İçeriğe atla

Vaud

Vaud
Arma {{{Name}}}
Arma {{{Name}}}
Türkçe: Özgürlük ve Anayurt
Temel bilgiler
BaşkentLozan
Alan3'212 km²
(Sıralama 4)
Nüfus657'700 (2004)
(Sıralama 3)
Nüfus yoğunluğu2059 kişi/km²
(Sıralama 14)
Katılma yılı1803
KısaltmaVD
DillerFransızca
Web sitesiKanton Vaud
Harita
Harita Kanton Vaud
Harita Kanton Vaud


Vaud İsviçre'nin Fransızca konuşulan bölgesinde bulunan bir kantondur. Lozan, kantonun başkenti ve en önemli şehridir.

Etimoloji

Vaud ismi Latinceden gelmektedir Pagus Waldensis, yöresel Fransız şivesi ile Vôd.

Tarih

Pierre Viret tarafından başlatılan reformasyon hareketleri sonucunda Bern tarafından fethedilen Vaud kantonu aslında Savua Dükalığı'nın topraklarının bir parçasıdır. 24 Ocak 1798'de özerkliğini Napolyon Bonapart tarafından kazanan kanton 14 Nisan 1803'te İsviçre Konfederasyonuna katılır.

Coğrafya

Vaud kantonu İsviçre'nin batısının büyük bir parçasını kaplar. Sınırları Cenevre Gölü'nden, Neuchatel Gölü ve Morat Gölü'ne kadar uzanır.

Batıda (Fransa'nın Ain şehrine olan kara sınırı) ve Güneyde (Yukarı Savua şehrine olan Cenevre Gölü sınırı) Fransa ile uluslararası sınırları paylaşır. Böylece Güneybatı milli sınırlarını Cenevre kantonu, Kuzey sınırlarını Neuchâtel kantonu, Doğu sınırlarını Fribourg kantonu ve Bern kantonu, Güneydoğu sınırlarını Valais kantonu çizer.

Bölgenin önemli sıradağlarından Jura dağı batıda ve Alpler güneydoğuda yer alır.

Bucaklar

Kantondaki 19 bölge içinde yer alan 381 bucak, 2006 yılında yeniden elden geçirilmiştir.

Kantonun en küçük bucağı Rivaz (32 hektar), en büyüğü Château-d'Œx'dür (11.376 hektar). En kalabalık bucağı 123.900 kişi ile başkent Lozandır. Onu 23.991 kişi ile Yverdon-les-Bains ve 22.831 kişi ile Montreux (Montrö) izler. En sakin bucak ise 29 kişi ile Goumoens-le-Jux'dür.

Bölgeler

Vaud kantonunun bölgeleri belirli bucakları içeren politik alt bölümlerdir ve kantondaki saçimlerin gruplandırılmasında kolaylık sağlarlar. 1798'de 17, 1803'te 19 olarak belirlenen bölge sayısının, 2003'teki yeni anayasa ile 10'a düşürülmesi öngörülmüştür. Yasa 2008'de yürürlüğe girdi.

Bölgelerin listesi

Vaud kantonunun bölgeleri
  • Aigle
  • Broye-Vully
  • Gros-de-Vaud
  • Jura-Nord vaudois
  • Lavaux-Oron
  • Lozan
  • Morges
  • Nyon
  • Ouest lausannois
  • Riviera-Pays-d'Enhaut

Nüfus

1999'den 2005'e Vaud kantonunun nüfus değişimleri :

Nüfus
01 Ocak
Doğumlar Ölümler Fark Nüfus
31 Aralık
Artış
doğal göç %
1999611 613 7 442 5 378 2 064 1 928 616 275 4 662 0,8
2000616 275 619 097 2 822 0,4
2001619 097 7 049 5 243 1 806 3 393 624 980 5 883 1,0
2002624 980 6 788 5 252 1 536 4 525 631 039 6 059 1,0
2003631 039 6 846 5 417 1 429 7 083 639 105 8 066 1,3
2004639.105 7 064 5 093 1 971 6 743 647 382 8 277 1,3
2005647 382 7 199 5 142 2 057 5 279 654 093 6 711 1,0

Kaynak : OFS – Etat de la population et évolution démographique - Analyses14 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Vaud kantonu 1120 yabancı uyruklu vatandaşı, götürü usulü vergi anlaşmaları ile nüfusuna katmıştır. Kantondaki Sébastien Loeb ve Michael Schumacher'in de içinde bulunduğu 1120 kişi İsviçre'de bu amaçla bulunan zenginlerin %30'unu oluşturmaktadır.

Spor

Giron Vaud'nun yöresel bir spor ativitesidir. Yaz boyunca kantondaki 4 yörede beşer gün boyunca devam eden aktivitelerde petank, voleybol, futbol, atletizm, halat çekme ve güreş oyunları oynanır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cenevre</span> İsviçrede şehir; Cenevre kantonunun başkenti

Cenevre, İsviçre'de Cenevre Gölü kıyısında yer alan, İsviçre'nin Zürih şehrinden sonra en yüksek nüfuslu ikinci şehridir. Fransızca konuşulan İsviçre bölgesi olan "Suisse Romande" bölgesinin en büyük şehridir. Aynı ada sahip Cenevre kantonu'nun başkentidir. Rhône Nehri'nin Cenevre Gölü'nden çıkışında konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lozan</span> İsviçrede şehir; Vaud kantonunun başkenti

Lozan (Lausanne), İsviçre'de, Fransızca konuşulan “Suisse Romande” veya “Romandie“ kısmında olup Vaud kantonunun başkentidir ve aynı zamanda "District de Lausanne" merkezidir. Lozan Cenevre Gölü kıyısındadır. Cenevre kentine 60 km uzaklıktadır, kuzeyinde Jura dağları ve gölün karşı tarafında da Évian-les-Bains (Fransa) bulunmaktadır. Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923'te Lozan'da Beau-Rivage Palace'da imzalanmıştır. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin merkezi buradadır. Lozan çevresinde şarap üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Valais</span> İsviçre kantonu

Valais İsviçre'nin kantonlarından birisidir.

İsviçre'nin kantonları, İsviçre'nin en üst düzey idari bölümleridir. Kantonlar, İsviçre Konfederasyonu'nun üye devletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Montrö</span> İsviçrede şehir ve belediye

Montrö ya da Montreux, bir İsviçre kantonu olan Vaud'nun, Vevey bölgesinde yer alan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Fribourg</span> İsviçrede şehir ve belediye

Fribourg, İsviçre'de, Fribourg kantonunun merkezi kent.

İsviçre tarihi bugünkü İsviçre Konfederasyonu topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Vevey</span> İsviçrede şehir ve belediye

Vevey, İsviçre'deki Vaud kantonunda 18,364 kişi nüfuslu bir şehirdir. Cenevre Gölü'nün kuzey kıyısında yer alır. Burası İsviçre'nin Fransızca konuşan bölgesi içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Neuchâtel Gölü</span>

Neuchâtel Gölü,, tamamı İsviçre sınırları içinde kalan en büyük göl.

<span class="mw-page-title-main">Joux Vadisi</span>

Joux Vadisi, İsviçre'nin Vaud kantonunda bulunan Jura Dağları'nın bir vadisidir. Cenevre ve Lozan'ın yaklaşık 50 km kuzeyinde yer alan vadinin ortalama rakımı 1000 metrenin üzerindedir. Tendre ile Risoux dağları arasında yer alır. Joux Vadisi'nde üç göl vardır, bunlar Joux Gölü, Brenet Gölü ve Ter Gölü'dür. Vadinin kuzeyi Fransa'yla olan sınıra denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Thun</span> İsviçrede şehir ve belediye

Thun, {(Fransızca): Thoune} İsviçre'nin Bern (kanton)'unda bulunan belediyedir. Thun İsviçre'nin Almanca konuşulan bölgesinde bulunup aynı adı taşıyan ilçenin (Wahlkreise) merkez şehridir. Şehir yakınında buzul çağında oluşmuş Thun Gölü adlı büyük bir göl vardır. Şehir bu golün kuzey kıyısında konumludur.

<span class="mw-page-title-main">La Chaux-de-Fonds</span> İsviçrede şehir ve belediye

La Chaux-de-Fonds İsviçre’nin Neuchâtel kantonunun La Chaux-de-Fonds bölgesinde yer alan bir şehirdir. Deniz seviyesinden 1,000 metre yüksekte olan Jura Dağları’nda ve de Fransız sınırına birkaç kilometre uzaklıktadır. Cenevre ve Lozan’dan sonra ülkenin Fransızca konuşan Suisse Romande bölgesinin en kalabalık üçüncü kentidir. Aralık 201 itibarıyla 37.843 kişilik bir nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Lavaux</span>

Lavaux, İsviçre'nin Vaud kantonuna bağlı Lavaux-Oron Bucağı'nda yer alan bir bölgedir. Cenevre Gölü'nün kuzey kıyısı boyunca uzanan 830 hektarlık asma bahçelerine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Aracılık Yasası</span>

Aracılık Yasası veya Arabuluculuk Yasası, İsviçre'nin özerkliğini büyük oranda geri veren ve 19 kantondan oluşan bir konfederasyonun kurulmasını öngören yasa. Arabuluculuk Yasası Ancien Rejimi ve Cumhuriyeti arasında Napolyon'un girişimi bir uzlaşma oldu. İsviçre tarihinin bu geçiş aşaması 1815 Restorasyonuna kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Biel/Bienne</span> İsviçrenin Bern kantonunda şehir ve belediye

Biel/Bienne, İsviçre'nin Bern kantonuna bağlı bir şehirdir. Şehir İsviçre'nin Almanca ve Fransızca konuşulan bölgeleri arasındaki bir sınır bölgesinde bulunduğu için çokdillidir. Şehrin Almanca adı Biel, Fransızca adı ise Bienne'dir ve çoğu kez iki isim bir arada kullanılır. 1 Ocak 2005'ten sonra şehrin adı resmi olarak da Biel/Bienne yapıldı, o zamana kadar resmi adı Biel (BE) idi.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre'nin İBBS'si</span>

İsviçre İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi olan İsviçre için kullanılan sınıflandırmadır:

<span class="mw-page-title-main">İsviçre Alpleri</span>

Geleneksel olarak İsviçre Alpleri olarak anılan İsviçre Alp bölgesi, ülkenin önemli doğal bir özelliğini temsil etmektedir ve İsviçre Platosu ve İsviçre'nin üç ana fizyografik bölgesinden biri olan Jura Dağları'nın İsviçre kısmından oluşmaktadır. İsviçre Alpleri bazen Merkez Alpler olarak adlandırılan bir alanı kaplayarak hem Batı Alpleri'ne hem de Doğu Alpleri'ne kadar uzanır. Bern Alpleri'nden Appenzell Alpleri'ne kadar olan kuzey siradağları tamamen İsviçre'de bulunurken, Mont Blanc sıradağlarından Bernina sıradağlarına kadar uzanan güney menzilleri Fransa, İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn gibi diğer ülkelerle paylaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yverdon-les-Bains</span> İsviçrede şehir ve belediye

Yverdon-les-Bains, İsviçre'nin Vaud kantonunda yer alan bir şehirdir. Şehir Lozan'ın kuzeyinde, La Thielle Nehrinin ağzında ve Neuchâtel Gölünün güney kıyısında yer alır. Şehrin nüfusu Aralık 2016 itibarıyla 29,977'dir.

<span class="mw-page-title-main">Jura (kanton)</span> İsviçre kantonu

Jura, İsviçre'nin Fransızca konuşulan bölgesinde yer alan bir kantondur.

<span class="mw-page-title-main">Bern Oberlandı</span>

Bern Oberlandı, İsviçre'nin Bern kantonunda bulunan bir bölgedir. Bölge, kantonun Alp bölgesini ve Bern Alpleri'nin kuzey tarafını oluşturur ve aralarında hem dağ hem de kantonun en yükseği olan Finsteraarhorn'un da bulunduğu en yüksek zirvelerinin çoğu bölgeye dahildir. Bern Oberlandı, kantonun en yüksek ve en güney kısmıdır.