İçeriğe atla

Vasily Grossman

Vasily Grossman
Васи́лий Семёнович Гро́ссман
Grossman, 1941
DoğumVasili Semyonoviç Grossman
12 Aralık 1905
Kiev Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm14 Eylül 1964 (58 yaşında)
Moskova, Sovyetler Birliği
MilliyetSovyet
VatandaşlıkSovyetler Birliği
EğitimMoskova Devlet Üniversitesi
MeslekYazar, gazeteci
Dönem1934–1964
EvlilikAnna Petrovna Matsuk
Olga Mihaylovna

Vasili Semyonoviç Grossman (Cемёнович Гро́ссман; 12 Aralık 1905 – 14 Eylül 1964), Sovyet yazar ve gazeteci. O zamanlar Rusya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Ukrayna'da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Grossman, Moskova Devlet Üniversitesi'nde kimya mühendisi olarak eğitim gördü ve öğrenci olarak gösterdiği çalışkanlık nedeniyle Vasya-khimik ("Kimyacı Vasya") takma adını kazandı. Mezun olduktan sonra Donets Havzası'ndaki Stalino'da (şimdiki Donetsk ) bir işe girdi. 1930'larda kariyerini değiştirdi ve tam zamanlı yazmaya başladı, bir dizi kısa öykü ve birkaç roman yayınladı.

İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcında Grossman, Kızıl Ordu gazetesi Krasnaya Zvezda'da savaş muhabiri olarak görevlendirildi. Moskova, Stalingrad, Kursk ve Berlin savaşlarının ilk elden anlatımlarını yazdı. Grossman'ın Treblinka'nın keşfedilmesinin ardından bir Nazi imha kampına ilişkin görgü tanıklarının ifadeleri, bir muhabirin Nazi ölüm kampına ilişkin ilk anlatımları arasındaydı.

Grossman'ın savaştan sonra katlandığı devlet baskısının boyutu konusunda bazı tartışmalar var. Hiçbir zaman tutuklanmamasına rağmen iki büyük edebi eseri Nikita Kruşçev hükümeti tarafından kabul edilemez derecede Sovyet karşıtı olduğu gerekçesiyle sansürlendi. Grossman 1964'te mide kanserinden öldüğünde bu kitaplar yayınlanmamıştı. Gizli kopyalar, aralarında Andrei Sakharov ve Vladimir Voinovich'in de bulunduğu bir muhalifler ağı tarafından, sonunda Sovyetler Birliği'nden kaçırıldı ve ilk olarak 1980'de Batı'da yayınlandı, ardından 1988'de Sovyetler Birliği'nde ortaya çıktı.

Grossman, Treblinka'dan kaçan eski Sonderkommando mahkumlarıyla röportaj yaptı ve taslağını kimliklerini açıklamadan yazdı. Daha önce yayınlanmış materyallere erişimi vardı.[1] Grossman, Treblinka'nın operasyonunu birinci şahıs ağzından anlattı.[2] Nakliye araçlarının gelişi sırasında Treblinka imha kampının kabul bölgesinde görev yapan SS görevlisi Josef Hirtreiter hakkında Grossman şunu yazdı:[2]

Bu yaratık çocukları öldürme konusunda uzmanlaşmıştı. Açıkça görülüyor ki alışılmadık bir güce sahip olan bu yaratık, aniden bir çocuğu kalabalığın arasından çekip alıyor, onu bir sopa gibi sallıyor ve sonra ya kafasını yere vuruyor ya da ikiye bölüyordu. İnsan olduğu ve kadından doğduğu iddia edilen bu yaratığın adını ilk duyduğumda bana söylenen akıl almaz şeylere inanamadım. Ancak görgü tanıklarının tekrarladığı bu hikayeleri duyduğumda, bu tanıkların bunları Treblinka'nın cehennem rejimine dair diğer her şeyle uyumlu olarak sadece ayrıntı olarak gördüklerini fark ettiğimde, duyduklarımın doğru olduğuna inanmaya başladım"[3]

Kaynakça

  1. ^ Vasily Grossman, The Road: Stories, Journalism, and Essays with Commentary by Robert Chandler, New York Review of Books 2010, page 165. 1590174097.
  2. ^ a b Vasily Semenovich Grossman, The Road: Stories, Journalism, and Essays. 10 Mayıs 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Translated by Elizabeth Chandler and Olga Mukovnikova with contribution by Yury Bit-Yunan; edited by Robert Chandler, illustrated edition, New York Review Books 2010, page 101, 1590173619.
  3. ^ Grossman, Vasiliĭ Semenovich (2010). The Road: Stories, Journalism, and Essays (İngilizce). New York Review Books. ISBN 978-1-59017-361-9. 11 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Himmler</span> Alman Nazi politikacı, Schutzstaffel lideri ve Yahudi soykırımının ana mimarı (1900-1945)

Heinrich Luitpold Himmler, Alman politikacı ve askerdi. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisinin (NSDAP) liderlerindendi ve 1929-1945 yılları arasında Schutzstaffel'in (SS) başkomutanlığını yapmıştı. Nazi Almanyası'ndaki en güçlü devlet adamlarından ve Holokost'un baş mimarlarından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Barbarossa Harekâtı</span> Nazi Almanyasının 1941de Sovyetler Birliğini işgal harekâtı

Barbarossa Harekâtı, Alman Silahlı Kuvvetleri'nin 22 Haziran 1941 günü başlayan Sovyetler Birliği'nin işgali harekâtına Alman kaynaklarında verilmiş olan kapalı addır. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ni açan harekâttır. Tarihin en geniş çaplı askerî harekâtı olarak nitelendirilir.

<i>Schutzstaffel</i> Koruma Timi

Schutzstaffel, Adolf Hitler ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) altında Nazi Almanyası'nda ve daha sonra Alman işgali altındaki Avrupa'da önemli bir paramiliter örgüttü. Örgüt, Münih'teki parti toplantılarına güvenlik sağlaması için NSDAP gönüllülerinden oluşan ve Saal-Schutz olarak bilinen küçük bir koruma birimi olarak başladı. 1925'te Heinrich Himmler birime katıldı, bu zamana kadar birim reforme edilmiş ve son adı verilmişti. Himmler'in yönetimi (1929-1945) altında örgüt Weimar Cumhuriyeti içerisinde küçük bir paramiliter kuruluştan Nazi Almanyası'ndaki en güçlü örgütlerden birine dönüştü. NSDAP'nin yükselmesinden 1945'te yönetimin çökmesine kadar, SS Almanya'nın ve Alman işgali altındaki Avrupa'nın en önemli güvenlik, gözetim ve terör organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Clive Staples Lewis</span>

Clive Staples Lewis, Kuzey İrlandalı yazar ve öğretim görevlisi.

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Sobibor imha kampı</span>

Sobibor İmha Kampı, Reinhard Operasyonu'nun bir parçası olarak Nazi Almanyası tarafından inşa edilen ve işletilen bir imha kampıydı. Alman işgali altındaki Polonya'nın Genel Hükümet bölgesindeki Żłobek Duży köyünün yakınındaki ormanda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Einsatzgruppen</span> Nazi Almanyasında Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudileri, Romanları ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri

Einsatzgruppen, SS'e bağlı, Heinrich Himmler'in kontrolünde ve Reinhard Heydrich'in yönetimi altındaki, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudileri, Romanları ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri. A B C ve D isminde 4 Einsatzgruppe timi vardı ve her birlik 600-1000 askerden oluşuyordu. Toplama kampları kurulmadan önce infazlarda etkin rol oynamışlardır. En önemli eylemleri Babi Yar Katliamı'dır. Gezici birliklerdir. Sürekli hareket halinde olup bir infazdan ötekine doğru eylemlerini gerçekleştirmişlerdir. Çukur kazıp öldürüp gömme işi oyalayıcı olduğundan ve öldürme sırasında çok fazla mermi harcandığından bunun yerine toplama kampları kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet partizanları</span>

Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">John Demjanjuk</span> Nazi Kamplarındaki Ukraynalı Gardiyan

Ivan Nikolajoviç Demjanjuk, Yahudi Soykırımı ile ilgili savaş suçu işlediğine dair iddialara sahip Ukrayna asıllı ABD vatandaşı. Yargılanıp mahkûm edildiği 1980'lerde küresel medyanın ilgisinin merkezi haline geldi. Ölümünden kısa bir süre önce, Sobibor'daki 28.000 cinayetin bir parçası olarak tekrar yargılandı ve mahkûm edildi.

<span class="mw-page-title-main">Josef Blösche</span>

Josef Blösche, Almanya'da Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi üyesi ve bir Rottenführer olarak II. Dünya Savaşı sırasında SS ve SD'de görev yapan asker. Blösche birçok Yahudiyi vurup öldümüş ve çok daha fazla Yahudiyi imha kamplarında ölüme yollamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Svetlana Aleksiyeviç</span>

Svetlana Aleksandrovna Aleksiyeviç, 2015 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Belaruslu araştırmacı gazeteci, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Robert Olen Butler</span> Amerikalı yazar

Robert Olen Butler, kısa öykülerden oluşan A Good Scent from a Strange Mountain isimli eseriyle 1993 yılında Pulitzer Ödülü kazanan Amerikalı yazardır.

<i>Komiser</i> (film) 1967 yapımı film

Komiser 1967 yapımı Vasily Grossman'in kısa hikâyesi "Berdichev şehrinde" esinlenen bir Sovyet filmidir. Ana karakterler olan Rolan Bykov ve Nonna Mordyukova aynı zamanda People's Artist of the USSR filminde oynamıştır. Gorky Film Stüdyolarında yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Peçerski</span>

Aleksandr 'Saşa' Peçerski, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder.

<span class="mw-page-title-main">Trawniki</span>

Trawniki, Barbarossa Harekatı'ndan sonra Orta ve Doğu Avrupa'da Nazi Almanyası tarafından savaş esiri alınan kişilerden Kızıl Ordu'ya karşı savaşan işbirlikçilere verilen isim. Binlerce işbirlikçi Haziran ayında başlatılan Polonya'nın işgali operasyonunda Genel Hükümet için çalıştı. Polonya'da faaliyet yürüten Trawniki'ler Hiwi kategorisindeydiler. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişinin ölümünden sorumlu oldular.

<span class="mw-page-title-main">Nemmersdorf Katliamı</span>

Nemmersdorf Katliamı veya Nemmersdorf Tecavüzü; 21 Ekim 1944'te, Kızıl Ordu işgali altında olan Doğu Prusya'daki bir Alman köyü Nemmersdorf'ta meydana gelen ve günümüzde mevcut olan verilere göre çoğu yaşlı, kadın veya çocuk olan en az 26 insanın öldürüldüğü ve iki kadının tecavüze uğradığı olaylardır. Olayların merkezinde, Wehrmacht ve Sovyet askerleri arasındaki çatışmaların ortasında kalan ve bir sığınaktayken Sovyet askerleri tarafından vurularak öldürülen 13 Nemmersdorflu vardı. Bunun yanında, köyün Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi sırasında köy halkından olmayan bazı silahsız kişiler ve en az 6 Nemmersdorflu daha öldürüldü. Sivillerin ölümlerinin koşulları hâlâ tam olarak aydınlatılamamıştır ve olayların nasıl gerçekleştiği hakkında kesin bir görüş birliği yoktur, ancak 21. yüzyılda akademisyenlerin büyük çoğunluğu olayların bir Sovyet savaş suçu örneği olduğunu kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sonderaktion 1005</span>

Sonderaktion 1005, Haziran 1942'den 1944'ün sonlarına kadar yürütülen çok gizli bir Nazi operasyonuydu. Projenin amacı, Polonya'nın Genel Hükümetin işgal ettiği bölgedeki tüm Yahudilerin yok edilmeye çalışıldığı Reinhard Operasyonu kapsamında gerçekleştirilen toplu katliama ilişkin tüm kanıtları gizlemek veya yok etmekti. Resmi olarak Leichenkommandos olarak adlandırılan Sonderkommando mahkum grupları, toplu mezarları açmaya ve cesetleri yakmaya zorlandı. Mahkumlar kaçmalarını önlemek için sıklıkla zincirlendi.