İçeriğe atla

Vasaçiyen

İki Vasaçiyen dönemi çift toynaklısı, Diacodexis (önde) ve Pakicetus (arkada).

Vasaçiyen Kuzey Amerika Aşaması veya kısaca Vasaçiyen, Kuzey Amerika Kara Memeli Çağları kronolojisine (NALMA) göre Kuzey Amerika fauna aşamasıdır. Tipik olarak 55.400.000 ila 50.300.000 yıl öncesine tarihlenir. Dönem, 5.1 milyon yıl sürer.[1]

Genellikle Eosen, daha özel olarak Erken Eosen içinde olduğu kabul edilir. Vasaçiyen'den önce Klarkforkiyen, Vasaçiyen'den sonra ise Bridgeriyen dönemi gelir.

Tanım

Çağ adını, kuzeyde Idaho ve Montana'dan Utah ve Wyoming'e, güneyde Colorado ve New Mexico'ya kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin altı eyaleti boyunca uzanan oldukça fosilli bir stratigrafik birim olan Wasatch Formasyonu'ndan almıştır.

Alt çağlar

  • Sandcouleean: Vasaçiyen çağının başlangıcı ile alt sınırını paylaşır ve Graybullian'ın tabanı ile üst sınırını paylaşır.
  • Graybullian : Alt sınırı Sandcoulee alt çağının sonuyla ve üst sınırı Lisitenin tabanıyla paylaşır.
  • Lysite : Alt sınırı Graybullian alt çağının sonuyla ve üst sınırı Lostcabinian'ın tabanıyla paylaşır.
  • Lostcabinian : Alt sınırı Lysite alt çağının sonuyla ve üst sınırı Bridgerian'ın başlangıcıyla paylaşır.

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Paleobiology Database, Wasatchian". 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Tarih öncesi veya Prehistorya, insanlığın yazının bulunmasından önceki dönemidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Taş Çağı</span> çağlar

Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Jura (dönem)</span> Mezozoyik Zamanın ikinci dönemi

Jura veya Jura dönemi, Mezozoyik Zaman'ın Triyas'tan sonra gelen, yani ikinci dönemidir. 200 milyon yıl öncesi ve 145 milyon yıl öncesi arasındadır. Jura, adını o döneme ait kireçtaşı tabakalarının ilk belirlendiği Avrupa Alplerindeki Jura Dağları'ndan almıştır. Jura döneminin başlangıcında, süper kıta Pangea iki kara kütlesine bölünmeye başlamıştı: kuzeyde Lavrasya ve güneyde Gondvana. Bu, daha fazla kıyı şeridi yarattı ve karasal iklimi kurudan nemliye kaydırdı; Triyas'ın kurak çöllerinin çoğunun yerini yemyeşil yağmur ormanları aldı.

<span class="mw-page-title-main">Illinois</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Illinois, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisi. Başkenti Springfield'dır. En büyük kenti Şikago'dur. Illinois, ABD'nin en kalabalık beşinci, en büyük yirmi beşinci eyaletidir. Michigan Gölü'nün batısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">New Hampshire</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

New Hampshire, Amerika Birleşik Devletleri'nin 50 eyaletinden biridir. Avrupa'dan gelen göçmenler ilk defa 1623 yılında buraya yerleştiler. New Hampshire, 4 Temmuz 1776 tarihinde Bağımsızlık Bildirgesi'yle bağımsızlıklarını ilan ederek Amerika Birleşik Devletleri'nin çekirdeğini oluşturan ilk Onüç Koloni'den biri oldu. Eyalet, ABD'nin kuzeydoğusunda New England bölgesinde yer alır. Nüfus ve yüzölçüm bakımında Amerika Birleşik Devletleri'nin en küçük 10 eyaletinden biridir. En büyük şehri olan Manchester'in bile nüfusu sadece 100.000 civarında kalır.

<span class="mw-page-title-main">Endülüs</span> 711–1492 yılları arasında İber Yarımadasında Müslümanların hakimiyeti altındaki bölgeler

Endülüs, 711-1492 yılları arasında İber Yarımadası'nda Berberi milletinin de katkısı ile Arapların etkisi altında bulunan bölgelere verilen isimdir. Müslümanların İber Yarımadası'ndaki varlığı en son Moriskoların 1609 yılında İspanya'dan Müslümanlığı bırakmadıkları için göçe zorlanarak sınır dışı edilmesiyle son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kretase</span> 145 ile 66 milyon yıl önce arasını kapsayan, Mezozoyik Zamanın üçüncü ve son dönemi

Kretase veya Kretase dönemi, Mezozoyik Zaman'ın üç alt bölümünden sonuncusudur. Jura'dan sonra, Paleojen'den önce gelir. Günümüzden 145 milyon yıl önce başlayıp ~ 66 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilir.

Orta Taş Çağı, Orta Taş Devri veya Mezolitik dönem, M.Ö. 22.000-10.000. Paleolitik ve Neolitik arası bir geçiş dönemidir. Taştan aletler daha çeşitlidir. Köpek ilk evcil hayvan olarak görülür. Gıda birikimine de başlanır. Mağara resimleriyle ilk resim sanatı ortaya çıkmıştır. Önemli bazı merkezler Samsun Tekkeköy, Karain ve Beldibi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tuz Gölü</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırının kesiştiği yerde yer alan tuz gölü

Tuz Gölü, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırının kesiştiği yerde yer alan tuz gölüdür. Türkiye'nin tuz ihtiyacının %40'ı bu gölden sağlanır. Tuz Gölü'nde tuz, meteorolojik suların yer altına süzülerek daha önce oluşmuş tuz domlarını eritmesi ve tektonik hatlar boyunca yüzeye taşımasıyla oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Miacidae</span> etçillerin doğrudan atalarını içeren parafiletik grup

Miacidae veya Miacoidea, ilk olarak geç Paleosen'de Çin ve ABD'de ortaya çıkan, Eosen döneminde Avrasya ve Kuzey Amerika'da yayılan bazal carnivoraform memeli grubudur. Etçiller, kuzey yarım kürede, karışık atalardan gelen et yiyiciler olan miacoidlerden evrimleştiler.

<span class="mw-page-title-main">Çift toynaklılar</span> memeli takımı

Çift toynaklılar, memelilerin eteneliler (Placentalia) infra sınıfına ait bir takım. Takım, su aygırları, domuzlar, pekariler, geyikler, koyun ve keçiler gibi karasal canlıların yanında balinaları da içerir. Yaklaşık 270 adet karada yaşayan çift toynaklı türü mevcuttur. Bunlardan özellikle boynuzlugiller familyasına ait türler, insanlar için ticari açıdan çok önemlidir. Çift toynaklılar, günümüzün en başarılı otçul kara canlılarındanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Eosen</span>

Eosen, günümüzden 55,8 ± 0,2 ila 33,9 ± 0,1 milyon yıl öncesini kapsayan, Senozoyik Zaman'ın Paleojen dönemine ait bir bölümdür. Eosen, Paleosen bölümün sonundan Oligosen bölümün başına uzanır. Eosen'in başlangıcı ilk çağdaş memeli gruplarının ortaya çıkması ile tanımlıdır. Eosenin sonu ise Büyük Kopukluk olarak adlandırılan büyük bir yok oluş olayı olarak tanımlanmıştır – bu olay, Sibirya'ya ve günümüz Chesapeake Körfezi'ne çarpmış bir veya birkaç büyük göktaşı ile ilişkili olabilir. Diğer jeolojik devreler gibi Eosen'in başı ve sonunu belirleyen katmanlar iyi tanımlıdır ama tam tarihleri belirsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Tarihöncesi Avrupa</span>

Tarihöncesi Avrupa Avrupa kıtasının tarihöncesi dönemdeki tarihini kapsayan, genel olarak arkeolojik kazılara dayanarak araştırılan bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Hortumlular</span>

Hortumlular, en çok dikkati çeken özellikleri olan hortumları ile adlandırılmış bir memeli takımı. Günümüzde tek yaşayan temsilcileri fillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Holosen</span> Son 11.700 yılı kapsayan güncel jeolojik devre

Holosen, Kuvaterner devri içerisinde yer alan Pleistosen devrinin bitmesinden günümüze kadar sürmekte olan jeolojik devredir. Dönem Genç Buzul çağının bitmesiyle başlayan buzul durgun (interstadial) dönemine karşılık gelir. Adını Yunanca kelimeler olan ὅλος ve καινός sözcüklerinden alır ve "tamamen yeni" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Maşat Höyük</span>

Maşat Höyük, Tokat İl merkezinin güneybatısında, Zile'nin 20 km. güneybatısında, Yalınyazı Köyü'nün 1 km. güney-güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük 450 x 225 metre boyutlarında olup ova tabanından, kazı yapıldığı yıllarda yaklaşık 29 metre yükseklikteydi.

<span class="mw-page-title-main">Pleistosen</span> halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl önce süren jeolojik dönem

Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;

Kalabriyen, ~ 1.8 Ma. - 781.000 yıl önce ± 5.000 yıl, ~ 1.019 milyon yıllık bir dönem olarak tanımlanan jeolojik zaman ölçeği olan Pleistosen Dönemi'nin bir alt bölümüdür. Aşamanın sonu, son manyetik kutup dönüşü ve bir buz çağına dalma ve muhtemelen geç Miyosen'den (Messiniyen) erken Pliyosen (Zankliyen) soğuk dönemden daha soğuk ve kuru küresel kuruma ile tanımlanır. Başlangıçta Kalabriyen, öncelikle yumuşakça fosillerine dayanan bir Avrupa faunal evresiydi. Erken Pleistosen'de ikinci jeolojik çağ oldu. Erken Pleistosen dönemine ait memeli fauna topluluklarının çoğu Gelasiyen'de başlar. Örneğin, Platygonus ve diğer Blancan faunası ilk olarak Gelasiyen'de ortaya çıkar.

Bridgeriyen Kuzey Amerika Aşaması, Jeolojik zaman ölçeğinde, Kuzey Amerika Kara Memeli Çağları kronolojisine (NALMA) göre Kuzey Amerika fauna aşamasıdır, tipik olarak 50.300.000 ila 46.200.000 yıl arasına tarihlenir. 4,1 milyon yıl sürer.

Lütesiyen, jeolojik zaman cetvelinde, Eosen'in içinde bir kat veya çağdır. 47,8 ile 41,2 myö arasındaki zamanı kapsar. Lütesiyen'den önce İpresiyen gelirken, Lütesiyen'den sonra Bartoniyen gelir. Lütesiyen, Bartoniyen ile birlikte bazen Orta Eosen alt devresi olarak anılır.