca) Vinogradoff, Ludmila. Venezuela: echan a un argentino. 28 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Clarin, 4 March 1999. Accessed April 3, 2008.
  35. ^ Lakshmanan, Indira A.R. In Venezuela, critics pan an arts 'renaissance'. 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Boston Globe, 27 August 2006. Accessed April 3, 2008.
  36. ^ Sreeharsha, Vinod. As Chavez cozies up to Iran, Venezuelan community shudders. 29 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. JTA, 20 August 2006.
  37. ^ Lomnitz, Claudio and Rafael Sanchez. "United By Hate." 17 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Boston Review. July/August 2009. 29 August 2009.
  38. ^ Gil Shefler (2 Aralık 2010). "WikiLeaks sheds light on plight of Venezuela's Jews". The Jerusalem Post. 15 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2011. 
  39. ^ BBC, 1 February 2009, Synagogue desecrated in Venezuela 30 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  40. ^ "Noticias24.com". 17 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011. 
  41. ^ US politicians call on Chávez to protect Venezuela's Jews 8 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian. 3 February 2009
  42. ^ "Police woman led attack against synagogue in Caracas" (İngilizce). El Universal (Caracas). 9 Şubat 2009. 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009. 
  43. ^ Venezuelanalysis, 10 February 2009, Robbery, Not Anti-Semitism, Motive for Attack on Venezuelan Synagogue 23 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  44. ^ "Bomb damages Caracas synagogue, February 27, 2009". 2 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011. 
  45. ^ "Jewish center attacked in Venezuela, Feb. 27, 2009, UPI". 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011. 
  46. ^ Jewish Center attacked in Venezuela; no injuries, By CHRISTOPHER TOOTHAKER, AP [1] 10 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antisemitizm</span> Yahudi ulusuna, kültürüne ve dinine karşı duyulan düşmanlık, önyargı veya ayrımcılık

Antisemitizm (anti-semitizm), Yahudi milletine karşı duyulan düşmanlık, nefret, ön yargı veya ayrımcılıktır. Bu tür pozisyonlara sahip bir kişiye antisemit denir. Antisemitizm bir ırkçılık olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">İran Yahudileri</span>

İran Yahudileri, eskiden Pers İmparatorluğu ya da İran'da yaşamış veya hâlen İran'da yaşamakta olan Yahudiler'e denir.

Arap dünyasında Antisemitizm, Yahudilere karşı uygulanan ayrımcılığa atıfta bulunur. Her ne kadar Araplar da Yahudiler gibi Sami ırkına mensup bir halk olsalar da, günümüzde bütün dillerde "Antisemitizm" kelimesi sadece Yahudilere yönelik ayrımcılığı tanımlamak için kullanılmaktadır.

Yahudilerin Arap topraklarından toplu göçü 20. yüzyılda, başta Sefarad ve Mizrahiler olmak üzere, Yahudilerin Arap ve Müslüman ülkelerden kovulması veya toplu olarak ayrılmasına atıfta bulunmaktadır. Göç, 19. yüzyılın sonlarında başlamışsa da özellikle 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın ardından ivme kazanmıştır.

Libya'daki Yahudilerin tarihi MÖ 3. yüzyıldan beri Yunan hakimiyeti altındaki Sirenayka'da Yahudilerin varlığı bilinmektedir. II.Dünya Savaşı sırasında Yahudi nüfusu Faşist rejimli İtalya'nın antisemitik kanunlarına ve Alman birliklerince sürülmelere maruz kalmıştır. Savaş sonrası anti-Yahudi saldırılar yüzünden birçok Yahudi başta İsrail olmak üzere başka ülkelere göç etti. 1969'da başa Muammer Kaddafi'nin geçmesiyle Yahudiler için yaşam daha da zorlaşınca geriye kalan bütün Yahudiler de ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Libya'daki son Yahudi Rina Debach ülkeyi 2003'te terk etti.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

Kazakistan'da uzun geçmişi olan Kazak Yahudileri'nin nüfusu 12,000 ila 30,000 olup toplam nüfusun %1'inden azını oluşturur.

Malezya Yahudileri Malezya'da yaşayan veya Malezya kökenli Yahudilere denir. Başta Penang olmak üzere ülkenin Kuala Lumpur ve Malacca gibi diğer şehirlerinde de yaşarlar. Yahudilerin çoğu Doğulu olmakla birlikte Avrupa (Aşkenaz) ve Çin (Kaifeng) Yahudileri de bulunur. Çin Yahudileri Çin'den Malezya'ya 1949'da Milliyetçi Çin komünistler tarafından ele geçirildiği zaman kaçmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Özbek Yahudileri iki ana cemaate bölünmüştür; bunlardan biri dindar ve gelenekçi olan Buhara Yahudileri diğeri ise daha yenilikçi olan Avrupa kökenli Aşkenaz Yahudileridir. Özbekistan'da 1989'da 94,900 Yahudi bulunmasına rağmen bu sayı 2007'de çoğu Taşkent'te olmak üzere 5000'den de az kalmıştır. Özbekistan'da 12 sinagog bulunmaktadır.

İslam ve antisemitizm, Yahudilere ve Yahudiliğe karşı İslami öğretiler ve İslam hakimiyeti altındaki Yahudilere yapılan muamelelerle ilgilidir.

Türkiye'de antisemitizm, Yahudi etnik geçmişi, kültürü veya dini baz alınarak Türkiye Yahudilerine karşı beslenen nefrettir.

Filosemitizm, genellikle Yahudi olmayan kişilerce, Yahudiliğe ve Yahudilere karşı duyulan sevgi, takdir ve ilgidir. Ayrıca, Yahudi cemaatinde Yahudi kültürüne ve Yahudi olan her şeye olan sevgidir. Bu konsept yeni olmamasına rağmen, yakın zamanda bu fenomen yükselişe geçmiştir. Diğer birçok şeyin yanı sıra Yahudi kültürüne ve tarihine, ayrıca üniversitelerde Yahudilikle ilgili derslere katılanlarla karakterize edilir. Filosemit veya Judeofil yukarıda adı geçen konularla ilgilenenlere veya bu konuları uygulayanlara denir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi</span>

Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Yahudilerin tarihi. Dünyadaki birçok ülke gibi, Birleşik Arap Emirlikleri'nin modern tarihi şu anki Yahudi nüfusunu ifşa etmemektedir. Bin yıl süresince Orta Doğu'daki Yahudi tarihi ve Arap Yarımadası'ndaki Yahudi tarihinde Yahudi cemaatlerinin bugün BAE topraklarında toplandıkları kayıtlarda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi, bazı bakış açılarına göre Christopher Columbus'un İspanya'dan yola çıkıp Atlantik Okyanusu'nu geçtiği tarih olan 3 Ağustos 1492'de başlar. Onun yola çıktığı tarih, Katolik Monarklar olan I. Isabel ve II. Fernando'nun İspanya'daki Yahudilere ya Katolisizm'e geçmelerini ya da ülkeyi terk etmelerini emreden bildirgeyi yayınladığı tarihe denk gelir.

3D Antisemitizm Testi antisemitizm tarafından İsrail eleştirisinin meşruluğunu ayırt etmeye yönelik kriterler kümesidir.

Sovyetler Birliği'nde antisemitizm, Sovyetler Birliği'nde kuruluş yıllarındaki dinî baskılar ve özellikle 1948'den sonra çok sayıda Yahudi şair, yazar, ressam ve heykeltıraşın tutuklandığı veya öldürüldüğü antisemitik hareketler bütünüdür. 1917 Rus Devrimi antisemitist uygulamalara ev sahipliği yapan Rus İmparatorluğu yönetimini devirdi. 1940'lı yılların sonlarında bazı Yahudilere karşı suçlamalar ortaya çıktı. Doktorlar Komplosu olarak adlandırılan olayda, Moskova'da görev yapan ve çoğunluklu olarak Yahudi olan bir doktor ekibinin Josef Stalin'e suikast planladığı suçlaması gerçekleşti ve bununla ilgili davalar görüldü. Bu olay kimi kaynaklarca antisemitizmin bir örneği olarak sunulmuştur. Çokuluslu bir imparatorluk coğrafyasını devralan Sovyetler Birliği kuruluş felsefesi olarak tüm uluslara eşit mesafede durmaya gayret göstermiştir ancak hiçbir ulusun milliyetçi yönelimlere savrulmasına izin vermemiştir. Bu kapsamda Sovyetler Birliği Yahudi halkının yanında olsa da siyonizme açık bir cephe almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Yunanistan'daki Yahudilerin tarihi, MÖ 4. yüzyıla kadar izlenebilir. Yunanistan'da yaşayan en eski ve en karakteristik Yahudi grubu, "Yunan Yahudileri" olarak da bilinen Romanyotlardır. "Yunan Yahudisi" terimi ağırlıklı olarak Yunanistan'ın bugünkü modern bölgesinde yaşayan Yahudi kökenli veya inançlı herhangi bir kişi için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'daki Yahudilerin tarihi</span>

Rusya'daki Yahudilerin ve tarihsel olarak onunla bağlantılı bölgelerin tarihi en az 1.500 yıl öncesine dayanıyor. Rusya'daki Yahudiler tarihsel olarak büyük bir dini diasporayı oluşturmuşlardır; Rus İmparatorluğu bir zamanlar dünyadaki en büyük Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapıyordu. Bu topraklarda, birçok farklı bölgedeki Aşkenazi Yahudi toplulukları gelişti ve modern Yahudiliğin en belirgin teolojik ve kültürel geleneklerinin çoğunu geliştirirken, aynı zamanda anti-Semitik ayrımcı politikalar ve zulüm dönemleriyle karşı karşıya kaldılar. Bazıları, 21. yüzyılın başından beri Rusya'daki Yahudi cemaatinde bir "rönesans" olduğunu belirttiler. Ve bugün, Rusya'nın Yahudi nüfusu hala Avrupa'nın en büyük Yahudi nüfusları arasındadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.