İçeriğe atla

Vedanta

Makale serilerinden
İnançlar & Uygulamalar
Metinler
İlgili Konular
  • Ülkelere göre Hinduizm
  • Liderler
  • Mandir
  • Kast sistemi
  • Mantra
  • Terminoloji
  • Hindu festivalleri
  • Murti

Vedanta (/veɪˈdɑːntə/; Sanskrit: वेदान्त, IAST: Vedānta) Uttara Mīmāṃsā olarak da bilinen, Hindu felsefesinin altı ortodoks (āstika) okulundan biri olarak kabul edilen bir Hindu felsefi geleneğidir. "Vedanta" kelimesi " Vedaların sonu" anlamına gelir ve bilgi ve özgürlüğe odaklanarak Upanişad'larda bulunan fikirleri ve felsefeleri kapsar. Vedanta birçok alt geleneğe dönüşmüş ve bunların tümü fikirlerini Prasthānatrayī adı verilen ve "üç kaynak" olarak tercüme edilen ortak bir metin grubunun otoritesine dayandırmıştır. Bunlar; Upanişad'lar, Brahma Sutra'lar ve Bhagavad Gita'dır.

Çeşitli okullar arasında pek çok anlaşmazlık olmasına rağmen tüm Vedanta gelenekleri ontoloji, Soteryoloji ve epistemoloji üzerine kapsamlı tartışmalar içerirler. [1] [1] Bağımsız olarak düşünüldüğünde düşünce ve muhakemedeki belirgin farklılıklar nedeniyle tamamen farklı görünebilirler. [1]

Vedanta'nın ana gelenekleri şunlardır: Advaita (düalizmsizlik), Bhedabheda (farklılık ve farksızlık), Vishishtadvaita (nitelikli dualizmsizlik), Tattvavada (Dvaita) (dualizm) ve Suddhadvaita (saf dualizmsizlik). [2][3] Vedanta'daki modern gelişmeler Neo-Vedanta, [4] [1] [5] ve Swaminarayan Sampradaya felsefesini içerir. [6]

Advaita Vedanta ve Neo-Vedanta dışındaki çoğu büyük Vedanta okulu, Vaishnavizm ile ilgilidir ve Vişnu veya ilgili bir tezahür olarak anlaşılan Tanrı'ya bağlılığı (Bhakti Yoga) vurgular. [7] [8] Öte yandan Advaita Vedanta, teistik adanmışlık yerine Jñana (bilgi) ve Jñana Yoga'yı vurgular. Advaita'nın monizmi, Swami Vivekananda ve Ramana Maharshi gibi modern Hinduların etkisiyle Batı'da büyük ilgi görürken, diğer Vedanta geleneklerinin çoğu Vaishnava teolojisine odaklanır. [1]

Etimoloji ve terminoloji

Vedanta kelimesi iki kelimeden oluşur :

  • Veda (वेद) - dört kutsal vedik metni ifade eder.
  • Anta (अंत) - bu kelime "Son" anlamına gelir.

Vedanta kelimesi kelimenin tam anlamıyla Vedaların sonu anlamına gelir ve başlangıçta Upanişads'a atıfta bulunur. [9] [1] Vedanta, jñānakāṇḍa veya vedaların Upanişad olarak adlandırılan bilgi bölümü ile ilgilidir. [10][11] Vedanta'nın anlamı daha sonra Prasthanatrayi'ye dayanan farklı felsefi gelenekleri kapsayacak şekilde genişlemiştir. [9][12]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Flood 1996.
  2. ^ Dandekar 1987.
  3. ^ "Vedanta: A Comparative Analysis of Diverse Schools" (PDF). University of Washington. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ King 1999.
  5. ^ King 2002.
  6. ^ Williams 2018.
  7. ^ Sharma 2008.
  8. ^ Cornille 2019.
  9. ^ a b Chatterjee & Dutta 2007.
  10. ^ Hiriyanna 2008.
  11. ^ Koller 2013; Sharma 1994
  12. ^ Raju 1992; Isaeva 1992

Ek okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

Vişnu, Vaişnavizm'de Mutlak Varlık, Nihai Benlik; Yüce Tanrı. Vişnu veya Yüce Tanrı'nın en yüce varoluşsal konumu Hindu kutsal metinlerinden Yajurveda, Rigveda ve Bhagavad Gita'da bildirilir.

Kutsal metin, herhangi bir din veya mezhepte kutsal kabul edilen ve genellikle merkezî bir önemi haiz olan yazı.

<span class="mw-page-title-main">Advaita Vedanta</span>

Advaita Vedanta, Devanagari अद्वैत वेदान्त, Hint felsefesi dizgelerinden Vedanta'nın "ikicisizlik" öğretisinin Sanskritçe karşılığı.

Bhagavad Gita, kısaca Gita, kutsal bir Hindu metni, ve edebiyat tarihindeki ve felsefedeki en önemli metinlerden biri kabul edilir. Kabaca Bhagavat Gita'da 700 vecize vardır ve Mahabharata destanının bir parçasıdır. Bhagavat Gita'daki öğretmen, Hindularca Tanrı'nın tezahürü olarak görülen ve Bhagavan, ilahi olan, olarak hitap edilen Krişnadır.

<span class="mw-page-title-main">Yoga</span> Hindistan kaynaklı meditasyon uygulamaları ve 2020li yıllarda Batıda yaygınlaşan spor-meditasyon uygulaması

Yoga (Sanskrit), Hindistan kaynaklı fiziksel ve zihinsel disiplinleri tarif etmek için kullanılan bir kelimedir. Aynı zamanda Hinduizm, Budizm ve Jainizm'de çeşitli meditatif uygulamalara da yoga adı verilmektedir. Hinduizmde, altı geleneksel felsefe okulundan (āstika) biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Adi Şankara</span> 8. yüzyılda yaşamış Hint filozof ve teolog

Adi Şankara, Hint filozof, mistik ve teolog. Śaṅkara Bhagavatpādācārya ve Ādi Śaṅkarācārya adlarıyla bilinen Hint filozof Vedanta'nın bir alt kolu olan Advaita Vedanta öğretisinin tarihteki en ünlü temsilcilerinin başında gelir.

Hinduizm mezheplerinin başlıca akımları Şaivizm, Şaktizm, Vişnuizm ve Smartizm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hint felsefesi</span>

Hint (Hindu) Felsefesi Hindistan'ın eski çağlarında ortaya çıkmış, içinde felsefeleri, dünya görüşlerini, öğretileri barındıran kendilerinin ise Darşana dedikleri geniş bir yelpazeyi içine alır. Milattan önce 15. yüzyılda geç vedalar döneminde oluşturulan upanişadlar ilk yazılı ve hala önemsenen kaynaklardır. Radhakrishnan'a göre dünyanın en eski felsefi yapıtlarıdır. Modern yorumcular Hint Felsefesinde iki ana gelenek olduğunu öne sürerler. Veda'da söylenenleri kaynak olarak görüp kabul eden geleneğe Astika, Veda'lara mesafe koyan geleneklere de Nastika geleneği denir. Nastika akımından olan okullar arasında Budizm, Cainizm, Ajivika, Carvaka vs. bulunur. Hint felsefesinde Veda'ları kabul eden Astika akımında altı sistem bulunur. En eskisi Samkhya'dır ve ondan ortaya çıkan Yoga'dır. Diğer dördü Nyaya, Vaiseşika, Mimamsa, Vedanta'dır. Yoga adlı eserinde inançlar üzerine çalışan felsefeci Eliade'e göre Hindu düşünce sisteminin olmazsa olmaz dört temel kavramı karma, maya, nirvana ve yoga'dır. Karma, insanı kozmosa bağlayan evrensel nedensellik yasasıdır, "eden, ettiğini bulur" diye algılanır. Maya, kozmosu doğurur ve onun geri dönüşünü de yönetir. İnsanlar cehaletle körleştiği sürece bu kozmik yanılsamayı besler. Nirvana, Karma ve Maya'nın ötesinde konumlanmış asıl hakikat, koşullanmamış, aşkın bir hal, durumdur. Yoga ise varlığa erişmenin yollarıdır.

Karma yoga, Hinduizmdeki üç ruhani yoldan biridir, "eylem yogası" olarak da bilinir. Karma yoga için doğru eylem bir dua şeklidir. Hinduların ruhani uygulamalarındaki yollardan biridir, diğerleri Jnana yoga ve Bhakti yogadır. Hinduizmde bu üç yol birbirini dışlamaz, ancak Karma yoga, Jnana yoga ve Bhakti yoga arasındaki görece ağırlık kişiye göre değişir.

Bhakti yoga, herhangi bir kişisel tanrıya karşı sevgi dolu adanmaya odaklanan Hinduizm içindeki ruhsal bir yol veya ruhsal uygulamadır. Hinduizmde Mokşa'ya giden birkaç yoldan biridir, diğer yollar Cnana yoga, Karma yoga ve Kriya yogadır.

Sanskrit metinlerinde Rāja yoga hem yoganın amacı hem de ona ulaşmanın bir yöntemi olarak tasvir edilir. 19. yüzyılda Swami Vivekananda, Raja Yoga adlı kitabında Patanjali'nin Yoga Sutraları yorumladığında bu terim aynı zamanda yoga pratiği için kullanılan modern bir isim haline geldi. O zamandan beri Rāja yoga; ashtanga yoga, kral yogası, sahaja marg ve klasik yoga gibi çeşitli isimlerle adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Cnana Yoga</span>

Jnana yoga, Hinduizm'de Moksha'ya götüren üç klasik yoldan (margas) biridir. Jnana yoga "bilginin yolu" veya "kendini gerçekleştirme yolu" olarak bilinir. Diğer ikisi karma yoga ve bhakti yogadır. Daha sonra Hinduizm içindeki yeni hareketler, dördüncü bir manevi yol olarak raja yogayı ekledi, ancak diğer üçünden farklı olarak raja yoga evrensel olarak kabul görmüş değildir.

Hinduizm'de tanrı kavramı, bir mezhepten diğerine değişen çok çeşitli ve karmaşıktır. Hinduizm, Henoteizm, monoteizm, politeizm, panenteizm, panteizm, pandeizm, monizm, agnostisizm, ateizm ve nonteizm gibi çok çeşitli inançları kapsar.

Svami Vivekananda, doğum adı Narendranath Datta, Hint bir Hindu keşiş, filozof, yazar, din öğretmeni ve Hint mistik Ramakrishna'nın baş öğrencisiydi. Vedanta ve Yoga'nın Batı dünyasına tanıtılmasında kilit rol oynaması ve dinler arası farkındalığı artırmak ve Hinduizmi büyük bir dünya dini statüsüne getirmekle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Patanjali</span>

Patanjali, Gonardiya veya Gonikaputra olarak da anılan Hindu yazar, mistik ve filozof bir Siddhar'dı. Hakkında çok az şey biliniyor ve hiç kimse tam olarak ne zaman yaşadığını bilmese de eserlerinin analizinden elde edilen tahminler MS 2. ve 4. yüzyıllar arasında yaşadığını gösteriyor.

Vişiştadvaita Vedanta geleneğine ait bir Vaişnavizm ekolüdür. "Ayrımlar içeren ikiliksizlik" anlamına gelen Vişiştadvaita, Brahman'ı Nihai Gerçeklik olarak tanıyan ve aynı zamanda çokluğunu da kabul eden nondüalist bir felsefedir. Bu felsefe, "nitelikli monizm", "tanımsal monizm" veya "nitelikli ikiliksizlik" biçimi olarak ifade edilebilir. Vişiştadvaita, tüm çeşitliliğin nihai olarak tek temelden dallandığı, tüm farklılıkların ardında temel bir birliğin bulunduğu anlayışını temsil etmektedir.

Neo-Advaita, klasik Advaita Vedanta anlayışını modern dönemde yeniden yorumlayan tinsel bir yaklaşım ve hareket. Satsang hareketi veya Satsang ağı olarak da bilinmektedir.

Atmananda Krishna Menon veya Śrĩ Atmananda adıyla da tanınan ve Direkt Yol öğretisininin kurucusu olarak bilinen Hint guru ve filozof. Öğretisi Francis Lucille, Rupert Spira gibi Batılı öğrenci ve yazarlar tarafından popülerleştirilmiştir.

Paramatman veya Paramātmā, Hint teolojisinin Vedanta ve Yoga ekollerinde Mutlak Benlik ve Nihai Kişi'dir. Paramatman, mutlak ve nihai gerçeklikle ruhsal olarak özdeş olan "İlksel Benlik" veya "Aşkın Benlik" olarak da nitelenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.