İçeriğe atla

Vela Olayı

Koordinatlar: 47°G 40°D / 47°G 40°D / -47; 40
Vela olayının gerçekleştiği Prens Edward Adaları

Güney Atlantik ışık patlaması olarak da bilinen Vela olayı, 22 Eylül 1979'da Hint Okyanusu'ndaki Prens Edward Adaları yakınlarında bir Amerikan Vela Hotel uydusu tarafından tespit edilen tanımlanamayan bir çift ışık parlamasıydı.

Flaşın nedeni resmi olarak bilinmemekte olup, olayla ilgili bazı bilgiler gizli tutulmaktadır.[1] Sinyalin uyduyu vuran bir meteoroidden kaynaklanmış olabileceği öne sürülmekle birlikte, Vela uyduları tarafından tespit edilen önceki 41 çift yanıp sönme nükleer silah testlerinden kaynaklanmıştır.[2][3][4] Günümüzde, çoğu bağımsız araştırmacı 1979 ışık patlamasının Güney Afrika veya İsrail tarafından yapılmış ve ilan edilmemiş bir nükleer patlama testinden kaynaklandığına inanmaktadır.[5][6][7]

Kaynakça

  1. ^ Burr, William; Cohen, Avner, (Ed.) (8 Aralık 2016). Vela Incident: South Atlantic Mystery Flash in September 1979 Raised Questions about Nuclear Test. National Security Archive Electronic Briefing Book No. 570. 12 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  2. ^ Albright, David (Temmuz–Ağustos 1994). "South Africa and the Affordable Bomb (inset: The Flash in the Atlantic)". Bulletin of the Atomic Scientists. doi:10.1080/00963402.1994.11456538. 
  3. ^ * Ruina, Jack (23 Mayıs 1980). Ad hoc Panel Report on the September 22 Event (PDF). 19 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.  Released by FOIA request, Frank Ruina, chair, 23 May 1980.
  4. ^ Richelson, Jeffrey (5 Mayıs 2006). "The Vela Incident: Nuclear Test or Meteoroid?". National Security Archive. 9 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2008. 
  5. ^ Von Wielligh, Nic; Von Wielligh-Steyn, Lydia (2015). The Bomb – South Africa's Nuclear Weapons Programme. Pretoria, ZA: Litera. ISBN 978-1-920188-48-1. OCLC 930598649. 
  6. ^ De Geer, Lars-Erik; Wright, Christopher M. (2018). "The 22 September 1979 Vela Incident: Radionuclide and Hydroacoustic Evidence for a Nuclear Explosion" (PDF). Science & Global Security (İngilizce). 26 (1). ss. 20-54. Bibcode:2018S&GS...26...20D. doi:10.1080/08929882.2018.1451050. ISSN 0892-9882. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  7. ^ Johnston, Martin (13 Ağustos 2018). "Researchers: Radioactive Australian sheep bolster nuclear weapon test claim against Israel". NZ Herald (İngilizce). ISSN 1170-0777. 13 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2018. 

 Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İran'ın nükleer programı</span>

İran'ın nükleer enerji elde etmek için başlattığını söylediği, ancak başta ABD olmak üzere bazı ülkelerin nükleer silah üretmek için başladığını iddia ettiği proje.

<span class="mw-page-title-main">Little Boy</span> Dünyada saldırı amacıyla kullanılan ilk nükleer silah

Little Boy, dünyada saldırı amacıyla kullanılan ilk atom bombası'dır. 6 Ağustos 1945 sabahı ABD tarafından, Japon İmparatorluğu'nun Hiroşima şehrine atılmıştır. Hiroşima şehrinin 550 metre üzerinde patlatılan nükleer bomba, 18.000 ton TNT (Trinitrotoluen) patlayıcıya eşdeğer gücündeydi.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer enerji santrali</span> Nükleer reaktör yardımıyla elde edilen enerjiyi dağıtan merkez

Nükleer santral (NPP) veya atom santrali (APS), ısı kaynağının nükleer reaktör olduğu termik santraldir. Termik santrallerde tipik olduğu gibi, ısı, elektrik üreten jeneratöre bağlı buhar türbinini çalıştıran buhar üretmek için kullanılır. Eylül 2023 itibarıyla Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, dünya çapında 32 ülkede faaliyette olan 410 nükleer santral ve inşa halinde olan 57 nükleer santral olduğunu bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Edward Teller</span> Macar-Yahudi asıllı Amerikalı teorik fizikçi (1908-2003)

Edward Teller, bilim ve teknoloji dünyasında "hidrojen bombasının babası" olarak bilinen Macar–Amerikalı teorik fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Herbert York</span> Amerikalı fizikçi (1921 – 2009)

Herbert Frank York, nükleer fizikçi. Birleşik Devletler hükûmeti birimleriyle ile bazı enstitülerde yöneticilik yaptı.

<span class="mw-page-title-main">TNT eşdeğeri</span>

TNT eşdeğeri, patlamalarda salınan enerjinin miktarının ölçülmesinde kullanılan bir birimdir. TNT tonu 4,184 gigajoulelük enerji birimine eşittir ki bu değer de yaklaşık olarak bir ton ağırlığında TNT patlamasına eşittir. TNT megatonu ise 4,184 petajoulelük enerji birimine eşittir. Bununla birlikte TNT, atomik olmayan geleneksel patlayıcıların en etkilisi değildir. Örneğin dinamit, %60 daha fazla enerji yoğunluğu barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Helen Caldicott</span>

Helen Mary Caldicott, Avustralyalı hekim ve yazar. Ayrıca nükleer enerjiye, zayıflatılmış uranyum mühimmatlarına, atom bombalarına, nükleer silahlanmaya, savaşa ve genel olarak askeri hareketlere karşıtlığa tahsis edilen çeşitli dernekler kurmuş bir nükleer karşıtı savunucusudur. Haftalık sunulan If You Love This Planet isimli radyo programına ev sahipliği yapmaktadır. 2009 yılında National Women's History Project tarafından Women's History Month onuruna layık gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Charles Townes</span> Amerikalı fizikçi (1915 – 2015)

Charles Hard Townes, Amerikan Nobel Ödüllü fizikçi ve eğitimci. Townes en çok maserler üzerindeki teori ve uygulama çalışmaları ile bilinir. Maserlerin ana patentini alan Townes ayrıca maser ve lazer araçları ile bağlantılı kuantum elektroniği üzerinde de çalışmıştır. Bu çalışmaları nedeniyle 1964 yılında Nikolay Basov ve Aleksandr Prohorov ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Casus uydu</span> askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türü

Casus uydu veya diğer adıyla keşif uydusu, yer gözlem uydusu veya iletişim uydusu gibi geliştirilmiş ve askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türüdür. Esasen uzay teleskopları gibi fakat farklı bir görüntü mekanizmasıyla uzaya doğru değil yeryüzüne doğru görüş alanına sahiptir. İlk nesil casus uyduları uzay yarışı ile 60'ların teknolojisiyle geliştirilen, sadece fotoğraf çekebilen uydulardı. Fotografik film malzemesi yeryüzüne indirilerek keşif görüntüleri elde edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">NATO üyesi ülkeler</span> Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü üyesi olan ülkeler

NATO, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki 32 üye ülkeden oluşan uluslararası bir askeri ittifaktır. Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 4 Nisan 1949 tarihinde imzalanmasıyla kurulmuştur. Antlaşmanın 5. maddesi, üye devletlerden birine karşı silahlı bir saldırı olması halinde, bunun tüm üyelere karşı yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceğini ve diğer üyelerin saldırıya uğrayan üyeye gerekirse silahlı kuvvetlerle yardım edeceğini belirtmektedir. Antlaşmanın 6. maddesi, 5. maddenin kapsamını Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki adalar, Kuzey Amerika ve Avrupa anakaraları, Türkiye'nin tamamı ve sonuncusu Temmuz 1962'den beri tartışmalı olan Fransız Cezayiri ile sınırlamaktadır. Dolayısıyla, Hawaii, Porto Riko, Fransız Guyanası, Falkland Adaları, Septe veya Melilla gibi yerlere yapılacak bir saldırı 5. madde kapsamında bir karşılık verilmesini tetiklemeyecektir.

<span class="mw-page-title-main">Atom Çağı</span> Atom enerjisinin insanlığın hizmetine girdiği çağ

Atom Çağı ya da Atom Devri genellikle 16 Temmuz 1945 II. Dünya Savaşı'nda ilk nükleer (atom) patlamasından sonraki tarihi dönemi tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. 1933 yılında nükleer zincir reaksiyonları hipotez olmasına rağmen ve ilk yapay kendi kendini imha edebilen nükleer zincir reaksiyonu Aralık 1942 yılında yer almıştı. Trinity testi ve onu takip eden Japonya'daki II. Dünya Savaşı'nı bitiren Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası saldırısı nükleer teknolojinin ilk büyük ölçekli kullanımını temsil eder ve derin sosyo-politik düşünce değişikliklerini ve teknolojinin gelişimini başlatmıştır. Atom gücü ilerlemenin ve modernliğin bir özeti olarak görüldü. Ancak, nükleer rüya vadedildiğinden kısa sürdü çünkü nükleer teknoloji silahlanma yarışından Çernobil reaktör kazası ve Three Mile adası kazası, bomba tesisi temizleme ve bitki atık imhası gibi çözülmemiş bir dizi sosyal sorunlara neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Homi J. Bhabha</span>

Homi Jahangir Bhabha, FRS, Hint nükleer fizikçi, kurucu yönetici ve Tata Temel Araştırma Enstitüsü'nde fizik profesörüdür. Halk arasında “ Hint nükleer programının babası” olarak bilinir. Bhabha, Tata Temel Araştırma Enstitüsü ve Trombay Atomik Enerji Kuruluşu kurucusudur. Bhabha yöneticiliğinde denetlenen bu iki kurum Hint nükleer silah gelişiminin mihenk taşıdır.

Ladislav Adamec Çek siyasetçi. 1988 ila 1989 yılları arasında Çekoslovakya başbakanlığı yapmıştır. Lubomír Štrougal'ın 12 Ekim 1988'de görevden ayrılmasıyla başbakanlığa geçen Adamec Çekoslovakya'nın son komünist başbakanı olmuştur.

Jericho, İsrail tarafından 1960'lardan günümüze kadar geliştirilen, uygulanmış balistik füzelerin birbiriyle yakından ilgili bir ailesi için verilen genel bir addır. İsmi, 1963 yılında İsrail ve Dassault arasında imzalanan Jericho'nun ilk geliştirme sözleşmesinden alınmış ve kod adı da İncil'deki Jericho şehrinden referans olarak verilmiştir. Çoğu İsrail klasik silah sisteminde olduğu gibi, test verilerinin, hükûmet yetkililerinin kamuya açıklamalarının ve özellikle de Shavit uydu fırlatma aracıyla ilgili açık bilgilerin ayrıntılarının bulunduğu kesin ayrıntılar sınıflandırılmıştır. Daha sonraki Jericho ailesi gelişimi, Jericho II IRBM'nin türevleri olduğuna inanılan ve Jericho III ICBM'nin gelişiminden önce gelen Shavit ve Shavit II uzay fırlatma araçlarıyla ilgilidir.

1971 Sovyet nükleer denemeleri, Sovyetler Birliği'nin 1971 yılında gerçekleştirdiği 23 grup nükleer silah ve nükleer teknoloji denemesi olayıdır. Bu testler 1970'te yapılan nükleer denemelerin devamı ve aynı zamanda 1972 Sovyet nükleer denemelerinin de hazırlığıdır. Maksimum 2.4 megaton TNT eşdeğeri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lüdmila Alekseyeva</span> Rus tarihçi (1927 – 2018)

Lüdmila Mihaylovna Alekseyeva, Rus yazar, tarihçi ve insan hakları aktivistidir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlanma yarışı</span> Soğuk Savaş döneminde yaşanan çekişme

Nükleer silahlanma yarışı, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve müttefiklerinin Soğuk Savaş süresince nükleer savaşta üstünlük kurmak için girdikleri bir silahlanma yarışıydı. Bu dönemde, ABD ve Sovyetler'in yanı sıra diğer ülkeler de nükleer silah geliştirmeye başladı, ancak hiçbiri savaş başlığı üretiminde diğer iki süper güç kadar etkin olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Wendland Cumhuriyeti</span> Batı Almanyada bir nükleer atık çöplüğünün kurulmasını protesto etmek için kurulan bir protesto kampıydı

Özgür Wendland Cumhuriyeti, 3 Mayıs 1980'de Batı Almanya'da bir nükleer atık çöplüğünün kurulmasını protesto etmek için kurulan bir protesto kampıydı. 4 Haziran 1980'de, polis kampı tahliye etti.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer karşıtı hareket</span>

Nükleer karşıtı hareket, çeşitli nükleer teknolojilere karşı çıkan sosyal bir harekettir. Bazı doğrudan eylem grupları, çevre hareketleri ve profesyonel organizasyonlar kendilerini yerel, ulusal veya uluslararası düzeyde bu hareketle özdeşleştirmiştir. Başlıca nükleer karşıtı gruplar arasında Nükleer Silahsızlanma Kampanyası, Dünya Dostları, Greenpeace, Nükleer Savaşın Önlenmesi için Uluslararası Hekimler, Barış Eylemi ve Nükleer Bilgi ve Kaynak Servisi bulunmaktadır. Hareketin ilk amacı nükleer silahsızlanmaya ilişkindi, ancak 1960'ların sonlarından beridir nükleer enerji kullanımına da karşı çıkılmaktadır. Birçok nükleer karşıtı grup hem nükleer enerjiye hem de nükleer silahlara karşı çıkar. 1970'lerde ve 1980'lerde yeşil partilerin ortaya çıkması genellikle nükleer karşıtı siyasetin doğrudan bir sonucuydu.

<span class="mw-page-title-main">Shippingport Atom Enerjisi Santrali</span>

Shippingport Atom Enerjisi Santrali dünyanın yalnızca barış zamanı kullanımlarına ayrılmış ilk tam ölçekli atom elektrik santraliydi. Amerika Birleşik Devletleri, Pensilvanya, Beaver County'deki Ohio Nehri üzerindeki günümüz Beaver Valley Nükleer Üretim İstasyonunun yakınında, yaklaşık 40 km (40 km) uzaklıkta bulunmaktaydı.