İçeriğe atla

Vedide Baha Pars

Vedide Baha Pars (d. 29 Ekim1907, Selanik, 23 Temmuz 1958, Ankara), Türk eğitimci, yazar.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında eğitim politikalarının şekillenmesi ve uygulamaya geçirilmesinde etkili olmuş bir eğitimcidir. İzmir’de birçok öğrenci yetiştirmiş, idari görevlerde bulunmuştur.

1952-1957 arasında Gazi Eğitim Enstitüsü müdürlüğü yapan Vedide Baha Pars, Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunu idare eden ilk kadın müdürdür.

Yaşamı

1907 yılında Selanik'te doğdu. Babası, Atatürk'ün okul yıllarındaki yakın arkadaşlarından eğitimci ve idareci Hakkı Baha Bey, annesi Bursa Yenişehirli Zehra Hanım'dır.[1] Operet bestecisi Mehmet Baha Pars ile I. TBMM milletvekillerinden Muhittin Baha Pars'ın yeğendir.[2]

Kuva-yi Milliye reisi olan babası Hakkı Baha Bey’in görevinden dolayı ilk öğrenimine Bursa'da başlayıp Burdur, Kayseri ve Ankara’da sürdürdü.

Yazı hayatı erken yaşta başladı. Yayımlanan ilk eseri, Bursa’nın işgal edilmesi üzerine 9 Temmuz 1922 tarihli Hâkimiyet-i Milliye’de "Vedide Baha" imzasıyla yayımlanan "Sevgili Bursamıza" başlıklı şiiri idi.[2]

Ailesi, Bursa'nın düşman işgalinden kurtuluşundan sonra Bursa'ya yerleşti.[3] Eğitimine bir süre Bursa Darülmuallimîni’nde devam eden Vedide Hanım, uzaktan akrabası ve öğretmeni olan Halide Edip Adıvar’ın tavsiyesi üzerine sınavla İstanbul’daki Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’ne girdi.[2] Kolejde öğrenci iken İngilizce'den çocuk kitapları çevirdi.

Bu okuldan mezun olduktan sonra 1928-1930 yıllarında ABD'nin Chicago kentinde pedagoji ve psikoloji öğrenimi gördü.

Yurda döndükten sonra, bir başka ABD üniversitesinde kendisi ile aynı alanda öğrenim görmüş Ali Kemal Bey (Karadayı) ile evlendi. Aydın ismini verdikleri bir oğulları oldu. Vedide Hanım, on yıl kadar süren bir evlilikten sonra eşinden ayrıldı.[2]

Öğretmenlik mesleğine 1930 yılında İzmir Kız İlk öğretmen Okulu'nda eğitim psikolojisi derslerine girerek başladı. 1936'da Okul ve Ulus adlı bir meslek dergisini Hakkı Baha, kardeşi Cahit Baha eşi Ali Kemal Bey ile birlikte çıkardı. Bu dergide Vedide Hanım'ın eğitim yazıları ve okul piyesleri yayımlandı.[2] 1937-1948 yılları arasında Anadolu gazetesinde yoğun bir yazı faaliyeti oldu.

1941-1950 yıllarında İzmir Kız Lisesi müdürü oldu. Bu dönemde İzmir Halkevi Başkanlığı’na seçildi ve 1947-1950 yılları arasında Halkevi’nin yayın organı olan Fikirler dergisini çıkardı.

1931’de görevli olarak Fransa ve İsviçre’ye,1948’de İngiliz Kültür Heyetinin davetlisi olarak İngiltere’ye, 1951’de Fullbrigbt Smithnumdt armağanını kazanarak incelemeler yapmak üzere ABD’ye seyahat etti.

İzmir'de yaşadığı dönemde İzmir Kadınlar Birliği, Çocuk Esirgeme Kurumu, İzmir Yardım Sevenler Derneği, Öğretmenler Kurumu, Öğretmenler Derneği gibi kuruluşlarda aktif görevler üstlendi.

1950'de İstanbul Erkek Öğretmen Okulu'na atandı; öğretmenlik ve idarecilik yaptı.

1952’de Gazi Eğitim Enstitüsü müdürlüğüne atandı; böylece Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunu idare eden ilk kadın müdür oldu. 1957'de müdürlükten ayrıldı; meslek dersleri öğretmeni olarak Enstitü’de çalışmaya devam etti.

1958’de Türkiye Öğretmen Dernekleri Millî Komisyonu Başkanlığı görevinde bulundu. Ayrıca Kadınlar Birliği, Meslek Kadınları Kulubü, Çocuk Haklarını Müdafaa Cemiyeti’nde görevler aldı. Ankara Radyosu’nda çocuk eğitimi hakkında konuşmalar yaptı.

1958’de Seylan’da gerçekleşen Dünya Öğretmenler Konfederasyonu’na Türkiye adına katıdı. Aynı yıl Kıbrıs Türklerinin davetlisi olarak gittiği Kıbrıs'ta ve çeşitli konferanslar verdi. 27 Temmuz 1958’de Roma’da düzenlenen Öğretmenler Kongresi’nde Türkiye’yi temsilen katılmaya hazırlanırken Ankara'da arkadaşı Sevda And ile birlikte geçirdiği trafik kazası sonucu 24 Temmuz 1958’de öldü.

İsmi, İstanbul'un Fatih ilçesinde bir ortaokula verilmiştir.[4]

Eserleri

  • Sınıfta Test Nasıl Yapılır?
  • Orta Dereceli Okullarda Genel Öğretim Metodu ve Uygulama
  • İlkokullarda Genel Öğretim Metodu ve Uygulama
  • Okuma Psikolojisi
  • Eğitim Psikolojisi

Kaynakça

  1. ^ Kemaloğlu, Muhammet (2 Ağustos 2023). "Bir Cumhuriyet Aydını, Eğitimcisi ve İdarecisi Hakkı Baha Pars (1879-1942)". Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi. 7 (1): 55-104. ISSN 2618-6543. 2 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. 
  2. ^ a b c d e Çağın, Şerife (2021). "İzmir'de Bir Kadın Eğitimci:Vedide Baha Pars'ın Süreli Yayınlardaki Yazılarıa". Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. 
  3. ^ Gezer, Gülnaz (2023). "Vedide Baha Pars ve Türk Eğitim Hayatına Katkıları". Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi - CTAD (37): 383-420. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. 
  4. ^ "TARİHÇE". vedidebaha.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Adnan Saygun</span> Türk Beşleri arasındaki klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikolog

Ahmed Adnan Saygun, Türk Beşleri arasında yer alan Klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikologdur.

Dârü'l-Muallimât; 1870 yılında Osmanlı Devleti’nde, ilk ve orta öğretim kız okullarına öğretmen yetiştirmek için açılan eğitim kurumu. Kız öğretmen okulu.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Tonguç</span> Türk eğitimci

İsmail Hakkı Tonguç, Türk eğitim bilimci, köy enstitülerinin mimarı ve dönemin İlköğretim Genel Müdürü.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Necati</span> Türk siyasetçi, avukat ve öğretmen

Mustafa Necati, Türk siyasetçi, avukat, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Huriye Öniz Baha</span> Türk politikacı

Huriye Baha Hafiz Öniz, Türk eğitimci, siyasetçi ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Rafet Angın</span>

Fatma Rafet Angın, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk kadın öğretmenlerinden.

<span class="mw-page-title-main">Öğretmen</span> başkalarının bilgi, yeterlilik veya değerler edinmesine yardım eden kişi

Öğretmen veya eğitmen, eğitim kurumlarında önceden belirlenmiş hedefler doğrultusunda öğretim etkinliklerini planlı ve programlı bir biçimde düzenleyerek yürüten uzman eğitmendir. Anaokulu, okul, üniversite, akademi ve başka yerlerde görev yapar. Öğrencilerin öğretim uygulaması yoluyla bilgi, yeterlilik veya erdem kazanmalarına yardımcı olur.

<span class="mw-page-title-main">Birlik, Bornova</span>

Birlik , İzmir ilinin Bornova ilçesine bağlı bir mahalledir. İdari sınırlarına bakıldığında batısında Meriç ve Tuna; güneyinde Serintepe ve Zafer; doğusunda Yeşilova; kuzeyinde ise Koşukavak bulunur. Çoğunlukla Göçmen ve Boşnak asıllı kişilerin yaşadığı mahallenin nüfusu yaklaşık 10.000 dir. Mahalle sınırları içerisinde Vedide Baha Pars İlköğretim Okulu, Mimar Sinan Endüstüri Meslek Lisesi ve İzmir Mesleki Eğitim Merkezi bulunmaktadır.

Hakkı Karayiğitoğlu, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Nakiye Elgün</span> Türk siyasetçi ve eğitimci

Nakiye Elgün, Türk siyasetçi ve eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhteber Demirtaş</span> Türk ressam ve eğitimci

Muhteber Demirtaş, Türk ressam ve Sanat Eğitimcisi.

Ertuğrul Ünlüer, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Rauf İnan</span>

Mehmet Rauf İnan -, Türk siyasetçi ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Nafi Atuf Kansu</span>

Nafi Atuf Kansu, Türk siyasetçi ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Baha Pars</span>

Mehmed Baha Pars, Türk besteci. Hazırladığı Âlem-i Musiki adlı dergi, Osmanlı İmparatorluğu'nda yayımlanan ilk Osmanlıca müzik dergisi olmuştur. Aynı zamanda kendisi, operet besteleyen ilk Türk bestecidir.

Turgut Pura, Türk heykeltıraş.

Muhittin Baha Pars, Türk gazeteci, avukat, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Zehra Budunç</span> Osmanlı-Türk eğitimci ve siyasetçi

Zehra Budunç, Osmanlı-Türk eğitimci ve siyasetçi.

Sevda And, Türk iş ve kültür insanı.

Hakkı Baha Pars (1879, Bursa- 8 Ocak 1942, İstanbul), Türk asker, eğitimci, siyasetçi, idareci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.