Kütüphane anlamına gelen ve genellikle Batı dünyasında yaygın olarak kullanılan ‘bibliothek’ kelimesinin aslı Eski Yunancadır ve biblion kitap, baskılı ürünlerin saklandığı yer demektir. Türkçedeki kütüphane ise, Farsça ve Arapça kökenli kütüb (kitaplar) ile Farsça hane (ev) sözcüklerinden türemiştir ve kitapların evi anlamına gelmektedir. Her iki dilde de kütüphane terimi, kitapların saklandığı yer anlamında kullanılmaktadır.“Kütüphaneler, elde edilen bilginin toplanması, depolanması ve dağıtılması fonksiyonlarını gören hizmet işletmeleridir” Toplumsal gereksinimleri karşılamak için kurulan kütüphaneler, her türlü kayıtlı bilgi kaynağını bilgi gereksinimi olan kullanıcıya etkin biçimde sunar böylece bağlantı işlevini sağlamaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi, ABD'nin ulusal kütüphanesidir. Dünyanın en büyük ve en önemli kütüphanelerinden olan kongre kütüphanesi Washington'da bulunmaktadır. Ayrıca ABD'de yer alan en eski federal kültür yapısıdır.
Dünya Dijital Kütüphanesi (İngilizce: World Digital Library (WDL)), ABD Kongre Kütüphanesi, UNESCO ve Cornell Üniversitesi tarafından işletilen uluslararası dijital kütüphane.
OCLC Online Computer Library Center, Inc. (OCLC) (Türkçe: Çevrimiçi Bilgisayar Kütüphanesi Merkezi), kâr amacı gütmeyen, üyelikli bir bilgisayar kütüphanesi hizmeti ve dünyadaki daha fazla bilgiye daha ucuza ulaşmayı hedefleyen bir araştırma kuruluşudur. 1967 yılında Ohio College Library Center (Ohio Üniversitesi Kütüphane Merkezi) adıyla kurulan OCLC ve üye kütüphaneleri dünyadaki en büyük çevrimiçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat'i üretmekte ve geliştirmektedir.
British Library, Birleşik Krallık'ın ulusal kütüphanesi ve dünyanın en büyük 2 kütüphanesinden biridir. Önemli bir araştırma kütüphanesi olan kurum değişik ülkelere ve dillere ait basılı ya da dijital kitaplar, el yazmaları, dergiler, gazeteler, ses ve müzik kayıtları, videolar, patentler, veritabanları, haritalar, mühürler ve çizimler gibi yaklaşık 170 milyon ögeye ev sahipliği yapar. Kütüphane koleksiyonunda yaklaşık 14 milyon kitap ve MÖ 2000'lere kadar geçmişe uzanan birçok el yazması vardır.
Vatikan Gizli Arşivleri, Vatikan'da bulunan Kutsal Makam tarafından ilan edilen ve yayımlanan bütün eylemlerin bulundurulduğu merkezi depodur. İlkesel olarak görevde bulunan Papa'nın yerine gelecek Papa, Papalık kardinaller meclisi tarafından seçilinceye veya görevdeki Papa ölene ya da istifa edene kadar arşivin sahibidir. Vatikan Gizli Arşivlerinde devlet belgeleri, yazışmalar, papalığın ve kilisenin yayımladığı kitaplar ile yüzyıllar boyunca birikmiş pek çok diğer belge bulunur. Gizli Arşiv'e 17'nci yüzyılda Papa Paul V'in talimatları doğrultusunda akademisyenler için çok sınırlı erişim izni bulunuyordu. Yabancılar için erişim izni ise hiç bulunmuyordu. Ancak 1881 yılında Vatikan Kütüphanesi açıldığında XIII. Leo arşivi araştırmacılara açtı. Günümüzde her yıl kimi zaman binden fazla araştırmacı arşivleri incelemektedir.
Japonya Millet Meclisi Kütüphanesi, Japonya'nın millî kütüphanesidir. Kütüphane, 1948 yılında Millet Meclisi tarafından toplumsal sorunlara çözüm arayışına yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. Kütüphane, dünyanın en büyük altıncı kütüphanesidir.
Avustralya Ulusal Kütüphanesi, Avustralya'nın en büyük kütüphanesidir. Canberra'da bulunan yapı 9 milyonu aşkın kitap barındırmaktadır.
Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası, Amerika Birleşik Devletlerinin Kongre Kütüphanesindeki kayıtları seri numaraları ile kataloglandığı sistem.
Vergilius Vaticanus. Virgil'ın yaklaşık 400 yılında Roma'da yaptığı Aeneis ve Georgics eserlerinden parçalar içeren bir el yazmasıdır. Aeneis yazmasının günümüze ulaşan en eski kaynaklarından biridir ve klasik edebiyatın sadece üç resimli el yazmasından biri ve en eskisidir. Günümüze ulaşan klasik edebiyatın diğer iki resimli el yazması Vergilius Romanus ve Ambrosian Iliad'dır.
Oxford Üniversitesi'nin ana araştırma kütüphanesi olan Bodleian Kütüphanesi, Avrupa'nın en eski kütüphanelerinden biridir. On iki milyonun üzerinde esere sahip olan kütüphane İngiliz Kütüphanesi'nden sonra İngiltere'nin en büyük ikinci kütüphanesidir. 2003 Resmi Derleme Kütüphaneleri Kanunu'na göre İngiltere'de yayınlanan eserlerin derlendiği altı resmi derleme kütüphanesinden biri olduğu gibi İrlanda Kanunu'na göre de İrlanda Cumhuriyeti'nde yayınlanan her kitaptan bir nüsha talep etme hakkı bulunmaktadır. Oxford'a mensup kişiler arasında “Bodley” veya “Bod” olarak bilinen kütüphane öncelikli olarak araştırma kütüphanesi hizmeti verdiğinden belgeler genelde okuma salonlarının dışına çıkartılamaz.
Carnegie Kütüphanesi, İskoç iş adamı ve hayırsever Andrew Carnegie tarafından yapılan bağışlarla kurulan bir kütüphanedir. 1883 ile 1929 arasında toplamda 2,509 Carnegie kütüphanesi yapılmıştır ve bunların arasında kamu veya üniversite kütüphaneleri sistemine bağlı olanlar da vardır. Rakamsal olarak açıklamak gerekirse; ABD'de 1689, İngiltere ve İrlanda'da 660, Kanada'da 125 ve Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Belçika ve Fransa'da birçok kütüphane yaptırmıştır.
Konstantiniyye İmparatorluk Kütüphanesi, Bizans İmparatorluğu'nun başkentinde, antik dünyanın büyük kütüphanelerinin sonuncusuydu. Büyük İskenderiye Kütüphanesi'nin ve diğer eski kütüphanelerin yıkılmasından çok sonra, yaklaşık 1000 yıl boyunca antik Yunan ve Roma bilgisini korudu. 1204'teki Dördüncü Haçlı Seferi'nin baskınları da dahil olmak üzere, yıllar boyunca meydana gelen bir dizi yangın ve savaş zamanlarında meydana gelen hasar, binanın kendisini ve içeriğini etkiledi. Kütüphane, 29 Mayıs 1453'te Konstantinopolis'in Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesine kadar büyük ölçüde devam etmiştir, sonra kütüphanenin önemli ölçüde hayatta kalan içeriği yok olmuş veya kaybolmuştur. Kütüphane, bir Scriptorium kurmuş olan II. Constantius tarafından Yunan edebiyatının hayatta kalan eserleri koruma için kopyalanabilmesi için kurulmuştur. İmparator Valens 372'de dört Yunan ve üç Latin hattatı kullanmıştır. Bugün bilinen Yunan klasiklerinin çoğunluğu, Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi'nden gelen Bizans kopyaları ile bilinir.
II. Basileios'un Menologion'u Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından M.S. 1000 yıllarında Bizans imparatoru II. Basileios için derlenmiş resimli bir el yazmasıdır. Bazı azizlerin yaşamlarının bir derlemesininden oluşan el yazması Konstantinopolis'te derlenmiş ve sekiz değişik ressamın hazırladığı 430 kadar minyatür resmi içermektedir. O dönemde hazırlanmış bu kadar zengin menolog çok az bulunur. El yazması Vatikan Kütüphanesinde bulunmaktadır. Tam bir kopyası 1907 yılında yapılmıştır.
İsrail Milli Kütüphanesi, eski adı Yahudi Milli ve Üniversite Kütüphanesi olan, kendisini İsrail ve Yahudi miraslarını toplamaya adayan kütüphanedir. 5 milyondan fazla kitabı içinde bulundurur. Kudüs İbrani Üniversitesi’sinin Givat Ram kampüsünde yer almaktadır.
Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi Çek Cumhuriyeti'nin merkez kütüphanesidir. Çek Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Kütüphanenin ana binası ve kitaplarının yaklaşık yarısı Prag'ın merkezindeki tarihi Clementinum binasındadır. Koleksiyonun diğer yarısı Hostivař bölgesinde bulunuyor. Millî Kütüphane, yaklaşık 6 milyon belgeye ev sahipliği yapan Çek Cumhuriyeti'ndeki en büyük kütüphanedir. Kütüphanenin şu anda yaklaşık 20.000 kayıtlı okuyucusu bulunmaktadır. Çoğunlukla Çekçe metinlerden oluşmasına rağmen kütüphane, Türkiye, İran ve Hindistan'dan daha eski materyalleri de saklamaktadır. Kütüphane Prag'daki Charles Üniversitesi için de kitaplar barındırıyor.
Hollanda Kraliyet Kütüphanesi, 1798 yılında kurulan Hollanda'nın Lahey merkezli ulusal kütüphanesidir. KB, Orta Çağ edebiyatından günümüz yayınlarına kadar Hollanda içinde yayımlanan ve hakkında olan her yayını koleksiyonunda toplamaktadır. Deposunda kitaplar, gazeteler ve dergiler dahil olmak üzere yaklaşık 7 milyon yayın saklanmaktadır. KB ayrıca ulusal çevrimiçi kütüphane ve Delpher gibi birçok dijital hizmet sunmaktadır. KB, 2015'ten bu yana halk kütüphanesinin ağının koordinasyonunu üstlenmektedir.
BIBSYS, Norveç Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından kurulan ve düzenlenen bir idari kurumdur. Araştırma, öğretim ve öğrenmeyle ilgili verilerin - tarihsel olarak kütüphane kaynaklarıyla ilgili meta veri alışverişi, depolanması ve alınması üzerine odaklanan bir hizmet sağlayıcısıdır.
Millî ve Üniversite Kütüphanesi (Zagreb) (NSK), Hırvatistan'ın Millî kütüphanesi ve Zagreb Üniversitesi'ni merkez kütüphanesidir.
Finlandiya Ulusal Kütüphanesi Finlandiya'nın en önde gelen araştırma kütüphanesidir. Kütüphane idari olarak Helsinki Üniversitesi'nin bir parçasıdır. 1919'dan 1 Ağustos 2006'ya kadar Helsinki Üniversitesi Kütüphanesi olarak biliniyordu.
Vatikan konuları
