Vaşak
| Vaşak | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kanada vaşağı | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Metne bakınız. |
Vaşak, kedigiller (Felidae) familyasından Lynx cinsini oluşturan orta büyüklükte etçil omurgalı ve yabani hayvan türlerinin ortak adı.
Fiziksel özellikleri
Kediye benzemekle birlikte normal kedi ağırlığından 5-6 kat daha ağırdırlar. Vaşakların ağırlıkları 18–25 kg arasındadır.[1] Kulakları normal kediye kıyasla daha uzun ve uçları tüylüdür. Kış bastırdığında ise sadece kulaklarının üzerindeki tüyler değil tüm vücudu kalın bir tüy tabakası ile kaplanır. Patilerinin genişliği karda yürümelerini kolaylaştırır. Afrikalı vaşaklar, vücuduna oranla Afrika'nın en hızlı ve en tehlikeli hayvanıdır. Örneğin bir antilobun boynuna atılıp onu yere çekme yeteneğine sahiptir. Gövdelerine göre küçük kalan başları ve kısa kuyrukları vardır. Renkleri kum renginden koyu kahveye kadar değişir. Evcilleştirilebilirler.
Yaşam şekilleri
Vaşak türleri arasında görünüş farklılıkları mevcuttur. Engebeli arazilerde ve genellikle çam ormanlarında yaşarlar ama açık ormanlık araziler ya da diğer coğrafi mekanlarda da rahatlıkla yaşamlarını sürdürebilirler. Hatta denizden 3000 metre yükseklikte yaşayan vaşaklar bulunmaktadır. Sadece iyi bir dağcı değil aynı zamanda iyi birer yüzücüdürler. Çok hızlı, çevik ve boyutuna oranla güçlü bir yırtıcı olduğundan kar tavşanı, kemiriciler, ördek, yer kuşları, balık ve bazen de geyik gibi hayvanları kendilerine av yaparlar. Her vahşi kedide olduğu gibi avını mükemmel gözler ve yaklaştığını hissettirmez. Vaşaklar istisnai durumlarda avlanırken birlikte hareket ederler. Özellikle tavşan gruplarını avlarken birlikte hareket ettikleri görülür. Avlanma zamanı olarak geceden ziyade gündüzü tercih ederler.
Üreme
Çiftleşme döneminde egemenlik alanının dışına çıkarlar. Genellikle de Ocak sonu ya da Mart başı arasında çiftleşirler. Dişi vaşakların hamileliği yaklaşık 70 gün sürer ve 2 ila 3 yavru doğurur. Yavrular annelerinin bir dahaki çiftleşme dönemine kadar ayrılmazlar. Dişi vaşaklar 21 aylıkken erkek vaşaklar ise 33 aylıkken erginleşirler.
Korunma durumu
Doğal hayatın bir parçası olan vaşaklar insanoğlunun tehdidi altındadır. 600 kadar vaşağın yaşadığı Norveç'te sadece 2 ay içinde 117 vaşak avcılar tarafından öldürülmüştür. World Conservation Union (~Dünya Koruma Birliği) açıkladığı nesli tehlike altındaki 120 memeli türü arasında vaşaklara da yer verilmiştir. Vaşakların avlanılması yaşadıkları ülkede hâlâ yasaklanamamıştır.
Vaşak türleri
- Bayağı vaşak (Lynx lynx)
- Kanada vaşağı (Lynx canadensis)
- İber vaşağı (Lynx pardinus)
- Doru vaşak (Lynx rufus)
Kaynakça
- ^ "Türkiye'deki Memeli Hayvanların İz Rehberi, WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)-2016" (PDF). 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Şubat 2017.
